آيات ۲۰ و ۲۱ توبه و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (یک نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات آیه | {{جعبه اطلاعات آیه | ||
| عرض = | | عرض = | ||
| تصویر = | | تصویر = آيات ۲۰ و ۲۱ توبه و غدیر.jpg | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| توضیح_تصویر = | | توضیح_تصویر = | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۵ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۳۸
 | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| نام سوره | توبه |
| شماره آیه | ۲۰ و ۲۱ |
| جزء | ۱۰ |
| محتوای آیه | |
| مکان نزول | مدینه |
| موضوع | وعده بهشت به سبقت‌گيرندگان در امر ولايت |
آیات ۲۰ و ۲۱ سوره توبه، آیه‌ای در خطبه غدیر که در آن به سبقت‌گيرندگان در امر ولايت بهشت وعده داده شده است.
موقعیت تاریخی استفاده از آیات ۲۰ و ۲۱ سوره توبه چنین ترسیم شده است: در آخرين جملات از خطابه يک‌ساعته پيامبر صلى الله عليه و آله در غدير آن حضرت براى تشويق مردم به بيعت با امیرالمؤمنین علیه السلام و سوق‌دادن مردم به‌سوى ولايت او، آيه قرآن را تكيهگاه کلام خويش قرار داد.
برخی محققان درباره تحلیل اعتقادی آیات ۲۰ و ۲۱ سوره توبه چنین گفته‌‌اند: تفسيری كه از تركيب قرآنى با موضوع ولايت در خطبه غدير استفاده مىشود دو وعده قرآنى براى سه عمل صالح برجسته نزد خداوند است. آن سه عمل صالح بزرگ كه سبقت و سرعت به‌سوى آن مورد توجه خداست بيعت با على عليه السلام، پذيرفتن ولايت او و گفتن عبارت «السَّلامُ عَلَيْكَ يا اميرَ الُمؤْمِنينَ؛ سلام بر تو ای امیر مؤمنان» به اوست. اين سه به‌معناى اقرار قلبى، زبانی و عملى به صاحب‌اختيارى امیرالمؤمنین بر همه جوانب حيات معتقدان به ولایت اوست. اما دو وعده الهى براى سبقت به اين سه عمل عظيم، يكى رستگارى و خوشبختى به لطف پروردگار است؛ ديگرى باغهاى پر از نعمت كه عاقبت خوشبختى است و جايزه پروردگار در بهشت است.
آیه‌ای درباره پذیرندگان ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام
آیات ۲۰ و ۲۱ سوره توبه در خطبه غدیر از جمله آيات قرآن است که به‌صورت اقتباس و تضمين، در شأن پذيرندگان ولايت امیرالمؤمنین علیه السلام آمده است.
مقامات و شئونى كه درباره دوستان اميرالمؤمنين عليه السلام در اين قسمت‌ها مطرح شده از پايههاى اعتقادى آن، يعنى داشتن قلبى مطمئن و بی‌تردید آغاز شده، و به توصيف ايمان حقيقى آنان، يعنى «ايمان به غيب» رسيده است. آنگاه رستگارى آنان مورد تأیید خدا و رسول قرار گرفته و مغفرت و اجر بزرگ برايشان ضمانت شده است. آن پاداش بزرگ بهشت و دوری از آتش و استقبال از دوستداران على عليه السلام با سلام بهشتى.[۱]
اين آيات تضمين‌شده در كلام پيامبر صلى الله عليه وآله ۶ آيه است كه از جمله اين آیات، آیات ۲۰ و ۲۱ سوره توبه که در آن به سبقت‌گيرندگان در امر ولايت بهشت وعده داده می‌شود: 
الَّذينَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فى سَبيلِ اللَّهِ بِاَمْوالِهِمْ وَ اَنْفُسِهِمْ اَعْظَمُ دَرَجَةْ عِنْدَ اللَّهِ وَ اُولئِكَ هُمُ الْفائِزونَ ﴿۲۰﴾ يُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُمْ بِرَحْمَةٍ مِنْهُ وَ رِضْوانٍ وَ جَنّاتٍ فيها نَعيمٌ مُقيمٌ ﴿۲۱﴾؛ كسانى كه ايمان آورده و هجرت كرده و در راه خدا با مال و جانشان به جهاد پرداخته‌اند نزد خدا مقامى هر چه والاتر دارند و اينان همان رستگارانند. پروردگارشان آنان را از جانب خود، به رحمت و خشنودى و باغ‌هايى [در بهشت]، كه در آنها نعمت‌هايى پايدار دارند، مژده مى‌دهد 
.[۲]
آیات در متن خطبه
پيامبر صلى الله عليه و آله در قسمتی از يازدهمين و آخرين بخش از خطبه غدیر، پذيرفتن ولايت و بیعت در غدير را مساوى با بهشت بيان كرد: «مَعاشِرَ النّاسِ، السّابِقُونَ الى مُبايَعَتِهِ وَ مُوالاتِهِ وَ التَّسْليمِ عَلَيْهِ بِامْرَةِ الْمُؤْمِنينَ، اولئِكَ هُمُ الْفائِزُونَ فى جَنّاتِ النَّعيمِ؛ اى مردم، كسانى كه براى بيعت با او و قبول ولايتش و سلام بر او به‌عنوان «اميرالمؤمنين» سبقت بگيرند رستگارانند و در باغهاى نعمت خواهند بود».[۳]
موقعیت تاریخی استفاده از آیات
موقعیت تاریخی استفاده از آیات ۲۰ و ۲۱ سوره توبه چنین ترسیم شده است: در آخرين جملات از خطابه يک‌ساعته پيامبر صلى الله عليه و آله در غدير آن حضرت براى تشويق مردم به بيعت با امیرالمؤمنین علیه السلام و سوق‌دادن مردم به‌سوى ولايت او، آيه قرآن را تكيهگاه كلام خويش قرار داد و آن را در سخن خود تضمين فرموده است.
در اين تركيب، آخرِ آيه ۲۰ از سوره توبه أُولئِكَ هُمُ الْفائِزُونَ آورده شده است. سپس آخر آيه ۲۱ به‌صورت فشرده با حفظ مضمون آمده است به طورى كه در قرآن جَنَّاتٍ لَهُمْ فِيها نَعِيمٌ مُقِيمٌ است و حضرت مضمون آن را با عبارت «فِى جَنَّاتِ النَّعِيمِ» آورده است. البته اين احتمال وجود دارد كه اقتباس انجام‌شده در خطبه از آيه ۹ سوره يونس یا آيه ۸ سوره لقمان باشد.[۴]
موقعيت قرآنى آیات
موقعيت قرآنى آیات ۲۰ و ۲۱ توبه در اوايل سوره توبه، مقايسهاى بين مؤمنان و بيان درجات آنهاست. در آیات قبل، سقايت (آب‌دادن به حاجيان) و آبادكردن مسجدالحرام با مجاهدت در راه خدا مساوى دانسته نشده است؛ در مقابل آن در اين آيه، هجرت‌كنندگان و جهادكنندگان با مال و جان را بالاتر معرفى مى‌نمايد و به آنان بشارت به بهشت مى‌دهد.[۵]
تحليل اعتقادى آیات
برخی محققان درباره تحلیل اعتقادی آیات ۲۰ و ۲۱ سوره توبه چنین گفته‌‌اند: تفسيری كه از تركيب قرآنى با موضوع ولايت در خطبه غدير استفاده مىشود دو وعده قرآنى براى سه عمل صالح برجسته نزد خداوند است. آن سه عمل صالح بزرگ كه سبقت و سرعت به‌سوى آن مورد توجه خداست بيعت با على عليه السلام، پذيرفتن ولايت او و گفتن عبارت «السَّلامُ عَلَيْكَ يا اميرَ الُمؤْمِنينَ؛ سلام بر تو ای امیر مؤمنان» به اوست.
اين سه به‌معناى اقرار قلبى، زبانی و عملى به صاحب‌اختيارى امیرالمؤمنین بر همه جوانب حيات معتقدان به ولایت اوست. اما دو وعده الهى براى سبقت به اين سه عمل عظيم، يكى رستگارى و خوشبختى به لطف پروردگار است؛ ديگرى باغهاى پر از نعمت كه عاقبت خوشبختى است و جايزه پروردگار در بهشت است.[۶]
پانویس
منابع
- اسرار غدیر؛ محمدباقر انصاری، تهران: نشر تک، ۱۳۸۴ش.
- سخنرانی استثنائی غدیر؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۶ش.
- غدیر در قرآن، قرآن در غدیر؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.
- واقعه قرآنی غدیر: گزارش سفر یک‌ماهه پیامبر برای اعلان ولایت در سایه آیات قرآنی؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۶ش.