ارزیابی ارتباط آیه هفتم سوره انشراح با نصب امام علی(علیه السلام)

چکیده:

مطابق برخی روایات اهل بیت (علیهم السلام) نزول سوره مبارک «الم نشرح» و به ویژه آیه ماقبل پایانی آن که می-فرماید: «فإذا فرغت فانصب» به واقعه غدیر و جریان نصب حضرت امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) به امامت امت اسلامی مربوط بوده، تقدیر آیه چنین است: «فاذا فرغت من نبوتک فانصب علیا اماما».

اثبات این مطلب در ظاهر با سه چالش جدی روبروست:

الف) فقدان خاستگاه روایی؛

ب) مکی بودن سوره؛

ج) هماهنگ نبودن با قرائت.

بررسی این سه چالش نشان می دهد که ارائه چنین تفسیری از آیه و سوره نه تنها احتمالی دور نیست که بسیار قابل قبول و مورد توجه می نماید،

چه الف) از میان هفده روایت موجود در منابع شیعه و سنی دست کم در دو روایت صحیح السند آیه این گونه تفسیر شده است؛

ب) سوره مبارک انشراح به شهادت سیاق آیاتش و تایید صریح و ضمنی شماری مفسران شیعه و سنی مدنی است؛

ج) آیه در قرائت مشهورش با معنای امر به نصب تناسب بیشتری دارد، گرچه این تفسیر با معنای خسته شدن در تفسیر مشهور نیز هماهنگ است.

منبع

نشریه رهیافت هایی در علوم قرآن و حدیث، سال چهل و نهم شماره۲ (پیاپی ۹۹، پاییز و زمستان ۱۳۹۶).