مهندسی مبلغ غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی « مهندسى مُبلّغ غدير مهندسى مُبلّغ غدير بر اساس انواع مُبلّغين از نظر روحيات و شرايط متفاوتى كه در آن قرار مىگيرند، اخلاقياتى كه يك مُبلّغ بايد مراعات كند، آنچه بايد از غدير بداند، شيوه تشخيص او نسبت به حالات و نيازهاى مخاطب، بايد تنظيم...» ایجاد کرد) |
(بدون تفاوت)
|
نسخهٔ ۸ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۵۴
مهندسى مُبلّغ غدير
مهندسى مُبلّغ غدير بر اساس انواع مُبلّغين از نظر روحيات و شرايط متفاوتى كه در آن قرار مىگيرند، اخلاقياتى كه يك مُبلّغ بايد مراعات كند، آنچه بايد از غدير بداند، شيوه تشخيص او نسبت به حالات و نيازهاى مخاطب، بايد تنظيم شود. آنچه به مديريت و اوصاف كلى مُبلّغ غدير باز مىگردد به 7 جهت باز مىگردد.
1
از مُبلّغ خاص تا مُبلّغ عام
در مهندسى مُبلّغ غدير بايد سعى در رفع انحصار كرد؛ يعنى به جاى آنكه فقط يك گروه خاص براى تبليغ غدير تربيت شوند سعى كنيم تا حد امكان پاى همه را به اين ميدان باز كنيم و هر كس را در سطح و محدوده خودش مُبلّغ غدير قرار دهيم.
اين اساس تبليغى غدير را پيامبرصلى الله عليه وآله با عمومىترين لفظى كه انتخاب كرده اعلام فرموده است: »فَليُبَلِّغِ الحاضِرُ الغائِبَ وَ الوالِدُ الوَلَدَ«.××× 1 خطبه غدير: بخش 6 . ××× بر اين اساس هر كسى به هر صورتى از غدير اطلاع پيدا مىكند »حاضر« مىشود و دستور تبليغ مىيابد و هيچ قيد و شرطى درباره او وجود ندارد. يعنى هر اندازه اطلاع مىيابد به همان اندازه تابلوى »مُبلّغ« بر پيشانى او نوشته مىشود.
از سوى ديگر كلمهاى عامتر از »والد« )پدر( نيست و به قرائنى شامل »والده« )مادر( هم مىشود. چون اكثريت مردم دنيا تشكيل خانواده داده و از نگاهى پدر يا مادر حساب مىشوند، و از اين نگاه همه پدران و مادران دنيا بايد مُبلّغ غدير باشند.
2
علم به مباحث تبليغ غدير
مُبلّغ غدير براى ورود به عرصه تبليغ آن بايد مجهز به دو علم باشد: يكى علم به غدير و ديگرى علم به فن تبليغ.
علم به فن تبليغ همان چيزى است كه در كتاب حاضر پيگير آن هستيم و ابعاد آن را بيان مىكنيم. اما علم به امامت و غدير، بايد مُبلّغ طبق نياز تبليغى خود مقدار لازم از 5 جهت زير را درباره آن آموزش ببيند و مطالعه كند و تمرين عملى هم داشته باشد:
1 . مباحث عام امامت.
2 . تاريخ اجمالى امامانعليهم السلام.
3 . مباحث عمومى غدير.
4 . مباحث تخصصى غدير.
5 . پاسخ شبهات.
3
قدرت تشخيص ابعاد تبليغى غدير
براى مهندسى و برنامه ريزى تبليغ غدير، يك مُبلّغ بايد فكر مديريتى و قدرت تشخيص شرايط با ابزارهاى خاص آن را داشته باشد، تا با تسلط و اطمينان خاطر امور تبليغى خود را طراحى نمايد. آنچه به قدرت تشخيص باز مىگردد اين 6 نقطه است: قدرت تشخيص نسبت به ضرورتها، امكانات، حال مخاطبين، كيفيت برخورد، درك صحيح از مفاهيم بلند غدير، ميادين تزاحم. اكنون به شرح اين موارد مىپردازيم:
الف . تشخيص ضرورتها
براى تبليغ غدير در هر موردى ضرورتهاى خاصى وجود دارد، كه بدون تأمين آنها چرخه تبليغ به حركت در نمىآيد. مُبلّغ غدير در اولين مرحله بايد با ترازوى فكر ضرورتها را پيدا كند، و به فكر تأمين آنها به عنوان اولين گام در تبليغ باشد. اين ضرورتها مىتواند از هر نوعى باشد كه به 3 نمونه اصلى آن اشاره مىكنيم:
1 . تهيه لوازم خاص براى محيطى خاص.
2 . مراعاتها و تحملهاى اخلاقى خاصى نسبت به جمعيتى خاص.
3 . ادبيات خاصى براى گفتگو با مخاطبانى معين.
ب . تشخيص امكانات
تشخيص امكاناتى كه در يك محيط تبليغى وجود دارد و درجه كارآيى هر يك براى تبليغ غدير، يكى ديگر از وظايف مُبلّغ است. اين امكانات را در 7 جهت زير مىتوان مورد بررسى قرار داد:
1 . امكانات كليدى و كيفيت استفاده از آنها.
2 . انواع امكانات، اگرچه كوچك ديده شود.
3 . انواع محدوديتها و كيفيت برنامه ريزى در آن محدوده.
4 . انواع هزينهها و تطبيق شيوه تبليغ با مقدار آنها.
5 . موانع تبليغى و راه عبور از آنها.
6 . نيروهاى كار آمد و كمكى.
7 . نحوه تركيب و استفاده بهينه از امكانات متعددى كه داريم.
ج . تشخيص حال مخاطبين
يكى از ضروىترين وظايف مُبلّغ تجزيه و تحليل خصوصيات مختلف مخاطبين است. اگر مُبلّغ نتواند حال و هواى مخاطب را به خوبى محك بزند و آن را به دست بياورد گاهى تبليغش بىنتيجه مىماند و مانند كوبيدن آب در هاون مىشود و گاهى درصد تأثير آن تنزل مىكند. به 7 مورد مثبت و منفى در اين باره اشاره مىكنيم كه موارد مشابه از روى آنها به دست مىآيد، و در مهندسى مخاطب )در بخش بعدى( به برخى از آنها اشاره خواهيم كرد:
1 . محتواى الهى و فطرى غدير باعث پذيرش آن توسط مردم مىشود، چنان كه در روايات اهل بيتعليهم السلام آمده است.
2 . خالى بودن عرصه تبليغ غدير بين مخاطبين باعث استقبال مردم از آن مىشود.
3 . يكسان نبودن مخاطبين لزوم تفكيك بين آنها در تبليغ را تداعى مىكند، تا ارائه محتواها به صور مناسب دسته بندى و ابلاغ شود.
4 . مشغوليات متعدد و متنوع زندگى، كه فرصت كمى براى توجه به غدير در مخاطبين باقى مىگذارد.
5 . برنامههاى متنوع فرهنگى يا غير فرهنگى پر جاذبه امروز درباره غير غدير كه در اختيار مخاطبين است، مانع از توجه زياد مخاطبين به غدير خواهد بود.
6 . تقيدات دينى مُبلِّغ مانع از استفاده از هر شيوه تبليغى براى غدير مىشود، و لذا مخاطبين توجه كمترى به مبلّغ خواهند داشت و يا آنها را از دست خواهند داد.
7 . دين گريزى و وسوسههاى شيطان عامل درونى در مقابل تبليغ غدير است.
د . تشخيص كيفيت برخورد با مخاطبين
پس از تشخيص خصوصيات مخاطبين از سوى مُبلّغ نوبت به يافتن شيوههاى مناسب تبليغ براى هر كدام از موارد مىرسد. در اين باره توجه به 20 نكته زير در يافتن راهكارهاى مطابق با مخاطب كمك مىكند.
1 . دقت در ابعاد جامعه شناسى و روان شناسى مخاطبين.
2 . پيدا كردن شيوههاى ميانبُر تبليغى، براى سرعت عمل و تأثير گذارى فورى.
3 . پيدا كردن راهكارهاى غير معروف و ابتكارى، براى ورود به ذهن مخاطب از غير راه عادى تبليغى.
4 . استفاده از شيوههايى كه مخاطب را به سوى مُبلّغ بكشاند، نه آنكه مُبلّغ به دنبال مخاطب برود.
5 . بيان اهميت و ارزش و نتيجه مطلوب قبل از تبليغ براى آمادگى مخاطب.
6 . آماده سازى برنامههاى مختلف براى تبليغ غدير مناسب با درصد اشتياق مخاطب.
7 . استفاده از شيوه جزئى به كلى در تبليغ غدير، يعنى از مصاديق و ماجراهاى كوچك به سمت نتيجه گيرى پايههاى اعتقادى برويم.
8 . ايجاد انگيزه در مخاطبين با طرح راهكارهاى خوب و قوى و جذاب.
9 . استفاده از كيفيتهاى مختلف سخن و تغيير لهجه و چهره به عنوان عامل اساسى در تأثير گذارى بر مخاطب.
10 . پرهيز از تطويل كلام يا برنامه، و سعى در تلخيص كلام و گزيده گويى.
11 . استفاده از مسائل فطرى و وجدانى با فهم عمومى در سخن با توجه به شرايط مخاطبين.
12 . تقويت محبت به صاحب غدير در كنار قبول ولايت و صاحب اختيارى آن حضرت.
13 . بيان توجهات امامان غدير به غديريان در جهات مختلف.
14 . بيان ارتباط مناسبتهاى مذهبى با غدير خم از جمله محرم، فاطميه، نيمه شعبان و ماه رمضان.
15 . ايجاد زمينههاى آموزشى و غير آموزشى.
16 . تأكيد بر تاريخچه مخالفان غدير براى روشن شدن عاقبت راه ضد غدير.
17 . انتخاب مسائل كليدى براى ورود به تبليغ غدير.
18. انتخاب سر نخهاى قرآنى براى تبليغ غدير.
19 . تركيب جنبههاى اثباتى امامت با جنبههاى مخالف آن، با هدف ايجاد مقايسه براى مخاطب.
20 . بيان معجزات و فضائل امامان غدير براى پذيرش قلبى مخاطب.
ه . تشخيص مفاهيم بلند غدير
اگر مُبلّغ بر مفاهيم غدير مسلّط نباشد هرگز نمىتواند فرازهاى متفاوت آن را در موقعيتهاى مناسب تبليغى استفاده كند. در حالى كه مخاطبين منتظر استفاده از معارف بلند غدير هستند، اين مُبلّغ است كه بايد جايگاه ويژه خود در حسن انتخاب و تركيب مطالب را براى انتقال آنها به مخاطبين نشان دهد.
از همين نگاه، اگر تشخيص او نادرست باشد يا معرفت و تسلط كافى به معانى و مفاهيم و معارف و وقايع غدير نداشته باشد، مىتواند باعث ايجاد شبهه و درك معكوس و يا نتيجهگيرىهاى نابجا از آن شود، و اثر مخربى بر پيكره غدير وارد نمايد.
و . تشخيص هنگام تزاحم
از آنجا كه روند طبيعى تبليغ غدير پيش آمدن شرايطى متغير است، تشخيص بين خوب و خوبتر و يا بد و بدتر از ابزارهاى مهم براى حل مشكل تبليغى است. اين مسئله از ابتدا تا انتهاى كار تبليغى مورد نياز مُبلّغ غدير خواهد بود. كسانى در اين راه موفقتر بودهاند كه در موارد تزاحم با انتخاب سريع و درست، كار تبليغى خويش را دنبال كرده و اجازه توقف آن را ندادهاند.
4
نگاههاى مُبلّغ به غدير
گذشته از تك تك مفاهيم غدير، بايد يك برداشت كلى از آن در ذهن مُبلّغ مجسم باشد، كه روح غدير حساب مىشود. اين برداشت كلى باز مىگردد به عصاره و پيام غدير، حضور قلبى در غدير، سؤالات و خواستههاى مخاطبين غدير، كه طى 4 قسمت بيان مىكنيم:
الف . تصور يك مُبلّغ از غدير
مُبلّغ نبايد غدير را بار سنگينى بر دوش خود احساس كند، بلكه با اشتياق و ديده منت به خدمت گزارى در راه آن مشغول شود. بايد بداند كه سنگينى آن را پيامبر و امامانعليهم السلام بر دوش كشيدهاند تا ما سعادتمند شويم. در واقع ولايت و خلافت بزرگترين لطف پروردگار بر بندگان است، كه زندگى آنان را بر پايه جهان بينى توحيدى استوار ساخته است.
پيامبرصلى الله عليه وآله مقدماتى را در طول 23 سال آماده كرد تا تضمين آينده امت با مراسم غدير به احسن وجه به اجرا درآيد. پس غدير بهترين راهى بود كه با آمدن آن سكولاريسم و دموكراسى و تئوكراسى و امثال اينها براى هميشه سخنى براى گفتن نخواهد داشت.
با اين نگاه، مُبلّغ بايد خود را موظف بداند كه حق اين امانت الهى را ادا نمايد، زيرا ولايت امانتى است كه خداوند در نگهدارى آن به ما نياز ندارد، ولى ما براى سعادت مادى و معنوى خود به آن نيازمنديم.
ب . تبليغ در حد حضور در غدير
بالاترين و بهترين نوع تبليغ غدير آن است كه مُبلّغ قبل از تبليغ فرض كند كه اگر در غدير حاضر بود چه مىديد و چه مىپرسيد و چه مىشنيد و چه مىفهميد؟ آنگاه پاسخ اين سؤالات را تا حد امكان عميقتر پيدا كند، به گونهاى كه نزديكترين حالت به حضور در غدير باشد. آنگاه غدير را براى مخاطبين به همين صورت تبليغ كند تا آنان نيز خود را حاضر در غدير ببينند و پاسخ سؤالات خود را دريابند.
بايد بگوييم يك مُبلّغ غدير بر اساس »فَليُبَلِّغِ الحاضِرُ الغائِبَ«، مىخواهد غايب را تبديل به حاضر كند و اشتياق حضور در غدير را در او ايجاد نمايد، و پاسخگوى هزاران سؤال باشد كه با حضور در آن مجلس شور انگيز در دل خطور مىكند.
بر اين اساس بايد اذعان داشته باشيم كه اگر با تمام وجود در غدير باشيم و زواياى مختلف آن را زير ذرهبين آوريم، متن ماجرا گوياى همه چيز است و هيچ سؤالى را بىپاسخ نخواهد گذاشت، و شبهات را نيز پاسخ خواهد داد. در واقع خدا و پيامبرصلى الله عليه وآله غدير را به گونهاى برنامه ريزى كردهاند كه مانند روز روشن از هر ابهامى به دور باشد، و هر روز كه مىگذرد گنجهاى تازهاى از اعماق آن بركه آسمانى استخراج شود.
ج . سؤالاتى كه مُبلّغ بايد تصور نمايد
جا دارد قبل از آنكه مخاطب سؤال كند مبلغ ذهن او را بخواند و سؤالات احتمالى او را تشخيص دهد. يعنى بايد تصور كند كه دست مخاطب را گرفته و همراه خود تا غدير برده است. واقعاً اگر در غدير باشيم چه چيزهايى جلب توجه مىكند؟ آن روز مردم چه چيزهايى را دانستند كه تا آن روز نمىدانستند؟ آن روز چه مطالبى مستحكم شد كه دشمنان را مأيوس كرد؟ آن روز كدام پايه اسلام پىريزى شد كه ابديت آن را تضمين كرد؟
اين تصوير كه اگر ما در كاروان غدير بوديم با چه احساس شعفى از لحظه به لحظه آن روز برگى براى پرونده خود ورق مىزديم، منظره سبزى را در ذهن باز مىكند كه چشم انداز آن مىگويد: در آن روز هر كسى آرزو داشت بيشتر همراه رسولصلى الله عليه وآله باشد تا پيامهاى غديرى بيشترى به منطقه خود به عنوان هديه ببرد.
د . خواستههاى نسل جديد از مُبلّغ غدير
مُبلّغ غدير بايد بداند كه برخورد نسل امروز با نسل قديم چه تفاوتهايى دارد. امروز غدير تقديم به نسلى است كه لذت آن را چشيده و در درياى معارف آن گنجى فراتر از آنچه تاكنون شناخته جستجو مىكند. شيفتگان سفر به ژرفناى غدير كه از زلالش گوهر خود را مىيابند، نسلى هستند كه كنجكاوانه و واقع گرايانه در جستجوى حقايق دينشان تلاش مىكنند، و غدير را به عنوان يكى از اساسىترين بخشهاى اعتقاد و تاريخشان با نگاهى تيزبين زير نظر دارند.
امروز پيروان دين پژوهِ غدير به اين باور رسيدهاند كه فراتر از آنچه دربارهاش مىدانند در اين گنج عظيم نهفته است؛ و روشى را جستجو مىكنند كه اعماق آن را دَرنَوَردد و گوهرهاى گرانسنگ را از درياى زلالش دريابد و به آنان تقديم نمايد.
با شكل گيرى همه جانبه فرهنگ مردم در ارتباط با يكديگر و رشد عمومى فكرها در نسل جديد، جا دارد غدير نيز در آينههاى تازهاى جلوهگر شود و سؤال گونههاى فكر امروز درباره آن پاسخ داده شود.
بنابراين نبايد به اين اكتفا كرد كه درباره غدير فقط اسناد و مدارك جمع آورى شود و يا به اِشكالى جواب داده شود؛ بلكه وظيفه محققان دينى است كه دست نسل امروز را گرفته با خود به اعماق غدير ببرند. دين پژوهان بايد ريشههاى عميق غدير را از لابلاى متونى - كه در چهارده قرن گذشته به خوبى حفظ شده - به فرزندان امروز اسلام نشان دهند.
5
روانشناسى مُبلّغ
براى تبليغ غدير شناخت مخاطب لازم است، و براى شناخت مخاطب بايد روانشناسى آموخت، تا تبليغى كامل عيار و مؤثر از غدير ارائه داد. 7 نتيجه كه روانشناسى براى يك مُبلّغ غدير به ارمغان مىآورد چنين است:
1 . مُبلّغ غدير با روشهاى روانشناختى راههاى نفوذ در فكر مخاطب را پيدا مىكند، و كيفيت قانع كردن او و شيوه ترغيبش به غدير را مىيابد.
2 . مُبلّغ غدير با توجه به روانشناسى، در بيان هدفش آرامش خواهد داشت و با تسلط بر اعصاب پيش مىرود.
3 . مُبلّغ غدير با توجه به روانشناسى گامهاى تبليغ را حساب شده و با دقت برمىدارد.
4 . مُبلّغ غدير با توجه به روانشناسى از اضطراب و عجله در تبليغ در امان مىماند.
5 . مُبلّغ غدير با توجه به روانشناسى حالات و افكار مخاطب را پيشخوانى مىكند، و با آمادگى كامل به تبليغ آن مىپردازد و مطلب خود را حساب شده مطرح مىكند.
6 . مُبلّغ غدير بايد هم روانشناسى فردى و هم روانشناسى اجتماعى را به كار گيرد، تا تركيبى از خواستههاى انفرادى و اجتماعى را در تبليغش مورد نظر داشته باشد.
7 . مُبلّغ غدير بايد تبليغ را به ديگران تلقين كند و به همه مخاطبانش اين دستور العمل را منتقل نمايد كه بايد »ابلاغ غدير« را تبليغ كرد!! اين يكى از رمزهاى تبليغ است كه شيوه تبليغِ اصلِ مطلب به گونهاى باشد كه خود به خود هر مخاطبى وادار به تبليغ غدير شود.
6
جامعه شناسى مُبلّغ
شناخت فرهنگ و مسائل و مشكلات مختلف هر جامعهاى يك ضرورت براى مُبلّغ غدير است، تا برنامه ريزى و طراحى برنامه تبليغ غدير را بر اساس يافتههاى خود نظم دهد و مراحل پيشرفت را پيش بينى نمايد. 17 نمونه از ابعاد جامعه شناختى را كه در تبليغ غدير تأثير گذار است مىآوريم:
1 . مُبلّغ غدير بايد به كار خود ايمان داشته باشد و به عنوان كارى كه به شكل مكانيكى انجام مىدهد تبديل نشود.
2 . مُبلّغ غدير بايد براى تبليغش هدفِ از پيش تعيين شده داشته باشد، و سعى كند خود را با توجه به فرهنگ و مشكلات به آن نتيجه برساند.
3 . مُبلّغ غدير بايد استقامت داشته باشد. يعنى اگر غدير را يك سال يا يك دهه يا در يك مجلس گفت و رفت، به همان سرعت اثر آن كم رنگ خواهد شد. اما اگر مُبلّغ سماجت داشته باشد و به انواع طرق كارش را ادامه دهد، معارف غدير كم كم جايى در جامعه باز مىكند؛ و مُبلّغ هم شيوههاى جديد و تكميلى تبليغ خود را پيدا مىكند، و آنجاست كه ديگر غدير قابل از بين بردن و مقابله و شبهه افكنى نخواهد بود.
4 . مُبلّغ غدير بايد شرايط و فضاى تبليغى خود را از جهات سياسى و اجتماعى و اقتصادى و نافذين در منطقه تبليغ بسنجد، و لقمهها را بزرگتر از دهان برندارد كه با مقابله و نابودى رو به رو شود.
5 . مُبلّغ غدير بايد سعى كند گروه بندى ايجاد نكند و مانند انبيا همه مردم را مخاطب خود بداند و همه را به غدير دعوت كند، زيرا گروه بندى مردم را آماده مىكند كه بگويند: »ما حوصله نداريم و آن گروه ديگر كافى هستند«!!
6 . مُبلّغ غدير بايد شاهد و ناظر پيشرفت و روند كار باشد، و اعمال همكاران و يارانش را زير نظر داشته باشد.
7 . مُبلّغ غدير بايد از يك سو ترغيب به موضوع كند، و از سوى ديگر از ضد آن پرهيز نمايد.
8 . مُبلّغ غدير بايد مثل چراغى راهنماى ديگران در علم و عمل باشد، نه اينكه خودش را در حد ديگران بداند و همه او را مثل خود ببينند. امام باقرعليه السلام مىفرمايد:
العالِمُ كَمَن مَعَهُ شَمعَةٌ تُضىءُ لِلنّاسِ، فَكُلُّ مَن اَبصَرَ شَمعَتَهُ دَعا لَهُ بِخَيرٍ.××× 1 بحار الانوار: ج 2 ص 4 . ×××
عالم مانند كسى است كه شمعى در دست دارد كه براى مردم نور مىدهد. هر كس به كمك شمع او ببيند براى او دعاى خير مىنمايد.
9 . مُبلّغ غدير بايد اميدوار باشد و در مشكلات با نااميدى برخورد نكند.
10 . مُبلّغ غدير نبايد خسته شود و بايستى اراده قوى داشته باشد، كه اگر خسته شود ديگران زودتر خسته مىشوند!
11 . مُبلّغ غدير بايد انتقاد پذير باشد و با درايت از نظرات ديگران استفاده كند.
12 . مُبلّغ غدير بايد هم در امور تبليغ خود و هم در امور شخصى منظّم باشد.
13 . مُبلّغ غدير بايد گذشت داشته باشد، چرا كه با سختگيرى كارها قفل مىشود؛ به خصوص در مراحل تبليغ كه در هر مرحله موانع و مشكلاتى پيش مىآيد كه چارهاى جز گذشت نيست و بدين وسيله مىتوان به مراحل بعدى عبور كرد.
14 . مُبلّغ غدير بايد دائماً در فكر ابتكار و ابداع باشد، و راهها و راهكارهاى جديد را جستجو كند.
15 . مُبلّغ غدير بايد سعى كند زمينه را براى ادامه راه تبليغ آن آماده كند، كه هنگام عدم حضورش و يا وقتى به كلى از منطقه تبليغ مىرود پرچم غدير بر زمين نيفتد و همواره كسانى باشند كه اين راه را ادامه دهند.
16 . مُبلّغ غدير بايد فرمانده عمليات تبليغى باشد و زير دستان خود را متوجه اين نظم نمايد، تا برنامههاى در نظر گرفته شده به طور حساب شده اجرا شود و هر گاه تغييرى لازم بود فوراً تصميم گيرى شود.
17 . مُبلّغ غدير بايد به كودكان و نوجوانان و جوانان و در صد آنان در جامعه توجه خاص داشته باش، كه آمادگى هدايت در آنان بيشتر است.
7
اوصاف اخلاقى مُبلّغ غدير
با توجه به اينكه اخلاق را صاحبان غدير به ما دستور دادهاند، بايد مُبلّغ غدير با اخلاق نيكوى خود زينتى براى مذهب اهل بيتعليهم السلام باشد و با اين زيبايى روحى و معنوى غدير را در قلوب مردم جاى دهد. امام صادقعليه السلام مىفرمايد:
مَعاشِرَ الشّيعَةِ، كونوا لَنا زَيناً وَ لا تَكونوا عَلَينا شَيناً. قولوا لِلنّاسِ حُسناً وَ احفَظوا اَلسِنَتَكُمُ وَ كُفّوها عَنِ الفُضولِ وَ قُبحِ القَولِ.××× 1 بحار الانوار: ج 65 ص 151 . ×××
اى گروه شيعه، زينت ما باشيد و باعث عار براى ما نباشيد. به مردم سخن نيك بگوييد و زبان خود را حفظ كنيد و آن را از گفتار زايد و كلام قبيح نگه داريد.
بنابراين اساس هيچ تبليغى بدون اخلاق نيكو و پرهيز از آنچه قلوب مردم را مشمئز مىكند، امكان پذير نيست. در مقابل هر آسيبى در اثر ناپرهيزى اخلاقى مُبلّغ به او وارد شود ضررش فقط به شخص او نيست، بلكه به تبليغ غدير مىرسد و آثار آن را خنثى مىكند. در اينجا به 22 نمونه از آدابى كه توسط يك مُبلّغ غدير بيشتر بايد مراعات شود، اشاره مىكنيم.
1 . مُبلّغ غدير بايد از مواضع تهمت و حركاتى كه موجب سوء ظن مىشود بپرهيزد.
2 . مُبلّغ غدير بايد از تجسس در امور شخصى مردم و در امور غير لازم اجتناب كند.
3 . مُبلّغ غدير بايد نسبت به مشكلات و گرفتارىهاى مردم بىتفاوت نباشد.
4 . مُبلّغ غدير بايد براى حفظ ارتباط با همه، در تأييد يا رد اشخاص عجله نكند.
5 . مُبلّغ غدير بايد از وقت خود حداكثر استفاده را بنمايد و به فكر تفريح نباشد.
6 . مُبلّغ غدير بايد متانت ظاهرى را حفظ كند، و به خصوص در هنگام اجراى برنامه تبليغى از امثال بازى با تسبيح و يا محاسن يا هر حركت غيرعادى پرهيز كند.
7 . مُبلّغ غدير بايد سعى كند سوابق كسانى را كه با آنها بيشتر معاشرت دارد به دست آورد، تا سوابق كسى براى خود او سابقه سوء نشود.
8 . مُبلّغ غدير بايد كسانى را كه در تبليغ آن مؤثر بودهاند بسيار ياد كند.
9 . مُبلّغ غدير بايد در اخلاص عمل دقت كند و از تأثير مدح مردم در خود بپرهيزد.
10 . مُبلّغ غدير بايد از خدا بترسد و هر جا احساس كرد خداوند به شيوه و كيفيتى از تبليغ راضى نيست آن را كنار بگذارد، چنان كه خداوند فرموده: »الَّذينَ يُبَلِّغونَ رِسالاتِ اللَّهِ وَ يَخشَونَهُ وَ لا يَخشَونَ اَحَداً اِلاَّ اللَّهَ«.××× 1 سوره احزاب: آيه 39 . ×××
11 . مُبلّغ غدير هرگز نبايد مردم را به شخص خود دعوت كند، بلكه بايد به هدف دعوت نمايد.
12 . مُبلّغ غدير بايد سعى كند دين خدا را سهل جلوه دهد و مسائل را پيچيده نكند، كه مبادا باعث فرار مردم شود.
13 . مُبلّغ غدير بايد به مقدار نياز مردم را تبليغ كند و آنچه نياز نيست حذف كند.
14 . مُبلّغ غدير بايد همه سخنانش مستند و قابل دفاع باشد، و هميشه درباره پشتوانههاى سخنانش پاسخگو باشد.
15 . مُبلّغ غدير بايد موارد ابتلاء مردم در موضوع غدير را بيشتر تأكيد كند و راهكار آموزشى و عملى آن را ارائه دهد.
16 . مُبلّغ غدير بايد درباره اخبار و شايعات تحقيق كند و سعى كن بازيچه شايعه پراكنان قرار نگيرد.
17 . مُبلّغ غدير بايد با مردم ارتباط عاطفى برقرار كند و در مجالس آنان حاضر شود، اما از مسائل جنبى در اين باره بپرهيزد.
18 . مُبلّغ غدير بايد مواظب باشد برخوردهايش مؤيد خلافكاران عقيدتى و احكامى و اخلاقى نباشد!
19 . مُبلّغ غدير بايد هدايا و دعوتها را بپذيرد، به شرط عدم مواضع تهمت در اجتماع و آثار سوء آن.
20 . مُبلّغ غدير بايد سعى كند در محيط تبليغ كمتر مزاحم مردم باشد و كارهايش را خودش انجام دهد.
21 . مُبلّغ غدير بايد از عكس گرفتن با كسانى كه نمىشناسد پرهيز كند، كه مبادا در مواضع تهمت قرار بگيرد.
22 . مُبلّغ غدير بايد از مزاح و كلمات قبيح و اهانت به ديگران پرهيز كند.
8
نگاه خانواده و نزديكان مُبلّغ غدير
اولين مخاطب براى مُبلّغ غدير همسر اوست، و اولين گروه مخاطبين خانواده او هستند، و در لايههاى بعدى اقوام و نزديكان او خواهند بود. بنابراين كسى كه قصد تبليغ غدير را دارد، بايد همسر خود را نسبت به راهى كه انتخاب كرده توجيه نمايد و او را آموزش دهد، تا تحمل فراز و نشيبهاى اين مسير تبليغى بر او هموار شود و خود را شريك اين راه بداند.
بعد از همسر، اولين گروهى كه براى مُبلّغ غدير مخاطب خواهند بود، خانواده چند نفرى او هستند، كه بايد با راهى كه او طى مىكند آشنا باشند و تا حد امكان او را يارى كنند. بنابراين تنها يك مُبلّغ غدير نداريم، بلكه مجموع يك خانواده در درجه اول يك گروه تبليغى براى غدير را تشكيل مىدهند. با اين شيوه در واقع مُبلّغ غدير قبل از آنكه مأموريت »فَليُبَلِّغِ الحاضِرُ الغائِبَ« را در خارج از خانه عملى كند، به فرمان »فَليُبَلِّغِ الوالِدُ الوَلَدَ« در محيط خانواده عمل كرده است.
بعد از نوبت به اقوام و فاميل نزديك و دور مىرسد كه آنان نيز بر خانواده مُبلّغ تأثيرات مثبت و منفى دارند. بنابراين با توجيه آنان به تبليغ غدير محيط خانواده هم از آسيبهاى ناخواسته و سنگ اندازىهاى مغرضانه در راه تبليغ غدير در امان مىماند. اين در واقع مهندسى تبليغ غدير از سوى پيامبرصلى الله عليه وآله است، كه پلههاى تبليغ غدير را از محيط خانواده تا مجموعه فاميلى و سپس تا اجتماع بالا برده و غديريان چنين تعهد دادهاند:
نَحنُ نُؤَدّى ذلِكَ عَنكَ الدّانِىَ وَ القاصِىَ مِن اَولادِنا وَ اَهالينا.××× 1 خطبه غدير: بخش 11 . ×××
ما اين مطالب را از قول تو به نزديك و دور از فرزندانمان و فاميلمان مىرسانيم.
در اينجا نوبت پدر غديرى است كه با عملكرد خود چه در تبليغ غدير و چه در تربيت خانواده، به فرزندانش نشان دهد در ادعايى كه براى تبليغ غدير دارد چه اندازه فعال و فداكار و زحمتكش است. همراهى اهل خانه و فاميل و سرايت تبليغ غدير به كسانى كه با آنان مرتبط هستند، همگى در سايه عملكرد صادقانه و خستگى ناپذير والد و والدهاى است كه مسئوليت اين تبليغ را بر عهده گرفتهاند، و آنجاست كه اوج و تأثير گذارى روز افزون خود را نشان خواهد داد.