آمار موضوعات و کلمات در خطبه غدیر

با نگرشى در سرتاسر خطبه، سه جهت مهم آمارى را مورد توجه قرار مى‏ دهيم:

اول: آمارى از موضوعات مورد نظر حضرت و تعداد جملاتى كه درباره هر يک آمده، و شرح آن چنين است:

1. صفات خداوند تعالى: ۱۱۰ جمله.
2. مقام پيامبرصلى الله عليه وآله: ۱۰ جمله.
3. ولايت اميرالمؤمنين‏ عليه السلام: ۵۰ جمله.
4. ولايت ائمه‏ عليهم السلام: ۱۰ جمله.
5. فضائل اميرالمؤمنين‏ عليه السلام: ۲۰ جمله.
6. حكومت حضرت مهدى‏ عليه السلام: ۲۰ جمله.
7. شيعيان اهل‏بيت و دشمنان ايشان: ۲۵ جمله.
8. بيعت با معصومين‏ عليهم السلام: ۱۰ جمله.
9. قرآن و تفسيرِ آن: ۱۲ جمله.
10. حلال و حرام، و واجبات و محرمات: ۲۰ جمله.

دوم: آمارى از كلمات و اسماء به كار رفته در خطبه كه اهميت آنها را جلوه مى‏ دهد:

1. نام اميرالمؤمنين ‏عليه السلام چهل بار به عنوان «على ‏عليه السلام» تصريح شده است.
2. كلمه «ائمه‏ عليهم السلام» ده بار صريحاً آمده است.
3. نام امام ‏زمان ‏عليه السلام چهار بار به عنوان «مهدى‏ عليه السلام» ذكر شده است.

البته اكثر خطبه درباره ائمه‏ عليهم السلام است كه به صورت ضمير يا اشاره يا عطف آمده است، و نيز درباره ائمه‏ عليهم السلام مطالب بسيارى به صورت ضمير و عطف به مطالب قبل ذكر شده است. همچنين مطالب بسيارى درباره حضرت بقيةاللَّه‏ عليه السلام آمده است.

منظور از ذكر موارد فوق، تصريح ‏هاى پيامبرصلى الله عليه وآله به اين اسماء مبارک است كه اهميت فوق العاده آن را مى‏ رساند.

سوم: آمارى از آيات قرآنى كه به عنوان شاهد و يا براى تفسير در خطبه آمده است. استشهاد به آيات قرآن در بسيارى از مواضع خطبه از نكات شاخص آن است. آياتى كه در خطبه غدير به عنوان شاهد يا تفسير آمده ۵۰ مورد است كه اهميت اين سند بزرگ اسلام را جلوه‏ گر مى ‏كند.

تفسير ۲۵ آيه قرآن به اهل ‏بيت‏ عليهم السلام و ۱۵ آيه به دشمنان اهل‏ بيت‏ عليهم السلام در متن خطبه نيز از نكات بسيار مهم آن است.

بيش از ۱۰ آيه از قرآن نيز در ايام واقعه غدير نازل شده كه آيات «يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ...» و «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتى وَرَضيتُ لَكُمُ الإِسْلامَ ديناً» و «سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ» نمونه‏ هاى بارز آن است.

اينها آمارى مختصر از مواضع مهم خطبه بود. با مطالعه دقيق ‏تر خطبه مى‏توان آمارهاى جالب‏ ترى تهيه كرد و به نكات دقيق‏ ترى پى برد.