آيه ۱۴۰ بقره و غدیر

آیه ۱۴۰ بقره و غدیر

مشخصات آیه
نام سوره	بقره
شماره آیه	۱۴۰
جزء	۱
محتوای آیه
مکان نزول	مدینه
موضوع	ظلم کسانی کتمان شهادت می‌کنند.

برخی محققان بستر استفاده از آیه ۱۴۰ سوره بقره را در جریان رخداد غدیر چنین ترسیم کرده‌اند: پس از ترور نافرجام پيامبر صلى الله عليه و آله توسط منافقين در عقبه هَرشى، كاروان غدیر به منزل بعدى رسيد و نماز صبح را به‌پا داشتند. پيامبر صلى الله عليه و آله گروه توطئه‌گران را ديد كه مشغول نجوا هستند. با اينكه حضرت در طول سه روزه مراسم غدير تمام حركات منافقين را تحمل مى‏‌كرد تا آسيبى به برنامه اعلام ولايت و بيعت وارد نشود، بعد از حركت از غدير به‌قدرى ارتباطات توطئه‏‌آميز آنان شدت يافت كه احساس خطرى علنى و فتنه‌‏اى مخرب مشهود بود. پس حضرت دستور دادند تا منادى ندا كند: «لا تَجْتَمِعْ ثَلاثَةُ نَفَرٍ مِنَ النّاسِ يَتَناجُونَ فيما بَيْنَهُمْ بِسِرٍّ؛ هيچ سه‌نفرى حق ندارند بر سر سخنان سِرّى با هم اجتماع كنند».

منظور حضرت دقيقاً جلوگيرى از بروز آشوب و درگيرى بود كه ضربه به غدير مى ‏زد. اين امرِ حضرت توطئه‏ هاى مهمى را خنثى كرد و اجتماعات فتنه‏ آميز لغو شد، و تا ورود به مدينه دشمنان ولايت نتوانستند تماس اساسى با يكديگر داشته باشند، جز چند مورد كه در يكى از آنها ابوبكر و عمر و سالم نجوى مى‏ كردند

وقتى خواستند از آنجا حركت كنند پيامبر صلى الله عليه و آله از آنان پرسيد: درباره چه چيزى نجوى مى‏ كرديد؟ گفتند: ما اصلاً با يكديگر ارتباطى نداشته ‏ايم و فقط اكنون يكديگر را ديده ‏ايم!! حضرت نگاه معنى دارى به آنان كرد و آيه ۱۴۰ سوره بقره را براى آنان خواند: اَنْتُمْ اَعْلَمُ اَمِ اللَّهُ، وَ مَنْ اَظْلَمُ مِمَّنْ كَتَمَ شَهادَةً عِنْدَهُ مِنَ اللَّهِ، وَ ما اللَّهُ بِغافِلٍ عَمّا تَعْمَلُونَ :

«آيا شما آگاه تريد يا خدا؟ چه كسى ظالم تر است از كسى كه شهادتى نزد خود را از خدا كتمان مى‏ كند، و خداوند از آنچه شما انجام مى ‏دهيد غافل نيست».

سپس چهار آيه ديگر به دنبال اين آيه نازل شد.

منابع

• بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار؛ محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، بیروت: دار إحياء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
• واقعه قرآنی غدیر: گزارش سفر یک‌ماهه پیامبر برای اعلان ولایت در سایه آیات قرآنی؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۶ش.