آیات ۲۵ تا ۲۹ فرقان و غدیر: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
== تفسیر آیات درباره اصحاب صحیفه == | == تفسیر آیات درباره اصحاب صحیفه == | ||
آیات ۲۵ تا ۲۹ سوره فرقان، به این شرح درباره اصحاب صحیفه تفسیر شده است: اصحاب صحيفه در [[حجةالوداع]] پيماننامهای امضا كردند برای غصب خلافت. عاقبت این عمل برای عاملان آن حسرت و ندامت بوده است. | آیات ۲۵ تا ۲۹ سوره فرقان، به این شرح درباره اصحاب صحیفه تفسیر شده است: اصحاب صحيفه در [[حجةالوداع]] پيماننامهای امضا كردند برای غصب خلافت. عاقبت این عمل برای عاملان آن حسرت و ندامت بوده است. اين حسرت و ندامت برای پيروان آنان نيز دانسته شده که در هنگام مرگ به سراغ آنان میآید. | ||
اين حسرت و ندامت | |||
از ارتباط اين آيات با اصحاب صحيفه ملعونه سه نكته مهم استفاده مى شود كه روايات مفصلى هم درباره آنها وارد شده است: | از ارتباط اين آيات با اصحاب صحيفه ملعونه سه نكته مهم استفاده مى شود كه روايات مفصلى هم درباره آنها وارد شده است: |
نسخهٔ ۲۲ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۵:۲۱
مشخصات آیه | |
---|---|
سوره | سوره فرقان (۲۵) |
آیه | ۲۵ تا ۲۹ |
جزء | ۱۸ |
محتوای آیه | |
مکان نزول | مکه |
موضوع | پشیمانی بی نتیجه کافران و منافقان در قیامت |
تفسیر آیات درباره اصحاب صحیفه
آیات ۲۵ تا ۲۹ سوره فرقان، به این شرح درباره اصحاب صحیفه تفسیر شده است: اصحاب صحيفه در حجةالوداع پيماننامهای امضا كردند برای غصب خلافت. عاقبت این عمل برای عاملان آن حسرت و ندامت بوده است. اين حسرت و ندامت برای پيروان آنان نيز دانسته شده که در هنگام مرگ به سراغ آنان میآید.
از ارتباط اين آيات با اصحاب صحيفه ملعونه سه نكته مهم استفاده مى شود كه روايات مفصلى هم درباره آنها وارد شده است:
بيزارى اصحاب صحيفه از يكديگر هنگام مرگ و در قيامت و حسرتشان بر گذشته سياه خود. و اما بيزارى اصحاب صحيفه از يكديگر در قيامت:
خداوند در روز قيامت صحنه هاى تكان دهنده اى از بانيان انحراف در اسلام به نمايش مى گذارد تا اصحاب صحيفه و عمق جنايتشان بر همه روشن شود.
همان آيه اى كه ابوبكر هنگام مرگ بر زبان آورد و بر خود تطبيق كرد كه لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءَنِي ... [۱] در كلام امام باقر علیه السلام به طور كامل تفسير شده است:
يَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلى يَدَيْهِ : « روزی که ستمکار، دو دست خود را [از شدت اندوه و حسرت به دندان] می گزد، ظالم يعنى ابوبكر.
يَقُولُ يا لَيْتَنِى اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلاً :«می گوید: ای کاش همراه این پیامبر راهی به سوی حق بر میگرفتم»، يعنى اى كاش على را با پيامبر پذيرفته بودم.[۲]
يا ليتنى لم اتخذ فلانا خليلا : «ای وای، کاش من فلانی را [که سبب بدبختی من شد] به دوستی نمی گرفتم»، فلانى يعنى عمر.
لَقَدْ أَضَلَّنِى عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جاءَنِى : «بی تردید مرا از قرآن پس از آنکه برایم آمد گمراه کرد.» ذكر يعنى ولايت.
وَ كانَ الشَّيْطانُ لِلْإِنْسانِ خَذُولاً : «و شیطان همواره انسان را [پس از گمراه کردنش تنها و غریب در وادی هلاکت] وا میگذارد»، شيطان يعنى دومى.[۳]
در آياتى از قرآن رو در رويى ابوبكر و عمر در روز قيامت مطرح شده كه خلق جهان بيزارى آنان از يكديگر را به تماشا خواهند نشست، و آن روزى است كه ما به على مى نازيم.
امام باقر علیه السلام آيات ۳۸ و ۳۹ سوره زخرف را در اين رابطه چنين تفسیر فرمود:
حَتَّى إِذا جاءَنا : «تا زمانی که [در قیامت] نزد ما آیند»، يعنى ابوبكر و عمر، آنگاه كه يكديگر را مى بينند يكى به ديگرى خواهد گفت:
يا لَيْتَ بَيْنِى وَ بَيْنَكَ بُعْدَ الْمَشْرِقَيْنِ فَبِئْسَ الْقَرِينُ :« ای کاش میان من و تو فاصله و دوری مشرق و مغرب بود، پس بد همنشینی بودی!»
آنجاست كه خدا به پيامبرش مى فرمايد:
به ابوبكر و عمر و پيروانشان بگو: لَنْ يَنْفَعَكُمُ الْيَوْمَ إِذْ ظَلَمْتُمْ أَنَّكُمْ فِى الْعَذابِ مُشْتَرِكُونَ : «امروز این گفتگو و آرزوی دوری از شیطان] هرگز به شما سودی نمی دهد؛ زیرا [در دنیا] ستم ورزیدید [و] اکنون همه با هم در عذاب مشترک خواهید بود» يعنى اكنون كه در حق آل محمد عليهم السلام ظلم كرده ايد.[۴]
از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله روایت شده است: «مَا مِنْ عَبْدٍ وَ لَا أَمَهًٍْ أُعْطِیَ بَیْعَهًَْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ عَلِیٍّ فِی الظَّاهِرِ وَ نَکَثَهَا فِی الْبَاطِنِ وَ أَقَامَ عَلَی نِفَاقِهِ إِلَّا وَ إِذَا جَاءَهُ مَلَکُ الْمَوْتِ لِقَبْضِ رُوحِهِ تَمَثَّلَ لَهُ إِبْلِیسُ وَ أَعْوَانُهُ وَ تَمَثَّلَتِ النِّیرَانُ وَ أَصْنَافُ عَفَارِیتِهَا لِعَیْنَیْهِ وَ قَلْبِهِ وَ مَقَاعِدِهِ مِنْ مَضَایِقِهَا وَ تَمَثَّلَ لَهُ أَیْضاً الْجِنَانُ وَ مَنَازِلُهُ فِیهَا لَوْ کَانَ بَقِیَ عَلَی إِیمَانِهِ وَ وَفَی بِبَیْعَتِهِ فَیَقُولُ لَهُ مَلَکُ الْمَوْتِ انْظُرْ إِلَی تِلْکَ الْجِنَانِ الَّتِی لَا یُقَادِرُ قَدْرَ سَرَّائِهَا وَ بَهْجَتِهَا وَ سُرُورِهَا إِلَّا اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِینَ کَانَتْ مُعَدَّهًًْ لَکَ فَلَوْ کُنْتَ بَقِیتَ عَلَی وَلَایَتِکَ لِأَخِی مُحَمَّدٍ رسول الله کَانَ یَکُونُ إِلَیْهَا مَصِیرُکَ یَوْمَ فَصْلِ الْقَضَاءِ وَ لَکِنْ نَکَثْتَ وَ خَالَفْتَ فَتِلْکَ النِّیرَانُ وَ أَصْنَافُ عَذَابِهَا وَ زَبَانِیَتِهَا وَ أَفَاعِیهَا الْفَاغِرَهًْ أَفْوَاهُهَا وَ عَقَارِبِهَا النَّاصِبَهًْ أَذْنَابَهَا وَ سِبَاعِهَا الشَّائِلَهًْ مَخَالِبُهَا وَ سَائِرُ أَصْنَافِ عَذَابِهَا هُوَ لَکَ وَ إِلَیْهَا مَصِیرُکَ فَعِنْدَ ذَلِکَ یَقُولُ» یا لَیْتَنِی اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِیلًا «وَ قَبِلْتُ مَا أَمَرَنِی بِهِ وَ الْتَزَمْتُ مِنْ مُوَالَاهًْ عَلِیٍّ مَا أَلْزَمَنِی.»:
هر برده و کنیزی که در ظاهر با امیرالمؤمنین بیعت کرده و از درون، آن را شکسته و بر نفاق خود باقی مانده باشد، هنگامیکه ملکالموت برای قبض روح او بیاید، ابلیس و یارانش در برابر او ظاهر شوند و آتش و انواع مختلف عذاب آن در چشم و قلبش و نشیمنگاهش در تنگناهای آتش برایش قابل مشاهده گردد، و همچنین باغها و منزلگاههایی که درصورت پایداری بر ایمان و وفای به بیعت، مخصوص او بود، نیز به او نشان داده میشود.
سپس ملکالموت به او میگوید: نگاه کن، اگر بر ولایت و دوستی خود بر برادر محمّد صلی الله علیه و آله باقی میماندی، در روز فیصله قضاوت خداوند، سرانجامت در آن باغهایی بود که مقدار آسایش و خوشی و شادی موجود در آن را تنها خداوند میداند، امّا تو پیمانت را شکستی و مخالفت ورزیدی.
بنابراین، آن آتش با انواع مختلف عذاب و نگهبانان دوزخی که پتک در دست دارند و افعیهای دهان باز و عقربهایی که دم هایشان را بر افراشتهاند و درندگانی که پنجه هایشان را آماده کردهاند، و دیگر عذابهای آن، مخصوص توست که بهسوی آن میروی. سپس آن شخص می گوید: یا لَیْتَنِی اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِیلًا : «ای کاش همراه این پیامبر راهی به سوی حق بر میگرفتم»؛ دستوراتش را میپذیرفتم و اوامرش را دربارهی ولایت علیّبنابیطالب اجرا میکردم.[۵]
حمادبنحریز از امام صادق علیه السلام روایت کرده که ایشان در مورد آیه: یَا لَیْتَنِی اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِیلاً فرمود: «منظور از این آیه، امام علیّبنابیطالب علیه السلام است».[۶]
پانویس
- ↑ فرقان / ۲۵ - ۲۹.
- ↑ فرقان/ ۲۵ - ۲۹؛ غدير در قرآن: ج ۱ ص ۲۹۲ - ۲۹۴.
- ↑ بحار الانوار: ج ۳۰ ص ۱۴۹ ح ۵ .
- ↑ بحار الانوار: ج ۳۰ ص ۱۵۶ ح ۱۴.
- ↑ تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۴۰۴؛ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۸؛ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۳۷۰.
- ↑ تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۰، ص۴۰۲؛ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۱۷؛ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۳۶۹.