رویکردهای سه گانه بزرگان تاریخ اهل سنت به غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی غدیر
(ابرابزار، اصلاح فاصلهٔ مجازی، اصلاح نویسه‌های عربی، اصلاح ارقام)
(بدون تفاوت)

نسخهٔ ‏۶ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۱۱

چکیده

غدیر خم، بر اساس مستندات تاریخی، بی‌شک یکی از مهم‌ترین و مسلم‌ترین حوادث تاریخ صدر اسلام و دوران رسالت پیامبر اکرم، (صلی­الله علیه و آله) و روز اکمال دین و اتمام نعمت است. طی سالیان متمادی، اندیشمندان جهان اسلام به ذکر، بررسی و واکاوی زوایا و ابعاد متعدد این واقعة عظیم پرداخته‌اند. بزرگان شیعه، بر قطعیت وقوع و دلالت آن بر امامت و خلافت بلافصل علی (علیه­السلام) تاکید کرده‌اند؛ اما نویسندگان اهل‌سنت مواضع متفاوتی گرفته‌اند. آنچه در این مقاله بدان پرداخته شده، بیان دیدگاه‌ها و موضع‌گیری‌های مورخان برجستة اهل‌سنت در قبال این رویداد قطعی و سرنوشت‌ساز تاریخی، و بررسی و نقد آن است. با مراجعه به منابع معتبر تاریخی عامه، به رویکردهای متفاوت آنها در قبال موضوع غدیر خم برمی‌خوریم: برخی واقعة غدیر را پذیرفته، اما با عقیدة شیعه در دلالت آن بر خلافت و امامت حضرت علی (علیه السلام) مخالف‌اند؛ عده‌ای فقط به ذکر حدیث غدیر یا احتجاج و مناشدة مولا علی (علیه السلام) با تنی چند از صحابه که در غدیر حضور داشتند، بسنده کرده و دربارة چگونگی و کیفیت وقوع آن، مطلبی نگفته‌اند؛ گروه دیگر، یا کاملا سکوت اختیار کرده و از غدیر سخنی به‌میان نیاورده‌اند، یا حتی صراحتا آن را انکار کرده‌اند.

مقدمه

بی شک علی بن ابی طالب (علیهالسلام) پس از پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله) والامقام ترین انسانی است که پا به عرصة وجود گذاشته، که به‌فرمودۀ نبی مکرم صلی الله علیه و آله، جز خداوند متعال و وجود مبارک حضرتش، کسی او را بهحقیقت نشناخته است. یقیناَ بهترین اوصاف امام را در کلام خداوند متعال و فرستادة برحقش می‌توان یافت؛ کتابی که Ra bracket.png لا یَاتیهِ الْباطِلُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِه La bracket.png [۱]و سخن رسولی که با عنایت به آیة شریفة Ra bracket.png وَ مَا یَنطِقُ عَنِ الهَوَی ٭ انْ هُوَ الا وَحْیٌ یُوحَی La bracket.png [۲]کلامش کلام خداوند متعال و فرمودههایش خالی از رای شخصی و حب و بغض نفسانی است.

اکابر عامه به فضایل و مناقب اهل­بیت و به ­ویژه حضرت علی (علیه ­السلام) اذعان داشته و کتاب‌های مستقلی دربارة فضایل ایشان نگاشته ­اند. از جملة این کتاب هاست:

مودة القُربی، تألیف میرسیدعلی همدانی شافعی؛ینابیع المودة لِذَوی القُربی، تألیف شیخ­سلیمان قُندوزی حنفی؛ رشفة الصادی من بحر فضائل بنی النبی الهادی، تألیف سیدابوبکربن­شهاب­الدین علوی؛ الاتحاف بحب الاشراف، تألیف شیخ­عبدالله­بن­محمد­بن­عامر شَبراوی؛ احیاء المیت فی الاحادیث الواردة بفضائل ال البیت، تألیف جلال­الدین سُیوطی؛فرائد السمطَین فی فضائل المرتضی و البتول و السبطَین والائمة من ذریتهم، تألیف شیخ­الاسلام ابو المؤید ابراهیم حَموئی جُوینی شافعی؛ذخائر العُقبی فی مناقب ذَوی القُربی، تألیف احمدبن­عبدالله طبری شافعی؛ الفصول المهمة فی معرفة احوال الائمة، تألیف نورالدین ابن‌صباغ مالکی؛تذکرة خواص الامة فی معرفة الائمة، تألیف سبط­بن­الجوزی حنفی؛مطالب السؤول فی مناقب ال الرسول، تألیف محمدبن­طلحه شافعی؛مناقب امیرالمؤمنین، معروف به مناقب خوارزمی، تألیف ابوالمؤید موفق بن احمد حنفی مکی خوارزمی؛خصائص امیرالمؤمنین علی­‌بن­ابی­طالب، تألیف حافظ ابوعبدالرحمان احمدبن­شعیب نسائی شافعی؛

و ده­ها کتاب دیگر. افزون بر کتاب­های یاد شده، فضایل اهل­بیت و مولای متقیان علی(علیه­السلام) به­صورت پراکنده، در بیشتر منابع معتبر حدیثی، تاریخی، تفسیری، کلامی، فقهی و ادبی اهل­سنت ذکر شده است.

  1. فصلت/۴۲.
  2. نجم/ ۳و ۴.