نمایش مبدأ برای احاديث مرتبط با غدير

=== احاديث مرتبط با غدير <ref>فريادهاى بلند غدير در بيان امامت و حاكميت حضرت على ‏عليه السلام (علامه) : ص۷۳ - ۹۲ .</ref> ===
در كنار ابحاث مختلف در مورد غدير، جا دارد اشاره ‏اى اجمالى شود به احاديثى كه به نوعى مرتبط با غدير هستند. رواياتى كه هر كدام با يک مضمون و مفهوم و البته گاهى با تعابير مختلف، به شكل متواتر و مكرر در كتب شيعه و [[اهل‏ سنت]] وارد شده است:

==== حديث ثقلين ====
قال رسول‏ اللَّه‏ صلى الله عليه و آله: ايها الناس، انى تارك فيكم الثقلين؛ [[ارتباط غدیر با قرآن|كتاب الله]] و [[معصومین علیهم السلام|عترتی ‏علیهم السلام]]. فانهما لن يفترقا حتى يردا علىّ الحوض. فانظروا كيف تخلفونى فيهما:

اى مردم، من دو چيز گران بها در ميان شما مى‏ گذارم؛ كتاب خدا و اهل‏ بيتم‏ عليهم السلام.

به درستى كه آن دو هيچ گاه از يكديگر جدا نمى ‏شوند تا در كنار حوض ([[حوض کوثر]] در [[قیامت]]) بر من وارد شوند. پس بنگريد چگونه با اين دو برخورد مى‏ كنيد.

==== حديث سفينه (متواتر) ====
قال رسول ‏الله ‏صلى الله عليه و آله: مثل اهل‏ بيتى‏ عليهم السلام مثل سفينة نوح‏ عليه السلام؛ من ركب فيها نجا و من تخلّف عنها غرق:

به درستى كه اهل‏ بيت من‏ عليهم السلام مانند کشتی [[نوح علیه السلام|نوح]] هستند؛ هر كس بر آن سوار شود نجات يابد، و هر كس از آن اعراض و دورى كند غرق مى‏ شود.<ref>الغدير: ج ۲ ص ۳۰۱. المستدرك: ج ۳ ص ۱۵۱.</ref>

==== حديث منزلت ====
قال [[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|رسول ‏الله‏ صلی الله علیه و آله]] لعلى‏ عليه السلام فى عشرة مواضع: انت منّى بمنزلة هارون من موسى ‏عليهما السلام، الا انه لا نبى بعدى: منزلت و مقام شما (اى [[امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیرمؤمنان‏ علیه السلام]]) نسبت به من مانند مقام و منزلت [[هارون علیه السلام|حضرت هارون‏ علیه السلام]] نسبت به حضرت موسى‏ عليه السلام است، مگر اينكه پيامبرى پس از من نيست. <ref>بحار الانوار: ج ۳۸ ص ۳۳۱.</ref>

==== حديث مدينة العلم ====
قال رسول‏ اللَّه‏ صلى الله عليه وآله: انا مدينة العلم و على‏ عليه السلام بابها. فمن اراد العلم فليأت الباب:

من شهر علم هستم و حضرت على‏ عليه السلام درب آن هستند. پس هر كس طالب علم است بايد به درب علم مراجعه کند.<ref>الغدير: ج ۳ ص ۹۶.</ref>

==== حديث طير مشوى ====
اُتى النبى ‏صلى الله عليه وآله بطير مشوى، فقال: اللهم ائتنى باحبّ خلقك اليک، يأكل معى منه. فجاء على‏ عليه السلام فأكل معه: 

براى پيامبر صلى الله عليه و آله گوشت سرخ شده پرنده ‏اى را آوردند. حضرت فرمودند: پروردگارا، آن كس را كه از بين آفريدگانت بيشتر دوست دارى بفرست تا با من از اين غذا ميل كنند. 

آنگاه حضرت امیر عليه السلام بر آن حضرت وارد شدند و با آن حضرت مشغول ميل غذا شدند.<ref>بحار الانوار: ج ۳۸ ص ۶۹ .</ref>

==== حديث على‏ عليه السلام مع الحق... ====
قال رسول ‏اللَّه ‏صلى الله عليه وآله: على ‏عليه السلام مع الحق و الحق مع على ‏عليه السلام، و الحق يدور حيث ما دار على‏ عليه السلام:

[[امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیرالمؤمنین ‏علیه السلام]] با [[حقّ|حق]] و حق با امیرالمؤمنین عليه السلام است، و حق هر كجا امیرالمؤمنین ‏عليه السلام روند در پى ایشان است.<ref>بحار الانوار: ج ۳۸ ب ۵۷ .</ref>

==== حديث على ‏عليه السلام مع القرآن... ====
قال رسول‏ اللَّه‏ صلى الله عليه وآله: على‏ عليه السلام مع القرآن و القرآن مع على‏ عليه السلام، لا يفترقان حتى يردا علىّ الحوض:

امیرالمؤمنین عليه السلام با [[ارتباط غدیر با قرآن|قرآن]] و قرآن با امیرالمؤمنین ‏عليه السلام است، و اين دو تا آن زمان كه در كنار [[حوض کوثر|حوض]] بر من وارد شوند از يكديگر جدا نمى‏ گردند.<ref>كشف اليقين: ح ۳۱۳.</ref>

==== حديث رايت ====
قال رسول ‏اللَّه ‏صلى الله عليه وآله يوم الخيبر لعلى‏ عليه السلام: لاُعطينّ الراية غداً من يحبّ الله و رسوله و يحبّه اللَّه و رسوله، كرّاراً ليس بفرّار. فتشرف لها اصحاب النبى‏ صلى الله عليه و آله، فأعطاها علياً عليه السلام:

فردا پرچم را به بزرگواری خواهم داد كه خدا و رسولش را دوست دارند و خدا و رسولش ایشان را دوست دارند، يكّه‏ تاز و قهرمان ميدان جنگ هستند، كه هيچ گاه پشت به دشمن نمى‏ كنند.

اصحاب رسول‏ خدا صلى الله عليه وآله گردن‏ ها را كشيدند و آرزو كردند كه آن شخص باشند، ولى پيامبر صلى الله عليه و آله پرچم را به امیرالمؤمنین ‏عليه السلام دادند.<ref>بحار الانوار: ج ۳۹ ص ۱۵.</ref>

==== حديث تشبيه ====
قال رسول‏ اللَّه‏ صلى الله عليه وآله لعلى‏ عليه السلام: ان فيك شبهاً من عيسى بن مريم ‏عليه السلام. و لولا ان تقول فيك طوائف من امتى ما قالت النصارى فى عيسى بن مريم‏ عليه السلام، لقلت فيک قولاً لا تمرّ بملأ من الناس الا اخذوا التراب من تحت قدميك، يلتمسون بذلك البركة... :

همانا در شما شباهتى به حضرت عيسى بن مريم‏ عليه السلام هست. اگر خوف اين نبود كه گروهى از پيروان من آنچه را كه مسيحيان درباره حضرت عيسى بن مريم ‏عليه السلام گفتند ([[عیسی علیه السلام|حضرت عیسی‏ علیه السلام]] پسر خداست) درباره شما بگويند، چيزى درباره شما مى‏ گفتم كه هر گاه به جمعيتى از مسلمانان بگذرى خاک قدمتان را به عنوان [[تبرّک]] بردارند. <ref>بحار الانوار: ج ۳۵ ب ۱۰ ح ۲۲.</ref>

==== حديث قِتال بر تأويل ====
قال رسول ‏الله‏ صلى الله عليه و آله: انا اُقاتل على تنزيل القرآن، و على‏ عليه السلام يقاتل على تأويله: من بر نزول قرآن جهاد مى‏ كنم و [[امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیرالمؤمنین علیه السلام]] بر تأويل آن.<ref>كشف اليقين: ح ۵۵۹ .</ref>

==== حديث ولايت ====
قال رسول‏ الله ‏صلى الله عليه و آله: ان علياً عليه السلام منّى و انا من على ‏عليه السلام، و هو ولىّ كل مؤمن من بعدى:

امیرالمؤمنین ‏عليه السلام از من است و من از امیرالمؤمنین عليه السلام هستم، و ایشان بعد از من ولىّ هر مؤمنى هستند.<ref>عبقات الانوار: ج ۳ از منهج دوم كتاب.</ref>

==== حديث نور ====
[[سلمان فارسی(محمّدی)|سلمان فارسی]] از [[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|پیامبر صلی الله علیه و آله]] نقل مى‏ كند كه حضرت فرمودند:

كنت انا و على‏ عليه السلام نوراً بين يدى اللَّه عزوجل مطبقاً، يسبّح اللَّه ذلك النور و يقدّسه قبل ان يخلق اللَّه [[آدم ‏علیه السلام]] بأربعة عشر الف عام. فلما خلق الله تعالى آدم‏ عليه السلام، ركب ذلک النور فى صلبه. فلم نزل فى شى‏ء واحد حتى افترقهما فى صلب عبدالمطلب؛ فجزء انا و جزء على ‏عليه السلام:

من و [[امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیرالمؤمنین علیه السلام]] در پيشگاه خداى متعال نورى بوديم كه بر جهان آفرينش پرتو افكنده بوديم. نورى كه چهارده ‏هزار سال پيش از خلقت حضرت آدم‏ عليه السلام خدا را تسبيح و تقديس مى‏ كرد. 

در آن هنگام كه خدا حضرت آدم‏ عليه السلام را آفريد، اين نور به صلب ایشان منتقل شد. و دائما يكى بود تا اينكه خداى متعال آن را در صلب عبدالمطلب به دو نيم تقسيم كرد؛ نيمى من و نيمى امیرالمؤمنین ‏عليه السلام.<ref>كشف اليقين: ص ۲۹،۲۸ ح۹ ، ۱۰ .</ref>

و در [[فرهنگ غدیر در تاریخ|روایت]] ديگر چنين آمده: ثم اخرجه من صلب عبدالمطلب فقسّمه قسمين؛ قسماً فى صلب عبداللَّه و قسماً فى صلب ابى‏ طالب. فعلى‏ عليه السلام منّى و انا منه. لحمه لحمى و دمه دمى. فمن احبّه فبحبّى احبّه، و من ابغضه فببغضى ابغضه:

سپس آن را از صلب عبدالمطلب بيرون آورده و به دو نيم تقسيم كرد؛ قسمتى در صلب عبدالله و قسمتى در صلب ابوطالب قرار گرفت. بنا بر اين امیرالمؤمنین ‏عليه السلام از من و من از ایشانم. گوشت ایشان گوشت من و خون ایشان خون من است. 

هر كس امیرالمؤمنین عليه السلام را دوست بدارد به محبت من ایشان را دوست داشته، و هر كس با ایشان دشمنى داشته باشد بدين علت است كه با من دشمن است.

و در روايت ديگر: يا على، کذب من زعم انه يحبّنى و يبغضك، لان اللَّه تعالى خلقنى و اياك من نور واحد:

اى على، دروغ مى‏ گويد كسى كه مى ‏پندارد مرا دوست دارد و با شما دشمن است، چرا كه خداى تعالى من و شما را از يک نور خلق كرده است. <ref>بحار الانوار: ج ۳۸ ص ۳۲۹.</ref>

==== حديث اِمرة المؤمنين ====
عن بريدة، قال: ان رسول‏ اللَّه ‏صلى الله عليه وآله امرهم ان يسلّموا علی على‏ عليه السلام بإمرة المؤمنين. فقال عمر بن الخطاب: يا رسول‏ الله، أ من اللَّه ام من رسوله؟ فقال رسول ‏اللَّه‏ صلى الله عليه وآله: بل من الله و رسوله: بريده نقل كرده كه پيامبر خدا صلى الله عليه وآله به آنها دستور دادند بر حضرت امام على‏ عليه السلام با لقب «[[امیرالمؤمنین (لقب)|امیرالمؤمنین]]» سلام كنند (و بگويند: السلام عليک يا اميرالمؤمنين) . 

[[عمر بن خطاب|عمر]] گفت: اى رسول‏ خدا ! آيا اين دستور از جانب خداست يا رسول ‏خدا؟ 

حضرت فرمودند: بلكه از جانب خدا و رسولش است.<ref>بحار الانوار: ج ۳۷ ب ۵۴ ح ۳۰.</ref>

==== حديث ائمه اثنى ‏عشر عليهم السلام ====
امامت امامان دوازده گانه توسط پيامبر صلى الله عليه و آله با عبارت‏ ها و بيان‏ هاى مختلف ابلاغ شده است.

رواياتى را كه از رسول گرامى اسلام ‏صلى الله عليه وآله در اين باره نقل شده است، مى‏ توان در شش دسته جاى داد:

در يک دسته از اين روايات، عناوينى مانند اهل ‏بیت، عترت، ذريه و ذى ‏القربى آمده است. هم چنين صفات كلى امامانِ شايسته و تداوم [[امامت]] در نسل [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا علیها السلام]] به صورت كلى بيان شده است.

شمار اين روايات فراوان است و در كتب صحاح و جوامع [[اهل ‏سنت]] نقل شده است؛ در كتاب‏ هايى مانند: عبقات الانوار، الغدير، المراجعات و احقاق الحق، اين روايات به طور مبسوط گردآورى شده است.

رواياتى كه در آنها از انتقال امامت به امام حسن و امام حسين‏ عليهما السلام سخن رفته، كه بخشى از اين روايات در جلد نوزدهم «احقاق الحق» گردآورى شده است.

گروه سوم رواياتى است كه بدون ذكر نام ، تعداد امامان را منحصر در دوازده امام دانسته است. در اين زمينه متجاوز از ۱۳۰ حديث نقل شده است ، و نيز ۴۰ حديث به اين مضمون نقل شده است كه خلفاء و امامان پس از رسول‏ خدا صلى الله عليه وآله به تعداد نقباى [[موسی‏ علیه السلام]] مى ‏باشند.

در بيش از ۹۱ حديث، ضمن بيان تعداد امامان، نام اولين و آخرين آنها ذكر شده است. و در بيش از ۹۴ حديث تنها نام آخرين آنها آمده است.

در ۱۳۹ حدیث آمده است كه تعداد ائمه دوازده تن است، و تصريح شده است كه نه تن از آنان از فرزندان حسين ‏عليه السلام می ‏باشد، و در ۱۰۷ حدیث از نام آخرين آنها ياد مى‏ شود.

در ۵۰ حديث نام يكايک [[معصومین علیهم السلام|امامان‏ علیهم السلام]] به طور كامل ذكر شده است. براى نمونه يكى از اين احاديث را از نظر مى گذرانيم :
 
[[جابر بن عبدالله انصاری]] مى‏ گويد : هنگامى كه آيه «أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ» نازل شد، به رسول‏ خدا صلى الله عليه وآله عرض كردم: ما خدا و رسولش ‏صلى الله عليه و آله را شناخته ‏ايم، اما اولى ‏الامر كه اطاعت آنها بر ما واجب شده چه كسانى هستند؟ 

فرمودند : آنان جانشينان من و امامان پس از من هستند؛ نخستين آنها امیرالمؤمنین عليه السلام و سپس به ترتيب [[امام حسن مجتبی علیه السلام|امام حسن بن علی علیهما السلام]]، [[امام حسین علیه السلام|امام حسین بن علی‏ علیهما السلام]]، [[امام سجاد علیه السلام|امام علی بن الحسين‏ عليهما السلام]]، [[امام باقر علیه السلام|امام محمد بن على‏ عليهما السلام]]، كه در [[تورات]] به «باقر» معروف است و تو زمان ایشان را درک خواهى كرد. هر وقت ایشان را ديدى سلام مرا به ایشان برسان . 

و پس از ایشان به ترتيب:

[[امام صادق علیه السلام|امام جعفر بن محمد عليهما السلام]]، [[امام کاظم علیه السلام|امام موسى بن جعفر عليهما السلام]]، [[امام رضا علیه السلام|امام على بن موسى‏ عليهما السلام]]، [[امام جواد علیه السلام|امام محمد بن على‏ عليهما السلام]]، [[امام هادی علیه السلام|امام على بن محمد عليهما السلام]]، [[امام حسن عسکری علیه السلام|امام حسن بن على‏ عليهما السلام]]، و پس از ایشان فرزندش كه نام و كنيه او با نام و كنيه من يكى است. خداوند او را بر همه جهان حاكم مى‏ سازد، و او است كه از نظرها پنهان مى‏ شود و غيبتش طولانى خواهد شد؛ تا آنجا كه تنها كسانى كه ايمانشان استوار و آزموده و عميق است بر عقيده خود به امامت ایشان باقى مى‏ مانند.

همچنين چند نمونه از احاديث ائمه اثنى‏ عشر را از كتب [[اهل‏ سنت]] يادآور مى‏ شويم:<br />بخارى از جابر بن سمره نقل مى‏ كند: از پيامبر صلى الله عليه وآله شنيدم كه فرمودند:

پس از من دوازده امير خواهد بود. آنگاه جمله‏ اى فرمودند كه من آن را نشنيدم. پدرم گفت: پيامبر صلى الله عليه وآله فرمود: همه آنان از قريش هستند.

مسلم از جابر بن سمره نقل مى‏ كند: از رسول‏ خدا صلى الله عليه وآله شنيدم كه فرمودند: اسلام با دوازده خليفه عزيز خواهد بود. و سپس كلمه‏ اى فرمودند كه آن را نفهميدم. 

از پدرم پرسيدم: پيامبر صلى الله عليه وآله چه فرمودند؟ 

پدرم گفت: فرمودند: همه آنان از [[قریش]] هستند.

مسلم از جابر بن سمره نقل مى‏ كند كه گفت : با پدرم همراه [[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله]] مى رفتيم كه پيامبر صلى الله عليه وآله فرمودند:

اين دين با دوازده خليفه عزيز و گرانقدر خواهد بود، و همه آنها از قريش هستند.

همچنين مسلم از جابر بن سمره نقل مى‏ كند : از رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله شنيدم كه فرمودند:

اين دين تا بر پا شدن قيامت پايدار خواهد بود، تا آنكه دوازده خليفه بر شما خلافت كند كه همه آنها از قريش هستند.<ref>درسنامه عقائد: ص ۱۹۴. فريادهاى بلند غدير از ميان اين خطبه‏هاست: الف. ج ۱ الغدير. ب: الاحتجاج. ج: درسنامه عقائد.</ref>

'''احاديث ديگر:'''

عن ابن‏ عباس قال : قَالَ رَسولُ‏ اللَّه ‏صَلَى الله عَلَيهِ وَ آلِه: عَلى‏ عليه السلام مِنِّى كَرَأسِى مِن بَدَنِى: نسبت امیرالمؤمنین ‏عليه السلام به من مانند نسبت سر من به بدنم مى ‏باشند.<ref>بحار الانوار: ج ۳۸ ص ۳۲۷.</ref><br />قال رسول ‏اللَّه‏ صلى الله عليه وآله : يا عمار! اذا رأيت علياً عليه السلام قَد سَلَك وادياً و سَلَكَ النَّاس وادياً غيره فَاسلُك مَعَ عَلِى‏ عَلَيه السَّلام و دَع الناس، فَاِنَّه لَن يَدلّك على ردى و لن يخرجك من الهدى: اى عمار! اگر ديدى امیرالمؤمنین عليه السلام به راهى مى رفت و مردم به راهى ديگر، مردم را رها كن و با امیرالمؤمنین عليه السلام باش، چرا كه ایشان تو را به سوى نابودى و شكست نمى‏ كشند و از هدايت بيرون نمى‏ برند. <ref>كنز العمال: ح ۳۲۹۷۲.</ref><br />عن جابر بن عبداللَّه انصارى، قال رسول‏ اللَّه‏ صلى الله عليه وآله: وَ الَّذى نَفسى بِيَدِه اَنَّ هَذَا عَلِياً عليه السلام و شيعتُه لَهُم الفَائزونَ يَومَ القِيَامَة: به خدايى كه جانم در دست او است همانا امیرالمؤمنین عليه السلام و شيعيان ایشان در روز قيامت پيروز و رستگارند.<ref>بحار الانوار: ج ۳۸ ص ۱۹۸ ، ۱۹۰.</ref>

قَال رسول‏ اللَّه ‏صلى الله عليه وآله: النَّظرُ اِلَى وَجهِ عَلِى‏ عَليه السَّلام عِبَادَةٌ، وَ ذكره عِبادَةٌ: نگاه كردن به صورت امیرالمؤمنین عليه السلام عبادت است، و ياد كردن ایشان عبادت است. <ref>بحار الانوار: ج ۳۸ ص ۲۰۰ ،  ۱۹۸ ، ۱۹۶.</ref>

قال رسول‏ اللَّه‏ صلى الله عليه وآله: زَيّنُوا مَجَالسكم بِذِكر عَلى بِن اَبِى ‏طَالِب‏ عَليه السَلام: مجالس خود را با نام و ياد امیرالمؤمنین عليه السلام زينت دهيد.

قَال رَسُولُ‏ اللَّه ‏صلى الله عليه وآله: يَاعَلى، اَنتَ اَوَّلُ هَذِه الاُمَّةِ ايماناً بِاللَّه و رسولِه، و اولُّهُم هجرة الى اللَّه، و آخِرهم عهداً برسوله. لَا يحبُّك -  و الذى نفسى بيده -  اِلَّا مؤمنٌ قَد امتَحَنَ اللَّهُ قَلبَه بِالاِيمان، و لا يبغضُكَ اِلَّا منافقٌ او كافرٌ:

اى على، شما اولين كسى از اين امت هستىد كه به خدا و رسولش ايمان آوردىد ، و اولين كسى هستىد كه به سوى خدا و رسولش هجرت كردید ، و آخرين كسى هستى كه از رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله جدا مى‏ شوید. به خدايى كه جانم در دست او است شما را دوست نمى ‏دارد مگر مؤمنى كه خدا قلب او را به ايمان امتحان كرده باشد، و كسى با تو دشمن نيست مگر آن كه منافق يا كافر است.<ref>بحار الانوار: ج ۳۹ ب ۸۷ .</ref>

قالَ رسولُ الله‏ صلى الله عليه و آله : لتنهينّ -  يا معشر قريش -  او ليبعثنّ الله عليكم رجلاً امتحن الله قلبه بالايمان. يَضربُ رقابكنَّ عَلَى الدِّين. قِيلَ: يَا رسولَ‏ الله! ابوبكر؟ قال: لا. فقيل: فَعُمَر؟ قال: لا، و لكنَّه خَاصف النعل الذى فى الحجرة :

قريش در نزد پيامبر صلى الله عليه و آله اجتماع كردند و گفتند: بردگان ما را كه در دين شما وارد شده ‏اند و اهليت ندارند به ما برگردانید!  

پيامبر صلى الله عليه و آله به شدت خشمگين شدند؛ آنچنان كه آثار خشم در چهره مباركشان ظاهر شد.  

سپس فرمودند : از آنچه خواستيد دست برداريد و گر نه كسى را به سوى شما گسيل مى ‏دارم كه خداوند قلب ایشان را با ايمان آزمايش كرده است و گردن شما را در راه دين خواهند زد. 

گفتند : يا رسول‏ اللَّه! او ابابكر است؟ 

فرمودند : خیر ، گفتند: پس عمر است؟ 

فرمود: خیر ؛ ایشان كسى هستند كه در حجره به دوختن نعلين مشغولند.<ref>كشف اليقين: ح ۱۱۹.</ref>

قال رسول ‏اللَّه ‏صلى الله عليه وآله : لَم يَجُز عَلى الصِّراط اِلَّا مَن مَعَه جَوَازٌ مِن عَلِى ‏عليه السلام:

كسى از روى پل صراط نمى‏ گذرد مگر آنكه از امیرالمومنین عليه السلام گواهى عبور داشته باشد. <ref>بحار الانوار: ج ۳۹ ص ۲۳۴ ح ۱۵.</ref> 

<br />قال رسول‏ اللَّه ‏صلى الله عليه وآله : لَو اجتَمَعَ النّاس عَلى حبِّ عَلى بن اَبِى ‏طَالب‏ عليه السلام لَمَا خَلَقَ اللَّهُ عَزَوَجَلَّ النَّار: 

اگر همه مردم بر محبت امیرالمرمنین عليه السلام یک دست می شدند خداى عزوجل هرگز آتش را خلق نمى‏ كرد.<ref>كشف اليقين: ح ۲۹۱.</ref> 

قال امیرالمؤمنین عليه السلام: اَنَا الصِّدِّيقُ الاَكبَر ، لَا يَقُولُها بَعدِى اِلَّا كَاذِبٌ: صدّيق اكبر من هستم. كسى پس از من چنين ادعايى نمى ‏كند مگر دروغگو.<ref>الغدير: ج ۲ ص ۳۱۴.</ref>

== املاء و سماع <ref>اسرار غدير: ص ۱۲۳.</ref>==
  در مورد «خطبه غدير» يكى از جهاتى كه لزوم مقابله را مؤكدتر مى‏ نمايد سماعى بودن حديث است؛ يعنى حديث به صورت املاء نبوده است كه راوى بتواند آن را با حوصله بنويسد، بلكه در هنگام سخنرانىِ حضرت آن را به خاطر سپرده و بعد نقل كرده است ، و طبعاً موارد زياده و نقيصه در چنين مواردى بيشتر مى ‏شود ، و از طريق مقابله است كه كلمه ها و جمله‏ هاى افتاده به جاى خود باز مى‏ گردد.

== حديث نگاران و غدير خم <ref>ترجمه الغدير (امينى -  واحدى) : ص۶۵ - ۷۱ .</ref>==
  بر هيچ خردمندى پوشيده نيست كه شرف و برترى هر چيزى بسته به فايده و نتيجه آن است. بنابراين، در ميان موضوعات تاريخى، نخستين امرى كه مهم‏ترين فوايد و نتايج را داراست، موضوعى است كه بر اساس آن دينى پايه‏ گذارى شده، يا كيش و آئينى استوار گشته باشد، و نيز زيربناى مذهبى بوده است كه امت ‏هايى بدان گرويده ‏اند و دولت ‏هايى به خاطر آن شكل گرفته ‏اند، و سرانجام نامى جادوان از آن بر جاى مانده است.

در فن حديث نيز اين موضوع را به همان روش كه در علم تاريخ بيان شد مى‏ توان از نظر گذراند، زيرا محدث در گستره پهناور علم حديث به هر بخشى كه نظر افكند، روايات صحيح و مسندى خواهد يافت كه اين مزيّت را براى مولا امیرالمؤمنین عليه السلام مسلم مى‏ دارد؛ با اين مراتب كه هر طبقه از راويان از طبقه قبل از خود اين حديث را دريافت مى‏ كند، تا سر انجام به طبقه صحابه مى‏ رسد. آنان كه خود در غدير حضور داشته و اين خبر را از منبع وحى شنيده ‏اند.

با اينكه راويان را طبقات بسيار است و ميان اين طبقات فاصله بر قرار است، اما اين واقعه همچنان از نورانيتى خيره كننده برخوردار است.

حال اگر محدث از ذكر چنين حديثى كه واجد اهميت و عظمتى خاص است اهمال يا غفلت نمايد، از ايفاى حق امت اسلامى سرباز زده و مسلمانان را از بخش عمده حقايق نابى كه پيامبر اسلام ‏صلى الله عليه و آله از گنجينه وسيع احسان خود بديشان عنايت فرموده محروم و بى‏ نصيب نموده و از راه يافتن به شاهراه روشن هدايت مصطفوى به كلى بازشان داشته است.

اكنون به نام تنى چند از محدثان بزرگ كه واقعه غدير خم را ياد كرده‏ اند اشاره مى ‏شود:

پيشواى مذهب شافعى، [[محمد بن ادریس شافعی (ابوعبدالله)|ابوعبدالله محمد بن ادريس شافعى]] (م ۲۰۴ ق) در النهاية [[ابن‏ اثیر]].

پيشواى مذهب حنبلى [[احمد بن حنبل]] (م۲۴۱ ق) در مسند و مناقب خود.

[[ابن ماجه قزوینی|ابن‏ ماجه]] (م ۲۷۳ ق) در سنن خود.

[[محمد بن عیسی تِرمِذی (ابوعیسی)|ترمذى]] (م ۲۷۹ ق) در صحيح خود.

[[نسایی|نسائی]] (م ۳۰۳ ق) در الخصائص.

ابویعلى موصلی (م ۳۰۷ ق) در مسند خود.

بغوى (م ۳۱۷ ق) در السنن.

دولابى (م ۳۲۰ ق) در الكنى و الاسماء.

طحاوى (م ۳۲۱ ق) در مشكل الاثار.

[[حاکم نیشابوری|حاکم]] (م ۴۰۵ ق) در المستدرك.

ابن ‏مغازلى شافعى (م ۴۸۳ ق) در المناقب.

ابن ‏منده اصفهانى (م ۵۱۲ ق) در تأليف خود به طرق متعدد.

خطيب خوارزمى (م ۵۶۸ ق) در المناقب و مقتل و الامام الحسين‏ عليه السلام.

كنجى (م ۶۵۸ ق) در كفاية الطالب.

محب ‏الدين طبرى (م ۶۹۴ ق) در الرياض النضرة و ذخاير العقبى.

[[جوینی|حموینی]] (م ۷۲۲ ق) در [[فرائد السمطین (کتاب)|فرائد السمطین]].

ذهبى (م ۷۴۸ ق) در التلخيص.

هیثمی (م ۸۰۷ ق) در مجمع الزوائد.

[[جزری]] (م ۸۳۰ ق) در اسنى المطالب.

[[قسطلانی|ابوالعباس قسطلانی]] (م ۹۲۳ ق) در المواهب اللدنية.

متقی هندی (م ۹۷۵ ق) در [[کنز العمال (کتاب)|کنز العمال]].

هروى قارى (م ۱۰۱۴ ق) در المرقاة فى شرح المشكاة.

تاج‏ الدين منّاوى (م ۱۰۳۱ ق) در كنوز الحقائق فى حديث خير الخلائق و فيض القدير.

شيخانى قادرى در الصراط السوى فى مناقب آل‏ النبى‏ عليهم السلام.

باكثير مكى (م ۱۰۴۷ ق) در وسيلة المال فى مناقب الآل.

ابوعبدالله زرقانى مالكى (م ۱۱۲۲ ق) در شرح المواهب.

ابن‏ حمزه دمشقى خنفى در البيان و التعريف.

<br />براى توضيح بيشتر مراجعه شود به عنوان: [[سند حدیث غدیر]].

== حديث و زمينه كتابشناسى غدير <ref>چهارده قرن با غدير: ص ۱۴۷.</ref>==
با توجه جهانى  به مكتب اهل‏ بيت ‏عليهم السلام و عنايت خاص ائمه ‏عليهم السلام، در سده اخير گرايش خاصى به تأليف كتبِ مربوط به [[معصومین علیهم السلام|آل‏ محمد علیهم السلام]] مشهود است و شاهد كتاب‏ هاى پر محتوا و تحقيقى چه از نظر تاريخى و حديثى و چه از نظر ادبى و شعرى هستيم كه غدير نيز يكى از همين زمينه ‏هاست.

== غدير در روايات <ref>بزرگ‏ترين عيد خدا: ص۳۱ - ۳۹.</ref>==
غدير تنها به [[اميرالمؤمنين ‏عليه السلام]] اختصاص ندارد، بلكه روز پيامبر گرامى اسلام‏ صلى الله عليه وآله است، و به حق مى‏ شود آن را يوم اللَّه نيز دانست، چرا كه خواسته و اراده رسول ‏الله ‏صلى الله عليه وآله و اميرالمؤمنين‏ عليه السلام در امتداد اراده خداوند متعال است. غدير روز موهبت‏ هاى الهى و زندگانى پر نعمت است:

غدير از ويژگى ‏هاى متمايز و برجسته‏ اى برخوردار است كه از آن جمله است:

-  مواهب الهى بر اميرالمؤمنين‏ عليه السلام در اين روز اعلان شده است.

-  با حاكم شدن تمام مفاهيم غدير ، زندگى خوش و پر نعمت و توأم با آرامش بر همگان تحقق خواهد يافت.

=== غدير و مواهب الهى ===
نص زيارتنامه اميرالمؤمنين ‏عليه السلام در روز [[غدیر]] <ref>بحار الانوار: ج ۹۷ ص ۳۶۲، زيارات مخصوصه اميرالمؤمنين‏ عليه السلام.</ref>  در دست است كه [[امام هادی‏ علیه السلام]] [[امیرالمؤمنین علی علیه السلام|اميرالمؤمنين ‏عليه السلام]] را با آن [[زیارت]] نموده اند ، و علماى بزرگ آن را از دو تن از سفراى خاص امام زمان‏ عليه السلام در غيبت صغرى يعنى عثمان بن سعيد (نايب اول) و حسين بن روح (نايب سوم) -  كه هر دو از اصحاب [[امام حسن عسکری علیه السلام|امام عسکری‏ علیه السلام]] بوده ‏اند -  از ايشان، از پدرشان امام هادى ‏عليه السلام [[فرهنگ غدیر در تاریخ|روایت]] كرده ‏اند.

زمانى كه امام هادى ‏عليه السلام از مدينه به سامرا احضار شدند ، فرزندشان امام حسن عسكرى‏ عليه السلام ایشان را همراهى مى‏ كردند.

چون به [[نجف|نجف اشرف]] رسيدند، كنار قبر جدشان [[امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیرالمؤمنین ‏علیه السلام]] ايستاده، امام هادى‏ عليه السلام زيارت مى‏ خواندند و امام عسكرى عليه السلام آن را با پدر گرامیشان تكرار مى‏ كردند.

از ويژگى‏ هاى اين زيارت، برخوردارى اش از مفاهيم و مضامين بسيار بالايى است كه در زيارت‏نامه ‏هاى مأثور از امامان اهل‏ بيت‏ عليهم السلام كم تر يافت مى ‏شود.

به همين جهت، مى‏ سزد فرد زيارت كننده در مضامين آن تأمل كند، به ويژه آن قسمت كه امام هادى‏ عليه السلام جدشان اميرالمؤمنين‏ عليه السلام را مخاطب قرار داده و عرضه می دارند:

...لَقَد رَفَعَ اللَّهُ فِى الاولى منزلتك، وَ اَعلَى فِى الآخِرَة دَرَجَتُك، و بَصَرُك مَا عمى على من خالفك و حالَ بينَک و بينَ مواهب اللَّه لك...:

خدا منزلت شما را در (سراى) نخست (دنيا) رفعت و در آخرت بلندى بخشيد، و آنچه را كه مخالفانتان و آنان كه ميان شما و مواهب الهى كه براى شما فراهم شده بود حائل گشتند و آن را نمى‏ ديدند، بينا گرداند.

حال اين مواهبى كه خداوند براى امیرالمؤمنین ‏علیه السلام خواسته بود و امام هادی‏ علیه السلام درباره ممانعت مخالفان از اجراى آن توسط آن حضرت در ميان امت سخن فرمودند، چه بود؟ آيا مخالفان از اجراى آن توسط آن حضرت ممانعت كردند ؟ 

آيا مخالفان ميان امام‏ عليه السلام و دانش، عصمت، مقام امامت يا درجات عالى ایشان نزد خداوند حائل شدند؟ يقيناً چنين نبوده و تمام موارد ياد شده براى حضرتش محفوظ بود.

حقيقت اين است كه آن جماعت مانع بين اميرالمؤمنين‏ عليه السلام و مواهب الهى براى مردم شدند، يعنى ایشان را از حق حكومت و اجراى آن -  كه خداوند در اين زمينه به حضرت عطا كرده بود -  بازداشتند، و بر اثر همين امر زيان‏ هاى جبران ناپذيرى بر مسلمانان وارد شد.

اگر اميرالمؤمنين ‏عليه السلام از مقام خلافتشان كنار گذاشته نمى‏ شدند و پس از پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه وآله حكومت را خود به دست مى‏ گرفتند ، به يقين حكومتى كاملاً منطبق با حكومت پيامبر صلى الله عليه وآله مى‏ داشتند .

با يك تفاوت و آن اينكه چنانكه پيامبر صلى الله عليه وآله در حديث منزلت فرمودند، اميرالمؤمنين‏ عليه السلام مقام رسالت نداشتند. <ref>الكافى: ج ۸ ص ۱۰۶. الاحتجاج: ج ۱ ص ۷۵. و نيز حديث منزلت.</ref>

'''غدير و زندگى پر نعمت'''

[[امیرالمؤمنین علی علیه السلام|اميرالمؤمنين‏ عليه السلام]] در اين باره مى ‏فرمايند : وَ لَو اَنَّ الامة -  مُنذُ قَبَضَ اللَّه نبيه -  اِتَّبعُونِى وَ اَطَاعُونِى لاكلوا مِن فَوقِهِم وَ مَن تَحتَ اَرجلهم رغداً الى يَومَ القِيَامَةِ <ref>كتاب سليم بن قيس الهلالى: ص ۲۱۱.</ref>:

اگر امت از زمان شهادت رسول‏ خدا صلى الله عليه وآله از من پيروى و فرمانبردارى مى‏ كردند، به يقين از فرازشان و از زير پايشان تا روز [[قیامت]] در رفاه، ناز و نعمت، فراوانی، راحتی، آسايش، خوشی و تمكن مالی روزی مى‏ خوردند ( و زندگى‏ اى سراسر آسايش و پر نعمت داشتند).

در اين سخن امام ‏عليه السلام واژه «رَغَد» به كيفيت و عبارت «الى يوم القيامة» به كميّت سعادتمندى و رفاه زندگى تصريح دارد. رغد در لغت به معناى زندگى بدون سختى و تلخ كامى و جامعه پاک از فقر، بيمارى، جهل، جنگ، منازعات، نگرانى، مشكلات، زندان و گرفتارى و محنت‏ ها مى ‏باشد، و البته آنچه به آن اشاره شد بخشى از مفاهيم واژه رغد است.

بنا بر فرمايش اميرالمؤمنين‏ عليه السلام، اگر آن حضرت بلافاصله پس از پيامبر صلى الله عليه و آله حكومت بر امت را به دست مى‏ گرفتند و تمام اهداف غدير تحقق مى‏ يافت، مردم تا واپسين روز زندگى اين عالم از تمام خيرات و نعمت‏ هاى الهى برخوردار مى‏ شدند، و جهان امروز شاهد اين همه مظاهر ناخوشايند نبود؛ مانند: بيمارى، گرفتارى، محنت، خونريزى، ستمگرى، فقر، گسست پيوندهاى خويشاندى و منازعات و... . در يک جمله: برخوردارى افراد جامعه از تمام نعمت‏ ها و رها بودن از تمام مشكلات مادى و معنوى ترجمان «رغد» است.

مى ‏بينيم كه غدير در بردارنده تمام اركان و اصول قانون گذارى اسلامى است. خصوصيتى كه حتى دو عيد فطر و [[قربان (عید)|قربان]] و ديگر اعياد اسلامى از آن برخوردار نيست.

با مقارن ه‏اى ميان تمام اعياد اسلامى، از جمله روز جمعه و [[فطر (عید)|عید فطر]] و [[قربان (عید)|قربان]]، به حكم عقل بزرگ ‏ترين عيد بودن عيد غدير در مى ‏يابيم، كه روايات نيز همين را تأييد مى‏ كند. آنگاه است كه به معناى سخن [[امام صادق ‏علیه السلام]] پى مى ‏بريم كه عيد غدير را «عيد الله الاكبر» <ref>تهذيب الاحكام: ج ۳ ص ۱۴۳.</ref> خوانده است.

== منع ابوبكر و عمر از تفسير و حديث<ref>غدير در قرآن: ج ۳ ص۱۷۴  -  ۱۷۶.</ref>==
در غدير كتاب الهى با حيات مردم عجين گرديد، به صورت جزء لاینفکّی كه تا [[حوض کوثر]] عضو جدايى ناپذير زندگى مسلمانان خواهد بود.

پيامبر صلى الله عليه وآله هم در خطبه غدير اين مفهوم را به شكل‏ هاى مختلف از جمله [[ثقلین(حدیث)|حدیث ثقلین]] و حدیث رايات در روز قيامت بيان فرمودند .

آنچه در اينجا قابل ذكر است اينكه سقيفه سدّ راه قرآن شد. ابوبكر و عمر از همان آغاز سقيفه ، بر ظاهر قرآن تأكيد كردند و از تفسير آن منع نمودند ؛ چرا كه نياز به مفسر آن اميرالمؤمنين ‏عليه السلام بود، و آنان از حضور حضرت ابا داشتند. 

حتى آنچه را از پيامبر صلى الله عليه وآله نقل شده بود منع مى ‏كردند. ابوبكر طى دستورى چنين گفت: لا تَرْوُوا الاحاديثَ عَنِ النَّبِىِّ وَ اشْتَغِلُوا بِالْقُرْآنِ: حديث از پيامبر نقل نكنيد و به قرآن مشغول باشيد.<ref>تذكرة الحفاظ: ج ۱ ص ۱۳ ۵.</ref>

عمر هرگاه كارگزاران خود را به شهرها مى ‏فرستاد به آنان دستور مى ‏داد براى مردم حديث نقل نكنند و آنان را از قرآن به امر ديگرى مشغول ننمايند! جالب‏ تر اينكه هرگاه اطلاع مى‏ يافت يكى از آنان از اين دستور تخلف ورزيده ، او را به مدينه احضار مى ‏كرد و تا آخر عمر او را نزد خود نگه مى‏ داشت و آنچه او از احاديث جمع كرده بود از دستش مى ‏گرفت و مى‏ سوزاند. <ref>الطبقات الكبرى (ابن سعد) : ج ۳ ص ۲۸۷.</ref>

مردى به نام «ضبيع» درباره معانى آيات قرآن بسيار پرس و جو مى‏ كرد تا آنكه از عمر درباره تفسير «الذَّارِياتِ» و «النَّازِعاتِ» و «الْمُرْسَلاتِ» سؤال كرد. 

عمر به جاى پاسخ آن قدر او را زد كه عمامه از سرش افتاد ، و سپس او را زندانى كرد . 

بعد از آن هر روز او را بيرون مى‏ آورد و صد ضربه مى‏ زد. آخر الأمر آن مرد گفت : گويا شلاق تو تأثير خود را كرده است كه ديگر درباره قرآن سؤال نكنم!!

عمر او را از زندان بيرون آورد و سوار بر شترى بى ‏جهاز نمود، مستقيماً از مدينه به بصره تبعيد كرد، و دستور داد كسى با او صحبت نكند و همنشين او نشود، و درباره او گفت : اين شخص دنبال علم است، ولى اشتباه رفته است!!! <ref>اثبات الهداة: ج ۲ ص ۳۷۰ ح ۲۲۴.</ref> 

روز ديگر ابن‏ عباس را مى‏ بينيم كه به [[معاويه]] وارث [[سقيفه]] مى‏ گويد: آيا ما را از قرائت قرآن مانع مى‏ شوى ؟ 

معاويه گفت : نه.

گفت: از تأويل آن مانع مى ‏شوى ؟ 

گفت: آرى. 

ابن‏ عباس گفت: تو مى‏ گويى قرآن را بخوانيم ولى نپرسيم مقصود خدا چه بوده است؟

معاويه گفت: آرى!!

ابن‏ عباس گفت: كدام بر ما واجب‏ تر است : قرائت قرآن يا عمل به آن؟ 

معاويه گفت: عمل به آن! ابن‏ عباس گفت: چگونه به قرآن عمل كنيم قبل از آنكه بدانيم خداوند از آنچه بر ما نازل كرده چه مقصودى داشته است؟ 

معاويه گفت: معنى و مقصود قرآن را از كسانى بپرس كه بر خلاف آنچه تو و اهل ‏بيت مى‏ گوييد معنى كنند.

ابن‏ عباس گفت: قرآن بر اهل ‏بيتى كه با آنان نسبت دارم نازل شده، و با اين حال معناى آن را از آل ابى‏ سفيان يا آل ابى‏ معيط يا يهود و نصارى و مجوس بپرسم؟! معاويه گفت: ما را با اين كفار يكسان قرار دادى و از آنان حساب كردى!

ابن ‏عباس گفت: به جان خودم قسم ! اين مقايسه را از آن جهت نمودم كه تو هم مانند آنان منع مى ‏كنى از اينكه خدا را با قرآن و با آنچه در آن از امر و نهى و حلال و حرام و ناسخ و منسوخ و عام و خاص و محكم و متشابه آمده عبادت كنيم و بپرستيم.

معاويه گفت: پس قرآن را بخوانيد و آن را تأويل هم بنماييد ولى آنچه از تفسير قرآن كه خداوند درباره شما نازل كرده و پيامبر صلى الله عليه وآله درباره شما فرموده نقل نكنيد، و هر چه غير آن است نقل كنيد! 

سپس ابن ‏عباس را تهديد كرد و گفت : اگر هم خواستى از آن معانى قرآن نقل كنى پنهانى باشد و به صورت علنى كسى از تو چنين چيزى را نشنود!! <ref>كتاب سليم: ص ۳۱۵ حديث ۲۶.</ref>

== پانویس ==
<references />
[[رده:منع تدوین حدیث]]
[[رده:یک دستی جامعه در محبت امیرالمؤمنین علیه السلام و لا غیر]]
[[رده:مانعین تدوین و نقل حدیث]]
[[رده:حدیث نگاران غدیر]]
[[رده:ائمۀ اثنی عشر علیهم السلام]]