محتوای زیارت غدیریه

»زیارت غدیریه» زیارتنامه‌ای است که از طرف امام هادی علیه السلام صادر شده و به مناسبت روز عید غدیر خوانده می‌شود. این زیارت به بیان فضائل و مناقب حضرت علی علیه السلام می‌پردازد و شامل آیات قرآنی و احادیثی است که به فضائل آن حضرت اشاره دارد. در این زیارت، امام هادی علیه السلام به ماجرای غدیر و ولایت امیرالمومنین اشاره کرده و از خداوند می‌خواهد که او را در زمره کسانی قرار دهد که به واسطه ولایت و محبت محمد و آل محمد به فوز و سعادت رسیده‌اند.

تبلیغ غدیر با زیارت غدیریه[۱]

یکی از شیوه‌های بسیار مؤثر در فرهنگ سازیِ غدیر، زیارت امیرِ منصوب در روز غدیر بوده، و این مسئله از سفارشات اکید ائمه علیهم السلام است. این یاد بود سالانه در واقع تجدید خاطره غدیر و بیعت مجدد با امیرالمؤمنین علیه السلام است. ما در چنین روزی پس از قرن‌ها - به زیارت قبر او می‌رویم، و با این اعتقاد که امام معصوم همیشه زنده است و صدای ما را می‌شنود، به ساحت اقدس او تبریک و تهنیت می‌گوییم و با او تجدید بیعت می‌نماییم.

به سه دستور درباره زیارت امیرالمؤمنین علیه السلام در روز عید غدیر توجه کنید:

  • امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید: اگر در روز عید غدیر در مشهد امیرالمؤمنین علیه السلام (یعنی نجف) بودی کنار قبر آن حضرت برو و نماز و دعا بخوان، و اگر در شهرهای دوردست بودی به سوی او اشاره کن و این دعا را بخوان….[۲]
  • امام رضا علیه السلام می‌فرماید: هر جا که باشی در روز غدیر خود را کنار قبر امیرالمؤمنین علیه السلام برسان، که خداوند در این روز گناهان شصت ساله را از مؤمنان می‌آمرزد، و دو برابر ماه رمضان و شب قدر و شب فطر از آتش جهنم آزاد می‌کند.[۳]
  • در سالی که معتصم عباسی آن حضرت را از مدینه به سامرا تبعید کرد، امام هادی علیه السلام در روز غدیر به نجف آمد و در حرم جدش امیرالمؤمنین علیه السلام حضور یافت و زیارت مفصلی خطاب به آن حضرت انشا فرمود که به «زیارت غدیریه» معروف است.[۴]

سند زيارت غديريه[۵]

این زیارت به لحاظ سند از اعتبار قابل توجهی برخوردار است و در منابع مختلف شیعی نقل شده است. محدث قمی در «هدیه الزائرین» می‌نویسد که شیخ جلیل محمد بن المشهدی در «المزار الکبیر» برای این زیارت سند بسیار معتبرى ذکر نموده که کمتر خبرى به قوت سند او می‌رسد. سلسله شریف این سند شامل بزرگان علما و شیوخ طائفه است و ابوالقاسم بن روح و عثمان بن سعید، هر دو از سفراء امام عصر علیه السلام هستند. پس از دقت معلوم می‌شود که در تمام زیارات مأثوره، زیارتى به این درجه از صحت و اعتبار و قوت سند پیدا نمی‌شود.

منابع نقل زیارت غدیریه

  1. شیخ جلیل محمد بن المشهدی: در کتاب «المزار الکبیر» و مؤلف «مزار قدیم» که هر دو از بزرگان علمای قرن ششم هستند، این زیارت را به روایت از شیخ مفید آورده‌اند.
  2. سید عبدالکریم بن طاووس: در کتاب «فرحة الغری» به این زیارت اشاره کرده و سند آن را چنین نوشته است: اخبرنی والدى و عمّى عن محمد بن نما، عن محمد جعفر، عن شاذان بن جبرئیل القمى، عن الفقیه العماد محمد بن القاسم الطبرى، عن ابى على، عن والده محمد بن الحسن الطوسى، عن الشيخ المفید محمد بن محمد بن النعمان، عن ابى القاسم جعفر بن قولویه، عن محمد بن يعقوب الکلینی، عن على بن ابراهیم، عن ابيه، عن ابى القاسم بن روح و عثمان بن سعید العمرى، عن ابى محمد الحسن بن على العسکرى، عن ابيه صلوات الله عليهما.
  3. شهید اول: در کتاب «المزار» خود این زیارت را نقل کرده است.
  4. علامه مجلسی: در «بحار الانوار» و «تحفة الزائر» این زیارت را آورده است.
  5. محدث قمی: در «مفاتیح الجنان» و «هدیه الزائرین» به این زیارت اشاره کرده است. وی می‌نویسد: این زیارت را می‌توان در هر روز از نزدیک و دور خواند و این فایده جلیله‌ای است که راغبین در عبادت و شائقین به زیارت حضرت شاه ولایت آن را غنیمت خواهند شمرد.

راویان زیارت غدیریه

و اما توضیح در مورد تک تک افرادی که نامشان در سند زیارت آمده است:

  • شیخ محمد بن جعفر مشهدی: فاضل، محدث و صدوق، مؤلف کتاب‌هایی که از شاذان بن جبرئیل روایت کرده است.[۶]
  • ابوالفضل شاذان بن جبرئیل قمی: عالم فاضل، فقیه و جلیل القدر.[۷]
  • عمادالدین محمد بن ابوالقاسم طبری آملی: فقیه و ثقه، شاگرد شیخ ابوعلی طوسی.[۸]
  • ابوعلی حسن بن محمد بن حسن بن علی طوسی: عالم، فاضل، فقیه، محدث و جلیل القدر.[۹]
  • شیخ الطائفه ابوجعفر محمد بن حسن بن علی طوسی: از بزرگان و ثقات شیعه.[۱۰]
  • محمد بن محمد بن نعمان (شیخ مفید): از بزرگ‌ترین علما و استادان شیعه، مشهور به فضل و وثاقت.[۱۱]
  • ابوالقاسم جعفر بن محمد بن جعفر بن موسی بن قولویه: از برترین علما و ثقات حدیث و فقه.[۱۲]
  • محمد بن یعقوب بن اسحاق ابوجعفر کلینی: عالم بزرگ و از اصحاب برجسته شیعه.[۱۳]
  • علی بن ابراهیم بن هاشم ابوالحسن قمی: فردی ثقه و صحیح المذهب.[۱۴]
  • ابراهیم بن هاشم ابوالحسن قمی: کوفی‌الاصل که به قم مهاجرت کرده، مورد اعتماد.[۱۵]
  • ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی: از سفیران و نواب خاص امام دوازدهم علیه‌السلام.[۱۶]
  • عثمان بن سعید عمری: وکیل امام عسکری علیه‌السلام، فردی جلیل القدر و ثقه.[۱۷]
  • عبدالکریم بن طاووس: فقیه، عالم، زاهد و عابد برجسته، از بزرگان قرن هفتم هجری.[۱۸]
  • سید جمال‌الدین احمد بن موسی بن جعفر بن طاووس: عالم فاضل، صالح و محدث ثقه.[۱۹]
  • سید رضی‌الدین ابوالقاسم علی بن موسی بن جعفر بن طاووس: عالم و فقیه مورد وثوق.[۲۰]
  • محمد بن نما: عالم و فاضل عصر خود، راوی حدیث از ابن ادریس و محقق جعفر بن حسن حلی.[۲۱]


راهنمای موضوعی زیارت غدیریه[۲۲]

زیارت غدیریه امام هادی علیه‌السلام، صحیح‌ترین و مستندترین سیره زندگی حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام را بر اساس وحی الهی و از زبان معصوم ارائه می‌دهد. این زیارت در شرایطی که نیاز به شناخت دقیق ولایت است، ما را از منابع ناصحیح و تحلیل‌های نادرست دور می‌کند و تصویری حقیقی از امام علی علیه‌السلام به دست می‌دهد. متن زیارت شامل بخش‌های موضوعی متعددی است که عبارت‌اند از:

  • صلوات بر پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله و بیان فضائل ایشان؛
  • سلام بر پیامبران و ملائکه؛
  • سلام و بیان فضائل امیرالمؤمنین علیه‌السلام با عناوینی چون امین‌الله، امام المتقین، حجة الله، وصی رسول، صراط مستقیم و…؛
  • شرح سیره عملی امام علی علیه‌السلام شامل عبادت، جهاد، عدالت، صبر، وفا به عهد، امر به معروف و نهی از منکر؛
  • فضائل امام در قرآن با آیات مهمی مانند «إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَی مِنَ الْمُؤْمِنِینَ…» و «وَأَنَّ هٰذَا صِرَاطِی مُسْتَقِیمًا…»؛
  • ویژگی‌های دشمنان امام شامل نفاق، کفر، ظلم، عناد و غصب حق؛
  • جهادهای حضرت علی علیه السلام در زمان پیامبر صلی الله علیه وآله و پس از آن؛
  • واقعه غدیر و واکنش‌های دشمنان؛
  • شباهت امام علی علیه‌السلام به انبیا پیشین؛
  • غصب فدک و مظلومیت حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها؛
  • لعن دشمنان اهل بیت علیهم‌السلام؛
  • دعا برای ثبات قدم در ولایت ائمه اطهار علیهم‌السلام.
  • جنگ‌های دوران خلافت: نبرد با ناکثین (جمل)، قاسطین (صفین)، و مارقین (نهروان)
  • شهادت عمار یاسر؛
  • ماجرای حکمیت؛
  • شهادت امام علی علیه السلام؛
  • شهادت امام حسین علیه السلام؛


آیات در زیارت غدیریه[۲۳]

یکی از مفاهیم عمیق در زیارت غدیریه ، رابطه آیات قرآن با ولایت «آیات ولایت»، و امامت و امیرالمؤمنین علیه السلام است. استنادات قرآنی در زیارت غدیر، غالباً به صورت مستقیم و با ذکر آیات قرآن است که عین آیه در متن آمده است، و گاهی به صورت غیرمستقیم به مضمون آیه اشاره شده است. از نظر موضوع، این آیات را می‌توان در سه دسته بررسی کرد:

  1. آیاتی که امام هادی علیه السلام شأن نزول آن‌ها را به امیرالمؤمنین علی علیه السلام نسبت می‌دهد؛
  2. آیاتی که به فضایل و مناقب امیرالمؤمنین علیه السلام اشاره دارند؛
  3. آیاتی که سرنوشت منکران ولایت را بیان می‌کند.

بعضی از آیات مهم به کار رفته در زیارت غدیریه:

  • سوره مائده، آیات ۵۴–۵۶: بیان شأن ولایت و حزب‌الله بودن پیروان امام علی علیه‌السلام.
  • سوره مائده، آیه ۶۷ (آیه تبلیغ): دستور پیامبر صلی الله علیه وآله به ابلاغ ولایت علی علیه‌السلام.
  • سوره انعام، آیه ۱۵۳: صراط مستقیم بودن امام علی علیه‌السلام.
  • سوره انفال، آیه ۷: فتح خیبر و برتری مؤمنان واقعی.
  • سوره انسان، آیه ۸: اشاره به شأن نزول این سوره بر اهل البیت علیهم السلام.
  • سوره فاطر، آیه ۱۸:این آیه به برتری ایمان و تقوای حضرت علی علیه‌السلام اشاره دارد.
  • سوره احزاب، آیه ۶: ولایت امام علی علیه‌السلام به عنوان اولی به مؤمنان از خودشان.
  • سوره احزاب، آیه۳۳: اشاره به عصمت اهل البیت علیهم السلام و حضزت علی علیه السلام
  • آیه لیله المبیت: اشاره به شب هجرت پیامبر صلی الله علیه وآله و حمایت الهی از امام علی علیه‌السلام.


فضایل حضرت علی علیه السلام

برخی از مناقب و القاب امیرالمؤمنین علیه السلام در زیارت غدیریه

فضیلت حضرت علی علیه‌السلام متن عربی زیارت غدیریه
علی علیه السلام امیرالمؤمنین أنتَ أميرُ المؤمنينَ
علی علیه السلام سید الوصیین أنتَ سَيِّدُ الوَصِيِّينَ
علی علیه السلام وارث علم النبیین وأنتَ وارِثُ عِلمِ النَّبِيِّينَ
علی علیه السلام ولی رب العالمین و مولی المؤمنین وأنتَ وَلِيُّ رَبِّ العالَمينَ وَمولى المُؤمِنينَ
علی علیه السلام امین اللَّه فی ارضه و سفیره فی خلقه وأنتَ أَمينُ اللهِ في أَرضِهِ وَسَفيرُهُ في خَلقِهِ
علی علیه السلام حجة اللَّه البالغة علی عباده وأنتَ حُجَّةُ اللهِ البالِغَةُ على عِبادِهِ
علی علیه السلام دین اللَّه القویم و صراطه المستقیم وأنتَ دينُ اللهِ القَوِيمُ وَصِراطُهُ المُستَقِيمُ
علی علیه السلام النبأ العظیم وأنتَ النَّبَأُ العَظيمُ
علی علیه السلام سید المسلمین، یعسوب المومنین و امام المتقین وأنتَ سَيِّدُ المُسلِمينَ، يَعسوبُ المُؤمِنينَ وَإمامُ المُتَّقينَ
علی علیه السلام اخو رسول‌الله صلی الله علیه و آله وأنتَ أخو رَسولِ اللهِ صلّى الله عليه وآله
علی علیه السلام وصی رسول‌الله صلی الله علیه و آله و وارث علمه و آمینه علی شرعه و خلیفته فی امته وأنتَ وَصيُّ رَسولِ اللهِ صلّى الله عليه وآله وَوارِثُ عِلمِهِ وَأمينُهُ على شَريعَتِهِ وَخَليفَتُهُ في أُمَّتِهِ
علی علیه السلام اول من آمن باللَّه و صدق بما انزل علی نبیه صلی الله علیه و آله وأنتَ أوَّلُ مَن آمَنَ باللهِ وَصَدَقَ بما أُنزِلَ على نَبِيِّهِ صلّى الله عليه وآله
علی علیه السلام اولی بالمؤمنین من انفسهم وأنتَ أَوْلى بالمُؤمِنينَ مِن أَنفُسِهِم
علی علیه السلام الذابّ عن دینه وأنتَ الذَّابُّ عن دِينِهِ
علی علیه السلام الذی نطق القرآن بتفضیله وأنتَ الذي نَطَقَ القُرآنَ بتَفضيلِهِ
علی علیه السلام المخصوص بمدحة اللَّه، المخلص لطاعة اللَّه وأنتَ المَخصوصُ بِمَدْحِ اللهِ، المُخلِصُ لِطاعَةِ اللهِ
علی علیه السلام سید الوصیین و اول العابدین و ازهد الزاهدین وأنتَ سَيِّدُ الوَصِيِّينَ وأوَّلُ العابِدينَ وأزهَدُ الزاهِدينَ
علی علیه السلام مطعم الطعام علی حبّه مسکیناً و یتیماً و اسیراً لوجه اللَّه وأنتَ مُطعِمُ الطَّعامِ على حُبِّهِ مَسكيناً ويَتيمًا وأَسيرًا لِوَجهِ اللهِ
علی علیه السلام الکاظم للغیظ، و العافی عن الناس وأنتَ الكاظِمُ الغيظَ، والعافِي عن الناسِ
علی علیه السلام الصابر فی البأساء و الضرّاء و حین البأس وأنتَ الصّابرُ في البأساءِ والضَّرّاءِ وحينَ البأسِ
علی علیه السلام القاسم بالسویة، و العادل فی الرعیة، و العالم بحدود اللَّه من جمیع البریة وأنتَ القاسِمُ بالسَّويَّةِ، والعادِلُ في الرِّعايَةِ، والعالِمُ بِحُدودِ اللهِ من جَميعِ البريَّةِ
علی علیه السلام المخصوص بعلم التنزیل، و حکم التأویل، و نصل الرسول صلی الله علیه وآله وأنتَ المخصوصُ بعِلمِ التَّنزيلِ، وحُكمِ التأويلِ، ونَصلُ الرَّسولِ صلّى الله عليه وآله
علی علیه السلام له المواقف المشهودة و المقامات المشهورة و الأیام المذکورة ولَكَ المَواقِفُ المَشهودةُ والمَقاماتُ المَشهورةُ والأيّامُ المَذكورةُ
علی علیه السلام حائز درجة الصبر، فائز بعظیم الأجر حائِزُ دَرَجةِ الصَّبرِ، فائزٌ بعَظيمِ الأجرِ
علی علیه السلام الحجة البالغة، و المحجة الواضحة، و النعمة السابغة، و البرهان المنیر الحُجَّةُ البالِغَةُ، والمِحجَّةُ الواضِحَةُ، والنِّعمةُ السَّابِغةُ، والبُرهانُ المُنيرُ
علی علیه السلام شهد مع النبی صلی الله علیه و آله جمیع حروبه و مغازیه شَهِدْتَ معَ النبيِّ صلّى الله عليه وآله جَميعَ حُروبِهِ ومَغازيهِ
علی علیه السلام احسن الخلق عبادة، و اخلصهم زهادة، و اذبهم عن الدین أحسَنُ الخَلْقِ عِبادَةً، وأخلَصُهُم زُهْدًا، وأذبُّهُم عن الدِّينِ
علی علیه السلام لا تأخذه فی اللَّه لومة لائم لا تأخُذُهُ في اللهِ لومةُ لائِمٍ

عقائد در زیارت امیرالمؤمنین علیه السلام در روز غدیر[۲۴]

زیارت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در روز غدیر بیانگر عقیده به ولایت الهی و امامت حضرت علی علیه‌السلام است که ایشان را به‌عنوان ولی و حجت خداوند بر بندگان معرفی می‌کند و بر پیروی از حق و دوری از باطل تأکید دارد. این زیارت، علاوه بر بیان فضائل امام علی علیه‌السلام، نقش محوری ایشان در هدایت امت و تداوم دین الهی را به‌وضوح نشان می‌دهد. نمونه های از عقاید در زیارت غدیریه:

عنوان متن عربی محتوای کلیدی
۱ وجوب اطاعت و ولایت «أَوْجَبَ عَلی أُمَّتِهِ فَرْضَ طاعَتِکَ وَ وِلایَتِکَ... جَعَلَکَ أَوْلی بِالْمُؤْمِنینَ» تأکید بر وجوب ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام پس از پیامبر صلی الله علیه وآله و بیعت عمومی با ایشان، همراه با لعن منکران این ولایت.
۲ قرآن گویای ولایت «نَطَقَ بِوِلایَتِکَ التَّنْزیلُ... أَکْمَلَهُ بِوِلایَتِکَ یَوْمَ الْغَدیرِ» شهادت به اینکه قرآن ولایت علی علیه السلام را بیان کرده و تکمیل دین در غدیر خم با نصب ایشان محقق شد.
۳ پایداری در دفاع از حق «مَا اتَّقَیْتَ ضارِعاً... لَمْ تُنْکِرْ أَوْ أَعانَ عَلَیْکَ» توصیف استقامت امام علی علیه السلام در برابر ستمگران و عدم سازش با دشمنان حق.
۴ لعن غاصبان حرمت «لَعَنَ اللَّه مُسْتَحِلِّی الْحُرْمَةِ... الْأَخْسَرُونَ الَّذینَ تَلْفَحُ وُجُوهَهُمُ النَّارُ» لعن کسانی که حرمت علی علیه السلام را شکستند و حق او را غصب کردند.
۵ ایمان اندک پس از غدیر «فَما آمَنَ بِما أَنْزَلَ اللَّه... إِلاَّ قَلیلٌ» اشاره به مقاومت اکثریت در پذیرش ولایت علی علیه السلام پس از واقعه غدیر و ایمان تنها گروهی اندک.
۶ حقانیت ولایت به عنوان دستور الهی «إِنَّا نَعْلَمُ أَنَّ هذا هُوَ الْحَقُّ مِنْ عِنْدِکَ... لَعَنَ اللَّه مَنْ عَدَلَ بِکَ» تأکید بر الهی بودن ولایت و لعن معارضان و تکذیبکنندگان این امر.
۷ غصب فدک و رد شهادت «غَصْبُ الصِّدّیقَةِ الطَّاهِرَةِ... رَدُّ شَهادَتِکَ» اشاره به غصب فدک حضرت زهرا سلام الله علیها و رد شهادت امامان معصوم علیهم السلام به عنوان نماد ستم پس از پیامبرصلی الله علیه وآله
۸ شباهت محنتها به انبیاء «أَشْبَهَتْ مِحْنَتُکَ... مِحَنَ الْأَنْبِیاءِ» تشبیه مصائب امام علی علیه السلام به رنجهای انبیای گذشته در تنهایی و کمبود یاران.
۹ لعن قاتلان انبیاء و اوصیاء «اللّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ أَنْبِیائِکَ... ظالِمِی الْحُسَیْنِ» دعای لعن بر قاتلان پیامبران، اوصیاء، امام علی علیه السلام و امام حسین علیه السلام و همراهانشان.
۱۰ لعن اولین ظالم به آل محمد «اللّهُمَّ الْعَنْ أَوَّلَ ظالِمٍ... لِآلِ مُحَمَّدٍ» دعای ویژه برای لعن اولین غاصبان حقوق اهل بیت علیه السلام و پیروان بدعتهای آنان تا قیامت.
۱۱ صلوات بر خاتم النبیین و اهل بیت «صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ خاتَمِ النَّبِییّنَ... آلِهِ الطَّاهِرینَ» درخواست تمسک به ولایت اهل بیت علیه السلام و رستگاری با پیروی از آنان.

فرهنگ ‏سازى غدير در زيارت غدير[۲۵]

فرهنگ‌سازی در زیارت غدیر نقش مهمی در ترویج آموزه‌های امامت و ولایت دارد و با گسترش شناخت فلسفه غدیر، وحدت و انسجام جامعه اسلامی تقویت می‌شود، این موضوع در زیارت غدیر به شش محور اصلی تقسیم می‌شود که هر یک با جملات پرمحتوا و آموزنده‌ای همراه است:

عنوان متن مرتبط از زیارت توضیحات محتوا
۱ فرهنگ‌سازی معانی غدیر «السَّلامُ عَلَيْکَ يا مَوْلاىَ وَ مَوْلى الْمُؤْمِنينَ... فَجَعَلَکَ أَوْلى بِالْمُؤْمِنينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ... فَلَعَنَ اللَّهُ جاحِدَ وِلايَتَکَ بَعْدَ الْإِقْرارِ» آموزش مفاهیم کلیدی مانند «صراط مستقیم» و «صاحب‌اختیاری» برای ولایت، همراه با شهادت خداوند و اقرار مردم به حقانیت امامت.
۲ فرهنگ‌سازی ارتباط قرآن، نبوت و غدیر «أَشْهَدُ أَنَّکَ أَميرُالْمُؤْمِنينَ الْحَقُّ... وَأَنَّ الشَّاكّ‌ِ فيکَ ما آمَنَ بِالرَّسُولِ الْأَمينِ» تأکید بر جدایی‌ناپذیری ولایت از قرآن و رسالت، و لزوم ایمان به ولایت برای تکمیل ایمان.
۳ فرهنگ‌سازی علل عدم اجرای غدیر «أَشْهَدُ أَنَّکَ مَا اتَّقَيْتَ ضارِعاً وَلا أَمْسَكْتَ عَنْ حَقِّكَ جازِعاً... وَفَوَّضْتَ إِلَيْهِ أَمْرَکَ» رد تهمت‌های ناروا به امام علی علیه السلام مانند ترس یا سازش، و تأکید بر استقامت ایشان در دفاع از حق.
۴ فرهنگ‌سازی لعن بر دشمنان غدیر «لَعَنَ اللَّهُ مُسْتَحِلِّى الْحُرْمَةِ مِنْکَ... لَعَنَ اللَّهُ مَنْ ساواکَ بِمَنْ ناواکَ» لعن کسانی که حرمت ولایت را شکستند، حق امام را غصب کردند و او را با غاصبان برابر دانستند.
۵ فرهنگ‌سازی غلبه غدیر بر باطل «إِنَّ اللَّهَ تَعالَى اسْتَجابَ لِنَبِيِّهِ... فَخَطَبَ وَأَسْمَعَ وَ نادى فَأَبْلَغَ» بیان غدیر به عنوان حجت الهی که باطل را نابود کرد، هرچند اکثر مردم از پذیرش آن سر باز زدند.
۶ فرهنگ‌سازی شناخت انواع دشمنان غدیر «اللَّهُمَّ إِنَّا نَعْلَمُ أَنَّ هذَا هُوَ الْحَقُّ مِنْ عِنْدِکَ، فَالْعَنْ مَنْ عارَضَهُ وَاسْتَكْبَرَ وَكَذَّبَ بِهِ... لَعَنَ اللَّهُ مَنْ عَدَلَ بِکَ مَنْ فَرَضَ اللَّهُ عَلَيْهِ وِلايَتَکَ» لعن مخالفان ولایت، اعم از کسانی که با شمشیر، زبان، سکوت یا همکاری با دشمنان، حق غدیر را انکار کردند.

کتابنامه زیارت غدیر[۲۶]


پانویس

  1. تبلیغ غدیر در سیره معصومین علیهم السلام: ص ۹۳، ۹۴.
  2. عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۲۰.
  3. مفاتیح الجنان: باب زیارات امیرالمؤمنین علیه السلام، زیارت غدیر.
  4. بحار الانوار: ج ۹۷ ص ۳۶۰.
  5. نگاهى بر زيارت غديريّه (صفاخواه، طالعى): ص ۲۶-۳۰. شرح زيارة الغدير (خرسان): ص ۲۹-۳۲.
  6. امل الآمل: ج ۲ ص ۲۵۳ ش ۷۴۷. معجم رجال الحدیث: ج ۱۶ ص ۱۸۸ ش ۱۰۴۳۴.
  7. امل الآمل: ج ۲ ص ۳۰ ش ۳۴۶. معجم رجال الحدیث: ج ۱۰ ص ۹ ش ۵۶۷۹.
  8. امل الآمل:، ج ۲ ص ۲۳۴ ش ۶۹۸. معجم رجال الحدیث: ج ۱۵ ص ۳۰۷ ش ۱۰۰۴۹.
  9. امل الآمل: ج ۲ ص ۷۶ ش ۲۰۸. معجم رجال الحدیث: ج ۶ ص ۱۲۲ ش ۳۱۰۳.
  10. رجال النجاشی: ص ۴۰۳ ش ۱۰۶۸. معجم رجال الحدیث: ج ۱۶ ص ۲۵۷ ش ۱۰۵۲۶.
  11. رجال النجاشی: ص ۳۹۹ ش ۱۰۶۷. امل الآمل: ج ۲ ص ۳۰۴ ش ۹۲۱. معجم رجال الحدیث: ج ۱۸ ص ۲۱۳ ش ۱۶۷۴۴.
  12. رجال النجاشی: ص ۱۲۳ ش ۳۱۸. امل الآمل: ج ۲ ص ۵۵ ش ۱۴۳. معجم رجال الحدیث: ج ۵ ص ۷۶ ش ۳۲۶۳.
  13. رجال النجاشی: ص ۳۷۷ ش ۱۰۲۶. معجم رجال الحدیث: ج ۱۹ ص ۵۴ ش ۶۲۰۶۷.
  14. رجال النجاشی: ص ۲۶۰ ش ۶۸۰. معجم رجال الحدیث: ج ۱۲ ص ۳۱۲ ش ۷۸۳۰.
  15. رجال النجاشی: ص ۱۶ ش ۱۸. معجم رجال الحدیث: ج ۱ ص ۲۸۹ ش ۳۳۲.
  16. معجم رجال الحدیث: ج ۶ ص ۲۵۷ ش ۳۴۰۶
  17. معجم رجال الحدیث: ج ۱۲ ص ۲۳۰ ش ۷۶۰۴.
  18. معجم رجال الحدیث: ج ۱۱ ص ۶۶ ش ۶۶۲۰. امل الآمل: ج ۲ ص ۱۵۸ ش ۴۵۹.
  19. امل الآمل: ج ۲ ص ۲۹ ش ۷۹. معجم رجال الحدیث: ج ۲ ص ۱۳۸ ش ۹۸۴.
  20. امل الآمل: ج ۲ ص ۲۰۵ ش ۶۲۲. معجم رجال الحدیث: ج ۱۳ ص ۲۰۲ ش ۸۵۴۶.
  21. امل الآمل: ج ۲ ص ۳۱۰ ش ۹۴۵. معجم رجال الحدیث: ج ۱۸ ص ۳۲۳ ش ۱۱۹۴۶.
  22. نگاهی بر زیارت غدیریّه (صفاخواه، طالعی): ص ۸۵–۹۸.
  23. نگاهی بر زیارت غدیریّه (صفاخواه، طالعی): ص ۱۱۱–۱۵۰.
  24. چهارده قرن با غدیر: ص ۷۷، ۱۵۳–۱۵۷، ۲۰۱–۲۰۹. غدیر در قرآن: ج ۳ ص ۳۳۸–۳۴۰. اسرار غدیر: ص ۲۵۲، ۲۵۳، ۲۸۱، ۳۵۳–۳۶۳.
  25. تبليغ غدير در سيره معصومين ‏عليهم السلام: ص ۱۳۸-۱۴۶.
  26. غدیر در آئینه کتاب.