منابع انسانی: تفاوت میان نسخه‌ها

پيامبر صلى الله عليه و آله براى اجراى شايسته اين مراسم اشخاصى را مسئول برپايى منبر، و گروهى را مسئول خبررسانى براى اعلام مراسم و تكرار فرمايشات ايشان به آن جمعيت، و گروهى را مسئول برقرارى آرامش و امنيت مراسم نموده است. رسول اکرم‏ صلى الله عليه و آله براى انتخاب هر كدام از اين گروه‏ ها معيارهايى را در نظر گرفته ‏اند؛ به گونه‏ اى كه آنها به نحو احسن از عهده آن كار برآيند. حضرت در پايان با بستن [[عمامه]] و گرفتن [[بیعت]] از آن جمعيت به فرمان الهی [[دین]] را كامل نمودند.

مديريت منابع انسانى به اين معنى است كه شخصى بتواند استعدادها، نيروها، و توانايى‏ هاى نهفته و بالقوه افراد را به فعليت در آورد. در اين جا بر آنيم كه «مديريت منابع انسانى پيامبر صلى الله عليه و آله در واقعه غدير» را بررسى كنيم؛ ببينيم پيامبر صلى الله عليه و آله در غدير خم براى رسيدن به اهداف مورد نظر به چه صورت از نيروهاى در دسترس خويش استفاده نموده است. موضوعى كه تا كنون به طور مستقل و گسترده به آن پرداخته نشده است.

[[مدیریت]] پيامبر صلى الله عليه و آله در آن روز از جهات مختلفى قابل ارزيابى است. اما سخن در مورد همه آن ها در اين مختصر نمى‏ گنجد. لذا در اين گفتار فقط اين قسم از مديريت ايشان -  يعنى مديريت منابع انسانى -  مورد توجه قرار گرفته است. دستيابى به الگوى كاملى در مديريت منابع، خصوصاً منابع انسانى در كارهاى اجرايى مى ‏تواند از [[اهمیت]] و فوايد بحث مذكور باشد.

مديريت به معناى قدرت برنامه‏ سازى، ساماندهى، هماهنگى، فرماندهى و كنترل است. مديريت منابع انسانى نيز به اين معنى است كه شخصى بتواند استعدادها، نيروها، و توانايى‏ هاى نهفته و بالقوه افراد را به فعليت در آورد.

موفقيت هر جامعه‏ اى نيازمند مدير آگاه و كارآمد و [[متخصص]] است، كه با نبود آن ضررها و زيان‏ هاى فراوانى بر مردم و جامعه وارد مى ‏شود. غدير نيز نيازمند يک مدير آگاه و متخصص است، كه جز پيامبر اسلام‏ صلى الله عليه و آله از عهده اين [[مسئولیت]] مهم بر نمى ‏آمد. زيرا در پرتوى مديريت مناسب و آگاهانه است كه تمامى راهبردها و اهداف به سرانجام مى ‏رسد.

زمانى كه پيامبر صلى الله عليه و آله از [[حجةالوداع]] بازگشت و به محل غدير رسيد، با آيه [[تبلیغ]] از طرف [[خداوند]] مأموريت يافت كه امر [[ولایت]] على‏ عليه السلام را در [[اجتماع]] مردم [[ابلاغ غدیر|ابلاغ]] كند. هنگامى كه پيامبر صلى الله عليه و آله اين دستور را شنيد، براى اجراى آن بى ‏درنگ به مردم فرمود: شتر مرا بخوابانيد كه به خدا سوگند از اين مكان نمى‏ روم تا اين كه رسالت پروردگار خود را برسانم. پس امر فرمود براى وى از جهاز شتران منبرى بسازند.

از ديگر افرادى كه پيامبرصلى الله عليه وآله براى اين امر مهم انتخاب نمود [[ربیعة بن امیة]] بن خلف بود. براى اينكه صداى پيامبرصلى الله عليه وآله به همگان برسد، حضرت به وى -  كه صداى بلند و دلنشينى داشت -  فرمان داد كه سخنان آن حضرت را تكرار كند.

در هنگام سخنرانى و در حالى كه رسول اكرم ‏صلى الله عليه وآله بر فراز منبر بود، چينش مردم به گونه ‏اى بود كه [[خواص]] در رديف جلو قرار داشتند و عوام مردم در صف‏ هاى ديگر و با فاصله از [[منبر]] قرار داشتند.

علاوه بر اينها، برخى ديگر همچون عبداللَّه بن جعفر، عمر بن ابى‏ سلمه، اسامة بن زيد، سلمان فارسى، ابوذر، [[مقداد]] و زبير نيز در مقابل پيامبرصلى الله عليه وآله قرار داشتند. زنان نيز به گونه‏ اى قرار داشتند كه منبر را مى‏ ديدند.

هر اندازه مراسمى گسترده‏ تر و داراى اهداف بزرگ‏ترى باشد، نياز به تدابير امنيتى بيشترى است. مخصوصاً زمانى كه مردم حاضر در آن مراسم از اقشار مختلف با درجاتى متفاوت از [[ایمان]]، فرهنگ و با مليت‏ هاى مختلف باشند.

از ديگر اقدامات امنيتى پيامبرصلى الله عليه وآله براى حفظ آرامش و امنيت اجراى مراسم، مطلع ساختن برخى از اصحاب از توطئه‏ هاى منافقين بود. پيامبرصلى الله عليه وآله به برخى همچون [[اصحاب ائمه علیهم السلام|مقداد]]، سلمان، ابوذر، [[حذیفه بن یمان|حذیفه]] و بريده اسلمى -  كه از افراد قابل اعتماد در بين مردم بودند -  دستور داد تا حركات منافقين را زير نظر داشته باشند و به وى گزارش كنند. علت انتخاب اين افراد از سوى پيامبرصلى الله عليه وآله، علاوه بر ايمان و سابقه [[اسلام]] ايشان اين بود كه اينها از افراد مورد [[وثوق]] و اعتماد در بين مردم بودند.

از ديگر اقدامات رسول اكرم ‏صلى الله عليه وآله در غدير براى نشان دادن خلافت و رهبرى حضرت على‏ عليه السلام بستن عمامه بر سر اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است. عمامه پيامبرصلى الله عليه وآله -  كه نشان و رمزى از سيادت و پيشوايى بود -  به امامان ديگر نيز به ارث رسيد. اين عمامه رمز تداوم رهبرى رسول‏ خداصلى الله عليه وآله و خلافت حقه در نسل پاک آن حضرت بود.

اين امر خود نشان دهنده [[ذکاوت]] اجتماعى و ابتكار عمل پيامبرصلى الله عليه وآله است؛ كه در حضور ديدگان آن همه جمعيت عمامه خود را -  كه دليلى بر مقام [[جانشینی]] و خلافت ايشان است -  بر سر حضرت اميرعليه السلام قرار مى‏ دهد، تا اين امر باعث [[تثبیت]] پيام مورد نظر ايشان در ذهن همگان گردد.

اولين [[قصیده]] ‏اى كه راجع به داستان غدير سروده شده، شعر [[حسان بن ثابت|حسّان بن ثابت]] است. حسّان در حضور بيش از هزار نفر جمعيت -  كه در ميانشان سخنوران و شاعران به نامى بوده -  و بزرگان [[قریش]] -  كه به دقائق سخن ‏سرايى واقف بودند -  اولين [[غدیریه]] را سرود و همان جا خواند. بعد از خواندن اين قصيده، پيامبرصلى الله عليه وآله به حسّان فرمود: همواره به وسيله [[روح ‏القدس]] مؤيد باشى، تا آنگاه كه ما را به زبان خود يارى مى ‏كنى.

اين امر بازگو كننده مديريت منابع انسانى توسط پيامبرصلى الله عليه وآله است؛ كه از وجود يک  شاعر نيز در آن روز به نحو احسن و در بهترين زمان ممكن استفاده مى‏ نمايد، تا شعر او نيز گواهى بر [[حقانیت]] غدير براى آيندگان باشد.

پيامبرصلى الله عليه وآله پس از شرح مفصلى پيرامون حلال و حرام و تأكید بر نماز و زكات فرمود: من مأموريت دارم از طرف خداوند براى على بن ابى ‏طالب و امامان پس از اوعليهم السلام -  كه از من و اويند -  از شما [[بیعت]] بگيرم. آنان تا روز [[قیامت]] امام و پيشوايند، و مهدى امت من ‏عليه السلام -  كه به حق داورى مى‏ كند -  از آنان است. حتى [[پیامبرصلی الله عليه و آله]] بيعت گرفتن خود را از مردم به دو صورت زبانى و [[بیعت]] با دست مطرح نمود.

پس از اين اشخاص، كل جمعيتى كه در آنجا حضور داشتند به ترتيب داخل خيمه حضرت على‏ عليه السلام شده و با ايشان بيعت نمودند.

زمانى كه [[بیعت]] مردان تمام شد، پيامبرصلى الله عليه وآله امر فرمود ظرف آبى بياورند و پارچه‏ اى روى آن بكشند. اميرالمؤمنين‏ عليه السلام دستش را درون ظرف قرار بدهند و زن‏ ها با بردن دست خود در آن آب با آن حضرت بيعت كردند.

اين امر خود به وضوح گوياى توجه پيامبر اكرم‏ صلى الله عليه وآله به حقوق [[بانوان]] و احترام به آنان است.

وجود [[مدیریت]] و رياست براى حفظ و استوارى هر اجتماعى و جلوگيرى از هرج و مرج آن لازم و ضرورى است، تا بدان وسيله به [[نظم]] و انسجام آن كمک نمايد. پيامبرصلى الله عليه وآله در كوتاه ‏ترين زمان ممكن، يكى از عظيم ‏ترين وقايع تاريخى را سازماندهى نمودند. براى اجراى اين مراسم از افرادى شايسته و با ويژگى‏ هاى مرتبط با وظيفه‏ اى كه به آنها محول شده استفاده نموده ‏اند.