پاداش و جزا برای مؤمنین و منکرین غدیر

اَلا اِنَّ اوْلِیاءَهُمُ الَّذینَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَیْبِ، لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ اَجْرٌ کَبیرٌ. مَعاشِرَ النّاسِ، شَتّانَ ما بَیْنَ السَّعیرِ وَ اَجْرٌ کَبیرِ

بدانید که دوستان اهل بیت کسانی هستند که در پنهانی از پروردگارشان می‌ترسند، و برای آنان مغفرت و اجر بزرگ است. ای مردم! چقدر فاصله است بین شعله‌های آتش و بین اجر بزرگ!

<< قبلی بعدی >>

فرازهای اواسط خطابه پیامبر صلی الله علیه وآله همچنان در توصیف موالیان ائمه علیهم السلام است و آن حضرت از قوّت ایمان آنان مسئله ایمان به غیب را مطرح می‌کند که خداوند در قرآن ارزش والایی برای آن قائل شده است. این مسئله را با تضمین آیه ۱۲ سورهٔ ملک در کلام خود، به صورت کامل و فقط با برداشتن «اِنَّ» از اول آن مطرح نموده است همانگونه که خداوند متعال میفرماید:

إِنَّ الَّذِینَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَیْبِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ أَجْرٌ کَبِیرٌ؛ کسانی که از پروردگارشان می‌ترسند (بدون آنکه او را ببینند) به خاطر ایمانی که به غیب دارند. برای آنان مغفرت و اجر بزرگ است.

در سورهٔ ملک بعد از آنکه خداوند عذاب کافران را در جهنم توصیف می‌کند، در آیه ۱۲ مؤمنان را در برابر آنان قرار می‌دهد و با بیان عمق ایمانشان مغفرت و اجر کبیر را به آنان وعده می‌دهد.

دو نکته بسیار حساس که از ارتباط این آیه با پذیرندگان ولایت معصومین علیهم السلام در خطابه غدیر قابل ملاحظه است، مسئله ایمان به غیب مؤمنین و مسئله مغفرت و اجر کبیر است که دومی به عنوان پاداش چنین ایمان محکمی تعیین شده است.

ایمان به غیب بهترین شاخصهٔ مؤمنین

ایمان به غیب یعنی قلب و روح و فکر و عقل کسی آن اندازه ظرفیت و قدرت پیدا کند که بتواند آنچه وجود دارد و او آن را ندیده یا با چشم، دیدنی نیست را باور کند و مانند دیدن با چشم بدان یقین پیدا کند در حدی که آثار و نتایج آن را در زندگی خویش در دو بُعد اندیشه و عمل پی بگیرد.

همان گونه که اعتقاد به خداوند ایمان به غیب است و دیدنی نیست و ایمان به روز قیامت ایمان به غیب است چون فعلًا در معرض دید نیست، آنچه به خدا بازمی‌گردد و ثمره‌اش در روز قیامت معلوم خواهد شد نیز ملحق به آنهاست و ایمان به غیب است.

نبوت پیامبر صلی الله علیه وآله و حتی معجزات آن حضرت همه وابسته به غیب این عالم است، همان گونه که ولایت و امامت امامان و تمام دستوراتشان از غیب نشأت گرفته، و ثمره این ایمان در روزی که خدا برای پاداش مردم تعیین کرده ظاهر خواهد شد.

شیعه پیروِ امامی است که ایمان به غیب را این گونه به موالیانش می‌آموزد که وقتی از او پرسیدند: آیا پروردگارت را دیده‌ای؟ فرمود: كَيْفَ اعْبُدُ رَبَّاً لَمْ ارَهُ؛ چگونه می‌پرستم خدایی را که ندیده‌ام»! پرسیدند: چگونه او را دیده‌ای؟ فرمود: لَمْ تَرَهُ الْعُيُونُ بِمُشاهَدَةِ الْابْصارِ وَ لكِنْ رَأَتْهُ الْقُلُوبُ بِحَقائِقِ الْايمانِ؛ چشم‌ها با مشاهده دیدگان او را ندیده، ولی قلب‌ها با حقیقت ایمان او را دیده و درک کرده‌اند».

پیروان چنین امامی به ولایت و امامت او در ارتباط با غیب معتقدند و به همین دلیل چه از نظر ظاهری مولایشان خلافت را در دست بگیرد و چه مظلوم واقع شود و دیگران حق او را غصب کنند، اعتقاد آنان درباره ولایتش تغییرناپذیر است؛ چرا که ظاهر دنیا تغییر می‌کند ولی غیب تغییر نکرده و حقیقتی که از پشت پرده آمده ثابت است. نتیجه این حقیقت غیرقابل تغییر، اطمینان از ثمره آن در روز قیامت است که با حفظ چنین اعتقادی بدان خواهد رسید، چون پشتوانه غیبی آن همیشه زنده است و به آنچه وعده داده وفادار خواهد بود.

در مقابلِ شیعه، پیروان سقیفه هستند که در پی ظاهر دنیا هستند و فقط آنچه را می‌بینند می‌توانند بپذیرند؛ لذا همان گونه که رؤسای آنان در روز غدیر به صراحت گفتند: «آنچه پیامبر صلی الله علیه وآله درباره علی علیه السلام می‌گوید ساخته خود اوست، و خدا چنین دستوری به او نداده»، پیروان آنان هم وقتی اوضاع دنیا را دگرگون دیدند و خلافت را خارج شده از دست علی بن ابی طالب علیه السلام یافتند، غلبه دنیایی را پایه فکر و عقیده خویش قرار دادند و در دل خود پیامی آمده از غیب نیافتند که بر آن استوار بمانند. این بود که به راحتی علی علیه السلام را تنها گذاشتند و از این اقدام خود هرگز نهراسیدند چرا که در دل خود اعتقادی به قیامت نیافتند تا از جزای عادلانه آن روز وحشت کنند! بنابراین توصیف پذیرندگان ولایت علوی به «مؤمنین به غیب» از اصلی‌ترین شاخصه‌های امامیه در مقایسه با مخالفان اهل بیت علیهم السلام است.

مغفرت و اجر کبیر پاداش مؤمنین

شکی نیست که به جای «اجر بزرگ» ممکن بود نام «بهشت» به صراحت برده شود ولی گویا ثمره ایمان به غیب منحصر به بهشت نیست، و خداوند به کسانی که چنین ایمان و یقینی را در روز قیامت به ارمغان بیاورند پاداشی ذخیره نموده که خود از آن به عنوان «کبیر» یاد کرده و فقط در آن روز عظمت این لطف الهی معلوم خواهد شد.

در کنار اجر بزرگ، مغفرت و بخشش خداوند است که برای ایمان آورندگان به غیب ضمانت شده است.

نکته قابل توجه این است که در آیات قبل از آیه ۱۲، خداوند از «سعیر» و «جهنم» به عنوان جزای کافران نام می‌برد؛ و پیامبر صلی الله علیه وآله نیز همین آیات سعیر را در فرازهای قبلی خطبه فرموده است. با توجه به آنچه از «اجر کبیر» برای مؤمنان به غیب و «سعیر» برای کافران گفته شد معلوم می‌شود آنان که ولایت امامان را قبول ندارند در واقع ایمان به غیب ندارند و طبعاً مستحق «سعیر» هستند و این به معنای کافر بودن آنان است؛ لذا پیامبر صلی الله علیه وآله در عبارتی فشرده و پر معنی می‌فرماید: «شَتّانَ ما بَیْنَ السَّعیرِ وَ الْاجْرِ الْکَبیرِ؛ چقدر فاصله است بین سعیر و اجر کبیر» !! که همان فاصله کفر و ایمان است.

پیامبر صلی الله علیه وآله وقتی پاداشهای دوستان امیرالمؤمنین علیه السلام و قبول کنندهٔ ولایت را بیان می‌کنند و همچنین عقوبت مخالفت با امیرالمؤمنین علیه السلام و عذابی که شامل مخالفان می‌شود را ذکر می‌نمایند برای اینکه تأکید بیشتر شده باشد و مردم بدانند هیچ وجه مشترک و نزدیکی بین دوستان و دشمنان غدیر نیست این اختلاف شفاف بزرگ را با لفظ «شتان» بیان کرده و تا قیامت تکلیف را مشخص می‌نمایند.