تقویم: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی غدیر
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''<big>تقويم ديوارى براى غدير</big>'''<ref>غدير در آئينه كتاب: ص ۲۰. </ref>    <big>در چند س...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''<big>تقويم ديوارى براى غدير</big>'''<ref>غدير در آئينه كتاب: ص ۲۰. </ref>
== تقويم ديوارى براى غدير<ref>غدير در آئينه كتاب: ص ۲۰. </ref> ==
در چند سال اخير، خادمان [[غدیر]] به غير از فعاليت هاى مكتوب، چندين نمونه فعاليت‏ هاى فرهنگى و تبليغى به آستان غدير عرضه نموده ‏اند؛ كه جا دارد اين گونه تلاش‏ها وسعت بيشترى پيدا كند تا مخاطبان غدير را فراگيرتر و همگانى ‏تر سازد.


   <big>در چند سال اخير، خادمان غدير به غير از فعاليت هاى مكتوب، چندين نمونه فعاليت‏ هاى فرهنگى و تبليغى به آستان غدير عرضه نموده ‏اند؛ كه جا دارد اين گونه تلاش‏ها وسعت بيشترى پيدا كند تا مخاطبان غدير را فراگيرتر و همگانى ‏تر سازد.</big>
نمونه‏ اى از اين فعاليت‏ ها تقويم ديوارى، روميزى، سررسيد، جاى فيش‏ هايى با تبليغ غدير و ... همراه با مفاهيم، ارزش‏ها و عبارات [[خطبه غدیر]] است.


<big>نمونه‏ اى از اين فعاليت‏ ها تقويم ديوارى، روميزى، سررسيد، جاى فيش‏ هايى با تبليغ غدير و ... همراه با مفاهيم، ارزش‏ها و عبارات خطبه غدير است.</big>
== رسميت غدير در تقويم اسلامى<ref>تبليغ غدير در سيره معصومين‏ عليهم السلام: ص ۱۹۰  - ۱۸۳. </ref> ==
رسميت دادن ابدى به غدير با اعلان «عيد بودن»آن بلكه اعلام «اعظم الاعياد» بودن آن<ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۰۸.  </ref>و نيز نامگذارى آن به «يوم الولاية»<ref>بصائر الدرجات: ص ۲۰۱. بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۳۶ و ج ۳۹ ص ۳۳۶ و ج ۴۱ ص ۲۲۸. عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۶۸ . كشف المهم : ص ۱۰۹. </ref>


'''<big>رسميت غدير در تقويم اسلامى</big>'''<ref>تبليغ غدير در سيره معصومين‏ عليهم السلام: ص ۱۹۰  - ۱۸۳. </ref>
و اجراى عملى اين عيد در زمان اميرالمؤمنين و امام رضا عليهما السلام<ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۲۴  - ۲۲۱. بحار الانوار: ج ۹۴ ص ۱۱۵ ۱۱۴.</ref>و [[تبریک]] و تهنيت گفتن به مناسبت اين عيد بزرگ، همه اينها به معناى جايگاه ويژه غدير در تقويم رسمى اسلام و بزرگداشت عمومى آن است.


<big>رسميت دادن ابدى به غدير با اعلان «عيد بودن»آن بلكه اعلام «اعظم الاعياد» بودن آن</big><ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۰۸.  </ref><big>و نيز نامگذارى آن به «يوم الولاية»</big><ref>بصائر الدرجات: ص ۲۰۱. بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۳۶ و ج ۳۹ ص ۳۳۶ و ج ۴۱ ص ۲۲۸. عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۶۸ . كشف المهم : ص ۱۰۹. </ref>
به عنوان نتيجه اين رسميت، تأثير آن در جاودان‏ سازى فرهنگ ابلاغ پيام غدير به نسل‏ هاى بعد و دعوت ابدى به ولايت امامان غدير جاى انكار نيست. با مرورى بر زحمات معصومين‏ عليهم السلام براى رسميت دادن به عيد غدير، آشنايى با نُه مورد از اين تلاش الهى درسى براى ما خواهد بود تا گام‏ هاى جديد و فراخور روز براى بزرگداشت و رسميت گسترده ‏تر عيد غدير را با نشاط و دقت بيشترى برداريم:


<big>و اجراى عملى اين عيد در زمان اميرالمؤمنين و امام رضاعليهما السلام</big><ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۲۴  - ۲۲۱. بحار الانوار: ج ۹۴ ص ۱۱۵ ۱۱۴.</ref><big>و تبريك و تهنيت گفتن به مناسبت اين عيد بزرگ، همه اينها به معناى جايگاه ويژه غدير در تقويم رسمى اسلام و بزرگداشت عمومى آن است.</big>
=== '''تبريک رسمى در غدير خم<ref>بحار الانوار: ج ۲۱ ص ۳۸۷. امالى شيخ مفيد: ص ۵۷ . </ref>''' ===
اولين رسميتِ عرض تبريك و تهنيت به مناسبت غدير را، از يك سو شخص پيامبرصلى الله عليه وآله و از سوى ديگر مخاطبانِ غدير از همان كنار بركه پايه‏ گذارى كردند. آن حضرت رسماً دستور تبريك گفتن را داد كه چنين دستورى در تمام عمر پيامبرصلى الله عليه وآله در هيچ اتفاق مسرور كننده اى رخ نداده و براى اولين و آخرين بار به مناسبت غدير از سوى حضرت دستور داده شده است. همان گونه كه پس از خطابه، مردم نيز با دركِ عظمت واقعه بى‏ اختيار و قبل از دستور پيامبرصلى الله عليه وآله صدايشان به تبريك بلند شد.


<big>به عنوان نتيجه اين رسميت، تأثير آن در جاودان‏ سازى فرهنگ ابلاغ پيام غدير به نسل‏ هاى بعد و دعوت ابدى به ولايت امامان غدير جاى انكار نيست. با مرورى بر زحمات معصومين‏ عليهم السلام براى رسميت دادن به عيد غدير، آشنايى با نُه مورد از اين تلاش الهى درسى براى ما خواهد بود تا گام‏ هاى جديد و فراخور روز براى بزرگداشت و رسميت گسترده ‏تر عيد غدير را با نشاط و دقت بيشترى برداريم:</big>
پس از خطبه، مردم از هر سو به سمت منبر مى‏ آمدند و خود را به پيامبرصلى الله عليه وآله و اميرالمؤمنين‏ عليه السلام مى ‏رساندند، و با ايشان به عنوان بيعت دست مى ‏دادند، و هم به پيامبرصلى الله عليه وآله و هم به اميرالمؤمنين‏ عليه السلام تبريك و تهنيت مى‏ گفتند. پيامبرصلى الله عليه وآله هم مى ‏فرمود: الحَمدُ للَّهِ الَّذى فَضَّلَنا عَلى جَميعِ العالَمينَ: سپاس خدايى را كه ما را بر همه اهل عالم فضيلت داد.


'''<big>تبريك رسمى در غدير خم</big>'''<ref>بحار الانوار: ج ۲۱ ص ۳۸۷. امالى شيخ مفيد: ص ۵۷ . </ref>
در اين حال مردم مى ‏گفتند: آرى، شنيديم و طبق فرمان خدا و رسول با قلب و جان و زبان و دستمان اطاعت مى ‏كنيم. بعد به سوى پيامبر و اميرالمؤمنين‏ عليهما السلام ازدحام كردند و از يكديگر سبقت مى‏ گرفتند و با ايشان دست مى دادند.


<big>اولين رسميتِ عرض تبريك و تهنيت به مناسبت غدير را، از يك سو شخص پيامبرصلى الله عليه وآله و از سوى ديگر مخاطبانِ غدير از همان كنار بركه پايه‏ گذارى كردند. آن حضرت رسماً دستور تبريك گفتن را داد كه چنين دستورى در تمام عمر پيامبرصلى الله عليه وآله در هيچ اتفاق مسرور كننده اى رخ نداده و براى اولين و آخرين بار به مناسبت غدير از سوى حضرت دستور داده شده است. همان گونه كه پس از خطابه، مردم نيز با دركِ عظمت واقعه بى‏ اختيار و قبل از دستور پيامبرصلى الله عليه وآله صدايشان به تبريك بلند شد.</big>
اين ابراز احساسات و فريادهاى شعفى كه از جمعيت بر مى خاست، شكوه و ابهت بى‏ مانندى به آن اجتماع بزرگ مى‏ بخشيد. در اين حال حضرت فرمود: به من تبريك بگوييد، به من تهنيت بگوييد، زيرا خداوند مرا به نبوّت و اهل بيتم را به امامت اختصاص داده است.


<big>پس از خطبه، مردم از هر سو به سمت منبر مى‏ آمدند و خود را به پيامبرصلى الله عليه وآله و اميرالمؤمنين‏ عليه السلام مى ‏رساندند، و با ايشان به عنوان بيعت دست مى ‏دادند، و هم به پيامبرصلى الله عليه وآله و هم به اميرالمؤمنين‏ عليه السلام تبريك و تهنيت مى‏ گفتند. پيامبرصلى الله عليه وآله هم مى ‏فرمود: الحَمدُ للَّهِ الَّذى فَضَّلَنا عَلى جَميعِ العالَمينَ: سپاس خدايى را كه ما را بر همه اهل عالم فضيلت داد.</big>
=== '''آموزش تبريک غدير از امام صادق‏ عليه السلام''' ===
جالب است كه نه فقط دستور تبريك در روز غدير به ما داده شده بلكه كيفيت آن را هم به ما ياد داده ‏اند، تا ابعاد اعتقادى اين روز بزرگ را در تهنيت‏ گويى آن به كار بريم. در اين باره امام صادق‏ عليه السلام مى ‏فرمايد: هر گاه در اين روز برادر مؤمن خود را ملاقات كردى بگو:


<big>در اين حال مردم مى ‏گفتند: آرى، شنيديم و طبق فرمان خدا و رسول با قلب و جان و زبان و دستمان اطاعت مى ‏كنيم. بعد به سوى پيامبر و اميرالمؤمنين‏ عليهما السلام ازدحام كردند و از يكديگر سبقت مى‏ گرفتند و با ايشان دست مى دادند.</big>
الحَمدُ  للَّهِ الَّذى اَكرَمَنا بِهذَا اليَومِ وَ جَعَلَنا مِنَ المُؤمِنينَ، وَ جَعَلَنا مِنَ المُوفينَ بِعَهدِهِ الَّذى عَهِدَهُ اِلَينا وَ ميثاقِهِ الَّذى واثَقَنا بِهِ مِن وِلايَةِ وُلاةِ اَمرِهِ وَ القُوّامِ بِقِسطِهِ وَ لَم يَجعَلنا مِنَ الجاحِدينَ وَ المُكَذِّبينَ بِيَومِ الدّينِ:


<big>اين ابراز احساسات و فريادهاى شعفى كه از جمعيت بر مى خاست، شكوه و ابهت بى‏ مانندى به آن اجتماع بزرگ مى‏ بخشيد. در اين حال حضرت فرمود: به من تبريك بگوييد، به من تهنيت بگوييد، زيرا خداوند مرا به نبوّت و اهل بيتم را به امامت اختصاص داده است.</big>
شكر خدايى را كه ما را به اين روز گرامى داشته و ما را از مؤمنان و از وفاداران قرار داده به پيمانى كه با ما بسته و عهدى كه درباره واليان امرمان و برپا دارندگان عدالت از ما گرفته، و ما را از منكران و تكذيب كنندگان روز قيامت قرار نداده است.<ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۵. </ref>


<big>۲-آموزش تبريك غدير از امام صادق‏ عليه السلام</big>
=== '''آموزش تهنيت غدير توسط امام رضا عليه السلام''' ===
تبريک غدير بايد به معناى سپاسگزارى از نعمت عظيم ولايت باشد، كه امام هشتم‏ عليه السلام اين كيفيت تبريك غدير را به ما آموخته مى ‏فرمايد: در اين روز به يكديگر تهنيت و تبريك بگوييد، و هر گاه برادر مؤمن خود را ملاقات كرديد چنين بگوييد:


<big>جالب است كه نه فقط دستور تبريك در روز غدير به ما داده شده بلكه كيفيت آن را هم به ما ياد داده ‏اند، تا ابعاد اعتقادى اين روز بزرگ را در تهنيت‏ گويى آن به كار بريم. در اين باره امام صادق‏ عليه السلام مى ‏فرمايد: هر گاه در اين روز برادر مؤمن خود را ملاقات كردى بگو:</big>
الحَمدُ للَّهِ الَّذى جَعَلَنا مِنَ المُتَمَسِّكينَ بِوِلايَةِ اَميرِالمُؤمنينَ‏ عليه السلام: سپاس خدايى را كه ما را از تمسك ‏كنندگان به ولايت اميرالمؤمنين ‏عليه السلام قرارداده است.<ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۲۳. </ref>


<big>الحَمدُ  للَّهِ الَّذى اَكرَمَنا بِهذَا اليَومِ وَ جَعَلَنا مِنَ المُؤمِنينَ، وَ جَعَلَنا مِنَ المُوفينَ بِعَهدِهِ الَّذى عَهِدَهُ اِلَينا وَ ميثاقِهِ الَّذى واثَقَنا بِهِ مِن وِلايَةِ وُلاةِ اَمرِهِ وَ القُوّامِ بِقِسطِهِ وَ لَم يَجعَلنا مِنَ الجاحِدينَ وَ المُكَذِّبينَ بِيَومِ الدّينِ:</big>
=== '''رسميت عيد غدير به امر پيامبر صلى الله عليه و آله<ref>بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۰۹ ح ۲. </ref>''' ===
پس از بازگشت به مدينه، پيامبرصلى الله عليه وآله نه فقط روز غدير را «عيد رسمى» اعلام كرد كه آن را «اعظم اعياد» ناميد، بدين معنى كه در طول سال اسلامى هيچ مناسبت فرخنده و شادى آورى بالاتر از آن نيست. در اين باره فرمود:


<big>شكر خدايى را كه ما را به اين روز گرامى داشته و ما را از مؤمنان و از وفاداران قرار داده به پيمانى كه با ما بسته و عهدى كه درباره واليان امرمان و برپا دارندگان عدالت از ما گرفته، و ما را از منكران و تكذيب كنندگان روز قيامت قرار نداده است.</big><ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۵. </ref>
روز غدير بهترين اعياد امت من است و آن همان روزى است كه خداوند تعالى به من دستور داد برادرم على بن ابى ‏طالب را براى امتم منصوب نمايم تا بعد از من به وسيله او هدايت شوند. غدير روزى است كه خدا دين را در آن كامل كرد و نعمت را در آن بر امتم به كمال رساند و اسلام را به عنوان دين آنان راضى شد.


<big>۳-آموزش تهنيت غدير توسط امام رضاعليه السلام</big>
من على را عَلَم و علامت براى امتم در زمين منصوب نكردم مگر بعد از آنكه خداوند نام او را در آسمان‏ ها مشهور كرد و ولايت او را بر ملائكه ‏اش واجب فرمود.


<big>تبريك غدير بايد به معناى سپاسگزارى از نعمت عظيم ولايت باشد، كه امام هشتم‏ عليه السلام اين كيفيت تبريك غدير را به ما آموخته مى ‏فرمايد: در اين روز به يكديگر تهنيت و تبريك بگوييد، و هر گاه برادر مؤمن خود را ملاقات كرديد چنين بگوييد:</big>
=== '''دستور عيد گرفتن غدير به على‏ عليه السلام<ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۱. </ref>''' ===
پيامبر صلى الله عليه و آله نه تنها عيد بودن غدير را رسماً اعلام كرد، بلكه به طور خاص دستور عيد گرفتن اين روز را براى بعد از خود به اميرالمؤمنين‏ عليه السلام وصيت فرمود، و جالب‏تر اينكه سابقه اين عيد را قبل از وقوع آن در زمان نمايندگان و حجج الهى خبر داد كه به امر خدا به بزرگداشت اين روز اقدام مى‏ كردند. آن حضرت در اين باره فرمودانبياء هم چنين مى‏ كردند و به جانشينان خود وصيت مى‏ كردند كه اين روز را عيد بگيرند.


<big>الحَمدُ للَّهِ الَّذى جَعَلَنا مِنَ المُتَمَسِّكينَ بِوِلايَةِ اَميرِالمُؤمنينَ‏ عليه السلام: سپاس خدايى را كه ما را از تمسك ‏كنندگان به ولايت اميرالمؤمنين ‏عليه السلام قرارداده است.</big><ref>عوالم العلوم: ج 3  / 15 ص 223. </ref>
'''نام‏گذارى رسمى غدير به «يوم الولاية»'''


<big>۴-رسميت عيد غدير به امر پيامبرصلى الله عليه وآله</big><ref>بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۰۹ ح ۲. </ref>
گذشته از«عيد»قرار دادن و«افضل اعياد»ناميدنِ غدير، سه روز گرامى داشتن غدير و رسميت نام«ايام الولاية»براى آن، جهت ديگرى است كه در تاريخ اسلام مى ‏درخشد. اين عنوان در لسان اميرالمؤمنين ‏عليه السلام آمده كه فرمود:


<big>پس از بازگشت به مدينه، پيامبرصلى الله عليه وآله نه فقط روز غدير را «عيد رسمى» اعلام كرد كه آن را «اعظم اعياد» ناميد، بدين معنى كه در طول سال اسلامى هيچ مناسبت فرخنده و شادى آورى بالاتر از آن نيست. در اين باره فرمود:</big>
خداوند با ولايت من دين اين امت را كامل نمود و نعمت‏ ها را بر آنان تمام كرد، و اسلام شان را مورد رضايت قرار داد، هنگامى كه در«يوم الولاية»به پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود: يا محمد، به مردم خبر ده كه امروز دين شان را كامل كردم و نعمتم را بر آنان تمام نمودم و اسلام را به عنوان دينشان راضى شدم<ref>بحار الانوار: ج ۳۹ ص ۳۳۶ ح ۵ .</ref> اين عنوان براى روز غدير به قدرى مشهور بوده كه حتى ابوبكر بدان اقرار كرده، آنجا كه به اميرالمؤمنين ‏عليه السلام گفت: پيامبرصلى الله عليه وآله در «ايام الولاية»در غدير تو را صاحب اختيار ما قرار داد.<ref>بحار الانوار: ج ۴۱ ص ۲۲۸. </ref>


<big>روز غدير بهترين اعياد امت من است و آن همان روزى است كه خداوند تعالى به من دستور داد برادرم على بن ابى ‏طالب را براى امتم منصوب نمايم تا بعد از من به وسيله او هدايت شوند. غدير روزى است كه خدا دين را در آن كامل كرد و نعمت را در آن بر امتم به كمال رساند و اسلام را به عنوان دين آنان راضى شد.</big>
=== '''جشن رسمى غدير توسط اميرالمؤمنين ‏عليه السلام<ref>بحار الانوار: ج ۹۴ ص ۱۱۵ ۱۱۴. </ref>''' ===
اجراى رسمى جشن غدير به صورت حكومتى اولين بار در خلافت ظاهرى اميرالمؤمنين‏ عليه السلام دقيقاً 25 سال بعد از غدير اتفاق افتاد.


<big>من على را عَلَم و علامت براى امتم در زمين منصوب نكردم مگر بعد از آنكه خداوند نام او را در آسمان‏ ها مشهور كرد و ولايت او را بر ملائكه ‏اش واجب فرمود.</big>
در واقع سفارشى كه پيامبرصلى الله عليه وآله درباره عيد گرفتن غدير به اميرالمؤمنين‏ عليه السلام فرموده بود در طول ربع قرن با حكومت سقيفه امكان اجرا نداشت.


<big>۵ -دستور عيد گرفتن غدير به على‏ عليه السلام</big><ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۱. </ref>
روزگارى كه آن حضرت به خلافت ظاهرى رسيد، به بهانه جمعه توانست عزت غدير را با خطبه نماز جمعه از زير خاك‏ هاى سياه سقيفه بيرون كشد و مطالب مفصلى درباره آن بيان كند كه بسيارى از مردم آن را متعجبانه مى ‏شنيدند.


<big>پيامبرصلى الله عليه وآله نه تنها عيد بودن غدير را رسماً اعلام كرد، بلكه به طور خاص دستور عيد گرفتن اين روز را براى بعد از خود به اميرالمؤمنين‏ عليه السلام وصيت فرمود، و جالب‏تر اينكه سابقه اين عيد را قبل از وقوع آن در زمان نمايندگان و حجج الهى خبر داد كه به امر خدا به بزرگداشت اين روز اقدام مى‏ كردند. آن حضرت در اين باره فرمودانبياء هم چنين مى‏ كردند و به جانشينان خود وصيت مى‏ كردند كه اين روز را عيد بگيرند.</big>
ماجرا هنگامى رخ داد كه يك سال روز غدير مقارن روز جمعه شد. در آن روز اميرالمؤمنين‏ عليه السلام خطبه نماز جمعه را به مسئله غدير اختصاص داد و به خصوص درباره رسميت آن سخن گفت و با اشاره به جمع شدن دو عيد رسمى اسلام در تقويم آن روز، فرمود:


۶ -<big>نام‏گذارى رسمى غدير به «يوم الولاية»</big>
خداوند در اين روز دو عيد عظيم و بزرگ را براى شما جمع كرده است ... . خداوند دينى را قبول نمى‏ كند مگر با ولايت آنكه به ولايتش دستور داده و اسباب اطاعتش با تمسک به دستاويزهاى او و اهل ولايتش نظام مى‏ يابد.


<big>گذشته از«عيد»قرار دادن و«افضل اعياد»ناميدنِ غدير، سه روز گرامى داشتن غدير و رسميت نام«ايام الولاية»براى آن، جهت ديگرى است كه در تاريخ اسلام مى ‏درخشد. اين عنوان در لسان اميرالمؤمنين ‏عليه السلام آمده كه فرمود:</big>
اين است كه خداوند در روز غدير بر پيامبرش فرستاد آنچه بيانگر اراده‏ اش درباره انتخاب شدگانش بود و به او دستور ابلاغش را داد ... ، و براى او حفظ از منافقين را ضمانت نمود.


<span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span></span> <big>خداوند با ولايت من دين اين امت را كامل نمود و نعمت‏ ها را بر آنان تمام كرد، و اسلام شان را مورد رضايت قرار داد، هنگامى كه در«يوم الولاية»به پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود: يا محمد، به مردم خبر ده كه امروز دين شان را كامل كردم و نعمتم را بر آنان تمام نمودم و اسلام را به عنوان دينشان راضى شدم</big><ref>بحار الانوار: ج ۳۹ ص ۳۳۶ ح ۵ .</ref> <big>اين عنوان براى روز غدير به قدرى مشهور بوده كه حتى ابوبكر بدان اقرار كرده، آنجا كه به اميرالمؤمنين ‏عليه السلام گفت: پيامبرصلى الله عليه وآله در «ايام الولاية»در غدير تو را صاحب اختيار ما قرار داد.</big><ref>بحار الانوار: ج ۴۱ ص ۲۲۸. </ref>
خداوند دينش را كامل كرد و چشم پيامبرش و مؤمنين و تابعين را روشن ساخت. امروز روز عظيم‏ الشأنى است ... ، و روز كمال دين است.


<span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span></span><big>۷-جشن رسمى غدير توسط اميرالمؤمنين ‏عليه السلام</big><ref>بحار الانوار: ج ۹۴ ص ۱۱۵ ۱۱۴. </ref>
حضرت به اعلام عمومى عيد غدير اكتفا نكرد و با تداركى كه از قبل توسط امام مجتبى ‏عليه السلام ديده شده بود، مردم را براى پذيرايى به خانه آن حضرت دعوت كرد.


<span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span></span> <big>اجراى رسمى جشن غدير به صورت حكومتى اولين بار در خلافت ظاهرى اميرالمؤمنين‏ عليه السلام دقيقاً 25 سال بعد از غدير اتفاق افتاد.</big>
پس از نماز جمعه، حضرت به همراه مردم به مجلس جشنى رفتند كه امام حسن‏ عليه السلام در منزل شان گرفته بودند و در آنجا اطعام و پذيرايى مفصلى از شركت كنندگان به عمل آمد.


<big>در واقع سفارشى كه پيامبرصلى الله عليه وآله درباره عيد گرفتن غدير به اميرالمؤمنين‏ عليه السلام فرموده بود در طول ربع قرن با حكومت سقيفه امكان اجرا نداشت.</big>
=== '''افضليت غدير بين سه عيد رسمى''' ===
در زمان‏ هاى بعد از غدير كه دوران سياه معاويه و بنى ‏اميه پيش آمد، رسميت عيد غدير زير خاك‏ هاى سقيفه دفن شد، تا روزگار امام صادق‏ عليه السلام كه با انقراض بنى ‏اميه و قبل از قدرت گرفتن بنى عباس حضرت توانست بار ديگر به احياى رسميت غدير بپردازد.


<big>روزگارى كه آن حضرت به خلافت ظاهرى رسيد، به بهانه جمعه توانست عزت غدير را با خطبه نماز جمعه از زير خاك‏ هاى سياه سقيفه بيرون كشد و مطالب مفصلى درباره آن بيان كند كه بسيارى از مردم آن را متعجبانه مى ‏شنيدند.</big>
رئيس مذهب امام جعفر صادق‏ عليه السلام از يك سو اهميت سُرور در روز غدير را مطرح كرد و فرمود: روز غدير، روز شريف و عظيمى است ... . اين روز، روزِ عيد و شادى و سرور است.<ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۳. اليقين: ص ۳۷۲ باب ۱۳۲. </ref> از سوى ديگر عيد الهى بودن اين روز را بيان كرده فرمود: روز غدير خم روزى است كه خداوند آن را براى شيعيان و محبين ما عيد قرار داده است.<ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۳.</ref> سپس عنوانِ بزرگ‏ترين عيد الهى را براى غدير به ميان آورد و فرمود: عيد غدير عيد اللَّه اكبر (يعنى عيد بزرگ خداوند)است.<ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۱. </ref> نهايتاً افضليت غدير را بر ساير اعياد رسمى اسلام مطرح كرده فرمود: عيد غدير خم از عيد فطر و قربان و روز جمعه و روز عرفه افضل است، و نزد خداوند منزلت والاترى دارد.<ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۲ ۲۱۱ ۲۱۰. </ref>


<big>ماجرا هنگامى رخ داد كه يك سال روز غدير مقارن روز جمعه شد. در آن روز اميرالمؤمنين‏ عليه السلام خطبه نماز جمعه را به مسئله غدير اختصاص داد و به خصوص درباره رسميت آن سخن گفت و و با اشاره به جمع شدن دو عيد رسمى اسلام در تقويم آن روز، فرمود:</big>
=== '''جشن رسمى دوستان غدير توسط امام رضاعليه السلام<ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۲۴  - ۲۲۱. </ref>''' ===
اگر همه مسلمانان به رسميت عيد غدير و اهميت آن -  كه توسط شخص پيامبرصلى الله عليه وآله بيان شده -  توجه ندارند، لااقل دوستان اهل‏بيت‏ عليهم السلام بايد بدانند كه غدير روز جشن رسمى آل محمدعليهم السلام است.


<big>خداوند در اين روز دو عيد عظيم و بزرگ را براى شما جمع كرده است ... . خداوند دينى را قبول نمى‏ كند مگر با ولايت آنكه به ولايتش دستور داده و اسباب اطاعتش با تمسك به دستاويزهاى او و اهل ولايتش نظام مى‏ يابد.</big>
امام رضاعليه السلام با تأكيد بر اين مسئله فرمود: اين روز، روز عيدِ اهل‏بيت محمدعليهم السلام است.<ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۲۳.  </ref> امام هادى‏ عليه السلام نيز در اين باره فرمود: روزِ غدير روز عيد است، و افضل اعياد نزد اهل‏بيت و محبّان ايشان به شمار مى ‏آيد<ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۲۶. </ref>  


<big>اين است كه خداوند در روز غدير بر پيامبرش فرستاد آنچه بيانگر اراده‏ اش درباره انتخاب شدگانش بود و به او دستور ابلاغش را داد ... ، و براى او حفظ از منافقين را ضمانت نمود.</big>
ثامن الائمه ‏عليه السلام گذشته از آن اعلام رسمى، شخصاً جشن غدير را در جمع دوستان اهل‏بيت ‏عليهم السلام برپا ساخت. اين رسميت هم با دعوت و پذيرائى دوستان تحقق يافت، و هم با فرستادن هدايا به منازل آنان در محيط خانواده‏ ها رسميت غدير احيا شد.


<big>خداوند دينش را كامل كرد و چشم پيامبرش و مؤمنين و تابعين را روشن ساخت. امروز روز عظيم‏ الشأنى است ... ، و روز كمال دين است.</big>
== منبع ==
 
دانشنامه غدیر،جلد ۶،صفحه ۱۷۲.
<big>حضرت به اعلام عمومى عيد غدير اكتفا نكرد و با تداركى كه از قبل توسط امام مجتبى ‏عليه السلام ديده شده بود، مردم را براى پذيرايى به خانه آن حضرت دعوت كرد.</big>
 
<big>پس از نماز جمعه، حضرت به همراه مردم به مجلس جشنى رفتند كه امام حسن‏ عليه السلام در منزل شان گرفته بودند و در آنجا اطعام و پذيرايى مفصلى از شركت كنندگان به عمل آمد.</big>
 
<big>۸ -افضليت غدير بين سه عيد رسمى</big>
 
<big>در زمان‏ هاى بعد از غدير كه دوران سياه معاويه و بنى ‏اميه پيش آمد، رسميت عيد غدير زير خاك‏ هاى سقيفه دفن شد، تا روزگار امام صادق‏ عليه السلام كه با انقراض بنى ‏اميه و قبل از قدرت گرفتن بنى عباس حضرت توانست بار ديگر به احياى رسميت غدير بپردازد.</big>
 
<big>رئيس مذهب امام جعفر صادق‏ عليه السلام از يك سو اهميت سُرور در روز غدير را مطرح كرد و فرمود: روز غدير، روز شريف و عظيمى است ... . اين روز، روزِ عيد و شادى و سرور است.</big><ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۳. اليقين: ص ۳۷۲ باب ۱۳۲. </ref> <big>از سوى ديگر عيد الهى بودن اين روز را بيان كرده فرمود: روز غدير خم روزى است كه خداوند آن را براى شيعيان و محبين ما عيد قرار داده است.</big><ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۳.</ref> <big>سپس عنوانِ بزرگ‏ترين عيد الهى را براى غدير به ميان آورد و فرمود: عيد غدير عيد اللَّه اكبر (يعنى عيد بزرگ خداوند)است.</big><ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۱. </ref>ن<big>هايتاً افضليت غدير را بر ساير اعياد رسمى اسلام مطرح كرده فرمود: عيد غدير خم از عيد فطر و قربان و روز جمعه و روز عرفه افضل است، و نزد خداوند منزلت والاترى دارد.</big><ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۲ ۲۱۱ ۲۱۰. </ref>
 
<big>۹-جشن رسمى دوستان غدير توسط امام رضاعليه السلام</big><ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۲۴  - ۲۲۱. </ref>
 
<big>اگر همه مسلمانان به رسميت عيد غدير و اهميت آن -  كه توسط شخص پيامبرصلى الله عليه وآله بيان شده -  توجه ندارند، لااقل دوستان اهل‏بيت‏ عليهم السلام بايد بدانند كه غدير روز جشن رسمى آل محمدعليهم السلام است.</big>
 
<big>امام رضاعليه السلام با تأكيد بر اين مسئله فرمود: اين روز، روز عيدِ اهل‏بيت محمدعليهم السلام است.</big><ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۲۳.  </ref> <big>امام هادى‏ عليه السلام نيز در اين باره فرمود: روزِ غدير روز عيد است، و افضل اعياد نزد اهل‏بيت و محبّان ايشان به شمار مى ‏آيد</big><ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۲۶. </ref>
 
<span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span></span> <big>ثامن الائمه ‏عليه السلام گذشته از آن اعلام رسمى، شخصاً جشن غدير را در جمع دوستان اهل‏بيت ‏عليهم السلام برپا ساخت. اين رسميت هم با دعوت و پذيرائى دوستان تحقق يافت، و هم با فرستادن هدايا به منازل آنان در محيط خانواده‏ ها رسميت غدير احيا شد.</big>
 
== '''<big>پانویس</big>''' ==
<span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>


==پانویس==
<span dir="RTL"></span>
<span dir="RTL"></span>
[[رده:خطابه غدیر]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۸ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۵۴

تقويم ديوارى براى غدير[۱]

در چند سال اخير، خادمان غدیر به غير از فعاليت هاى مكتوب، چندين نمونه فعاليت‏ هاى فرهنگى و تبليغى به آستان غدير عرضه نموده ‏اند؛ كه جا دارد اين گونه تلاش‏ها وسعت بيشترى پيدا كند تا مخاطبان غدير را فراگيرتر و همگانى ‏تر سازد.

نمونه‏ اى از اين فعاليت‏ ها تقويم ديوارى، روميزى، سررسيد، جاى فيش‏ هايى با تبليغ غدير و ... همراه با مفاهيم، ارزش‏ها و عبارات خطبه غدیر است.

رسميت غدير در تقويم اسلامى[۲]

رسميت دادن ابدى به غدير با اعلان «عيد بودن»آن بلكه اعلام «اعظم الاعياد» بودن آن[۳]و نيز نامگذارى آن به «يوم الولاية»[۴]

و اجراى عملى اين عيد در زمان اميرالمؤمنين و امام رضا عليهما السلام[۵]و تبریک و تهنيت گفتن به مناسبت اين عيد بزرگ، همه اينها به معناى جايگاه ويژه غدير در تقويم رسمى اسلام و بزرگداشت عمومى آن است.

به عنوان نتيجه اين رسميت، تأثير آن در جاودان‏ سازى فرهنگ ابلاغ پيام غدير به نسل‏ هاى بعد و دعوت ابدى به ولايت امامان غدير جاى انكار نيست. با مرورى بر زحمات معصومين‏ عليهم السلام براى رسميت دادن به عيد غدير، آشنايى با نُه مورد از اين تلاش الهى درسى براى ما خواهد بود تا گام‏ هاى جديد و فراخور روز براى بزرگداشت و رسميت گسترده ‏تر عيد غدير را با نشاط و دقت بيشترى برداريم:

تبريک رسمى در غدير خم[۶]

اولين رسميتِ عرض تبريك و تهنيت به مناسبت غدير را، از يك سو شخص پيامبرصلى الله عليه وآله و از سوى ديگر مخاطبانِ غدير از همان كنار بركه پايه‏ گذارى كردند. آن حضرت رسماً دستور تبريك گفتن را داد كه چنين دستورى در تمام عمر پيامبرصلى الله عليه وآله در هيچ اتفاق مسرور كننده اى رخ نداده و براى اولين و آخرين بار به مناسبت غدير از سوى حضرت دستور داده شده است. همان گونه كه پس از خطابه، مردم نيز با دركِ عظمت واقعه بى‏ اختيار و قبل از دستور پيامبرصلى الله عليه وآله صدايشان به تبريك بلند شد.

پس از خطبه، مردم از هر سو به سمت منبر مى‏ آمدند و خود را به پيامبرصلى الله عليه وآله و اميرالمؤمنين‏ عليه السلام مى ‏رساندند، و با ايشان به عنوان بيعت دست مى ‏دادند، و هم به پيامبرصلى الله عليه وآله و هم به اميرالمؤمنين‏ عليه السلام تبريك و تهنيت مى‏ گفتند. پيامبرصلى الله عليه وآله هم مى ‏فرمود: الحَمدُ للَّهِ الَّذى فَضَّلَنا عَلى جَميعِ العالَمينَ: سپاس خدايى را كه ما را بر همه اهل عالم فضيلت داد.

در اين حال مردم مى ‏گفتند: آرى، شنيديم و طبق فرمان خدا و رسول با قلب و جان و زبان و دستمان اطاعت مى ‏كنيم. بعد به سوى پيامبر و اميرالمؤمنين‏ عليهما السلام ازدحام كردند و از يكديگر سبقت مى‏ گرفتند و با ايشان دست مى دادند.

اين ابراز احساسات و فريادهاى شعفى كه از جمعيت بر مى خاست، شكوه و ابهت بى‏ مانندى به آن اجتماع بزرگ مى‏ بخشيد. در اين حال حضرت فرمود: به من تبريك بگوييد، به من تهنيت بگوييد، زيرا خداوند مرا به نبوّت و اهل بيتم را به امامت اختصاص داده است.

آموزش تبريک غدير از امام صادق‏ عليه السلام

جالب است كه نه فقط دستور تبريك در روز غدير به ما داده شده بلكه كيفيت آن را هم به ما ياد داده ‏اند، تا ابعاد اعتقادى اين روز بزرگ را در تهنيت‏ گويى آن به كار بريم. در اين باره امام صادق‏ عليه السلام مى ‏فرمايد: هر گاه در اين روز برادر مؤمن خود را ملاقات كردى بگو:

الحَمدُ  للَّهِ الَّذى اَكرَمَنا بِهذَا اليَومِ وَ جَعَلَنا مِنَ المُؤمِنينَ، وَ جَعَلَنا مِنَ المُوفينَ بِعَهدِهِ الَّذى عَهِدَهُ اِلَينا وَ ميثاقِهِ الَّذى واثَقَنا بِهِ مِن وِلايَةِ وُلاةِ اَمرِهِ وَ القُوّامِ بِقِسطِهِ وَ لَم يَجعَلنا مِنَ الجاحِدينَ وَ المُكَذِّبينَ بِيَومِ الدّينِ:

شكر خدايى را كه ما را به اين روز گرامى داشته و ما را از مؤمنان و از وفاداران قرار داده به پيمانى كه با ما بسته و عهدى كه درباره واليان امرمان و برپا دارندگان عدالت از ما گرفته، و ما را از منكران و تكذيب كنندگان روز قيامت قرار نداده است.[۷]

آموزش تهنيت غدير توسط امام رضا عليه السلام

تبريک غدير بايد به معناى سپاسگزارى از نعمت عظيم ولايت باشد، كه امام هشتم‏ عليه السلام اين كيفيت تبريك غدير را به ما آموخته مى ‏فرمايد: در اين روز به يكديگر تهنيت و تبريك بگوييد، و هر گاه برادر مؤمن خود را ملاقات كرديد چنين بگوييد:

الحَمدُ للَّهِ الَّذى جَعَلَنا مِنَ المُتَمَسِّكينَ بِوِلايَةِ اَميرِالمُؤمنينَ‏ عليه السلام: سپاس خدايى را كه ما را از تمسك ‏كنندگان به ولايت اميرالمؤمنين ‏عليه السلام قرارداده است.[۸]

رسميت عيد غدير به امر پيامبر صلى الله عليه و آله[۹]

پس از بازگشت به مدينه، پيامبرصلى الله عليه وآله نه فقط روز غدير را «عيد رسمى» اعلام كرد كه آن را «اعظم اعياد» ناميد، بدين معنى كه در طول سال اسلامى هيچ مناسبت فرخنده و شادى آورى بالاتر از آن نيست. در اين باره فرمود:

روز غدير بهترين اعياد امت من است و آن همان روزى است كه خداوند تعالى به من دستور داد برادرم على بن ابى ‏طالب را براى امتم منصوب نمايم تا بعد از من به وسيله او هدايت شوند. غدير روزى است كه خدا دين را در آن كامل كرد و نعمت را در آن بر امتم به كمال رساند و اسلام را به عنوان دين آنان راضى شد.

من على را عَلَم و علامت براى امتم در زمين منصوب نكردم مگر بعد از آنكه خداوند نام او را در آسمان‏ ها مشهور كرد و ولايت او را بر ملائكه ‏اش واجب فرمود.

دستور عيد گرفتن غدير به على‏ عليه السلام[۱۰]

پيامبر صلى الله عليه و آله نه تنها عيد بودن غدير را رسماً اعلام كرد، بلكه به طور خاص دستور عيد گرفتن اين روز را براى بعد از خود به اميرالمؤمنين‏ عليه السلام وصيت فرمود، و جالب‏تر اينكه سابقه اين عيد را قبل از وقوع آن در زمان نمايندگان و حجج الهى خبر داد كه به امر خدا به بزرگداشت اين روز اقدام مى‏ كردند. آن حضرت در اين باره فرمودانبياء هم چنين مى‏ كردند و به جانشينان خود وصيت مى‏ كردند كه اين روز را عيد بگيرند.

نام‏گذارى رسمى غدير به «يوم الولاية»

گذشته از«عيد»قرار دادن و«افضل اعياد»ناميدنِ غدير، سه روز گرامى داشتن غدير و رسميت نام«ايام الولاية»براى آن، جهت ديگرى است كه در تاريخ اسلام مى ‏درخشد. اين عنوان در لسان اميرالمؤمنين ‏عليه السلام آمده كه فرمود:

خداوند با ولايت من دين اين امت را كامل نمود و نعمت‏ ها را بر آنان تمام كرد، و اسلام شان را مورد رضايت قرار داد، هنگامى كه در«يوم الولاية»به پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود: يا محمد، به مردم خبر ده كه امروز دين شان را كامل كردم و نعمتم را بر آنان تمام نمودم و اسلام را به عنوان دينشان راضى شدم[۱۱] اين عنوان براى روز غدير به قدرى مشهور بوده كه حتى ابوبكر بدان اقرار كرده، آنجا كه به اميرالمؤمنين ‏عليه السلام گفت: پيامبرصلى الله عليه وآله در «ايام الولاية»در غدير تو را صاحب اختيار ما قرار داد.[۱۲]

جشن رسمى غدير توسط اميرالمؤمنين ‏عليه السلام[۱۳]

اجراى رسمى جشن غدير به صورت حكومتى اولين بار در خلافت ظاهرى اميرالمؤمنين‏ عليه السلام دقيقاً 25 سال بعد از غدير اتفاق افتاد.

در واقع سفارشى كه پيامبرصلى الله عليه وآله درباره عيد گرفتن غدير به اميرالمؤمنين‏ عليه السلام فرموده بود در طول ربع قرن با حكومت سقيفه امكان اجرا نداشت.

روزگارى كه آن حضرت به خلافت ظاهرى رسيد، به بهانه جمعه توانست عزت غدير را با خطبه نماز جمعه از زير خاك‏ هاى سياه سقيفه بيرون كشد و مطالب مفصلى درباره آن بيان كند كه بسيارى از مردم آن را متعجبانه مى ‏شنيدند.

ماجرا هنگامى رخ داد كه يك سال روز غدير مقارن روز جمعه شد. در آن روز اميرالمؤمنين‏ عليه السلام خطبه نماز جمعه را به مسئله غدير اختصاص داد و به خصوص درباره رسميت آن سخن گفت و با اشاره به جمع شدن دو عيد رسمى اسلام در تقويم آن روز، فرمود:

خداوند در اين روز دو عيد عظيم و بزرگ را براى شما جمع كرده است ... . خداوند دينى را قبول نمى‏ كند مگر با ولايت آنكه به ولايتش دستور داده و اسباب اطاعتش با تمسک به دستاويزهاى او و اهل ولايتش نظام مى‏ يابد.

اين است كه خداوند در روز غدير بر پيامبرش فرستاد آنچه بيانگر اراده‏ اش درباره انتخاب شدگانش بود و به او دستور ابلاغش را داد ... ، و براى او حفظ از منافقين را ضمانت نمود.

خداوند دينش را كامل كرد و چشم پيامبرش و مؤمنين و تابعين را روشن ساخت. امروز روز عظيم‏ الشأنى است ... ، و روز كمال دين است.

حضرت به اعلام عمومى عيد غدير اكتفا نكرد و با تداركى كه از قبل توسط امام مجتبى ‏عليه السلام ديده شده بود، مردم را براى پذيرايى به خانه آن حضرت دعوت كرد.

پس از نماز جمعه، حضرت به همراه مردم به مجلس جشنى رفتند كه امام حسن‏ عليه السلام در منزل شان گرفته بودند و در آنجا اطعام و پذيرايى مفصلى از شركت كنندگان به عمل آمد.

افضليت غدير بين سه عيد رسمى

در زمان‏ هاى بعد از غدير كه دوران سياه معاويه و بنى ‏اميه پيش آمد، رسميت عيد غدير زير خاك‏ هاى سقيفه دفن شد، تا روزگار امام صادق‏ عليه السلام كه با انقراض بنى ‏اميه و قبل از قدرت گرفتن بنى عباس حضرت توانست بار ديگر به احياى رسميت غدير بپردازد.

رئيس مذهب امام جعفر صادق‏ عليه السلام از يك سو اهميت سُرور در روز غدير را مطرح كرد و فرمود: روز غدير، روز شريف و عظيمى است ... . اين روز، روزِ عيد و شادى و سرور است.[۱۴] از سوى ديگر عيد الهى بودن اين روز را بيان كرده فرمود: روز غدير خم روزى است كه خداوند آن را براى شيعيان و محبين ما عيد قرار داده است.[۱۵] سپس عنوانِ بزرگ‏ترين عيد الهى را براى غدير به ميان آورد و فرمود: عيد غدير عيد اللَّه اكبر (يعنى عيد بزرگ خداوند)است.[۱۶] نهايتاً افضليت غدير را بر ساير اعياد رسمى اسلام مطرح كرده فرمود: عيد غدير خم از عيد فطر و قربان و روز جمعه و روز عرفه افضل است، و نزد خداوند منزلت والاترى دارد.[۱۷]

جشن رسمى دوستان غدير توسط امام رضاعليه السلام[۱۸]

اگر همه مسلمانان به رسميت عيد غدير و اهميت آن -  كه توسط شخص پيامبرصلى الله عليه وآله بيان شده -  توجه ندارند، لااقل دوستان اهل‏بيت‏ عليهم السلام بايد بدانند كه غدير روز جشن رسمى آل محمدعليهم السلام است.

امام رضاعليه السلام با تأكيد بر اين مسئله فرمود: اين روز، روز عيدِ اهل‏بيت محمدعليهم السلام است.[۱۹] امام هادى‏ عليه السلام نيز در اين باره فرمود: روزِ غدير روز عيد است، و افضل اعياد نزد اهل‏بيت و محبّان ايشان به شمار مى ‏آيد[۲۰]

ثامن الائمه ‏عليه السلام گذشته از آن اعلام رسمى، شخصاً جشن غدير را در جمع دوستان اهل‏بيت ‏عليهم السلام برپا ساخت. اين رسميت هم با دعوت و پذيرائى دوستان تحقق يافت، و هم با فرستادن هدايا به منازل آنان در محيط خانواده‏ ها رسميت غدير احيا شد.

منبع

دانشنامه غدیر،جلد ۶،صفحه ۱۷۲.

پانویس

  1. ↑ غدير در آئينه كتاب: ص ۲۰.
  2. ↑ تبليغ غدير در سيره معصومين‏ عليهم السلام: ص ۱۹۰  - ۱۸۳.
  3. ↑ عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۰۸.  
  4. ↑ بصائر الدرجات: ص ۲۰۱. بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۳۶ و ج ۳۹ ص ۳۳۶ و ج ۴۱ ص ۲۲۸. عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۶۸ . كشف المهم : ص ۱۰۹.
  5. ↑ عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۲۴  - ۲۲۱. بحار الانوار: ج ۹۴ ص ۱۱۵ ۱۱۴.
  6. ↑ بحار الانوار: ج ۲۱ ص ۳۸۷. امالى شيخ مفيد: ص ۵۷ .
  7. ↑ عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۵.
  8. ↑ عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۲۳.
  9. ↑ بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۰۹ ح ۲.
  10. ↑ عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۱.
  11. ↑ بحار الانوار: ج ۳۹ ص ۳۳۶ ح ۵ .
  12. ↑ بحار الانوار: ج ۴۱ ص ۲۲۸.
  13. ↑ بحار الانوار: ج ۹۴ ص ۱۱۵ ۱۱۴.
  14. ↑ عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۳. اليقين: ص ۳۷۲ باب ۱۳۲.
  15. ↑ عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۳.
  16. ↑ عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۱.
  17. ↑ عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۱۲ ۲۱۱ ۲۱۰.
  18. ↑ عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۲۴  - ۲۲۱.
  19. ↑ عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۲۳.  
  20. ↑ عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۲۲۶.
برگرفته از «https://wikighadir.com/index.php?title=تقویم&oldid=16511»