حجةالوداع: تفاوت میان نسخه‌ها

«اسْتَغْفِرْ لَهُمْ أَوْ لَا تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ إِنْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ سَبْعِينَ مَرَّةً فَلَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ ۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ كَفَرُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ» <ref>توبه /  ۸۰ .</ref> : چه براى آنان آمرزش بخواهى يا برايشان آمرزش نخواهى (يكسان است، حتى) اگر هفتاد بار برايشان آمرزش طلب كنى هرگز خدا آنان را نخواهد آمرزيد چرا كه آنان به خدا و فرستاده ‏اش كفر ورزيدند و خدا گروه فاسقان را هدايت نمى‏ كند.

چنانكه در آیات ذكر شده ملاحظه شد، جمعيت انبوهى از مسلمانان در ظاهر به لباس اسلام در آمده بودند. اين آيات نشان مى ‏دهد كه جريانى خطرناک و فريب‏كار و مكار در داخل جامعه اسلامى منتظر و مترصّد فرصت بودند، و متأسفانه اينان اكثريت مطلق را تشكيل مى‏ دادند.

همچنين در نيمه دوم آيه ۶۸ سرّى نهفته است؛ آنجا كه آيه از اين امر نازل شده و اهميت بالاى آن در بر پا داشتن و اقامه كتاب اللَّه المجيد سخن مى‏ گويد. ولى بسيارى از اهل كتاب آن را نمى‏ پذيرند، و اين امر نازل شده طغيان و سركشى و كفر ايشان را مى‏ افزايد! خداوند مى‏ فرمايد:

چون به خوبى در ماهيت اين امرى كه بر اين سه پيامبر؛ يعنى حضرت موسى و عيسى‏ عليهما السلام و پيامبر ما [[حضرت محمد صلى الله عليه وآله]] نازل شد بيانديشيم، مى‏ بينيم همان امرى كه امت ‏هاى آن انبياء عليهم السلام از ايشان نپذيرفتند و در مورد آن توطئه كردند و سركشى و كفرشان افزون شد، در امت اسلام هم رخ داده است. اين امر چيزى غير از خلافت و وصايت پس از پيامبر صلى الله عليه وآله نيست. سرّ قضيه در همين نكته پنهان است، و اين چيزى است كه وحى الهى در مورد آن با تو همگان مى‏ گويد.

'''الف'''. امت [[موسی علیه السلام|حضرت موسی علیه السلام]] كه [[خلیفه]] و جانشين آن حضرت يعنى حضرت هارون‏ عليه السلام را نمى ‏پذيرند و كنار مى ‏زنند. خداوند متعال مى‏ فرمايد:«و واعدنا موسى ثلاثين ليلة و اتممناها بعشر فتمَّ ميقات ربه اربعين ليلة و قال موسى لاخيه هارون اخلفنى فى قومى و اصلح و لا تتَّبع سبيل المفسدين» <ref>اعراف /  ۱۴۲.</ref>: و با موسى سى شب وعده گذاشتيم و آن را با ده شب ديگر تمام كرديم تا آنكه وقت معين پروردگارش در چهل شب به سر آمد و موسى (هنگام رفتن به كوه طور) به برادرشان هارون فرمودند در ميان قوم من جانشينم باشید و (كار آنان را) اصلاح كنید و راه فسادگران را پيروى مكنید.

سپس حضرت هارون‏ عليه السلام وفات يافتند و جناب يوشع بن نون‏ عليه السلام وصى و جانشين حضرت موسى‏ عليه السلام گرديدند. بنى‏ اسرائيل به هفتاد و يك فرقه در مقابل ایشان تقسيم شدند، كه هفتاد فرقه از آنها در آتش اند و تنها يك فرقه نجات مى‏ يابند. آنان همان‏ هايى هستند كه وصى و خليفه حضرت موسى‏ عليه السلام پيروى كردند.

'''ب.''' امت حضرت عيسى‏ عليه السلام وصى و خليفه آن حضرت شمعون صفا عليه السلام را نپذيرفته و ردّ كردند. البته به جز گروهى اندك كه به شمعون‏ عليه السلام وفادار ماندند، و بدين ترتيب امت آن حضرت به ضلالت پيشينيان خود بازگشتند. خداوند متعال با اشاره به سنت اختلاف بعد از انبياء عليهم السلام و از جمله حضرت عيسى‏ عليه السلام مى‏ فرمايد:

«چون عيسى از آنان احساس كفر كردند گفتند ياران من در راه خدا چه كسان اند حواريون گفتند ما ياران (دين) خداييم به خدا ايمان آورده ‏ايم و گواه باش كه ما تسليم (او) هستيم . پروردگارا به آنچه نازل كردى گرويديم و فرستاده (ات) را پيروى كرديم پس ما را در زمره گواهان بنويس . و (دشمنان) مكر ورزيدند و خدا (در پاسخشان) مكر در ميان آورد و خداوند بهترين مكّاران است<ref>مکر ، کار عاجزان است نه خداى توانا ، و مسلماً مقصود از «مکرِ» خدا بى اثر ساختن حیله آنان و یا کیفر دادن به مکر آنها است، و علت این که بى اثر ساختن یا کیفر دادن را، مکر خوانده است به خاطر رعایت صناعت مشاکله است.

ولى وقتى پيامبر صلى الله عليه و آله به شهادت رسيد، اين عصمت به پايان رسيد، و با شهادت حضرتش -  اين عصمت الهى كه در آيه تبليغ به آن اشاره شده -  نيز رخت بربست، و بازگشت به ضلالت پيشين -  كه قرآن كريم از آن سخن مى ‏گويد -  واقع شد:

در آيه تبليغ با صيغه وعيد و اعلام خطر در خصوص نتايج وخيم كه در آينده دعوت وجود دارد سخن مى‏ گويد، و تصريح مى‏ كند كه همه چيز در معرض طوفان‏ هاى هولناك قرار دارد. به طورى كه اگر اين تبليغ صورت نگيرد گويا رسول‏ اللَّه‏ صلى الله عليه وآله بطور کل رسالت خود را تبليغ نكرده است.

در نگاهى ديگر اين آيه بر اين نكته دلالت دارد كه ولايت، اين بناى الهى استوار و گرانقدر پايان بخش اديان الهى و عصاره همه آنهاست. و لذا اگر اين امر خطير تبليغ نگردد كل اديان آسمانى فرو ريخته و منهدم مى ‏شود. از اينجاست كه عظمت ولايت آشكار مى‏ گردد، كه وجهى ديگر از نبوت است. اينكه دين و تشريع الهى جز با وجود يكى از اين دو حفظ نمى‏ گردد. وقتى نبوت پنهان گردد ولايت آشكار مى‏ شود و از دين محافظت مى‏ كند و رهبرى را به دست مى‏ گيرد.

در واقع بر پا داشتن تورات و انجيل حقيقى و اصيل نيز منوط به وجود و حضور پيامبر اكرم ‏صلى الله عليه و آله يا جانشين بر حق آن حضرت در امر وصايت و خلافت الهى است. اين است مفاد عبارت «ما انزل اليكم من ربكم» در خصوص امر ولايت نبى و جانشين آن حضرت.

هر كس دو آيه پيش از آيه تبليغ و آيه پس از آن را بخواند، در مى‏ يابد كه اين آيات از يهود و نصارى سخن مى‏ گويد. بلكه اين سوره -  يعنى سوره مائده -  تقريباً همه ‏اش به اين قضيه پرداخته، و از سنت ‏هاى الهى در مورد اين امت‏ ها خبر داده، و ميثاق‏ ها و پيمان‏ هاى الهى كه خداوند از ايشان گرفته و اينكه چگونه آنها اين پيمان ‏ها و ميثاق‏ ها را نقض كرده‏ اند سخن گفته است. خداوند متعال مى‏ فرمايد:  

گويا اين آيات صرفاً براى مقدمه‏ چينى جهت آنچه در بيعت غدير و پس از آن رخ خواهد داد نازل شده است. گويا اين آيات انذار و بيم‏ دهى است نسبت به سران مرتدّانى كه به تحريف و نقض بيعت و ميثاقى كه خود در روز بيعت انجام داده بودند و آن را قطعى نموده بودند پرداختند. كسانى كه فراموش كردند در غدير به حضرت امیر عليه السلام تبريك گفتند، و فراموش كردند به آن حضرت گفتند: تو مولى و سرور من و مولى و سرور همه مؤمنان شدى!

پس امت اسلامى جهره خود را فراموش كرده و خيانت خود را آشكار ساختند، و به جز عده ‏اى اندك همگى مرتدّ شده و به ضلالت پيشينيان خود باز گشتند. فقط تعداد اندكى -  كه تعداد آنها سه يا چهار نفر بيشتر نبود -  همه از اسلام حقيقى بازگشتند.

ساير آيات نيز در خصوص اين دو امت گمراه ، سنت‏ ها و بدعت‏ هايى كه نهادند سخن مى‏ گويد. از ايشان و از تورات و انجيل و تعاليم الهى سخن مى‏ گويد، و به جز برخى مسائل فرعى ديگر كه سوره بدان پرداخته است، در پايان به سخن گفتن از امت مسيح و آنچه بر سر آنها آمد پرداخته، و حسن ختام آن چنين است كه خداوند متعال مى ‏فرمايد:

به تعبير ديگر:

در نتيجه، مهم‏ترين بخش دو رسالت عظيم دو پيامبر بزرگ در تاريخ قديم ضايع شد و از ميان رفت. قرآن كريم هم با تفصيل زياد از اين دو امت سخن گفته، تا عبرتى باشد براى صاحبان خرد.

== <big>پانویس</big> ==