آيه ۱۰۸ یوسف و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
== آیه‌ای در متن یک دعای غدیری == | == آیه‌ای در متن یک دعای غدیری == | ||
به‌گفته برخی محققان آیه ۱۰۸ سوره یوسف آیه‌ای است که در متن یکی از ادعیه مربوط به غدیر آمده است. يكى از جلوههاى قرآنى غدير دعاها و زياراتى است كه در آنها به تبيين و تفسير آيات مربوط به واقعه [[غدیر]] پرداخته شده است. در بسيارى از دعاها و زيارات -به‌خصوص آنچه مربوط به شب و روز غدير است- ناگفتههايى از مسئله غدير به‌چشم مىخورد كه در هيچ روايت ديگرى يافت نمىشود. در مواردى شأن نزول آيات و در مواردى استشهاد به آيههاى قرآن و در مواردى مصداق قرار دادن غدير براى آيه مزبور مطرح شده است. | به‌گفته برخی محققان آیه ۱۰۸ سوره یوسف آیه‌ای است که در متن یکی از ادعیه مربوط به غدیر آمده است. يكى از جلوههاى قرآنى غدير دعاها و زياراتى است كه در آنها به تبيين و تفسير آيات مربوط به واقعه [[غدیر]] پرداخته شده است. در بسيارى از دعاها و زيارات -به‌خصوص آنچه مربوط به شب و روز غدير است- ناگفتههايى از مسئله غدير به‌چشم مىخورد كه در هيچ روايت ديگرى يافت نمىشود. در مواردى شأن نزول آيات و در مواردى استشهاد به آيههاى قرآن و در مواردى مصداق قرار دادن غدير براى آيه مزبور مطرح شده است.<ref>غدير در قرآن، ج۳، ص۳۵۵.</ref> | ||
{{قرآن|قُلْ هذِهِ سَبِيلِى أَدْعُوا إِلَى اللَّهِ عَلى بَصِيرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنِى وَ سُبْحانَ اللَّهِ وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ|ترجمه=بگو اين راه من است كه با بصيرت به‌سوى خدا دعوت مى‌كنم: من و آنان كه پيروان من هستند. خدا منزه است و من از مشرکان نيستم}} | از جمله اين موارد آیه ۱۰۸ سوره یوسف است:<ref>غدير در قرآن، ج۳، ص۴۲۵-۴۳۳.</ref> {{قرآن|قُلْ هذِهِ سَبِيلِى أَدْعُوا إِلَى اللَّهِ عَلى بَصِيرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنِى وَ سُبْحانَ اللَّهِ وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ|ترجمه=بگو اين راه من است كه با بصيرت به‌سوى خدا دعوت مى‌كنم: من و آنان كه پيروان من هستند. خدا منزه است و من از مشرکان نيستم}} | ||
== آیه در متن دعا == | == آیه در متن دعا == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۸ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۵۱
 | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| نام سوره | یوسف |
| شماره آیه | ۱۰۸ |
| جزء | ۱۳ |
| محتوای آیه | |
| مکان نزول | مکه |
| موضوع | تبیین طریقه تبلیغی پیامبر به‌سوی خداوند |
| ترتیل آیه | |
آيه ۱۰۸ سوره یوسف از جمله آیاتی است که در ادعیه مربوط به غدیر آمده و در آن غدیر به‌عنوان راه پیامبر صلی الله علیه و آله برای دعوت به خداوند معرفی شده است.
به‌گفته برخی محققان، در دعايى كه بعد از نماز روز عيد غدير خوانده می‌شود از آیه ۱۰۸ سوره یوسف استفاده شده است. در تحلیل استفاده این آیه در دعای روز غدیر گفته شده که در این دعا دو بُعد پذيرش و عدم قبول ولايت، طبق آنچه در آيه آمده، به‌عنوان مظهر توحيد و شرک مطرح شده است: در بُعد اول، ايمان و پيروى از راه روشنگرانه پيامبر صلى الله عليه و آله مطرح شده است؛ در بُعد دوم، بيزارى از شرک در ولايت يا شرک در امر پروردگار مطرح شده و يا شرک با پذيرفتن ولايت و صاحب‌اختيارى هر كسى جز ائمه عليهم السلام كه مورد اعتماد قرار گيرد.
آیه‌ای در متن یک دعای غدیری
به‌گفته برخی محققان آیه ۱۰۸ سوره یوسف آیه‌ای است که در متن یکی از ادعیه مربوط به غدیر آمده است. يكى از جلوههاى قرآنى غدير دعاها و زياراتى است كه در آنها به تبيين و تفسير آيات مربوط به واقعه غدیر پرداخته شده است. در بسيارى از دعاها و زيارات -به‌خصوص آنچه مربوط به شب و روز غدير است- ناگفتههايى از مسئله غدير به‌چشم مىخورد كه در هيچ روايت ديگرى يافت نمىشود. در مواردى شأن نزول آيات و در مواردى استشهاد به آيههاى قرآن و در مواردى مصداق قرار دادن غدير براى آيه مزبور مطرح شده است.[۱]
از جمله اين موارد آیه ۱۰۸ سوره یوسف است:[۲] 
قُلْ هذِهِ سَبِيلِى أَدْعُوا إِلَى اللَّهِ عَلى بَصِيرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنِى وَ سُبْحانَ اللَّهِ وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ؛ بگو اين راه من است كه با بصيرت به‌سوى خدا دعوت مى‌كنم: من و آنان كه پيروان من هستند. خدا منزه است و من از مشرکان نيستم 
آیه در متن دعا
به گفته برخی محققان، در دعايى كه بعد از نماز روز عيد غدير خوانده می‌شود چنين آمده است: «رَبَّنا آمَنّا وَ اتَّبَعْنا مَوْلانا وَ وَلِيَّنا وَ هاديَنا وَ داعِيَنا وَ داعِىَ الانامِ، وَ صِراطَكَ السَّوِىَّ الْمُسْتَقيمَ وَ مَحَجَّتَكَ الْبَيْضاءَ، وَ سَبيلَكَ الدّاعِىَ الَيْكَ عَلى بَصيرَةٍ هُوَ وَ مَنِ اتَّبَعَهُ، وَ سُبْحانَ اللَّهِ عَمّا يُشْرِكُونَ بِوِلايَتِهِ وَ بِامْرِ رَبِّهِمْ وَ بِاتِّخاذِ الْوَلائِجِ مِنْ دُونِهِ؛ پروردگارا، ما ايمان آورديم و از صاحب اختيار و ولىّ و هدايت‌كننده و دعوت‌كننده ما و مردم پيروى نموديم، همان راه درست و مستقيم تو، و جايگاه حجتِ واضح تو، و راه تو كه او و پيروانش با بصيرت به‌سوى تو دعوت مىكنند، و خدا منزه است از آنچه در ولايت على عليه السلام شرک مىورزند و درباره امر پروردگارشان كسى را شريک مىكنند و كسانى را جز او محبوب دل خود قرار مىدهند».[۳]
تحلیل اعتقادى آیه در دعا
برخی محققان استفاده از آیه ۱۰۸ سوره یوسف در دعای بعد از نماز روز غدیر چنین تحلیل کرده‌اند:[۴] در اين قسمت از دعا شش آيه گنجانده شده كه يكى آیه ۱۰۸ سوره یوسف است. در اين آيه به پيامبر صلى الله عليه و آله دستور داده شده كه اعلام كند: «اين راه من است كه من و پيروانم با بصيرت به‌سوى خدا دعوت مىكنيم و از هر چه شرک است خدا را منزه مى دانيم». در دعاى روز غدير به تبیین این را پرداخته شده است: «آمَنّا وَ اتَّبَعْنا...»، «سَبيلَكَ الدّاعى الَيْكَ عَلى بَصيرَةٍ هُوَ وَ مَنِ اتَّبَعَهُ ...؛ خدايا ما ايمان آورده و پيروى مىكنيم از مولايمان...، كه راه توست و او و پيروانش با بصيرت به‌سوى آن دعوت مىكنند».
آنگاه دو بُعد پذيرش و عدم قبول ولايت، طبق آنچه در آيه آمده، به‌عنوان مظهر توحيد و شرک مطرح شده است: در بُعد اول، ايمان و پيروى از راه روشنگرانه پيامبر صلى الله عليه و آله مطرح شده است؛ در بُعد دوم، بيزارى از شرک در ولايت يا شرک در امر پروردگار مطرح شده و يا شرک با پذيرفتن ولايت و صاحب‌اختيارى هر كسى جز ائمه عليهم السلام كه مورد اعتماد قرار گيرد. در اين باره امام باقر علیه السلام مىفرمايد: منظور از قُلْ هذِهِ سَبِيلِى ... پيامبر و اميرالمؤمنين و اوصياء بعد از ايشان است.[۵] امام صادق علیه السلام درباره همين آيه مىفرمايد: منظور ولايت ما اهل بيت است كه هيچ‌كس جز گمراه آن را انكار نمىكند.[۶]
پانویس
منابع
- الإقبال بالأعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة؛ علی بن موسی (ابن‌طاووس)، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم: مکتب الإعلام الإسلامی، ۱۴۱۸ق.
- بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار؛ محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، بیروت: دار إحياء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
- عوالم العلوم و المعارف و الأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال؛ عبدالله بن نورالله بحرانى اصفهانى، م قرن ۱۲ق، تحقیق: محمدباقر موحد ابطحى اصفهانى، قم: مؤسسة الإمام المهدى علیه السلام، دوم، ۱۳۸۲ش.
- غدیر در قرآن، قرآن در غدیر؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.