احتجاج حضرت زهرا علیها السلام با غدیر

از اولین مواردی که حدیث غدیر به عنوان پاسخ دندان شکن در مقابل سقیفه و غاصبین خلافت مطرح شد، توسط حضرت صدیقۀ کبری فاطمۀ زهرا سلام الله علیها در فاصلۀ ۷۵ روز عمر آن حضرت پس از شهادت رسولخدا صلی الله علیه و آله بود.

این در حالی بود که اهل سقیفه با تمام قوا صاحب غدیر را مورد حمله قرار داده بودند و بجز سلمان و ابوذر و مقداد، همه ایشان را تنها گذاشته بودند.

در این میان حضرت فاطمۀ زهرا سلام الله علیها با سوزی که از مظلومیّت غدیر داشتند تا مرز شهادت خود و فرزندشان حضرت محسن علیه السلام پیش رفتند و نام غدیر را تا امروز پا بر جا نگاه داشتند.

كنار قبور شهدای احد

بعد از شهادت پیامبر صلی اللَّه علیه و آله حضرت زهرا علیهاالسلام كنار قبور شهدای اُحد و بخصوص حضرت حمزه می‌آمدند و در آنجا گریه می‌كردند. محمود بن لبید می‌گوید:

روزی بر سر قبر حمزه آمدم و آنحضرت را در آنجا در حال گریه دیدم. كمی صبر كردم تا آرام گرفتند. سپس خدمتشان سلام نمودم و عرض كردم: من سؤالی از شما دارم كه سینه‌ام را مضطرب ساخته! فرمودند: سؤال كن. عرض كردم: آیا پیامبر صلی اللَّه علیه و آله قبل از شهادتشان درباره‌ی امامت علی علیه السلام كلام صریحی فرموده اند؟!! حضرت زهرا علیهاالسلام فرمودند:

«وَا عَجَبَا أَ نَسِيتُمْ يَوْمَ غَدِيرِ خُمٍّ»

واعجبا، آیا روز غدیر خم را فراموش كرده‌اید؟!!

هنگام آتش زدن در خانه

هنگامی كه اهل سقیفه بر در خانه‌ی امیرالمؤمنین علیه‌السلام حمله آورده بودند و با آتش زدن دَرِ خانه می‌خواستند آن حضرت را برای بیعت اجباری ببرند، حضرت زهرا علیهاالسلام پشت در آمدند و فرمودند:

هیچ قومی بد حضورتر از شما به یاد ندارم … گویا شما نمی‌دانید پیامبر صلی اللَّه علیه و آله در روز غدیر خم چه فرمود؟! بخدا قسم در آن روز برای علی بن ابی‌طالب پیمان ولایت را بست تا بدان وسیله امید شما را از آن قطع كند،«قَطَعْتُمُ اَلْأَسْبَابَ بَيْنَكُمْ وَ بَيْنَ نَبِيِّكُمْ» ولی شما اسباب بین خود و پیامبرتان را قطع كردید. خدا بین ما و شما در دنیا و آخرت محاكمه خواهد كرد.

برای دخترشان حضرت ام كلثوم سلام الله علیها

در موردی دغیگر حضرت ام‌كلثوم علیهاالسلام از مادرشان حضرت فاطمه‌ی زهرا علیهاالسلام نقل می‌كنند كه فرمودند:

«أنسيتم قول رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم يوم غدير خم»

آیا كلام پیامبر صلی اللَّه علیه و آله را در روز غدیر خم فراموش كردید كه فرمودند: «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِیٌّ مَوْلاهُ»؟!

در روزهای آخر عمر در پاسخ به یاران سقیفه

در روزهای آخر عمر حضرت زهرا علیهاالسلام عده‌ای از زنان مهاجر و انصار به عیادت آمدند. آن حضرت در این فرصت مطالبی درباره‌ی مسئله‌ی غصب خلافت مطرح كردند و بر آنان اتمام حجت فرمودند.

زنان سخنان حضرت را برای مردان خود نقل كردند، و در پی آن عده‌ای از سرشناسان مهاجر و انصار بعنوان عذرخواهی نزد حضرت آمدند و عرض كردند: ای سیدة النساء، اگر ابوالحسن این مطالب را برای ما می‌گفتند قبل از آنكه پیمان با اهل سقیفه را محكم كنیم و با آنان بیعت كنیم، ما هرگز بجای ایشان با دیگری بیعت نمی‌كردیم! حضرت فرمودند:

«إليكم عني فلا عذر بعد تعذيركم ، ولا أمر بعد تقصيركم»

از من دور شوید، كه عذری از شما پذیرفته نیست بعد از آنكه عذرهایتان خواسته شده است. بعد از كوتاهی شما جایی برای امر و نهی باقی نمانده است. (و در روایتی فرمودند:) بعد از روز غدیر خم خداوند هیچ دلیل و عذری (در برابر ولایت)برای احدی باقی نگذاشته است. (و به روایتی فرمودند:) آیا پدرم در روز غدیر خم برای احدی عذری باقی گذاشتند؟!

منابع

بحارالانوار؛  محمدباقر مجلسی، م ۱۱۱۰ ق، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، دوم، ۱۴۰۳ق.

اثبات الهداة؛ شیخ محمد بن حسن حرّ عاملی، م ۱۱۰۴ ق، بیروت: مؤسسة العلمی.

الغدیر؛ عبدالحسین امینی، م ۱۳۴۹ ش، بیروت: مؤسسة الاعلمی.

دلائل الامامة؛ محمد بن جریر بن رستم طبری، م ۳۵۸ق ، ایران: قم، بنیاد بعثت، ۱۴۱۳ق.

الخصال؛ علی بن بابویه قمی، م ۳۸۱ق، ایران: قم، جامعه مدرسین حوزه، ۱۴۱۶ق.