احتجاج پیامبر با غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

از دنشنامه غدیر
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
غدیر اتمام حجتی از سوی پیامبر صلی اللَّه علیه و آله بر مسلمانان بود. پس از آن در فاصله هفتاد روزه تا رحلت نیز چند بار آنحضرت با غدیر اتمام حجت نمودند و با این اقدامات سندیت دائمی غدیر را برای آینده‌ه ای بلند مدت مسلمین تثبیت فرمودند.
غدیر اتمام حجتی از سوی پیامبر صلی اللَّه علیه و آله بر مسلمانان بود. پس از آن در فاصله هفتاد روزه تا شهادت نیز چند بار آن حضرت با غدیر اتمام حجت نمودند و با این اقدامات سندیت دائمی غدیر را برای آینده‌ای بلند مدت مسلمین تثبیت فرمودند.


بحارالانوار: ج 40 ص 54 ح 89.
== بر چادر نشینان اطراف مدینه<ref>بحارالانوار: ج ۴۰ ص ۵۴ ح ۸۹.</ref> ==
یک چادرنشین در مسجد مدینه نزد پیامبر صلی اللَّه علیه و آله آمد و عرض كرد: یا رسول‌اللَّه، حاجیان قوم ما كه در حجة الوداع همراه شما بوده‌اند برای ما خبر آورده‌اند كه در بازگشت از حج در غدیر خم ولایت و اطاعت او را واجب كرده‌اید. آیا این یک دستور از جانب شماست یا از جانب خداست و واجب است؟


یک چادرنشین در مسجد مدینه نزد پیامبر صلی اللَّه علیه و آله آمد و عرض كرد: یا رسول‌اللَّه، حاجیان قوم ما كه در حجة الوداع همراه شما بوده‌اند برای ما خبر آورده‌اند كه در بازگشت از حج در غدیر خم ولایت و اطاعت او را واجب كرده‌ای. آیا این یك دستور از جانب تو است یا از جانب خداست و واجب است؟
حضرت فرمودند: {{متن عربی|بل الله افترضه وأوجبه من السماء وافترض ولايته على أهل السماوات وأهل الارض جميعا}}


حضرت فرمود: از جانب خدا و واجب است، و ولایت او را هم بر اهل آسمان و هم اهل زمین واجب كرده است.
از جانب خدا و واجب است، و ولایت ایشان را هم بر اهل آسمان و هم اهل زمین واجب كرده است.


اثبات الهداة: ج 2 ص 126 ح 535.
== هدف از غدیر<ref>اثبات الهداة: ج ۲ ص ۱۲۶ ح ۵۳۵.</ref> ==
از پیامبر صلی اللَّه علیه و آله پرسیدند:


از پیامبر صلی اللَّه علیه و آله پرسیدند: مقصود شما از كلامتان در روز غدیر چه بود كه فرمودید: «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِیٌّ مَوْلاهُ»؟ حضرت فرمود:
مقصود شما از كلامتان در روز غدیر چه بود كه فرمودید: {{متن عربی|مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِیٌّ مَوْلاهُ}}؟ حضرت فرمودند:


خدا صاحب اختیار من است و به من از خودم صاحب اختیارتر است، و در برابر دستورات او مرا امری نیست. من نیز صاحب اختیار مؤمنینم و نسبت به آنان از خودشان صاحب اختیارترم و در برابر من آنان را امری نیست. هركس من صاحب اختیار اویم و نسبت به او از خودش صاحب اختیارترم علی بن ابی‌طالب صاحب اختیار اوست و نسبت به او از خودش صاحب اختیارتر است و در برابر او برایش امری نیست.
خدا صاحب اختیار من است و به من از خودم صاحب اختیارتر است، و در برابر دستورات او مرا امری نیست. من نیز صاحب اختیار مؤمنینم و نسبت به آنان از خودشان صاحب اختیارترم و در برابر من آنان را امری نیست. هركس من صاحب اختیار اویم و نسبت به او از خودش صاحب اختیارترم علی بن ابی‌طالب صاحب اختیار اوست و نسبت به او از خودش صاحب اختیارتر است و در برابر او برایش امری نیست.


اثبات الهداة: ج 2 ص 153.
== در پاسخ منافقین<ref>اثبات الهداة: ج ۳ ص ۵۱۵.</ref> ==
{{متن عربی|أ ما كفاكم يوم غدير خم أن عليا لما أقامه رسول اللّه رأيتم أبواب السماء مفتحة}}


عده‌ای از منافقین نزد پیامبر صلی اللَّه علیه و آله آمدند و از آنحضرت آیت و نشانه‌ای طلب كردند. حضرت فرمود: آیا روز غدیر خم برای شما كافی نبود؟!
عده‌ای از منافقین نزد پیامبر صلی اللَّه علیه و آله آمدند و از آن حضرت آیت و نشانه‌ای طلب كردند. حضرت فرمودند: آیا روز غدیر خم برای شما كافی نبود؟!


بحارالانوار: ج 37 ص 109 ح 2.
== معرفی عید غدیر به نسل های آینده<ref>بحارالانوار: ج ۳۷ ص ۱۰۹ ح ۲.</ref> ==
پیامبر صلی اللَّه علیه و آله درباره‌ی روز غدیر خم فرمودند: {{متن عربی|يَوْمُ غَدِيرِ خُمٍّ أَفْضَلُ أَعْيَادِ أُمَّتِي وَ هُوَ اَلْيَوْمُ اَلَّذِي أَمَرَنِيَ اَللَّهُ تَعَالَى ذِكْرُهُ فِيهِ بِنَصْبِ أَخِي عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ علیه السلام}}


پیامبر صلی اللَّه علیه و آله درباره‌ی روز غدیر خم فرمود:
روز غدیر خم بهترین اعیاد امت من است، و آن همان روزی است كه خداوند به من دستور داد برادرم علی بن ابی‌طالب علیه السلام را برای امتم منصوب نمایم … قسم به خدایی كه مرا به پیامبری مبعوث كرد و بر همه‌ی خلایق برگزید، من علی علیه السلام را در زمین منصوب ننمودم تا خداوند ایشان را در آسمانها معرفی كرد و ولایت ایشان را بر ملائكه واجب نمود.


روز غدیر خم بهترین اعیاد امت من است، و آن همان روزی است كه خداوند به من دستور داد برادرم علی بن ابی‌طالب را برای امتم منصوب نمایم … قسم به خدایی كه مرا به پیامبری مبعوث كرد و بر همه‌ی خلایق برگزید، من علی را در زمین منصوب ننمودم تا خداوند او را در آسمانها معرفی كرد و ولایت او را بر ملائكه واجب نمود.
== غدیر و خانه نشینی حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام<ref>اثبات الهداة: ج ۱ ص ۳۵۵.</ref> ==
پیامبر صلی اللَّه علیه و آله به امیرالمؤمنین علیه‌السلام چنین وصیت فرمودند: {{متن عربی|إن وجدت أعوانا فجاهدهم و إن لم تجد أعوانا فبايعهم و اصبر و احقن دمك‌}}


اثبات الهداة: ج 2 ص 111 ح 465.
یا علی، اگر یارانی یافتید، پس با دشمنانتان بجنگید و حق خود را طلب كنید، وگرنه خانه‌نشینی اختیار كنید چرا كه من در روز غدیر خم از مردم عهد و پیمان گرفته‌ام كه شما وصی و خلیفه‌ی من و صاحب اختیار آنان بعد از من هستید. مَثَل شما مثل بیت‌اللَّه الحرام است كه مردم باید سراغ شما بیایند و شما نباید سراغ مردم بروید.


پیامبر صلی اللَّه علیه و آله به امیرالمؤمنین علیه‌السلام چنین وصیت فرمود:
== منابع ==
بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار علیهم السلام، مجلسی محمد باقر، دارالوفاء، بیروت.


یا علی، اگر یارانی یافتی كه با دشمنانت بجنگی حق خود را طلب كن، وگرنه خانه‌نشینی اختیار كن چرا كه من در روز غدیر خم از مردم عهد و پیمان گرفته‌ام كه تو وصی و خلیفه‌ی من و صاحب اختیار آنان بعد از من هستی. مَثَل تو مثل بیت‌اللَّه الحرام است كه مردم باید سراغ تو بیایند و تو نباید سراغ مردم بروی.
إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، عاملی شیخ حر، مؤسسة الاعلمی، بیروت، لبنان.
 
از اولین مواردی كه حدیث غدیر به عنوان پاسخ دندان شكن در مقابل سقیفه و غاصبین خلافت مطرح شد توسط حضرت صدیقه‌ی كبری فاطمه زهرا علیهاالسلام در فاصله‌ی 75 روز عمر آنحضرت پس از رحلت پیامبر صلی اللَّه علیه و آله بود. این در حالی بود كه اهل سقیفه با تمام قوا صاحب غدیر را مورد حمله قرار داده بودند، و بجز سلمان و ابوذر و مقداد همه او را تنها گذاشته بودند. در این میان فاطمه زهرا علیهاالسلام با سوزی كه از مظلومیت غدیر داشت تا مرز شهادت خود و فرزندش محسن علیه‌السلام پیش رفت و نام غدیر را تا امروز پا بر جا نگاه داشت.
 
بحارالانوار: ج 36 ص 352 ح 224. الغدیر: ج 1 ص 197. اثبات الهداة: ج 2 ص 112 ح
 
473.
 
بعد از رحلت پیامبر صلی اللَّه علیه و آله حضرت زهرا علیهاالسلام كنار قبور شهدای اُحد و بخصوص حضرت حمزه می‌آمد و در آنجا گریه می‌كرد. محمود بن لبید می‌گوید:
 
[صفحه 36]
 
روزی بر سر قبر حمزه آمدم و آنحضرت را در آنجا در حال گریه دیدم. كمی صبر كردم تا آرام گرفت. سپس خدمتش سلام نمودم و عرض كردم: من سؤالی از شما دارم كه سینه‌ام را مضطرب ساخته! فرمود: سؤال كن. عرض كردم: آیا پیامبر صلی اللَّه علیه و آله قبل از وفاتش درباره‌ی امامت علی كلام صریحی فرموده است؟!! حضرت زهرا علیهاالسلام فرمود:
 
واعجبا، آیا روز غدیر خم را فراموش كرده‌اید؟!!
 
بحارالانوار: ج 28 ص 205.
 
هنگامی كه اهل سقیفه بر در خانه‌ی امیرالمؤمنین علیه‌السلام حمله آورده بودند و با آتش زدن دَرِ خانه می‌خواستند آنحضرت را برای بیعت اجباری ببرند، حضرت زهرا علیهاالسلام پشت در آمد و فرمود:
 
هیچ قومی بد حضورتر از شما به یاد ندارم … گویا شما نمی‌دانید پیامبر صلی اللَّه علیه و آله در روز غدیر خم چه فرمود؟! بخدا قسم در آن روز برای علی بن ابی‌طالب پیمان ولایت را بست تا بدان وسیله امید شما را از آن قطع كند، ولی شما اسباب بین خود و پیامبرتان را قطع كردید. خدا بین ما و شما در دنیا و آخرت محاكمه خواهد كرد.
 
الغدیر: ج 1 ص 197.
 
در موردی دیگر حضرت ام‌كلثوم علیهاالسلام از مادرش فاطمه‌ی زهرا علیهاالسلام نقل می‌كند كه فرمود:
 
آیا كلام پیامبر صلی اللَّه علیه و آله را در روز غدیر خم فراموش كردید كه فرمود: «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِیٌّ مَوْلاهُ»؟!
 
بحارالانوار: ج 43 ص 161. دلائل الامامة: ص 38. خصال: ص 173.
 
در روزهای آخر عمر حضرت زهرا علیهاالسلام عده‌ای از زنان مهاجر و انصار به عیادت آمدند. آنحضرت در این فرصت مطالبی درباره‌ی مسئله‌ی غصب خلافت مطرح كردند و بر آنان اتمام حجت فرمودند. زنان سخنان حضرت را برای مردان خود نقل كردند، و در پی آن عده‌ای از سرشناسان مهاجر و انصار بعنوان عذرخواهی نزد حضرت آمدند و عرض كردند: ای سیدة النساء، اگر ابوالحسن این مطالب را برای ما می‌گفت قبل از آنكه پیمان با اهل سقیفه را محكم كنیم و با آنان بیعت كنیم، ما هرگز بجای او با دیگری بیعت نمی‌كردیم! حضرت فرمود:
 
از من دور شوید، كه عذری از شما پذیرفته نیست بعد از آنكه عذرهایتان خواسته شده است. بعد از كوتاهی شما جایی برای امر و نهی باقی نمانده است. (و در روایتی فرمود:) بعد از روز غدیر خم خداوند هیچ دلیل و عذری (در برابر ولایت)برای احدی باقی نگذاشته است. (و به روایتی فرمود:) آیا پدرم در روز غدیر خم برای احدی عذری باقی گذاشت؟!

نسخهٔ ‏۱۷ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۰۱

غدیر اتمام حجتی از سوی پیامبر صلی اللَّه علیه و آله بر مسلمانان بود. پس از آن در فاصله هفتاد روزه تا شهادت نیز چند بار آن حضرت با غدیر اتمام حجت نمودند و با این اقدامات سندیت دائمی غدیر را برای آینده‌ای بلند مدت مسلمین تثبیت فرمودند.

بر چادر نشینان اطراف مدینه[۱]

یک چادرنشین در مسجد مدینه نزد پیامبر صلی اللَّه علیه و آله آمد و عرض كرد: یا رسول‌اللَّه، حاجیان قوم ما كه در حجة الوداع همراه شما بوده‌اند برای ما خبر آورده‌اند كه در بازگشت از حج در غدیر خم ولایت و اطاعت او را واجب كرده‌اید. آیا این یک دستور از جانب شماست یا از جانب خداست و واجب است؟

حضرت فرمودند: «بل الله افترضه وأوجبه من السماء وافترض ولايته على أهل السماوات وأهل الارض جميعا»

از جانب خدا و واجب است، و ولایت ایشان را هم بر اهل آسمان و هم اهل زمین واجب كرده است.

هدف از غدیر[۲]

از پیامبر صلی اللَّه علیه و آله پرسیدند:

مقصود شما از كلامتان در روز غدیر چه بود كه فرمودید: «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِیٌّ مَوْلاهُ»؟ حضرت فرمودند:

خدا صاحب اختیار من است و به من از خودم صاحب اختیارتر است، و در برابر دستورات او مرا امری نیست. من نیز صاحب اختیار مؤمنینم و نسبت به آنان از خودشان صاحب اختیارترم و در برابر من آنان را امری نیست. هركس من صاحب اختیار اویم و نسبت به او از خودش صاحب اختیارترم علی بن ابی‌طالب صاحب اختیار اوست و نسبت به او از خودش صاحب اختیارتر است و در برابر او برایش امری نیست.

در پاسخ منافقین[۳]

«أ ما كفاكم يوم غدير خم أن عليا لما أقامه رسول اللّه رأيتم أبواب السماء مفتحة»

عده‌ای از منافقین نزد پیامبر صلی اللَّه علیه و آله آمدند و از آن حضرت آیت و نشانه‌ای طلب كردند. حضرت فرمودند: آیا روز غدیر خم برای شما كافی نبود؟!

معرفی عید غدیر به نسل های آینده[۴]

پیامبر صلی اللَّه علیه و آله درباره‌ی روز غدیر خم فرمودند: «يَوْمُ غَدِيرِ خُمٍّ أَفْضَلُ أَعْيَادِ أُمَّتِي وَ هُوَ اَلْيَوْمُ اَلَّذِي أَمَرَنِيَ اَللَّهُ تَعَالَى ذِكْرُهُ فِيهِ بِنَصْبِ أَخِي عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ علیه السلام»

روز غدیر خم بهترین اعیاد امت من است، و آن همان روزی است كه خداوند به من دستور داد برادرم علی بن ابی‌طالب علیه السلام را برای امتم منصوب نمایم … قسم به خدایی كه مرا به پیامبری مبعوث كرد و بر همه‌ی خلایق برگزید، من علی علیه السلام را در زمین منصوب ننمودم تا خداوند ایشان را در آسمانها معرفی كرد و ولایت ایشان را بر ملائكه واجب نمود.

غدیر و خانه نشینی حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام[۵]

پیامبر صلی اللَّه علیه و آله به امیرالمؤمنین علیه‌السلام چنین وصیت فرمودند: «إن وجدت أعوانا فجاهدهم و إن لم تجد أعوانا فبايعهم و اصبر و احقن دمك‌»

یا علی، اگر یارانی یافتید، پس با دشمنانتان بجنگید و حق خود را طلب كنید، وگرنه خانه‌نشینی اختیار كنید چرا كه من در روز غدیر خم از مردم عهد و پیمان گرفته‌ام كه شما وصی و خلیفه‌ی من و صاحب اختیار آنان بعد از من هستید. مَثَل شما مثل بیت‌اللَّه الحرام است كه مردم باید سراغ شما بیایند و شما نباید سراغ مردم بروید.

منابع

بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار علیهم السلام، مجلسی محمد باقر، دارالوفاء، بیروت.

إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، عاملی شیخ حر، مؤسسة الاعلمی، بیروت، لبنان.

  1. بحارالانوار: ج ۴۰ ص ۵۴ ح ۸۹.
  2. اثبات الهداة: ج ۲ ص ۱۲۶ ح ۵۳۵.
  3. اثبات الهداة: ج ۳ ص ۵۱۵.
  4. بحارالانوار: ج ۳۷ ص ۱۰۹ ح ۲.
  5. اثبات الهداة: ج ۱ ص ۳۵۵.