آيه ۱۴۰ بقره و غدیر

أَمْ تَقُولُونَ إِنَّ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطَ كَانُوا هُودًا أَوْ نَصَارَىٰ ۗ قُلْ أَأَنْتُمْ أَعْلَمُ أَمِ اللَّهُ ۗ وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ كَتَمَ شَهَادَةً عِنْدَهُ مِنَ اللَّهِ ۗ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ

«آیا می گویید: ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و نوادگان [دارای مقام نبوّت] آنان یهودی یا نصرانی بودند؟! بگو: شما داناترید یا خدا؟ [شما به یقین می دانید که آنان یهودی و نصرانی نبودند، پس چرا واقعیت را پنهان می دارید؟!] وستمکارتر از کسی که شهادتی را که از خدا نزد اوست پنهان کند، کیست؟ وخدا از آنچه انجام می دهید، بی خبر نیست.»

آیه ۱۴۰ سوره بقره

مشخصات آیه
سوره	سوره بقره (۲)
آیه	۱۴۰
جزء	۱
محتوای آیه
مکان نزول	مدینه
موضوع	آگاهی و علم خداوند بر همه چیز و همه کس

پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله پس از واقعه غدیر برای اینکه جلوگیری از هرگونه فتنه و اقدام مخرب، دستور دادند هیچ سه نفری حق ندارند با یکدیگر گفتگوی سِرّی داشته باشند، با این وجود زمانی ابوبکر و عمر و سالم را دیدند که مشغول نجوی هستند، پیامبر صلی الله علیه و آله از آنان پرسید: درباره چه چیزی نجوی می‌کردید؟ آنها موضوع را کتمان کردند و حضرت برای اینکه آن‌ها بدانند او از موضوع بی اطلاع نیست، آیه۱۴۰ سوره بقره را برای آنان خواند.

پس از ترور نافرجام پيامبر صلى الله عليه و آله توسط منافقين در عقبه هَرشى، كاروان به منزل بعدى رسيد و نماز صبح را به پا داشتند. پيامبر صلى الله عليه و آله همين گروه را ديد كه مشغول نجوا هستند. با اينكه حضرت در طول سه روزه مراسم غدير تمام حركات منافقين را تحمل مى‏ كرد تا آسيبى به برنامه اعلام ولايت و بيعت وارد نشود، ولى بعد از حركت از غدير به قدرى ارتباطات توطئه‏ آميز آنان شدت يافت كه احساس خطرى علنى و فتنه ‏اى مخرب مشهود بود.

لذا حضرت دستور دادند تا منادى ندا كند:

«لا تَجْتَمِعْ ثَلاثَةُ نَفَرٍ مِنَ النّاسِ يَتَناجُونَ فيما بَيْنَهُمْ بِسِرٍّ»؛ «هيچ سه نفرى حق ندارند بر سر سخنان سِرّى با هم اجتماع كنند!».

منظور حضرت دقيقاً جلوگيرى از بروز آشوب و درگيرى بود كه ضربه به غدير مى ‏زد. اين امرِ حضرت توطئه‏ هاى مهمى را خنثى كرد و اجتماعات فتنه‏ آميز لغو شد، و تا ورود به مدينه دشمنان ولايت نتوانستند تماس اساسى با يكديگر داشته باشند، جز چند مورد كه در يكى از آنها ابوبكر و عمر و سالم نجوى مى‏ كردند

وقتى خواستند از آنجا حركت كنند پيامبر صلى الله عليه و آله از آنان پرسيد: درباره چه چيزى نجوى مى‏ كرديد؟ گفتند: ما اصلاً با يكديگر ارتباطى نداشته ‏ايم و فقط اكنون يكديگر را ديده ‏ايم!! حضرت نگاه معنى دارى به آنان كرد و آيه ۱۴۰ سوره بقره را براى آنان خواند:

...قُلْ أَأَنْتُمْ أَعْلَمُ أَمِ اللَّهُ ۗ وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ كَتَمَ شَهَادَةً عِنْدَهُ مِنَ اللَّهِ ۗ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ :

بگو: شما داناترید یا خدا؟ [شما به یقین می دانید که آنان یهودی و نصرانی نبودند، پس چرا واقعیت را پنهان می دارید؟!] وستمکارتر از کسی که شهادتی را که از خدا نزد اوست پنهان کند، کیست؟ وخدا از آنچه انجام می دهید، بی خبر نیست.

سپس چهار آيه ديگر به دنبال اين آيه نازل شد.

در تفسیر اهل بیت علیهم السلام از امام باقر علیه السلام روایت شده که ایشان از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل کرده اند که حضرت فرمودند: «مَنْ کَتَمَ شَهَادَهًًْ أَوْ شَهِدَ بِهَا لِیُهْدِرَ لَهَا بِهَا دَمَ امْرِئٍ مُسْلِمٍ أَوْ لِیَزْوِیَ مَالَ امْرِئٍ مُسْلِمٍ أَتَی یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ وَ لِوَجْهِهِ ظُلْمَهًٌْ مَدَّ الْبَصَرِ وَ فِی وَجْهِهِ کُدُوحٌ تَعْرِفُهُ الْخَلَائِقُ بِاسْمِهِ وَ نَسَبِهِ وَ مَنْ شَهِدَ شَهَادَهًَْ حَقٍّ لِیُحْیِیَ بِهَا حَقَّ امْرِئٍ مُسْلِمٍ أَتَی یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ وَ لِوَجْهِهِ نُورٌ مَدَّ الْبَصَرِ تَعْرِفُهُ الْخَلَائِقُ بِاسْمِهِ وَ نَسَبِهِ.»:

کسی‌که شهادت را کتمان کند یا شهادتی بدهد که به‌واسطه‌ی آن خون انسان مسلمانی به هدر رود یا مال انسان مسلمانی از دست برود و نابود شود، در روز قیامت در حالی‌که ظلمت و تاریکی چشمگیری صورتش را فرا گرفته‌باشد، وارد خواهدشد و همچنین در صورتش خراشی (نشانه‌ای) است که موجودات به سبب آن، از نام و نسب او آگاه می‌شوند و کسی‌که به حق شهادتی بدهد که به سبب آن، مال انسان مسلمانی زنده شود، روز قیامت در حالی‌که نور چشمگیری صورتش را فراگرفته و همه‌ی موجودات اسم و نسب او را می‌دانند، وارد محشر می‌شود.

سپس اباجعفر علیه السلام فرمود: «آیا نمی‌بینید که خداوند عزّوجلّ فرمود: وَأَقِيمُوا الشَّهَادَةَ لِلَّهِ ۚ : [و شما ای گواهان!] گواهی را برای خدا اقامه کنید.