آيه ۱۰۸ یوسف و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
| موضوع = دعوت انبیا و اولیای الهی همراه با بصیرت | | موضوع = دعوت انبیا و اولیای الهی همراه با بصیرت | ||
}} | }} | ||
'''آيه ۱۰۸ یوسف''' در برخی دعاهای مربوط به غدیر مورد استفاده قرار گرفته و غدیر در این دعاها به‌عنوان راه نهایی رستگاری معرفی شده است. | |||
== دعاهای قرآنی | از نظر برخی محققان، يكى از جلوههاى قرآنى غدير دعاها و زياراتى است كه در آنها به تبيين و تفسير آيات مربوط به واقعه [[غدیر]] پرداخته شده است. از جمله اين آیات، آیه ۱۰۸ سوره یوسف دانسته شده که در دعايى كه بعد از نماز روز عيد غدير وارد شده است. | ||
از نظر برخی محققان، يكى از جلوههاى قرآنى غدير، كه مورد غفلت قرار گرفته، | |||
از نظر برخی محققان، در قسمتی از این دعا که آیه ۱۰۸ سوره یوسف مورد استفاده قرار گرفته است دو بُعد پذيرش و عدم قبول ولايت، به‌عنوان مظهر توحيد و شرک مطرح شده است: در بُعد اول ايمان و پيروى همراه با بصيرت از راه پيامبر صلى الله عليه و آله مطرح شده است. در بُعد دوم، بيزارى از شرک در ولايت يا شرک در امر پروردگار با پذيرفتن ولايت و صاحب‌اختيارى هر كسى جز ائمه عليهم السلام مطرح شده است. | |||
== دعاهای قرآنی غدیر == | |||
از نظر برخی محققان، يكى از جلوههاى قرآنى غدير، كه مورد غفلت قرار گرفته، دعاها و زياراتى است كه در آنها به تبيين و تفسير آيات مربوط به واقعه [[غدیر]] پرداخته شده است. در بسيارى از دعاها و زيارات -به‌خصوص آنچه مربوط به شب و روز غدير است-ناگفتههايى از مسئله غدير به‌چشم مىخورد كه در هيچ روايت ديگرى يافت نمىشود. در مواردى شأن نزول آيات و در مواردى استشهاد به آيههاى قرآن و در مواردى مصداق قرار دادن غدير براى آيه مطرح شده است. | |||
از جمله اين آیات، آیه ۱۰۸ سوره یوسف دانسته شده است: {{قرآن|قُلْ هذِهِ سَبِيلِى أَدْعُوا إِلَى اللَّهِ عَلى بَصِيرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنِى وَ سُبْحانَ اللَّهِ وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ|ترجمه=بگو: این طریقه و راه من است که من و هر کس پیرو من است بر پایه بصیرت و بینایی به‌سوی خدا دعوت می‌کنیم و خدا از هر عیب و نقصی منزّه است و من از مشرکان نیستم}}.<ref>يوسف / ۱۰۸.</ref> اين آيه و دعاى مربوط به آن از دو بُعد مورد بررسی قرار گرفته است.<ref>يوسف / ۱۰۸؛ غدير در قرآن: ج ۳ ص ۴۲۵-۴۳۳.</ref> | از جمله اين آیات، آیه ۱۰۸ سوره یوسف دانسته شده است: {{قرآن|قُلْ هذِهِ سَبِيلِى أَدْعُوا إِلَى اللَّهِ عَلى بَصِيرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنِى وَ سُبْحانَ اللَّهِ وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ|ترجمه=بگو: این طریقه و راه من است که من و هر کس پیرو من است بر پایه بصیرت و بینایی به‌سوی خدا دعوت می‌کنیم و خدا از هر عیب و نقصی منزّه است و من از مشرکان نیستم}}.<ref>يوسف / ۱۰۸.</ref> اين آيه و دعاى مربوط به آن از دو بُعد مورد بررسی قرار گرفته است.<ref>يوسف / ۱۰۸؛ غدير در قرآن: ج ۳ ص ۴۲۵-۴۳۳.</ref> | ||
| خط ۲۷: | خط ۳۲: | ||
در دعايى كه بعد از نماز روز عيد غدير وارد شده چنين آمده است: {{متن عربی|رَبَّنا آمَنّا وَ اتَّبَعْنا مَوْلانا وَ وَلِيَّنا وَ هاديَنا وَ داعِيَنا وَ داعِىَ الانامِ، وَ صِراطَكَ السَّوِىَّ الْمُسْتَقيمَ وَ مَحَجَّتَكَ الْبَيْضاءَ، وَ سَبيلَكَ الدّاعِىَ الَيْكَ عَلى بَصيرَةٍ هُوَ وَ مَنِ اتَّبَعَهُ، وَ سُبْحانَ اللَّهِ عَمّا يُشْرِكُونَ بِوِلايَتِهِ وَ بِامْرِ رَبِّهِمْ وَ بِاتِّخاذِ الْوَلائِجِ مِنْ دُونِهِ|ترجمه=پروردگارا، ما ايمان آورديم و از صاحب‌اختيار و ولىّ و هدايت‌كننده و دعوت‌كننده ما و مردم پيروى نموديم. همان راه درست و مستقيم تو و جايگاه حجتِ واضح تو و راه تو كه او و پيروانش با بصيرت به‌سوى تو دعوت مىكنند و خدا منزه است از آنچه در ولايت على عليه السلام شرک مىورزند و درباره امر پروردگارشان كسى را شريک مىكنند و كسانى را جز او محبوب دل خود قرار مىدهند}}.<ref>عوالم العلوم: ج ۳/۱۵ ص ۲۱۷،۲۱۶؛ الاقبال: ص ۴۷۵.</ref> | در دعايى كه بعد از نماز روز عيد غدير وارد شده چنين آمده است: {{متن عربی|رَبَّنا آمَنّا وَ اتَّبَعْنا مَوْلانا وَ وَلِيَّنا وَ هاديَنا وَ داعِيَنا وَ داعِىَ الانامِ، وَ صِراطَكَ السَّوِىَّ الْمُسْتَقيمَ وَ مَحَجَّتَكَ الْبَيْضاءَ، وَ سَبيلَكَ الدّاعِىَ الَيْكَ عَلى بَصيرَةٍ هُوَ وَ مَنِ اتَّبَعَهُ، وَ سُبْحانَ اللَّهِ عَمّا يُشْرِكُونَ بِوِلايَتِهِ وَ بِامْرِ رَبِّهِمْ وَ بِاتِّخاذِ الْوَلائِجِ مِنْ دُونِهِ|ترجمه=پروردگارا، ما ايمان آورديم و از صاحب‌اختيار و ولىّ و هدايت‌كننده و دعوت‌كننده ما و مردم پيروى نموديم. همان راه درست و مستقيم تو و جايگاه حجتِ واضح تو و راه تو كه او و پيروانش با بصيرت به‌سوى تو دعوت مىكنند و خدا منزه است از آنچه در ولايت على عليه السلام شرک مىورزند و درباره امر پروردگارشان كسى را شريک مىكنند و كسانى را جز او محبوب دل خود قرار مىدهند}}.<ref>عوالم العلوم: ج ۳/۱۵ ص ۲۱۷،۲۱۶؛ الاقبال: ص ۴۷۵.</ref> | ||
== نتيجه اعتقادى آیه مندرج در دعا == | |||
در اين | به‌گفته برخی محققان، در اين قسمت از دعاى روز غدير شش آيه گنجانده شده كه يكى از آنها آيه ۱۰۸ سوره یوسف است. در اين آيه، به پيامبر صلى الله عليه و آله دستور داده شده كه اعلام كند: «اين راه من است كه من و پيروانم با بصيرت به‌سوى خدا دعوت مىكنيم و از هر چه شرک است خدا را منزه مىدانيم». در دعاى روز غدير به موشكافى اين راه پرداخته شده است: اینكه اشاره {{قرآن| هذِهِ سَبِيلِى}} به كدام راه و کدام جانب است؛ در آنجا كه آمده است: {{متن عربی | آمَنّا وَ اتَّبَعْنا...}}، {{متن عربی|سَبيلَكَ الدّاعى الَيْكَ عَلى بَصيرَةٍ هُوَ وَ مَنِ اتَّبَعَهُ|ترجمه=خدايا ما ايمان آورده و پيروى مىكنيم از مولايمان...، كه راه توست و او و پيروانش با بصيرت به‌سوى آن دعوت مىكنند}}. | ||
«اين راه من است كه من و پيروانم با بصيرت | |||
در دعاى روز غدير به موشكافى اين راه پرداخته | |||
خدايا ما ايمان آورده و پيروى | |||
از نظر برخی محققان، در ادامه دو بُعد پذيرش و عدم قبول ولايت، طبق آنچه در آيه آمده، به‌عنوان مظهر توحيد و شرک مطرح شده است: در بُعد اول ايمان و پيروى همراه با بصيرت از راه پيامبر صلى الله عليه و آله مطرح شده است. در بُعد دوم، بيزارى از شرک در ولايت يا شرک در امر پروردگار با پذيرفتن ولايت و صاحب‌اختيارى هر كسى جز ائمه عليهم السلام، كه مورد اعتماد قرار گيرد، مطرح شده است. در اين باره از امام باقر علیه السلام روایت شده که فرموده است: منظور از {{قرآن|قُلْ هذِهِ سَبِيلِى ...}} پيامبر و اميرالمؤمنين و اوصياء بعد از ايشان است.<ref>بحار الانوار، ج ۹، ص ۲۱۵ و ج ۲۴ ص ۲۱.</ref> امام صادق علیه السلام درباره همين آيه مىفرمايد: منظور ولايت ما اهل بيت است كه هيچ‌كس جز گمراه آن را انكار نمىكند.<ref>بحار الانوار، ج ۲۴ ص ۲۳.</ref> | |||
«آنچه را که می‌گویند، اهمیّتی ندارد. خداوند متعال به پیامبر صلی الله علیه و آله فرموده است {{متن قرآن|قُلْ هَذِهِ سَبِیلِی أَدْعُو إِلَی الله عَلَی بَصِیرَةٍ أَنَاْ وَ مَنِ اتَّبَعَنِی}} به خداوند سوگند که جز علی علیه السلام که نُه سال داشت، کسی از | همچنین در این زمینه نقل شده که علیّ بن حسّان به امام جواد علیه السلام گفت: «مولای من! مردم درباره کم‌سن و سال بودن شما را در امر امامت ایراد می‌گیرند. فرمود: {{متن عربی|وَ مَا یُنْکِرُونَ مِنْ ذَلِکَ قَوْلَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ لَقَدْ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ لِنَبِیِّهِ صلی الله علیه و آله}} {{متن قرآن|قُلْ هذِهِ سَبِیلِی أَدْعُوا إِلَی اللهِ عَلی بَصِیرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنِی}} {{متن عربی|فَوَ اللَّهِ مَا تَبِعَهُ إِلَّا عَلِیٌّ علیه السلام وَ لَهُ تِسْعُ سِنِینَ وَ أَنَا ابْنُ تِسْعِ سِنِینَ.}}: «آنچه را که می‌گویند، اهمیّتی ندارد. خداوند متعال به پیامبر صلی الله علیه و آله فرموده است: {{متن قرآن|قُلْ هَذِهِ سَبِیلِی أَدْعُو إِلَی الله عَلَی بَصِیرَةٍ أَنَاْ وَ مَنِ اتَّبَعَنِی}} به خداوند سوگند که جز علی علیه السلام که نُه سال داشت، کسی از پیامبر اطاعت نکرد و من هم نُه سال دارم».<ref>تفسیر اهل بیت علیهم السلام، ج۷، ص۱۹۶؛ الکافی، ج۱، ص۳۸۴؛ بحارالأنوار، ج۳۶، ص۵۱؛ تفسیرالقمی، ج۱، ص۳۵۸؛ تفسیرالعیاشی، ج۲، ص۲۰۰.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:قرآن و غدیر]] | [[رده:قرآن و غدیر]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۳۸
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| سوره | سوره یوسف (۱۲) |
| آیه | ۱۰۸ |
| جزء | ۱۳ |
| محتوای آیه | |
| مکان نزول | مکه |
| موضوع | دعوت انبیا و اولیای الهی همراه با بصیرت |
آيه ۱۰۸ یوسف در برخی دعاهای مربوط به غدیر مورد استفاده قرار گرفته و غدیر در این دعاها به‌عنوان راه نهایی رستگاری معرفی شده است.
از نظر برخی محققان، يكى از جلوههاى قرآنى غدير دعاها و زياراتى است كه در آنها به تبيين و تفسير آيات مربوط به واقعه غدیر پرداخته شده است. از جمله اين آیات، آیه ۱۰۸ سوره یوسف دانسته شده که در دعايى كه بعد از نماز روز عيد غدير وارد شده است.
از نظر برخی محققان، در قسمتی از این دعا که آیه ۱۰۸ سوره یوسف مورد استفاده قرار گرفته است دو بُعد پذيرش و عدم قبول ولايت، به‌عنوان مظهر توحيد و شرک مطرح شده است: در بُعد اول ايمان و پيروى همراه با بصيرت از راه پيامبر صلى الله عليه و آله مطرح شده است. در بُعد دوم، بيزارى از شرک در ولايت يا شرک در امر پروردگار با پذيرفتن ولايت و صاحب‌اختيارى هر كسى جز ائمه عليهم السلام مطرح شده است.
دعاهای قرآنی غدیر
از نظر برخی محققان، يكى از جلوههاى قرآنى غدير، كه مورد غفلت قرار گرفته، دعاها و زياراتى است كه در آنها به تبيين و تفسير آيات مربوط به واقعه غدیر پرداخته شده است. در بسيارى از دعاها و زيارات -به‌خصوص آنچه مربوط به شب و روز غدير است-ناگفتههايى از مسئله غدير به‌چشم مىخورد كه در هيچ روايت ديگرى يافت نمىشود. در مواردى شأن نزول آيات و در مواردى استشهاد به آيههاى قرآن و در مواردى مصداق قرار دادن غدير براى آيه مطرح شده است.
از جمله اين آیات، آیه ۱۰۸ سوره یوسف دانسته شده است: 
قُلْ هذِهِ سَبِيلِى أَدْعُوا إِلَى اللَّهِ عَلى بَصِيرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنِى وَ سُبْحانَ اللَّهِ وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ؛ بگو: این طریقه و راه من است که من و هر کس پیرو من است بر پایه بصیرت و بینایی به‌سوی خدا دعوت می‌کنیم و خدا از هر عیب و نقصی منزّه است و من از مشرکان نیستم 
.[۱] اين آيه و دعاى مربوط به آن از دو بُعد مورد بررسی قرار گرفته است.[۲]
متن آیه در متن دعا
در دعايى كه بعد از نماز روز عيد غدير وارد شده چنين آمده است: «رَبَّنا آمَنّا وَ اتَّبَعْنا مَوْلانا وَ وَلِيَّنا وَ هاديَنا وَ داعِيَنا وَ داعِىَ الانامِ، وَ صِراطَكَ السَّوِىَّ الْمُسْتَقيمَ وَ مَحَجَّتَكَ الْبَيْضاءَ، وَ سَبيلَكَ الدّاعِىَ الَيْكَ عَلى بَصيرَةٍ هُوَ وَ مَنِ اتَّبَعَهُ، وَ سُبْحانَ اللَّهِ عَمّا يُشْرِكُونَ بِوِلايَتِهِ وَ بِامْرِ رَبِّهِمْ وَ بِاتِّخاذِ الْوَلائِجِ مِنْ دُونِهِ؛ پروردگارا، ما ايمان آورديم و از صاحب‌اختيار و ولىّ و هدايت‌كننده و دعوت‌كننده ما و مردم پيروى نموديم. همان راه درست و مستقيم تو و جايگاه حجتِ واضح تو و راه تو كه او و پيروانش با بصيرت به‌سوى تو دعوت مىكنند و خدا منزه است از آنچه در ولايت على عليه السلام شرک مىورزند و درباره امر پروردگارشان كسى را شريک مىكنند و كسانى را جز او محبوب دل خود قرار مىدهند».[۳]
نتيجه اعتقادى آیه مندرج در دعا
به‌گفته برخی محققان، در اين قسمت از دعاى روز غدير شش آيه گنجانده شده كه يكى از آنها آيه ۱۰۸ سوره یوسف است. در اين آيه، به پيامبر صلى الله عليه و آله دستور داده شده كه اعلام كند: «اين راه من است كه من و پيروانم با بصيرت به‌سوى خدا دعوت مىكنيم و از هر چه شرک است خدا را منزه مىدانيم». در دعاى روز غدير به موشكافى اين راه پرداخته شده است: اینكه اشاره هذِهِ سَبِيلِى به كدام راه و کدام جانب است؛ در آنجا كه آمده است: «آمَنّا وَ اتَّبَعْنا...»، «سَبيلَكَ الدّاعى الَيْكَ عَلى بَصيرَةٍ هُوَ وَ مَنِ اتَّبَعَهُ؛ خدايا ما ايمان آورده و پيروى مىكنيم از مولايمان...، كه راه توست و او و پيروانش با بصيرت به‌سوى آن دعوت مىكنند».
از نظر برخی محققان، در ادامه دو بُعد پذيرش و عدم قبول ولايت، طبق آنچه در آيه آمده، به‌عنوان مظهر توحيد و شرک مطرح شده است: در بُعد اول ايمان و پيروى همراه با بصيرت از راه پيامبر صلى الله عليه و آله مطرح شده است. در بُعد دوم، بيزارى از شرک در ولايت يا شرک در امر پروردگار با پذيرفتن ولايت و صاحب‌اختيارى هر كسى جز ائمه عليهم السلام، كه مورد اعتماد قرار گيرد، مطرح شده است. در اين باره از امام باقر علیه السلام روایت شده که فرموده است: منظور از قُلْ هذِهِ سَبِيلِى ... پيامبر و اميرالمؤمنين و اوصياء بعد از ايشان است.[۴] امام صادق علیه السلام درباره همين آيه مىفرمايد: منظور ولايت ما اهل بيت است كه هيچ‌كس جز گمراه آن را انكار نمىكند.[۵]
همچنین در این زمینه نقل شده که علیّ بن حسّان به امام جواد علیه السلام گفت: «مولای من! مردم درباره کم‌سن و سال بودن شما را در امر امامت ایراد می‌گیرند. فرمود: «وَ مَا یُنْکِرُونَ مِنْ ذَلِکَ قَوْلَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ لَقَدْ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ لِنَبِیِّهِ صلی الله علیه و آله» قُلْ هذِهِ سَبِیلِی أَدْعُوا إِلَی اللهِ عَلی بَصِیرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنِی «فَوَ اللَّهِ مَا تَبِعَهُ إِلَّا عَلِیٌّ علیه السلام وَ لَهُ تِسْعُ سِنِینَ وَ أَنَا ابْنُ تِسْعِ سِنِینَ.»: «آنچه را که می‌گویند، اهمیّتی ندارد. خداوند متعال به پیامبر صلی الله علیه و آله فرموده است: قُلْ هَذِهِ سَبِیلِی أَدْعُو إِلَی الله عَلَی بَصِیرَةٍ أَنَاْ وَ مَنِ اتَّبَعَنِی به خداوند سوگند که جز علی علیه السلام که نُه سال داشت، کسی از پیامبر اطاعت نکرد و من هم نُه سال دارم».[۶]
پانویس
- ↑ يوسف / ۱۰۸.
- ↑ يوسف / ۱۰۸؛ غدير در قرآن: ج ۳ ص ۴۲۵-۴۳۳.
- ↑ عوالم العلوم: ج ۳/۱۵ ص ۲۱۷،۲۱۶؛ الاقبال: ص ۴۷۵.
- ↑ بحار الانوار، ج ۹، ص ۲۱۵ و ج ۲۴ ص ۲۱.
- ↑ بحار الانوار، ج ۲۴ ص ۲۳.
- ↑ تفسیر اهل بیت علیهم السلام، ج۷، ص۱۹۶؛ الکافی، ج۱، ص۳۸۴؛ بحارالأنوار، ج۳۶، ص۵۱؛ تفسیرالقمی، ج۱، ص۳۵۸؛ تفسیرالعیاشی، ج۲، ص۲۰۰.