نمایش مبدأ برای حدیث ثقلین فراز حساس خطبه غدیر

== حديث ثقلين فراز حساس خطبه غدير<ref>غدير در گذر زمان (مهدى‏پور) : ص ۱۳۱  - ۱۲۷.</ref>    ==
يكى از حساس ‏ترين فرازهاى [[خطبه غدیر]] به بيان [[ثقلین(حدیث)|حدیث شریف ثقلین]] اختصاص دارد. 

خطبه رسول گرامى اسلام‏ صلى الله عليه وآله در روز غدير بسيار طولانى است، و در حدود ۳۰ صفحه مى ‏باشد.<ref>مدينة البلاغه (موسى زنجانى) : ج ۱ ص ۲۴۱،۲۱۳. </ref>

در كتاب «حديث الولايه» -  كه باز آفرينى كتاب «الموالاة» ابن‏ عقده مى ‏باشد -  تعداد ۱۴۲ مورد از طرق حديث غدير از صحابه به نقل ابن‏ عقده بازيابى شده است.<ref>حديث الولايه (ابن‏ عقده، تحقيق: امير تقدمى) : ص ۱۴۷،۳۹.</ref>

همچنين ابن‏ مغازلى در كتاب مناقب خود پس از نقل خطبه غدیر از طرق مختلف مى‏ نويسد:

در حدود يک صد تن از [[صحابه]] حديث غدير را از رسول اكرم‏ صلى الله عليه و آله [[فرهنگ غدیر در تاریخ|روایت]] كرده‏ اند، كه ده تن (عشره مبشّره) نيز در ميان آنهاست.

اين حديثى صحيح و ثابت است كه هيچ ضعفى در آن من سراغ ندارم، و اين از فضائل ويژه على‏ عليه السلام است كه احدى در اين فضيلت با او [[شریک های قرآن|شریک]] نمى‏ باشد.<ref>مناقب اهل‏ البيت ‏عليهم السلام (ابن‏ مغازلى، تحقيق: محمد كاظم محمودى) : ص ۸۴ . </ref> 

در طول [[تاریخ]] [[رسالت]]، رسول اكرم ‏صلى الله عليه و آله فقط دو سخنرانى داشتند كه بيش از يک صد هزار مستمع داشتند؛ يكى در روز عرفه در عرفات در [[حجةالوداع]] (نهم ذی حجة الحرام) سال ۱۰ ق. 

ديگرى در سرزمين غدير خم روز عيد غدير (۱۸ ذيحجة الحرام) سال ۱۰ ق. در هر دو مورد خطبه بسيار حساس و با عظمتى ايراد كرده، و در هر دو «حدیث ثقلین» را بيان فرمودند. 

بد نيست در اينجا يادآور شويم كه صدور حديث ثقلين از زبان [[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|پیامبر صلی الله علیه و آله]] به دو مورد ياد شده اختصاص ندارد، بلكه حداقل در شش مورد اين حديث از بيان آن حضرت ثبت شده است: 

۱. هنگام بازگشت از طائف، در سال هشتم هجرى. 

۲. روز عرفه، نهم ذی حجة الحرام سال دهم هجرت در عرفات. 

۳. روز دوازدهم ذی حجة الحرام<ref>البداية و النهاية: ج ۵ ص ۲۰۲.</ref>سال دهم در مسجد خيف در منى. 

۴. روز عيد غدير در سرزمين غدير خم، هجدهم ذی حجة الحرام سال دهم هجرى. 

۵ . در آستانه ارتحال در مسجد النبى‏ صلى الله عليه و آله، در اواخر ماه صفر سال يازدهم هجرى. 

۶ . در بستر مرگ، روز ۲۸ صفر سال يازدهم، در حجره شريف.<ref>على ‏عليه السلام امام البررة (خوئى، خرسان) : ج ۱ ص ۳۰۴،۲۹۲.</ref> راويان حديث ثقلين از صحابه با توجه به تكرار حديث ثقلين، حداقل در شش مورد و ايراد خطابه از سوى رسول اكرم‏ صلى الله عليه و آله در حجةالوداع در روز عرفه و به هنگام بازگشت در سرزمين غدير و در اجتماعى متجاوز از يكصد هزار نفر، اين حديث در تمام طبقات به حدّ تواتر رسيده است. 

در اينجا اسامى چهل تن از صحابه كه متن روايت آنان در دست مى ‏باشد را يادآور م‏ی شويم: 

۱. [[ابوایوب انصاری]] 

۲. [[ابوذر غفاری]] 

۳. [[ابورافع قبطی (مولی رسول الله صلی الله علیه و آله)|ابورافع]] 

۴. [[سعد بن مالک انصاری (ابوسعید)|ابوسعید خدری]] 

۵ . [[ابوشریح خزاعی]] 

۶ . [[ابوقدامه انصاری]] 

۷. [[ابولیلی انصاری]] 

۸ . [[ابوهریره]] 

۹. [[ابوالهیثم بن تیّهان]] 

۱۰. [[انس بن مالک انصاری|انس بن مالک]] 

۱۱. [[براء بن عازب انصاری|براء بن عازب]] 

۱۲. [[جابر بن عبدالله انصاری]] 

۱۳. [[جبیر بن مطعم بن عدی قرشی|جبیر بن مطعم]] 

۱۴. [[جریر بن عبدالله بجلی|جریر بن عبدالله]] 

۱۵. [[حبشی بن جناده سلولی|حبشی بن جناده]] 

۱۶. [[حذیفة بن اسید غفاری (ابو سَریحه)|حذیفة بن اسید]] 

۱۷. [[حذیفة بن ثابت]] 

۱۸. [[حذیفة بن یمان یمانی|حذیفة بن یمان]] 

۱۹. [[امام حسن مجتبی علیه السلام|حسن بن علی‏ علیه السلام]] 

۲۰. [[خزیمة بن ثابت]] 

۲۱. [[زید بن ارقم انصاری|زید بن ارقم]] 

۲۲. [[زید بن اسلم]] 

۲۳. [[زید بن ثابت (ابوسعید)|زید بن ثابت]] 

۲۴. [[سعد بن ابی وقاص (ابواسحاق)|سعد بن ابی‏ وقاص]] 

۲۵. [[سلمان فارسی(محمّدی)|سلمان]] 

۲۶. [[سهل بن سعد انصاری(ابو العباس)|سهل بن سعد]] 

۲۷. [[ضمره اسلمی]] 

۲۸. [[طلحة بن عبدالله تیمی]] 

۲۹. [[عامر بن لیلی]] 

۳۰. [[عبدالرحمن بن عوف قرشی (ابومحمد)|عبدالرحمن بن عوف]] 

۳۱. [[عبدالله بن حنطب قرشی|عبدالله بن حنطب]] 

۳۲. [[عبدالله بن عباس]] 

۳۳. [[عبدالله بن عمر]] 

۳۴. [[عدی بن حاتم]] 

۳۵. [[عقبة بن عامر جهنی|عقبة بن عامر]] 

۳۶. [[امیرالمؤمنین علی علیه السلام|علی بن ابی‏ طالب‏ علیهما السلام]] 

۳۷. [[عمار بن یاسر عنسی (ابوالیقظان)|عمار یاسر]] 

۳۸. [[عمر بن خطاب]] 

۳۹. [[عمرو بن عاص]] 

۴۰. [[مقداد بن اسود]]  

حديث ثقلين گذشته از افراد ياد شده، از سه تن از صحابيّات نيز روايت شده، و آنها عبارتند از:  

۱. فاطمه زهراعليها السلام 

۲. ام‏ سلمه همسر پيامبرصلى الله عليه وآله 

۳. ام ‏ايمن از بانوان بهشتى.<ref>على‏ عليه السلام امام البررة (خوئى، خرسان). : ج ۱ ص ۳۱۱. </ref>  ابن‏ حجر مى ‏نويسد: اين حديث از بيش از بيست تن از صحابه در موارد مختلف نقل شده است. 

از جمله: روز عرفه در حجةالوداع، روز غدير خم، به هنگام بازگشت از حج، پس از بازگشت از طائف و در دوران بيمارى حضرت در حجره شريفه هنگامى كه پر از صحابه بود.  سپس اضافه می كند: پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه وآله اين حديث را در اين موارد و در مواردى ديگر به جهت اهتمام خاص به شأن قرآن كريم و عترت طاهره‏ عليهم السلام تكرار فرموده است.  آن گاه از طبرانى نقل كرده كه آخرين چيزى كه پيامبر اكرم‏ صلى الله عليه وآله در لحظات آخر حيات خود بر زبان راند سفارش اهل‏بيت‏ عليهم السلام خود بود.<ref>الصواعق المحرقه: ص ۱۵۰.</ref> كثرت راويان حديث ثقلين موجب شده كه برخى از محدثان، متكلمان و تراجم نگاران به گردآورى اسامى راويان آن پرداخته، و برخى نيز كتاب مستقلى در همين رابطه تأليف كرده‏ اند.

== پانویس ==
[[رده:خطابه غدیر]]