معرفت

معرفتِ غدير

از امام رضا علیه السلام روايت شده است كه فرمود: لو عرف الناس فضل هذا اليوم بحقيقته لصافحتهم الملائكة فى كل يوم عشر مرّات: اگر مردم عظمت (و جايگاه والاى) اين روز (غدير) را به معناى واقعى آن بشناسند، (چنان منزلتى خواهند يافت كه) فرشتگان روزى ده بار با آنان مصافحه خواهند كرد.

اميرالمؤمنين ‏عليه السلام فرموده است: ...إنا لأمراء الكلام: به يقين ما اميران و فرمانروايان (عرصه) سخن هستيم. اين سخن اميرالمؤمنين ‏عليه السلام از آن رو نقل شد تا همگان بدانند كه حضرات معصومين‏ عليهم السلام در انتخاب واژه و جمله بسيار دقيق بوده و هرگز به گزاف سخن نمى‏ گويند. بنابراين، بايد در هر نكته و سخن از آن بزرگواران به دقت تأمل كرد.

نكته ‏اى كه در جمله «لو عرف الناس» امام رضا علیه السلام بايسته دقت است، جنبه ادبى آن است كه معناى سخن امام ‏عليه السلام را به خوبى براى همگان روشن مى ‏كند، و آن كلمه "لو" (اگر) است، چرا كه اين كلمه در مواردى به كار مى‏ رود كه تعليق به محال مى ‏كند.

معناى اين سخن اين است كه غدیرشناسی به معناى واقعى آن از سوى عامه مردم، شبيه به محال است. البته منظور امام‏ عليه السلام معرفت و شناخت كامل عظمت غدير است، نه معرفت نسبى كه افراد به حسب حال و توانمندى خويش از آن برخوردارند.

البته اين نسبى بودن همه جا و در هر چيز موضوعيت دارد، مانند آيه‏ اى كه مى‏ فرمايد: «انزل من السماء ماءاً فسالت اودية بقدرها...»: از آسمان، آبى فرو فرستاد پس رودخانه ‏هايى به اندازه گنجايش خودشان روان شدند.

نقل فضائل اميرالمؤمنين ‏عليه السلام با معرفت

از جمله نكاتى كه پيامبر صلى الله عليه و آله در خطبه غدير در مورد فضائل اميرالمؤمنين ‏عليه السلام بيان داشتند اينكه فرمودند:

فضائل على بن ابى ‏طالب ‏عليه السلام -  كه خداوند در قرآن نازل كرده -  بيش از آن است كه من همه را يكجا بشمارم، پس هر كس از فضايل او به شما خبر داد و معرفت آن را داشت از او بپذيريد.

پيداست كه قيد «با معرفت» متضمن نكته مهمى است، و آن اينكه اگر كسى اهل معرفت در باب مناقب اهل‏ بیت‏ علیهم السلام نباشد ممكن است دقت كافى و توجه لازم در معناى احاديث نكند و در نتيجه معنايى نامناسب با عظمت ايشان از آن بفهمد.

از طرف ديگر نبايد بدون در نظر گرفتن ظرفيت افراد و شرائط زمانى و مكانى و سطح فكرهاى مختلف مردم هر فضيلتى در هر جمعى گفته شود. بنابراين بصیرت و معرفتِ لازم در اين باره بسيار مهم است.