نمایش مبدأ برای راویان حدیث غدیر از صحابه

== الف. راويان حديث غدير از صحابه ==
در اين بخش راويان [[حدیث غدیر]] از [[صحابه]] -  كه ۱۴۷ نفر هستند -  را همراه با كتاب يا كتبى كه حديث غدير را از آن صحابى نقل كرده ‏اند مى‏ آوريم:

=== ۱. ابن‏ ارقم ===
مغازلى در «المناقب» و [[سید بن طاووس|ابن ‏طاووس]] در «الطرائف» و [[علامه مجلسی|مجلسی]] در «[[بحار الانوار (كتاب)|بحار الانوار]]» و ابن ‏بطريق در «العمدة» حديث غدير را از فردى به نام ابن ‏ارقم نقل كرده ‏اند.<ref>مناقب على بن ‏ابى ‏طالب‏ عليه السلام (ابن ‏مغازلى) : ص ۱۶ ح ۲۳۲. الطرائف (ابن ‏طاووس) : ص ۱۴۳ ح ۲۱۸. بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۸۴ ح ۶۹ . العمدة (ابن ‏بطريق) : ص ۵۱ .</ref>

=== ۲. ابو بسطام خادم اسامة بن زيد ===
ابن ‏عساكر حديث غدير را از ابو بسطام نقل كرده است.<ref>ترجمة الامام على بن ابى ‏طالب‏ عليه السلام من تاريخ دمشق (ابن‏ عساكر) : ج ۲ ص ۸ ح ۵۸۷ .</ref>

=== ۳. ابو بكر بن ابى ‏قحافه تيمى(م ۱۳ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۱۵۵ ح ۱. مناقب آل ‏ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. اسنى المطالب (شمس ‏الدين جزرى) : ص ۴۸. مناقب على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام: ص ۲۷ ح ۳۹.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref>===

=== ۴. ابو رافع قبطى، مولى رسول ‏اللَّه‏ صلى الله عليه و آله<ref>حديث الولاية: ص ۲۵۴ ح ۵۵ . مقتل خوارزمى: ج ۱ ص ۴۸. مناقب آل ‏ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۵. ابو زينب بن عوف انصارى<ref>حديث الولاية: ص ۲۳۶ ح ۲۳. اسد الغابة: ج ۳ ص ۳۰۷ و ج ۵ ص ۲۰۵. الاصابة: ج ۳ ص ۴۰۸ و ج ۴ ص ۸۰ .</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۶. ابو شريحه غفارى<ref>حديث الولاية: ص ۱۹۶ ح ۳۰.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۷. ابو عبيده جرّاح<ref>مناقب على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام (ابن ‏مغازلى) : ص ۲۷ ح ۳۹.</ref> ===

=== ۸. ابو فضاله انصارى<ref>تاريخ آل‏ محمد عليهم السلام: ص ۶۷ . الاستيعاب (چاپ در ذيل الاصابة) : ج ۴ ص ۱۳۴. اسد الغابة: ج ۵ ص ۲۷۳. الاصابة: ج ۴ ص ۱۵۵ ح ۹۰۴ و ص ۱۵۹ ح ۹۲۷.</ref><ref>اسعد الغابة: ج ۳ ص ۳۰۷ و ج ۵ ص ۲۰۵. تاريخ آل ‏محمد عليهم السلام (قاضى بهلول بهجت) : ص ۶۷ .</ref> ===

=== ۹. ابو قدامه انصارى<ref>اسد الغابة: ج ۵ ص ۲۷۶. الاصابة: ج ۵ ص ۱۵۹ ح ۹۲۶.</ref> ===

=== ۱۰. ابو كامل احمس ===

=== ۱۱. ابو كاهل<ref>مناقب آل ‏ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref> ===

=== ۱۲. ابو ليلى بن سعيد انصارى (م ۳۷ ق)<ref>المناقب (خوارزمى) : ص ۳۵. تاريخ الخلفاء (سيوطى) : ص ۱۱۴.</ref> ===

=== ۱۳. ابو هريره دوسى(م ۵۸ يا ۵۹ ق)<ref>تاريخ بغداد: ج ۸ ص ۲۹۰. تهذيب الكمال فى اسماء الرجال: ج ۷ ص ۳۲۷. مناقب خوارزمى: ص ۱۳۰. اسنى المطالب: ص ۳. الدرّ المنثور: ج ۲ ص ۲۵۹. تاريخ الخلفاء: ص ۱۱۴. كنز العمال: ج ۶ ص ۴۰۳،۱۵۴. الاستيعاب: ج ۲ ص ۴۷۳. البداية و النهاية: ج ۵ ص ۲۱۴. نزل الابرار: ص ۲۰.</ref><ref>كتاب الامالى (صدوق) : ص ۲. بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۰۸ ح ۱۴ و ج ۹۷ ص ۱۱۰ ح ۱. الطرائف (ابن ‏طاووس) : ص ۱۴۷ ح ۲۲۲. الغارات (ثقفى) : ج ۲ ص ۶۵۶ .</ref> ===

=== ۱۴. ابو الهيثم بن التيهان (م ۳۷ ق)<ref>تاريخ آل محمد عليهم السلام: ص ۶۷ .</ref> ===

=== ۱۵. ابىّ بن كعب انصارى خزرجى، سيد القرّاء (م ۳۰ يا ۳۱ يا ۳۲ ق)<ref>مناقب آل‏ ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref> ===

=== ۱۶. اسامة بن زيد بن حارثه كلبى، ابوزيد(م ۵۴ ق)<ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۱۷. اسعد بن زراره نجارى خزرجى انصارى، ابوامامه (م ۱ ق)<ref>اسنى المطالب (شمس ‏الدين جزرى) : ص ۴. ارجح المطالب (امرتسرى) : ص ۵۶۸ .</ref><ref>اليقين فى امرة المؤمنين (ابن ‏طاووس) : ص ۳۴ ب ۳۷. بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۲۳۳ ح ۱۰۲.</ref> ===

=== ۱۸. اسماء بنت عميس خثعميّه (م ۵۵ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۲۴۴ ح ۸۴ .</ref> <ref>الطرائف: ص ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۱۹. امّ‏ سلمه، همسر پيامبر صلى الله عليه و آله(م ۵۹ يا ۶۱ يا ۶۲ يا ۶۳ ق)<ref>حديث الولاية: ص ۲۴۴ ح ۸۵ . ينابيع المودة: ص ۴۰. مناقب آل‏ ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۹. تفسير آية المودة: ص ۷۴.</ref><ref>اختيار معرفة الرجال (طوسى) : ص ۶۶ ح ۱۱۹. بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۲۳۳ ح ۱۰۳. الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۲۰. امّ‏ هانى بنت ابى ‏طالب<ref>حديث الولاية: ص ۲۴۵ ح ۸۸ . مناقب آل ‏ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. ينابيع المودة: ص ۴۰.</ref><ref>حديث الولاية: ص ۲۴۵ ح ۸۸ .</ref> ===

=== ۲۱. انس بن مالک انصارى  خزرجى، ابوحمزه، خدمت كار رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله (م ۹۳ ق)<ref>تاريخ بغداد: ج ۷ ص ۲۷۷. المعارف (ابن ‏قتيبه دينورى)ج۹ : ص ۲۹۱. تاريخ الخلفاء (سيوطى) : ص ۱۱۴. كنز العمال (متقى هندى) : ج ۶ ص ۴۰۳ ۱۵۴. نزل الابرار (بدخشى) : ص ۲۰. اسنى المطالب (جزرى) : ص ۴. ترجمة الامام على ‏عليه السلام من تاريخ دمشق: ج ۲ ص ۸ ح ۵۸۳ .</ref><ref>معانى الاخبار (صدوق) : ص ۳۴۱ ح ۴. بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۲۳ ح ۱۷. الامالى (طوسى) : ج ۲ ص ۳۴۱ ح ۴. مناقب على بن ابى ‏طالب ‏عليه السلام (ابن ‏مغازلى) : ص ۲۶ ح ۳۸. الطرائف (ابن ‏طاووس) : ص ۱۴۸ ح ۲۲۴.</ref> ===

=== ۲۲. براء بن عازب انصارى اوسى (م ۷۲ ق)<ref>۱ مسند احمد بن حنبل: ج ۴ ص ۲۸۱. سنن ابن‏ ماجه: ج ۲ ص ۲۹ ۲۸. الخصائص (نسائى) : ص ۱۶. تاريخ بغداد: ج ۱۴ ص ۲۳۶. تفسير طبرى: ج ۳ ص ۴۲۷. الاستيعاب (ابن ‏عبدالبر) : ج ۲ ص ۴۷۳. الرياض النضرة (محب‏ الدين طبرى) : ج ۲ ص ۱۶۹. ذخائر العقبى (محب ‏الدين طبرى) : ص ۶۷ . المناقب (خوارزمى) : ص ۹۴. الفصول المهمة (ابن ‏صباغ مالكى) : ص ۲۵. كفاية الطالب (گنجى شافعى) : ص ۱۴. تفسير فخر رازى: ج ۳ ص ۶۳۶ . تفسير نيشابورى: ج ۶ ص ۱۹۴. الجامع الصغير: ج ۱ ص ۵۵۵ . مشكات المصابيح: ص ۵۵۷ . كنز العمال: ج ۶ ص ۳۹۷ ۱۵۲. البداية و النهايه (ابن ‏كثير) : ج ۵ ص ۲۰۹ و ج ۷ ص ۳۴۹. نزل الابرار: ص ۲۱ ۱۹. الخطط (مقريزى) : ج ۲ ص ۲۲۲. روح المعانى: ج ۲ ص ۳۵۰. المنار: ج ۶ ص ۴۶۴. اسنى المطالب: ص ۳.</ref><ref>بشارة المصطفى‏ صلى الله عليه وآله (طبرى) : ص ۲۰۳ ۱۶۶. بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۶۷ ح ۴۳ و ص ۲۲۲ ح ۹۴. مودة القربى (همدانى) : ص ۵۵ . نفحات اللاهوت (كركى) : ص ۲۷. مناقب آل‏ ابى ‏طالب (ابن‏ شهرآشوب) : ج ۲ ص ۲۳۶ ۲۲۰.</ref> ===

=== ۲۳. بريدة بن حصيب اسلمى، ابوسهل (م ۶۳ ق)<ref>مستدرك حاكم: ج ۳ ص ۱۱۰. حلية الاولياء: ج ۴ ص ۲۳. الاستيعاب: ج ۲ ص ۴۷۳. اسنى المطالب (جزرى شافعى) : ص ۳. تاريخ الخلفاء: ص ۱۱۴. الجامع الصغير: ج ۲ ص ۵۵۵ . كنز العمال: ج ۶ ص ۳۹۷. نزل الابرار: ص ۲۰. المنار: ج ۴ ص ۴۶۴.</ref><ref>كشف الغمة (اربلى) : ج ۱ ص ۲۸۹. بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۹۶ ح ۷۹. الطرائف (ابن طاووس) : ص ۱۴۹ ح ۲۲.</ref> ===

=== ۲۴. بشير بن عبدالمنذر اوسى انصارى، ابولبابه<ref>مناقب آل ‏ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref> ===

=== ۲۵. بشير بن عمرو بن محصن خزرجى انصارى، ابوعمره.<ref>كتاب الولاية: ص ۲۳۷ ح ۷۴. اسد الغابة: ج ۳ ص ۳۰۷.</ref><ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۲۶. تميم بن اسد عدوى، ابورفاعه (م ۴۴ ق)<ref>مناقب آل‏ ابى طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref> ===

=== ۲۷. ثابت بن وديعه انصارى خزرجى مدنى، ابوسعيد<ref>مناقب آل ‏ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. اسد الغابة (ابن ‏اثير) : ج ۳ ص ۳۰۷ و ج ۵ ص ۲۰۵. مقتل الحسين‏ عليه السلام: ج ۱ ص ۴۸. تاريخ آل‏ محمدعليهم السلام: ص ۶۷ .</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref> ===

=== ۲۸. ثابت بن يزيد بن وديعه انصارى<ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref> ===

=== ۲۹. جابر بن سمرة بن جناده سوائى، ابوسليمان(م ۶۶ يا ۷۴ ق)<ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref> ===

=== ۳۰. جابر بن عبداللَّه سلمى انصارى (م ۷۳ يا ۷۴ يا ۷۸ ق)<ref>كتاب‏ الولاية: ص ۲۱۸ ح ۴۹. الاستيعاب: ج ۲ ص ۴۷۳. تهذيب التهذيب: ج ۷ ص ۳۳۷. كفاية الطالب: ص ۱۶. فرائد السمطين: باب نهم، سمط اول. البداية و النهاية: ج ۵ ص ۲۰۹. كنز العمّال: ج ۶ ص ۳۹۸. ينابيع المودة: ص ۴۱. العمدة: ص ۵۳ . اسنى المطالب: ص ۳. تاريخ آل‏ محمد عليهم السلام: ص ۶۷ .</ref><ref>بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۳۴. الطرائف (ابن ‏طاووس) : ص ۱۴۵ ح ۲۱۹.</ref> ===

=== ۳۱. جابر بن نضر بن حارث بن كلده عبدرى<ref>مناقب آل ‏ابى‏ طالب ‏عليه السلام (ابن ‏شهرآشوب) : ج ۲ ص ۲۴۰. بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۶۲.</ref> ===

=== ۳۲. جبلة بن عمرو انصارى<ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰ ، ۱۴۱.</ref> ===

=== ۳۳. جبير بن مطعم بن عدى قرشى نوفلى (م ۵۷ يا ۵۸ يا ۵۹ ق)<ref>تاريخ آل‏ محمد عليهم السلام (قاضى بهلول بهجت) : ص ۶۸ . ينابيع المودة: ص ۳۳۶ ۳۱.</ref> ===

=== ۳۴.جرير بن حميد حميرى ===
جعابى در «نخب المناقب» [[حدیث غدیر]] را از وى نقل كرده است.

=== ۳۵. جرير بن عبداللَّه بن جابر بجلى (م ۵۱ يا ۵۲ يا ۵۳ يا ۵۴ ق)<ref>مجمع الزوائد (هيثمى) : ج ۹ ص ۱۰۶. تاريخ الخلفاء (سيوطى) : ص ۱۴. البداية و النهاية (ابن ‏كثير) : ج ۷ ص ۳۴۹. كنز العمال: ج ۶ ص ۳۹۹ ۱۵۴. كتاب الولاية: ص ۲۵۵. مناقب آل ‏ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. المعجم الكبير: ج ۲ ص ۲۵۷ ح ۲۵۰۵.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۳۶. جُندب انصارى ===
شهاب ‏الدين در «تشنيف الآذان» حديث غدير را از او نقل كرده است.

=== ۳۷. جندب بن جناده غفارى، ابوذر (م ۳۱ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۱۹۳ ح ۲۵. فرائد السمطين: ج ۱ ص ۳۱۶  - ۳۱۴ ب ۵۸ . اسنى المطالب: ص ۴. مقتل الحسين‏ عليه السلام: ج ۱ ص ۴۸. ينابيع المودة: ج ۱ ص ۳۴۱ ح ۳.</ref> <ref>كتاب سليم بن قيس الهلالى: ج ۲ ص ۶۳۶ ح ۱۱. الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref> ===

=== ۳۸. جُندب بن عبداللَّه بن سفيان بجلّى عقلى<ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۳۹.جندع بن عمرو بن مازن اوسى مازنى انصارى، ابوجنيده<ref>اسد الغابة: ج ۱ ص ۳۰۸. تاريخ آل‏محمد عليهم السلام: ص ۶۷ . مناقب سيدنا على‏ عليه السلام: ص ۵۲ . بلوغ الامانى (چاپ در ذيل «الفتح الربانى»  )  : ج ۲۳ ص ۱۲۸. كشف الاستار «چاپ در ذيل مسند شمس الاخبار» ) : ج ۱ ص ۱۰۲.</ref> ===

=== ۴۰. حارث (عمرو، نعمان) بن ربعى سلمى خزرجى انصارى، ابوقتاده<ref>مناقب آل ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref> ===

=== ۴۱. حبّاب بن عتبه ===
جعابى در «نخب المناقب» وى را از راويان حديث غدير معرفى كرده است<ref>مناقب آل ‏ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref>

=== ۴۲. حَبّة بن جوين عَرَنى بجلى، ابوقدامه (م ۷۶ تا ۷۹ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۲۳۹ ح ۷۸. الكنى و الاسماء (دولابى) : ج ۲ ص ۸۸ . اسد الغابة: ج ۱ ص ۳۶۷. الاصابة: ج ۱ ص ۳۷۲. ينابيع المودة: ج ۱ ص ۱۰۹ ح ۳۰. مناقب آل‏ ابی ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.مجمع الزوائد: ج ۹ ص ۱۰۳. تاريخ خوارزمى: ج ۸ ص ۲۷۶.</ref>===

=== ۴۳. حَبشى بن جناده سلولى.<ref>اسد الغابة: ج ۳ ص ۳۰۷ و ج ۵ ص ۲۰۵. الرياض النضره: ج ۲ ص ۱۶۹. كنز العمال: ج ۶ ص ۱۵۴. البداية و النهاية: ج ۵ ص ۲۱۱ و ج ۷ ص ۳۴۹. مجمع الزوائد: ج ۹ ص ۱۰۶. تاريخ الخلفاء (سيوطى) : ص ۱۱۴. نزل الابرار (بدخشى) : ص ۲۰. اسنى المطالب (جزرى) : ص ۴.</ref> <ref>بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۲۰۱.</ref> ===

=== ۴۴. حبيب بن بديل بن ورقاء خزاعى<ref>كتاب الولاية: ص ۲۴۱. اسد الغابة: ج ۱ ص ۳۶۸. الاصابة: ج ۱ ص ۳۰۴. ينابيع المودة: ج ۱ ص ۱۰۹ ۱۰۸.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۴۵. حذيفة بن اسيد غفارى، ابوسَريحه (م ۴۰ يا ۴۱ يا ۴۲ ق)<ref>ينابيع المودة: ص ۳۸. صحيح ترمذى: ج ۲ ص ۲۹۸. الفصول المهمة: ص ۲۵. مناقب الثلاثة (چاپ مصر) : ص ۱۹. البداية و النهاية: ج ۵ ص ۲۰۹ و ج ۷ ص ۳۴۸. الصواعق (ابن ‏حجر) : ص ۲۵. السيرة الحلبية: ج ۳ ص ۳۰۱. مجمع الزوائد: ج ۹ ص ۱۶۵. نزل الابرار: ص ۱۸. اخبار الدول: ص ۱۰۲. تاريخ الخلفاء: ص ۱۱۴. تاريخ آل ‏محمد عليهم السلام: ص ۶۸</ref> <ref>الخصال (صدوق) : ج ۱ ص ۶۵ ح ۸ . بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۲۱ ح ۱۵ و ص ۱۹۰.</ref> ===

=== ۴۶. حذيفة بن يمان يمانى عبسى (م ۳۶ ق)<ref>اسنى المطالب: ص ۴.</ref><ref>اقبال الاعمال ۰ابن ‏طاووس) : ص ۴۵۹. تفسير فرات الكوفى: ص ۱۹۵. بحار الانوار: ج ۳۷ ص۱۹۳،۱۳۶ ح ۷۷.</ref> ===

=== ۴۷. حسّان بن ثابت انصارى (م ۳۶ يا ۴۰ يا ۵۰ يا ۵۴ ق)<ref>مرقاة الشعر (مرزبانى) . شرف المصطفى ‏صلى الله عليه وآله (خركوشى) . الاوائل (ابونعيم اصفهانى) . كتاب الولاية (سجستانى ). المناقب (خوارزمى) : ص ۸۰ . تذكرة خواص الامة (ابن ‏جوزى) : ص ۲۰. كفاية الطالب (گنجى شافعى) : ص ۱۷. فرائد السمطين (حموئى) . نظم درر السمطين (زرندى) .</ref> <ref>الغدير: ج ۲ ص ۳۴ - ۶۵ . المسترشد (طبرى)</ref> ===

=== ۴۸.امام حسن بن على المجتبى‏ عليه السلام<ref>الغدیر:ج1 ص 72.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref> ===

=== ۴۹. امام حسين بن على الشهيد عليه السلام (م ۶۱ ق)<ref>الغدیر: ج1 ص 73.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref> ===

=== ۵۰ . خالد بن زيد خزرجى، ابوايوب انصارى (م ۵۰ يا ۵۱ يا ۵۲ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۱۹۵ ح ۲۹. مناقب آل ‏ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. مقتل الحسين‏ عليه السلام (خوارزمى) : ص ۱۴ ج ۴۸. الرياض النضرة (محب ‏الدين طبرى) : ج ۲ ص ۱۶۹. اسد الغابة (ابن‏ اثير) : ج ۳ ص ۳۰۷ و ۵ ص ۲۰۵ ، ۲۰۶. البداية و النهاية (ابن ‏كثير) : ج ۵ ص ۲۰۹. تاريخ الخلفاء(سيوطى): ص ۱۱۴. كنز العمال: ج ۲ ص ۱۵۴. الاصابة (ابن‏ حجر) : ج ۲۲۳  / ۶ و ج ۷ ص ۷۸۰، و در چاپ اول: ج ۲ ص ۴۰۸. نزل الابرار (بدخشى) : ص ۲۰. اسنى المطالب (جزرى) : ص ۴. مناقب سيدنا على‏ عليه السلام (فقير عينى) : ص ۵۲ . كشف الاستار (چاپ در ذيل مسند شمس الاخبار) : ج ۱ ص ۱۰۲. مجمع الزوائد (هيثمى) : ج ۹ ص ۱۰۴. كنز العمال (متقى هندى) : ج ۱۱ ص ۶۱۰ ح ۳۲۹۵۰.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref> ===

=== ۵۱ . خالد بن وليد بن مغيره مخزومى، ابوسليمان (م ۲۱ يا ۲۲ ق)<ref>مناقب آل ‏ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref> ===

=== ۵۲ . خباب بن سَمره<ref>مناقب آل ‏ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref> ===

=== ۵۳ . خزيمة بن ثابت انصارى، ذوالشهادتين (م ۳۷ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۱۹۵ ح ۳۰ و ص ۱۹۸ ح ۳۱ و ۲۳۶ ح ۷۴. مناقب آل‏ ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. اسد الغابة (ابن ‏اثير) : ج ۳ ص ۳۰۷. اسنى المطالب (جزرى) : ص ۴. تاريخ آل‏ محمد عليهم السلام (قاضى) : ص ۶۷ .</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref>  ===

=== ۵۴ . خويلد (خالد) بن خالد بن محرث هذلى، ابوذويب(م در خلافت عثمان)<ref>حديث الولاية: ص ۲۵۵ ح ۹۶. مقتل الحسين‏ عليه السلام: ج ۱ ص ۴۸ فصل چهارم.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===
وى از شعراى زمان [[جاهلیت]] و عصر [[اسلام]] است.

=== ۵۵ . خويلد بن عمرو خزاعى، ابوشريح (م ۶۸ ق)<ref>جواهر العقدين: ج ۲ ص ۱۷۰ ، ۱۷۱.</ref> ===

=== ۵۶. رفاعة بن رافع انصارى ===
[[ابن‏ عقده]] در كتاب «الموالاة» و جعابى در «نخب المناقب» حديث غدير را از او نقل كرده ‏اند.<ref>مناقب آل‏ ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref>

=== ۵۷. رفاعة بن عبدالمنذر انصارى ===
ابن ‏عقده در كتاب «الموالاة» و جعابى در «نخب المناقب» و منصور رازى در «كتاب الغدير» [[حدیث غدیر]] را از رفاعة بن عبدالمنذر انصارى نقل كرده ‏اند.

در كتب شيعه نيز سيد بن طاووس در «الطرائف» حديث غدير را از وى نقل كرده است.<ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref>

=== ۵۸ . زبير بن عوام قرشى(م ۳۷ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۱۶۳ ح ۹. مناقب آل ‏ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. مناقب على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام: ص ۲۷ ح ۳۹. اسنى المطالب: ص ۴۸.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref> ===

=== ۵۹ . زيد بن ارقم انصارى خزرجى (م ۶۶ يا ۶۷ يا ۶۸ ق) ===
[[احمد بن حنبل]] در سه مورد از مسند خود حديث غدير را از زيد بن ارقم روايت نموده است.

هم چنين در مدارک زير حديث غدير را از او نقل كرده ‏اند؛ كه بعضاً همراه با بيان ماجراى غدير و يا [[ثقلین(حدیث)|حدیث ثقلین]] است، و در بعضى مدارک با چند نقل و اسناد متعدد آمده است.<ref>كتاب الولاية: ص ۲۱۹ ح ۵۱ . مناقب آل ‏ابى ‏طالب: ص ۲۷ ح ۳۹. مسند احمد: ج ۱ ص ۱۱۸ و ج ۴ ص ۳۶۸ ، ۳۷۲. الخصائص (نسائى) : ص ۱۶ ۱۵. الكنى و الاسماء (دولابى) : ج ۲ ص ۶۱ . صحيح مسلم (چاپ سال ۱۳۲۷ ق) : ج ۲ ص ۳۲۵. مصابيح السنة (بغوى) : ج ۲ ص ۱۹۹. صحيح ترمذى: ج ۲ ص ۲۹۸. المستدرك (حاكم) : ج ۳ ص ۱۰۹ ، ۵۵۳ . فرائد السمطين: باب ۵۸ . الرياض النضرة (محب ‏الدين طبرى) : ج ۲ ص ۱۶۹. تلخيص (ذهبى) : ج ۳ ص ۴۳۳. ميزان الاعتدال: ج ۳ ص ۲۲۴. الفصول المهمة: ص ۲۴. مطالب السئول (ابن ‏طلحه شافعى) : ص ۱۶. مجمع الزوائد (هيثمى) : ج ۹ ص  ۱۶۳،۱۰۴ و ج ۹ ص ۱۰۵. شرح المواهب (زرقانى مالكى) : ج ۷ ص ۱۳. المناقب (خوارزمى) : ص ۹۳. الاستيعاب: ج ۲ ص ۴۷۳. البداية و النهاية: ج ۵ ص ۲۰۸،۱۰۹ و ج ۷ ص ۳۴۸. كفاية الطالب (گنجى) : ص ۱۴. تاريخ الخلفاء (سيوطى) : ص ۱۱۴. الجامع الصغير: ج ۲ ص ۵۵۵ . تهذيب التهذيب: ج ۷ ص ۳۳۷. رياض الصالحين: ص ۱۵۲. البيان و التعريف: ج ۲ ص ۲۳۰،۱۳۶ . كنز العمال: ج ۶ ص ۳۹۰،۱۵۴،۱۵۲،۱۰۲،. مشكاة المصابيح: ص ۵۵۷ . تذكرة خواص الامة: ص ۱۸. نزل الابرار (بدخشانى) : ص ۲۱ ۱۹. روح المعانى: ج ۲ ص ۳۵۰</ref> <ref>اكمال الدين (صدوق) : ج ۱ ص ۲۳۴ ح ۵ . الامالى (طوسى) : ج ۱ ص ۲۳۱ ح ۴۶ و ص ۲۹۵ ح ۳۶، بشارة المصطفى صلى الله عليه و آله (طبرى) : ص ۲۰۳،۱۶۶. تفسير العياشى: ج ۲ ص ۹۷ ح ۸۹ و ص ۱۴۱ ح ۱۰. الطرائف (ابن‏ طاووس) : ص ۱۵۰ ح ۲۲۷ ، ۲۲۸ و ص ۱۵۳ ح ۲۳. بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۲۳ ح ۱۸ و ص ۱۳۷ ح ۲۵ و ص ۱۵۱ ح ۳۷ و ص ۱۶۷ ح ۴۳ و ص ۲۲ ح ۹۴. نفخات اللاهوت (كركى) : ص ۲۸.</ref>

=== ۶۰ . زيد بن ثابت خزرجى انصارى نجّارى، ابوسعيد (م ۴۵ يا ۴۶ يا ۴۷ يا ۴۸ يا بعد از ۵۰ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۲۰۸ ح ۳۹. اسنى المطالب: ص ۴. مناقب آل ‏ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref>   ===
=== ۶۱. زيد بن حارثه انصارى، شهاب‏ الدين<ref>كتاب الولاية: ص ۱۹۵ ح ۲۹.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref>===

=== ۶۲ . زيد (يزيد) بن شراحيل انصارى<ref>اسد الغابة (ابن‏ اثير) : ج ۲ ص ۲۳۳. الاصابة (ابن‏ حجر) : ج ۱ ص ۵۶۷ . تاريخ آل‏ محمد عليهم السلام: ص ۶۷ . مناقب سيدنا على ‏عليه السلام: ص ۵۲ . كشف الاستار (چاپ در ذيل »مسند شمس الاخبار) : ج ۱ ص ۱۰۲.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref>    ===
=== ۶۳. زيد بن عبداللَّه انصارى<ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref>===
ابن‏ عقده در كتاب «الموالاة» حديث غدير را از زيد بن عبدالله انصارى نقل كرده است. 

=== ۶۴ . سعد بن ابى ‏وقاص، ابواسحق (م ۵۴ يا ۵۵ يا ۵۶ يا ۵۸ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۱۵۵ ح ۱ و ص ۱۶۳ ح ۹ و ص ۱۷۹ ح ۱۴. الخصائص (نسائى) : ص ۱۸ ۳. العمدة: ص ۴۸. سنن ابن‏ ماجه: ج ۱ ص ۳۰. مستدرک حاكم: ج ۳ ص ۱۱۶. حلية الاولياء: ج ۴ ص ۳۵۶. مشكل الاثار (طحاوى) : ج ۲ ص ۳۰۹. اسنى المطالب (جزرى) : ص ۳. كفاية الطالب: ص ۱۵۱،۱۶. مجمع الزوائد (هيثمى) : ج ۹ ص ۱۰۷. البداية و النهاية (ابن ‏كثير) : ج ۵ ص ۲۱۲ و ج ۷ ص ۳۴۰. تاريخ الخلفاء (سيوطى) : ص ۱۱۴. كنز العمال: ج ۶ ص ۴۰۵،۱۵۴. نزل الابرار: ص ۲۰. مقتل الحسين‏ عليه السلام (خوارزمى) : ص ۱ ح ۴۸. مناقب سيدنا على ‏عليه السلام: ص ۵۳ . كشف الاستار: ج ۱ ص ۱۰۲.</ref> <ref>كتاب سليم بن قيس الهلالى. بشارة المصطفى‏ صلى الله عليه وآله (طبرى) : ص ۲۰۴. الامالى (مفيد) : ص ۵۸ ح ۲. بحار الانوار: ج ۴۰ ص ۴۹ ح ۷۵.</ref> ===

=== ۶۵. سعد(سعيد) بن جناده عوفى، پدر عطيه عوفى<ref>كتاب الولاية: ص ۲۳۸ ح ۷۵. مناقب آل ‏ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref>  ===

=== ۶۶ . سعد بن عباده انصارى خزرجى (م ۱۴ يا ۱۵ ق)<ref>مناقب آل ‏ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref> ===

=== ۶۷ . سعد بن مالک انصارى خدرى، ابوسعيد (م ۶۳ يا ۶۴ يا ۶۵ يا ۷۴ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۱۹۶ ح ۱۳۰ و ص ۲۱۴ ح ۴۶. مناقب آل ‏ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. تفسير نيشابورى: ج ۶ ص ۱۹۴. المناقب (خوارزمى) : ج ص ۸۰ . الفصول المهمة (ابن ‏صباغ مالكى) : ص ۲۷. مجمع الزوائد (هيثمى) : ج ۹ ص ۱۰۸. تفسير ابن‏ كثير: ج ۲ ص ۱۴. البداية و النهاية: ج ۷ ص ۳۴۹ ، ۳۵۰. تاريخ الخلفاء (سيوطى) : ص ۱۱۴. الدر المنثور: ج ۲ ص ۲۵۹ ، ۲۹۸. كنز العمال: ج ۶ ص ۳۹۰. نزل الابرار: ص ۲۰. روح المعانى (آلوسى) : ج ۲ ص ۳۴۹. تفسير المنار: ج ۶ ص ۴۶۳. اسنى المطالب (جزرى) : ص ۳.</ref> <ref>كتاب سليم بن قيس الهلالى: ص ۲۲۸.الامالى (صدوق) : ص ۳۴۲. الامالى (طوسى) :ص ۱۵۴. الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱. بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۲۱ ح ۴.</ref> ===

=== ۶۸ . سعيد بن زيد قرشى عدوى (م ۵۱ يا ۵۲ ق)<ref>مناقب على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام: ص ۲۷ ح ۳۹.</ref> ===

=== ۶۹. سعيد بن سعد بن عباده انصارى<ref>كتاب الولاية: ص ۲۵۵.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref>  ===

=== ۷۰. سلمان فارسى، ابوعبداللَّه (م ۳۶ يا ۳۷ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۱۹۴. مناقب آل ‏ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. اسنى المطالب (جزرى) : ص ۴۸. تاريخ آل‏ محمد عليهم السلام: ص ۶۷ . فرائد السمطين (حموينى) : ج ۱ ص ۳۱۵ ح ۲۵۰.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref> ===

=== ۷۱. سلمة بن عمرو بن اكوع اسلمى، ابومسلم (م ۷۴ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۲۰۸ ح ۳۸.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref>  ===

=== ۷۲. سمرة بن جندب فزارى، ابوسليمان هلالى (م ۵۸ يا ۵۹ يا ۶۰ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۲۰۸ ح ۳۷. مناقب آل ‏ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. ترجمة الامام على‏ عليه السلام من تاريخ مدينة دمشق: ج ۲ ص ۷۱ ح ۵۷۰ . اسنى المطالب: ص ۴۸.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref> ===

=== ۷۳. سهل بن حنيف انصارى اوسى(م ۳۸ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۱۹۵ ح ۳۲. مناقب آل ‏ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. اسد الغابة (ابن ‏اثير) : ج ۳ ص ۳۰۷. اسنى المطالب (جزرى) : ص ۴۸.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref>  ===

=== ۷۴. سهل بن سعد انصارى خزرجى ساعدى، ابوالعباس(م ۹۱ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۱۹۶ ح ۳۰. ينابيع المودة: ص ج ۳ ص ۱۱۸ ح ۴۲. تاريخ آل‏محمدعليهم السلام: ص ۶۷ . جواهر العقدين: ج ۲ ص ۱۷۱،۱۷۰.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref> ===

=== ۷۵. شداد بن اوس بن ثابت خزرجى انصارى، ابويعلى (م ۵۸ ق)<ref>تاريخ آل‏ محمد عليهم السلام: ص ۶۷ .</ref>   ===

=== ۷۶. صدى بن عجلان باهلى، ابوامامه (م ۸۶ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۲۴۰ ح ۷۹.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref>  ===

=== ۷۷. ضميره اسدى<ref>كتاب الولاية: ص ۲۲۷ ح ۶۰ . مناقب آل ‏ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref>  ===

=== ۷۸. طلحة بن عبيداللَّه تميمى (م ۳۶ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۱۶۳ ح ۹. مروج الذهب: ج ۲ ص ۱۱. المستدرك (حاكم) : ج ۳ ص ۱۷۱. المناقب (خوارزمى) : ص ۱۱۲. مجمع الزوائد (هيثمى) : ج ۹ ص ۱۰۷. تهذيب التهذيب (ابن ‏حجر) : ج ۱ ص ۳۹۱. كنز العمال: ج ۶ ص ۱۵۴  ۸۳. ترجمة الامام على ‏عليه السلام من تاريخ دمشق: ج ۲ ص ۵۶ ح ۵۵۵ . البداية و النهاية: ج ۷ ص ۳۴۹. اسنى المطالب: ص ۳. مناقب آل ابى طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. مقتل الحسين ‏عليه السلام: ج ۱ ص ۴۸. نزل الابرار: ص ۵۲ . كشف الاستار: (چاپ در ذيل »شمس الاخبار) : ج ۱ ص ۱۰۲. مناقب على بن ابى ‏طالب‏عليه السلام: ص ۲۷ ح ۳۷. مسند بزّاز: ج ۳ ص ۱۷۱ ح ۹۵۸. تهذيب الكمال: ج ۳ ص ۴۴۰ ، ۴۴۱ ح ۵۹۵ . المستدرک على الصحيحين: ج ۳ ص ۳۷۱. تلخيص المستدرک (چاپ در ذيل »المستدرک)  : ج ۳ ص ۳۷۱. الحدائق الوردية: ج ۱ ص ۳۶۰. بلوغ الامانى(چاپ در ذيل «الفتح الربانى» ) : ج ۲۳ ص ۱۲۷ ح ۲۸۰. العشرة المبشرون بالجنة: ص ۱۲۵ ۱۲۴.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref>===

=== ۷۹. عامر بن عمير نميرى<ref>كتاب الولاية: ص ۲۳۸ ح ۷۶. الاصابة (ابن‏ حجر) : ج ۲ ص ۲۵۵.</ref>  <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۸۰. عامر بن ليلى بن ضمره غفارى<ref>كتاب الولاية: ص ۲۳۲ ح ۶۹ . اسد الغابة (ابن‏ اثير) : ج ۳ ص ۹۲ ،۹۳. الاصابة (ابن‏ حجر) : ج ۲ ص ۲۵۷. الفصول المهمة: ص ۴۱.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۸۱ . عامر بن واثله ليثى، ابوالطفيل (م ۱۰۰ يا ۱۰۲ يا ۱۰۸ يا ۱۱۰ ق)<ref>مسند احمد: ج ۱ ص ۱۱۸ و ج ۴ ص ۳۷۰. كتاب الولاية: ص ۱۹۵ ح ۲۹ و ص ۲۳۴ ح ۷۰. الخصائص (نسائى) : ص ۱۷ ۱۵. صحيح ترمذى: ج ۲ ص ۲۹۸. المستدرک (حاكم) : ج ۳ ص ۱۰۹. اسد الغابة (ابن‏ اثير) : ج ۳ ص ۹۲ و ج ۵ ص ۳۷۶. المناقب (خوارزمى) : ص ۲۱۷،۹۳. كفاية الطالب (گنجى) : ص ۱۵. الرياض النضرة (طبرى) : ج ۲ ص ۱۷۹. البداية و النهاية (ابن‏ كثير) : ج ۵ ص ۲۱۱ و ج ۷ ص ۳۸۴،۲۴۶ . الاصابة (ابن ‏حجر) : ج ۲ ص ۲۵۲ و ج ۴ ص ۱۵۹. تعجيل المنفة: ص ۴۶۴ ح ۱۲۲۲. كنز العمال: ج ۶ ص ۳۹۰. ينابيع المودة (قندوزى): ص ۳۸. ترجمة الامام على‏ عليه السلام من تاريخ مدينة دمشق: ج ۲ ص ۲۰ ح ۵۱۹ و ص ۳۶ ح ۵۳۶ . تلخيص المستدرک (چاپ در حاشيه «المستدرک» ) : ج ۳ ص ۱۰۹. كشف الاستار: (چاپ در حاشيه «مسند شمس الاخبار») : ج ۱ ص ۱۰۲. الامالى الخميسيّة: ج ۱ ص ۱۴۵. تحفة الاحوذى: ج ۴ ص ۳۲۶. نزل الابرار: ص ۵۳ .</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۸۲ . عايشه بنت ابى ‏بكر بن ابى ‏قحافه (م ۵۷ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۲۴۳ ح ۸۴ . مناقب آل ابى طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ص ۱۴۱. بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۶۷ ح ۱۸۰.</ref> ===

=== ۸۳ . عبادة بن صامت سالمى خزرجى انصارى (م ۳۴ ق)<ref>مناقب آل ‏ابى طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref> ===

=== ۸۴ . عباس بن عبدالمطلب بن هاشم قرشى هاشمى (م ۳۲ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۱۸۱ ح ۱۵. مناقب آل ‏ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. اسنى المطالب: ص ۴۸.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱  ص ۱۴۰.</ref> ===

=== ۸۵. عبدالاعلى بن عدى بهرانى<ref>مناقب آل ‏ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. اسد الغابة: ج ۳ ص ۱۱۴. </ref> ===

=== ۸۶ . عبدالرحمن بن عبدرب انصارى<ref>كتاب الولاية: ص ۲۳۷ ح ۷۴. اسد الغابة (ابن ‏اثير) : ج ۳ ص ۳۰۷ و ج ۵ ص ۲۰۵. الاصابة (ابن‏ حجر) : ج ۲ ص ۴۰۸. تاريخ آل ‏محمد عليهم السلام: ص ۶۷ .</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۸۷ . عبدالرحمن بن عوف قرشى زهرى، ابومحمد (م ۳۱ يا ۳۲ ق)<ref>كتاب سليم بن قيس الهلالى. اسنى المطالب: ص ۳.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref> ===

=== ۸۸ . عبدالرحمن بن مدلج<ref>اسد الغابة (ابن‏ اثير) : ج ۳ ص ۳۲۱. الاصابة: ج ۲ ص ۴۱۳ ، ۴۱۴ ح ۵۱۹۹ .</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref>  ===

=== ۸۹ . عبدالرحمن بن يعمر ابوالاسود دُئَلى<ref>اسد الغابة (ابن‏ اثير) : ج ۳ ص ۳۲۱. الاصابة: ج ۲ ص ۴۱۳ ، ۴۱۴ ح ۵۱۹۹ .</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۹۰. عبداللَّه بن انيس<ref>مناقب آل ‏ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref> ===

=== ۹۱. عبداللَّه بن بديل بن ورقاء، سيد خزاعه ===
در ماجراى احتجاج اميرالمؤمنين‏ عليه السلام به حديث غدير در رحبه كوفه، از جمله كسانى كه در مناشده حضرت به حديث غدير گواهى دادند عبداللَّه بن بديل است.

=== ۹۲. عبداللَّه بن بشير (بُسر)مازنى<ref>كتاب الولاية: ص ۲۳۱ ح ۶۶ .</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۹۳. عبداللَّه بن ثابت انصارى<ref>اسد الغابة: ج ۵ ص ۲۰۵. مناقب آل ‏ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. تاريخ آل‏ محمد عليهم السلام: ص ۶۷ .</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۹۴. عبداللَّه بن جعفر بن ابى ‏طالب هاشمى (م ۸۰ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۲۳۶ ح ۷۴. مناقب آل ‏ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. تاريخ آل‏ محمد عليهم السلام: ص ۶۷ .</ref> <ref>كتاب سليم بن قيس الهلالى: ج ۲ ص ۸۳۴ ح ۴۲. الاحتجاج (طبرسى) : ج ۲ ص ۳. الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref> ===

=== ۹۵. عبداللَّه بن حنطب قرشى مخزومى<ref>احياء الميت (سيوطى) : ص ۲۶۰ ح ۴۳. مجمع الزوائد: ج ۵ ص ۱۹۵. اسد الغابة (ابن‏ اثير) : ج ۳ ص ۱۴۷.</ref> <ref>الامالى (صدوق) : ص ۲۹۰ ح ۱۰. بشارة المصطفى‏ صلى الله عليه وآله (طبرى) : ص ۳۰۱. تفسير فرات الكوفى: ص ۱۹۰. الطرائف (ابن ‏طاووس) : ص ۱۵۲ ح ۲۳۴. بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۰۹ ح ۳.</ref> ===

=== ۹۶. عبداللَّه بن ربيعه<ref>مناقب آل ‏ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. مقتل الحسين‏ عليه السلام: ج ۱ ص ۴۸.</ref> ===

=== ۹۷. عبداللَّه بن عباس قرشى هاشمى (م ۶۸ ق)<ref>الخصائص(نسائى) : ص ۷۰. مسند احمد: ج ۱ ص ۳۳۱. فضائل على بن ابى‏ طالب ‏عليه السلام: ص ۲۱۱ ح ۲۹۱. المعجم الكبير: ج ۱۲ ص ۹۷ ح ۱۲۵۹۳. المستدرک(حاكم) : ج ۳ ص ۱۳۲. المناقب (خوارزمى) : ص ۷۵. الرياض النضرة (محب ‏الدين طبرى) : ج ۲ ص ۲۰۳. ذخائر العقبى: ص ۶۸ . البداية و النهاية (ابن ‏كثير) : ج ۷ ص ۳۳۷. مجمع الزوائد (هيثمى) : ج ۹ ص ۱۰۸. الكفايه (گنجى) : ص ۱۱۵. الاصابة (ابن‏ حجر) : ج ۲ ص ۵۰۹ . مختصر تاريخ دمشق: ج ۱۷ ص ۳۲۸. كتاب الولاية: ص ۱۹۰ ح ۲۰. مناقب آل‏ ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. كنز العمال (متقى هندى): ج ۶ ص ۱۵۳. تاريخ الخلفاء(سيوطى) : ص ۱۱۴. شمس الاخبار (قرشى): ص ۳۸. نزل الابرار (بدخشانى) : ص ۲۰ ، ۲۱. تاريخ ابن‏ كثير: ج ۷ ص ۳۴۸. تفسير فخر رازى: ج ۳ ص ۶۳۶ . شواهد التنزيل: ج ۱ ص ۲۵۶ ح ۲۵۰. تفسير نيشابورى: ج ۶ ص ۱۹۴. روح المعانى (آلوسى) : ج ۲ ص ۳۴۸. اسنى المطالب: ص ۴۸. ترجمة الامام على‏ عليه السلام من تاريخ مدينة دمشق: ج ۱ ص ۲۰۲ ح ۲۴۹.×</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref> ===

=== ۹۸.عبد الله بن عبد الاسد (ابی عاد الاسد)بن هلالی مخزومی ،برادر رضاعی پیامبر صلی الله علیه و آله  و همسر ام سلمه<ref>الطرائف:ج۱ ص۱۴۰.</ref> ===
ابن عقده در الموالاة حدیث غدیر را از او نقل کرده است.

=== ۹۹. عبداللَّه بن علقمه (ابى ‏اوفى) اسلمى (م ۸۰ يا ۸۶ يا ۸۷ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۲۲۸ ح ۶۱ . مناقب على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام (ابن‏ مغازلى) : ص ۲۳، ۲۴ ح ۲۴۷. شواهد التنزيل (حسكانى) : ج ۱ ص ۱۹۰ ح ۲۴۷.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱. بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۸۵ ح ۷۰.</ref> ===

=== ۱۰۰. عبداللَّه بن عمر بن خطاب عدوى، ابوعبدالرحمن (م ۷۲ يا ۷۳ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۱۶۳ ح ۹ و ص ۲۰۷ ح ۳۵. مناقب آل‏ ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. مجمع الزوائد (هيثمى) : ج ۹ ص ۱۰۶. تاريخ الخلفاء: ص ۱۱۴. كنز العمال(متقى هندى): ج ۶ ص ۱۵۴. نزل الابرار: ص ۲۰. مقتل خوارزمى: فصل چهارم. اسنى المطالب (جزرى) : ص ۴. الكامل: ج ۵ ص ۳۳. ترجمة الامام على‏ عليه السلام من تاريخ مدينة دمشق: ج ۲ ص ۸۳ ح ۵۸۶ .</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref> ===

=== ۱۰۱. عبداللَّه بن مسعود هذلى، ابوعبدالرحمن (م ۳۲ يا ۳۳ ق)<ref>الدرّ المنثور (سيوطى) : ص ۲۹۸. فتح القدير: ج ۲ ص ۵۷ . روح المعانى (آلوسى) : ج ۲ ص ۳۴۸. اسنى المطالب (جزرى) : ص ۴. كتاب الولاية: ص ۲۵۵. مقتل الحسين ‏عليه السلام: ج ۱ ص ۴۸. مناقب على بن ابى ‏طالب‏ عليه السلام: ص ۲۳ ح ۳۲.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref>  ===
=== ۱۰۲. عبداللَّه بن ياميل<ref>كتاب الولاية: ص ۲۳۹ ح ۷۷. اسد الغابة (ابن ‏اثير): ج ۳ ص ۲۷۴. الاصابة (ابن ‏حجر) : ج ۲ ص ۳۸۲. ينابيع المودة (قندوزى): ص ۳۴.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref>===

=== ۱۰۳. عبيداللَّه بن عباس قرشى هاشمى (م ۵۸ يا ۸۷ ق)<ref>كتاب سليم بن قيس الهلالى: ج ۲ ص ۶۳۸ ح ۱۱.</ref> ===

=== ۱۰۴. عبيد بن عازب انصارى، برادر براء بن عازب<ref>كتاب الولاية: ص ۲۳۷ ح ۷۴. اسد الغابة (ابن ‏اثير) : ج ۵ ص ۲۰۵.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۱۰۵. عثمان بن حنيف اوسى انصارى<ref>مناقب آل‏ ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref> ===
ابن ‏عقده در كتاب «الموالاة» و جعابى در«نخب المناقب»نیز حديث غدير را از وى نقل كرده ‏اند.

=== ۱۰۶. عثمان بن عفان اموى (م ۳۵ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۱۶۳ ح ۹. مناقب آل ‏ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. مناقب على بن ابى ‏طالب ‏عليه السلام: ص ۲۷ ح ۳۹.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref> ===

=== ۱۰۷. عدى بن حاتم طائى، ابوطريف(م ۶۸ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۱۹۶ ح ۳۰. مناقب آل‏ ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. جواهر العقدين: ج ۲ ص ۱۷۰ ، ۱۷۱. ينابيع المودة (قندوزى) : ص ۳۸. تاريخ آل‏ محمد عليهم السلام: ص ۶۷ .</ref>  ===
=== ۱۰۸. عروة بن ابى‏الجعد ازدى بارقى<ref>مناقب آل ‏ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref>  ===
=== ۱۰۹. عطية بن بسر مازنى<ref>كتاب الولاية: ص ۲۵۵.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref>===
جعابى در «نخب المناقب» حديث غدير را با ذكر سند از عطية بن بسر روايت كرده ‏است.

=== ۱۱۰. عقبة بن عامر جهنى(م ۶۰ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۱۹۶ ح ۳۰. مناقب آل‏ ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. تاريخ آل‏ محمد عليهم السلام: ص ۶۷ .</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۱۱۱. عقبة بن عمرو بدرى، ابومسعود ===
جعابى در «نخب المناقب» حديث غدير را از وى نقل كرده است.

=== ۱۱۲. على بن ابى ‏طالب‏ عليه السلام، اميرالمؤمنين<ref>كتاب الولاية: ص ۱۵۶ ح ۲ و ص ۱۶۳ ح ۹ و ص ۱۹۶ ح ۳۰ و ص ۱۹۸ ح ۳۱ و ص ۲۳۶ ح ۷۳ و ص ۲۳۷ ح ۷۴ و ص ۲۴۱ ح ۸۱ . مقتل الحسين‏ عليه السلام: ج ۱ ص ۴۸. مسند احمد: ج ۱ ص ۱۵۲. البداية و النهاية (ابن ‏كثير) : ج ۲ ص ۳۴۸. مجمع الزوائد(هيثمى) : ج ۹ ص ۱۰۷. تاريخ الخلفاء(سيوطى) : ص ۱۱۴. تهذيب التهذيب (ابن‏ حجر) : ج ۷ ص ۳۳۷. المطالب العالية: ج ۴ ص ۶۵ ح ۳۹۷۳. نزل الابرار (بدخشانى) : ص ۲۰. مشكل الآثار (طحاوى) : ج ۲ ص ۳۰۷. البداية و النهاية (ابن‏ كثير) : ج ۵ ص ۲۱۱. كنز العمال (متقى هندى) : ج ۶ ص ۴۰۶،۳۹۹،۳۹۷،۱۵۴. ميزان الاعتدال (ذهبى) : ج ۲ ص ۳۰۳. حلية الاولياء: ج ۹ ص ۶۴ . الضعفاء الكبير: ج ۳ ص ۲۷۱ ح ۱۲۷۶. ترجمة الامام على‏ عليه السلام من تاريخ مدينة دمشق: ج ۲ ص ۲۵ ح ۵۲۵ و ص ۲۷ ح ۵۲۷ ، ۵۲۸ و ص ۲۸ ح ۵۲۹ و ص ۳۰ ح ۵۳۴ . مناقب على بن ابى ‏طالب ‏عليه السلام: ص ۲۱ ح ۲۹.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref> ===
اميرالمؤمنين‏ عليه السلام در چند مورد و به چند شكل حديث غدير را بيان فرموده است:

الف) [[شعر غدیر|شعر]] حضرت در غدير كه حديث غدير هم در آن آمده، و راويان مورد وثوق و اعتماد آن را ذكر نموده‏ اند.

ب) احتجاج آن حضرت به حديث غدير در روز شورى.

ج) احتجاج آن حضرت به حديث غدير در [[جمل|جنگ جمل]].

د) احتجاج آن حضرت به حديث غدير و سوگند دادنش براى گواهى دادن به آن در [[رحبه کوفه]].

هـ) نقل حديث غدير به طور كلى.

=== ۱۱۳. عمّار بن ياسر عنسى، ابواليقظان (م ۳۷ ق)<ref>كتاب صفّين(نصر بن مزاحم) : ص ۱۸۶. كتاب الولاية: ص ۱۹۱ ح ۲۳. مقتل الحسين‏ عليه السلام: ج ۱ ص ۴۸. شرح نهج‏ البلاغة: ج ۲ ص ۲۷۳. فرائد السمطين (حموينى) : ص ۵۸ باب ۴۰. اسنى المطالب (جزرى) : ص ۴. شواهد التنزيل: ج ۱ ص ۲۲۳ ح ۲۳۱. الدرّ المنثور: ج ۲ ص ۲۹۳. مجمع الزوائد: ج ۷ ص ۱۷.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref> ===

=== ۱۱۴. عمارة بن حزم خزرجى انصارى<ref>مجمع الزوائد(هيثمى) : ج ۹ ص ۱۰۷. تاريخ الخلفاء (سيوطى) : ص ۶۵ . نزل الابرار: ص ۵۱ .</ref> ===

=== ۱۱۵. عمران بن حصين خزاعى كعبى، ابونجيد (م ۵۲ ق)<ref>کتاب الولاية: ص ۲۵۵. مقتل الحسين‏ عليه السلام: ج ۱ ص ۴۸. اسنى المطالب: ص ۴۸.  </ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref>  ===
=== ۱۱۶. عمر بن ابى ‏سلمة بن عبدالاسد مخزومى، ربيب پيامبر صلى الله عليه وآله، پسر ام ‏سلمه (م ۸۳ ق)<ref>کتاب الولاية: ص ۲۵۵. مناقب آل ‏ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref>===

=== ۱۱۷. عمر بن خطاب عدوى (م ۲۳ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۱۵۵ ح ۱. مناقب آل ابى ابى‏ طالب‏ عليه السلام: ج ۲ ص ۲۲۸. مناقب على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام (ابن‏ مغازلى) : ص ۲۲ ح ۳۱ و ص ۲۷ ح ۳۹. مقتل الحسين‏ عليه السلام: ج ۱ ص ۴۸. الرياض النضرة (محب‏الدين طبرى) : ج ۲ ص ۲۴۴،۱۶۱. ذخائر العقبى: ص ۶۷ . البداية و النهاية: ج ۵ ص ۲۱۳ و ج ۷ ص ۳۴۹. ينابيع المودة: ص ۲۴۹. ترجمة الامام على ‏عليه السلام من تاريخ مدينة دمشق: ج ۲ ص ۷۹ ح ۵۸۱ و ص ۸۲ ح ۵۸۴ ، ۵۸۵ . فيض القدير: ج ۶ ص ۲۱۸. الصواعق المحرقة: ص ۱۷۷،۴۲.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰. بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۹۶ ح ۷۹.</ref> ===

=== ۱۱۸. عمرو بن حريث قرشى مخزومى (م ۵۵ يا ۹۸ ق)<ref>مناقب آل ‏ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref>  ===
=== ۱۱۹. عمرو بن حمق بن كاهن خزاعى كوفى (م ۵۰ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۱۹۵ ح ۲۹. مناقب آل ‏ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. مقتل الحسين ‏عليه السلام: ج ۱ ص ۴۸.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref>===

=== ۱۲۰. عمرو بن ذى ‏مرّ<ref>مجمع الزوائد(هيثمى) : ج ۹ ص ۱۰۴. تشنيف الآذان (شهاب ‏الدين) .</ref> ===

=== ۱۲۱. عمرو بن شراحيل<ref>اسد الغابة: ج ۴ ص ۱۱۴.</ref> ===

=== ۱۲۲. عمرو بن شرحبيل<ref>مقتل الحسين‏ عليه السلام: ج ۱ ص ۴۸. </ref> ===

=== ۱۲۳. عمرو بن عاص بن وائل سهمى (م ۴۳ يا ۴۷ يا ۴۸ يا ۵۱ ق)<ref>الامامة و السياسة: ص ۹۳، و در چاپ ديگر: ج ۱ ص ۱۰۹. المناقب (خوارزمى): ص ۱۲۶.</ref> ===

=== ۱۲۴. عمرو بن مرّه جهنى، ابوطلحه، ابومريم (م در خلافت معاويه)<ref>المعجم الكبير: ج ۵ ص ۱۹۲ ح ۵۰۵۹ . كنز العمال: ج ۱۱ ص ۶۱۰ ح ۳۲۹۵۱.</ref> ===

=== ۱۲۵. فاطمه بنت حمزة بن عبدالمطلب <ref>كتاب الولاية: ص ۲۵۵. مناقب آل ‏ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۱۲۶. فاطمه ‏عليها السلام بنت محمد صلى الله عليه و آله، صديقه (م ۱۱ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۲۴۲ ح ۸۳ . مناقب على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام: ج ۲ ص ۲۲۸. نزهة الحفاظ: ض ۶۵ . اسنى المطالب: ص ۵۰ ، ۵۱ .</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۱۲۷. فضل بن عباس<ref>كتاب سليم بن قيس الهلالى: ص ۲۳۱.</ref> ===

=== ۱۲۸. فضلة (نضلة) بن عتبه (عبيد) اسلمى، ابوبرزه (م ۶۵ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۲۵۵. مناقب آل ‏ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۱۲۹. قيس بن ثابت بن شماس انصارى<ref>كتاب الولاية: ص ۲۴۱ ح ۸۱ . اسد الغابة(ابن ‏اثير) : ج ۱ ص ۳۶۸. الاصابة (ابن‏ حجر) : ج ۱ ص ۳۰۵.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۱۳۰. قيس بن سعد بن عباده انصارى خزرجى (م ۵۹ يا ۶۰ ق)<ref>مناقب آل‏ ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref> <ref>كتاب سليم بن قيس الهلالى: ج ۲ ص ۷۷۷ ح ۲۶.</ref> ===
قيس بن سعد بن عباده يكى از شعراى غدير، و نيز يكى از كسانى است كه در ماجراى احتجاج اميرالمؤمنين‏ عليه السلام به حديث غدير در [[کوفه]] براى حضرت شهادت داد. 

هم چنين او به حديث غدير بر [[معاویة بن ابی‏ سفیان]] احتجاج كرده است. 

=== ۱۳۱. قيس بن عاصم<ref>مناقب آل‏ ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref> ===

=== ۱۳۲. كعب بن عجره (عجزه) انصارى مدنى، ابومحمد (م ۵۱ ق)<ref>مناقب آل ‏ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref> ===

=== ۱۳۳. مالک بن حويرث ليثى، ابوسليمان (م ۷۴ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۲۳۰ ح ۶۴ . مناقب آل ‏ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. مجمع الزوائد (هيثمى) : ج ۹ ص ۱۰۸. المعجم الكبير: ج ۱۹ ص ۲۹۱ ح ۶۴۶ . تاريخ الخلفاء (سيوطى) : ص ۱۱۴. نزل الابرار: ص ۲۰. مقتل الحسين‏ عليه السلام: ج ۱ ص ۴۸. الكامل: ج ۶ ص ۳۸۱. ترجمة الامام على‏ عليه السلام من تاريخ مدينة دمشق: ج ۲ ص ۸۱ ح ۵۸۲ .</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref> ===

=== ۱۳۴. محمد بن ابى ‏بكر ===
[[سلیم بن قیس هلالی (ابوصادق)|سلیم]] در كتاب خود به نام «[[کتاب سلیم بن قیس الهلالی (کتاب)|کتاب سلیم بن قیس الهلالی]]» حديث غدير را از وى نقل كرده است.

=== ۱۳۵. محمد بن مسلمه انصارى (م ۴۳ يا ۴۶ يا ۴۷ ق)<ref>كتاب سليم بن قيس الهلالى: ج ۲ ص ۶۳۶ ح ۱۱.</ref>  ===
=== ۱۳۶. مقداد بن عمرو كندى زهرى (م ۳۳ ق)<ref>فرائد السمطين: ج ۱ ص ۳۱۲ ح ۲۵۰.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref>===
[[ابن‏ عقده]] در كتاب «الموالاة» حديث غدير را از مقداد [[فرهنگ غدیر در تاریخ|روایت]] كرده ‏است. 

=== ۱۳۷. ناجية بن عمرو خزاعى<ref>اسد الغابة (ابن ‏اثير) : ج ۵ ص ۶ . الاصابة (ابن‏ حجر) : ج ۳ ص ۵۴۲ . كتاب الولاية: ص ۱۹۵ ح ۲۹. مناقب آل‏ ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. مقتل الحسين‏ عليه السلام: ج ۱ ص ۴۸.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

=== ۱۳۸. نعمان بن عجلان زرقى انصارى<ref>اسد الغابة: ج ۱ ص ۳۶۸ ، ۳۶۹. الاصابة: ج ۱ ص ۳۰۴ ش ۱۵۶۷. كتاب الولاية: ص ۲۵۵. مناقب آل‏ ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. تاريخ آل‏ محمد عليهم السلام: ص ۶۷ .</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===
نضلة بن عتبه (عبيد) اسلمى، ابوبرزه = فضلة (نضلة) بن عتبه (عبيد) اسلمى، ابوبرزه

=== ۱۳۹. نيط بن شريط ===
شهاب ‏الدين در «تشنيف الآذان» حديث غدير را از وى نقل كرده است.

=== ۱۴۰. هاشم بن عتبة بن ابى ‏وقاص مرقال زهرى مدنى (م ۳۷ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۲۴۱ ح ۸۱ . اسد الغابة (ابن‏ اثير) : ج ۱ ص ۳۶۸. ينابيع المودة: ج ۱ ص ۱۰۸ ، ۱۰۹. الاصابة (ابن‏ حجر) : ج ۱ ص ۳۰۵.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref> ===

=== ۱۴۱. هلال بن حارث، ابو حمراء خادم رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله<ref>مناقب آل ‏ابى ‏طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. مودة القربى (همدانى) : ص ۵۰ . ارجح المطالب (امرتسرى) : ص ۵۸۱ . تعليقات احقاق الحق: ۵ ص ۳۸ ح ۷.</ref> ===

=== ۱۴۲. وحشى بن حرب حبشى حمصى، ابووسمه(ابودسمه)<ref>كتاب الولاية: ص ۲۴۰ ح ۸۰ . مناقب آل‏ ابى‏ طالب: چ ۲ ص ۲۲۸.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۰.</ref>  ===

=== ۱۴۳. وهب بن حمزه<ref>مقتل الحسين‏ عليه السلام: فصل چهارم. الاصابة: ج ۳ ص ۶۰۴ ح ۹۱۵۹. اسد الغابة: ج ۵ ص ۹۴.</ref>===

=== ۱۴۴. وهب بن عبداللَّه سوائى (شوائى) ، ابوحجيفه، وهب الخير (م ۶۴ يا ۷۴ ق)<ref>كتاب الولاية: ص ۲۵۵.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref>  ===
=== ۱۴۵. يزيد بن خطيب اسلمى ===
ابن‏ عقده در كتاب «الموالاة» وى را از راويان حديث غدير بر شمرده است.

يزيد بن شراحيل انصارى = زيد(يزيد) بن شراحيل انصارى

=== ۱۴۶. يزيد بن وديعه<ref>اسد الغابة (ابن‏ اثير) : ج ۳ ص ۲۳۱.</ref> ===

=== ۱۴۷. يعلى بن مرّة بن وهب ثقفى، ابومُرازم<ref>كتاب الولاية: ص ۱۹۵ ح ۲۹. مناقب آل ‏ابى‏ طالب: ج ۲ ص ۲۲۸. اسد الغابة (ابن ‏اثير) : ج ۲ ص ۲۳۳ و ج ۴ ص ۹۳ و ج ۵ ص ۶ . الاصابة(ابن ‏حجر) : ج ۳ ص ۴۵۲.</ref> <ref>الطرائف: ج ۱ ص ۱۴۱.</ref> ===

اين ها يک صد و چهل و هفت تن از بزرگان [[صحابه]] [[حضرت محمّد صلی الله علیه و آله|پیامبر صلی الله علیه و آله]] هستند كه به شكل‏ هاى مختلف و جريان‏ هاى متفاوت حديث غدير را نقل كرده‏ اند، كه هر كدام با اسناد بسيار و در كتب متعدد آمده است.

بسا آن چه به دست نياورده‏ ايم يا به دست ما نرسيده بسيار بيش از اين باشد، چرا كه با توجه به جمعيتى كه در غدير خم وجود داشته، حتماً راويان حديث غدير چندين برابر نام بردگان بوده است.

اجتماعى كه در آن روز به اين داستان گوش فرا داده و آن را درک كردند بيش از يک صد هزار تن بوده ‏اند.

بالطبع تک تک اين گروه عظيم پس از بازگشت به وطن خود از اين واقعه عظيم سخن گفته و آن را نقل كرده‏ اند.

همان طور كه هر مسافرى پس از بازگشت به وطن، آن چه از حوادث مهم و غير عادى در طى مسافرت ديده را براى خويشان و دوستان خود بيان مى‏ كند.

اين گروه عظيم هم چنين بوده ‏اند و اين داستان تاريخى و مهم را همگى بازگو كرده ‏اند. البته آنان كه كينه در دل داشتند، حِقد درونى آن ها مانع شد كه اين داستان مهم را نقل و اشاعه دهند.

بنابراين، اين تعداد كه نام آن ها برده شد از جمله اشخاصى هستند كه اين واقعه را از آن جماعت نقل كرده ‏اند، و چه بسيار كسانى هم كه پس از درک اين مجمع بزرگ و شنيدن اين امر مهم قبل از آن كه به وطن و مسكن خود برسند و يا پيش از آن كه موفق ببيان مشهودات و مسموعات خود شوند، دست حوادث آن ها را نابود ساخته، يا در بيابان‏ ها و پهنه صحراى [[حجاز]] [[مرگ]] گريبان شان را گرفته و يا سوانح و حوادث گوناگون آن ها را از يادآورى و بيان اين خاطره بزرگ باز داشته است.

در روايت [[زید بن ارقم انصاری|زید بن ارقم]] تلويحاً به اين معنى اشاره شده كه قسمتى از حاضرين در آن روز و در آن مكان از جمله صحرانشينان بوده ‏اند كه سخنى از آنان در دسترس ديگران قرار نگرفته و منشأ نشر و اِسناد اين خبر واقع نشده‏ اند. با همه اين امور و حوادث و موانع، در اثبات و تواتر اين حديث آن چه كه به آن دست يافته و ذكر كرديم كافى است.

== پانویس ==
[[رده:راویان حدیث غدیر]]