غدیر در قرآن قرآن در غدیر (کتاب)

غدیر در قرآن قرآن در غدیر

اطلاعات کتاب
مذهب	شیعه
زبان	فارسی
تعداد جلد	۱ ج

نویسنده

محمد باقر انصاری خویینی زنجانی (متولد ۱۳۳۹ ش) در شهر مقدس قم در سال دوم عمرش همراه والدین به تهران منتقل شد و تا ۱۴ سالگی در تهران بود. دبستان و دبیرستان را در اهران گذراند و برای طلبگی در سال ۱۳۹۴ ق همراه والدین به قم بازگشت. طی ۷ سال دروس سطح را به پایان برد که از محضر والد و عموی بزرگوار و اساتید حوزوی بهره برد. از سال ۱۴۰۲ ق در دروس خارج آیت الله حاج شیخ مرتضی حائری و آیت الله وحید خراسانی حضور یافت و تقریرات دروس فقه و اصول ایشان را به عربی تدوین کرد. همزمان با اصول فقه به‌طور تخصصی وارد علم رجال و کتاب‌شناسی شد. از سال ۱۴۰۶ق نویسندگی و تألیف را آغاز کرد که تاکنون ادامه دارد. آثار متعددی از ایشان در موضوع غدیر منتشر شده است مانند:

«معاً فی الغدیر»، «واقعهٔ قرآنی غدیر»، «سخنرانی استثنایی غدیر»، «ژرفای غدیر»، «چهارده قرن با غدیر»، «کرانه‌های غدیر»، «اولین میراث مکتوب از واقعه غدیر»، «اگر در غدیر بودیم … ؟»، «خطابه غدیر در آینه اسناد»، «خطابه غدیر: گزارش مراسم سه روزه در غدیر خم متن عربی و ترجمه فارسی خطابه غدیر»، «غدیر از زبان مولی علیه السلام»، «غدیر در قرآن، قرآن در غدیر (۳ جلد)»، «غدیر من»، «قصه قرآنی غدیر»، «گزارش حجةالوداع»، «قرآن نامه غدیر»، «گزارش لحظه به لحظه از حج پیامبر صلی الله علیه وآله»، «گزارش لحظه به لحظه از واقعه غدیر»، «خطبه غدیر چیست ؟»، «غدیر کلاس فوری»، «غدیر با قرآن»، «خطبه غدیر نگاه فوری»، «غدیر و دشمنان»، «غدیر تا فاطمیه»، «اسرار غدیر»، «خطبه نبوت در غدیر ولایت»، «تبلیغ غدیر در سیرهٔ معصومین علیهم السلام»، «بیعة الغدیر»، «ندای آسمانی غدیر»، «غدیر در احساس ملتها»، «حضور در غدیر»، «گفتارهای ایام ولایت»، «صدای غدیر می‌آید»، «برکرانه غدیر.»

انگیزه تألیف

تألیف قرآنی غدیر از روزی آغاز شد که تألیفات گذشته خود درباره غدیر را مورد بازبینی قرار می‌دادم. اولین بار که تألیفات مربوط به غدیر را مطالعه می‌کردم دو آیه معروف «یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ …» و «الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دِیناً» به عنوان دو آیه مربوط به غدیر در اکثر کتب مطرح بود. وقتی به داستان اعتراض حارث فهری در متن واقعه غدیر برخوردم متوجه شدم دو آیه «وَ إِذْ قالُوا اللَّهُمَّ إِنْ کانَ هذا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِکَ فَأَمْطِرْ عَلَیْنا حِجارَةً مِنَ السَّماءِ أَوِ ائْتِنا بِعَذابٍ أَلِیمٍ» و «سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ» نیز مستقیماً درباره غدیر نازل شده است.

آنگاه که تحقیق متن خطبه و مقابله آن با نسخ متعدد را آغاز کردم و سپس به ترجمه آن پرداختم مراجعه به قرآن در موارد بسیاری از خطبه مرا متوجه حضور کلام اللَّه در متن غدیر نمود؛ چه آنکه ۶۵ آیه در خطابه پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله در غدیر مورد استناد قرار گرفته، و ۳۵ آیه در متن سخنرانی تفسیر شده است. این همه برای من تازه‌هایی بود که مرا شگفت زده نمود و باورهای تازه‌ای را پیش رویم قرار داد. احساس کردم طی سال‌های متمادی با اینکه متوجه ارتباط قرآن و غدیر بودم ولی گویا از عمق آن غافل بوده‌ام. تصمیم گرفتم بار دیگر متون حدیثی و تاریخی مربوط به غدیر را به دقت مطالعه کنم و با نگاهی که قرآن را در لابلای صفحات غدیر جستجو می‌کند، آنچه را تاکنون دیده‌ام مورد بازبینی قرار دهم.

محتوای کتاب

بخش اول کتاب به آیات نازل شده در سراسر واقعه غدیر از مدینه تا مدینه اختصاص دارد، که در بر گیرنده آیات مربوط به اقدامات پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله از یک سو و اقدامات منافقین از سوی دیگر است. جلد اول به‌طور کامل در اختیار این بخش قرار دارد.

بخش دوم کتاب موارد تفسیر قرآن در غدیر است که جلوه‌های مختلفی خواهد داشت. گاهی یک مفهوم به صورت کلی در سراسر قرآن تفسیر شده است. در مواردی یک سوره به‌طور کامل یا یک آیه به صراحت تفسیر شده است. در مواردی آیات قرآن به صورت اقتباس و استشهاد تفسیر گردیده است. مواردی نیز وجود دارد که ائمه علیهم السلام آیه‌ای را به فرازی از واقعه غدیر تفسیر فرموده‌اند. جلد دوم کتاب نیز به‌طور کامل به این بخش اختصاص دارد.

بخش سوم کتاب یک جمع‌بندی داستانی از مراحل حضور آیات قرآن در واقعه غدیر به صورت‌های مختلف آن از نزول و تفسیر و استشهاد و اقتباس است. جلد سوم کتاب با این بخش آغاز می‌شود.

بخش چهارم موارد مربوط به شئون قرآن را در برخواهد داشت که طی واقعه غدیر بیان شده است، و شامل عظمت قرآن و محتوای آن، و معرفی سرپرست و مفسر قرآن، و نهایتاً وظایف ما درباره قرآن خواهد بود. این بخش قسمت دوم از جلد سوم کتاب است.

بخش پنجم کتاب به‌طور طبیعی زاییده بخش‌های گذشته است. انبوه مطالب جمع‌آوری شده تجزیه و تحلیلی برخاسته از جمع‌بندی و بازنگری آنها را می‌طلبید که عنوان «پژوهش‌های قرآنی غدیر» را برای آن برگزیدم. در این بخش ابتدا تحلیل‌های اعتقادی تاریخی غدیر مطرح خواهد شد. آمارهای قرآنی غدیر فصل دیگری از این بخش است. موضوع بندی و جمع‌بندی‌های علمی نیز جنبه دیگری است که در این فصل بدان پرداخته‌ام. قسمت سوم از جلد سوم به این بخش اختصاص یافته است.

بخش ششم گشت و گذاری در گوشه و کنار تاریخ برای یافتن جزئیاتی در حاشیه قرآن و غدیر است. این بخش با عنوان «تاریخچه قرآنی غدیر» در بردارنده نکات شیرینی از گذشته‌های منسجم قرآن و غدیر است. در فرازی از آن معرفی قرآنی غدیر را به تماشا خواهیم نشست؛ و فرازی دیگر اتمام حجت‌های قرآنی غدیر است که در طول چهارده قرن اسلام استناد غدیر به قرآن را نشان داده است. دعاها و زیاراتی که غدیر را در سایه قرآن ذکر کرده، نمونه جالبی است که تازگی خواهد داشت. اشعار زیبایی که محتوای قرآنی غدیر را به نظم کشیده، جلوه دیگری از این سابقه است.

پایان بخش این فصل معرفی کتاب‌های مستقلی است که تاکنون درباره ارتباط قرآن و غدیر تألیف شده است؛ و سپس به معرفی منابع قرآنی غدیر خواهیم پرداخت. این بخش قسمت پایانیِ جلد سوم کتاب حاضر است.

فهرست مطالب

جلد اول

• پیشگفتار
  • اشاره
  • انگیزه تألیف قرآنیِ غدیر
  • اهداف تألیف قرآنی غدیر
  • تقسیمات تألیف قرآنیِ غدیر
  • روش خاص تألیف قرآنی غدیر
  • خدایا … قرآن را … غدیر را …

بخش اول نزول آیات قرآن در غدیر

• اشاره

آیات مربوط به اقدامات پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله در غدیر

• اشاره
• ۱. سوره احزاب: آیه ۶
  • اشاره
  • موقعیت تاریخی
  • تحلیل اعتقادی اول
  • تحلیل اعتقادی دوم
• ۲. سوره نساء: آیه ۵۹
• ۳. سوره مائده: آیه ۵۵
• ۴. سوره توبه: آیه ۱۶
  • اشاره
  • موقعیت تاریخی
  • تحلیل اعتقادی
• ۵. سوره مائده: آیه ۷
  • اشاره
  • موقعیت تاریخی
  • تحلیل اعتقادی
• ۶. سوره سبأ: آیه ۴۶
• ۷. سوره مائده: آیه ۵۵
  • اشاره
  • موقعیت تاریخی
  • تحلیل اعتقادی
• ۸. سوره انشراح: آیه ۷
  • اشاره
  • موقعیت تاریخی
  • تحلیل اعتقادی
  • اشاره
  • الف. قرائت کسره یا فتحه در «فَانْصَبْ»
  • ب. تصریح به نزول آیه درباره غدیر
  • ج. ارتباط کل سوره با غدیر
  • د. منظور از فراغت و منصوب کردن
• ۹. سوره زخرف: آیات ۴۱–۴۴
• ۱۰. سوره زخرف: آیه ۶۱
• ۱۱. سوره مؤمنون: آیات ۹۳–۹۴
  • اشاره
  • موقعیت تاریخی
  • تحلیل اعتقادی
  • اشاره
  • نتایج آیات ولایت علی علیه السلام در مِنا
  • علی علیه السلام صراط مستقیم تا قیامت
• ۱۲. سوره نصر: آیات ۱–۳
  • اشاره
  • موقعیت تاریخی
  • اشاره
  • ۱. سؤال مردم درباره جانشین پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله
  • ۲. سخنان پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله با علی علیه السلام درباره خلافت
  • ۳. سخنرانی عمومی درباره ولایت
• ۱۳. سوره عنکبوت: آیات ۱–۴
  • اشاره
  • موقعیت تاریخی
  • تحلیل اعتقادی
• ۱۴. سوره کهف: آیه ۶
• اشاره
• موقعیت تاریخی
• ۱۵. سوره حجر: آیات ۹۲–۹۵
  • اشاره
  • موقعیت تاریخی
  • تحلیل اعتقادی
  • اشاره
  • الف. سؤال از همه مردم درباره ولایت
  • ب. اعلان ولایت، مأموریتی الهی با صدای بلند
  • ج. وعده حفظ پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله
• ۱۶. سوره مریم: آیات ۹۶–۹۷
• ۱۷. سوره هود: آیات ۱۲–۲۴
  • اشاره
  • موقعیت تاریخی
  • اشاره
  • ۱. دعا برای محبت امیرالمؤمنین علیه السلام در دل مردم
  • ۲. استجابت دعا و نزول آیه
  • ۳. استهزاء ابوبکر و عمر به دعای پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله
  • ۴. عکس العمل وحی و نزول آیات درباره گفته ابوبکر و عمر
  • تحلیل اعتقادی
• ۱۸. سوره مائده: آیه ۶۷
  • اشاره
  • موقعیت تاریخی
  • تحلیل اعتقادی
  • اشاره
  • الف. آیه «بَلِّغْ» مهمترین آیه غدیر
  • ب. زمان و مکان نزول آیه «بَلِّغْ»
  • ج. کیفیت نزول آیه «بَلِّغْ»
  • د. تفسیر گونه‌ای بر آیه «بَلِّغْ»
    • اشاره
    • فراز اول: یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ
      • اشاره
      • ۱. ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ «
      • ۲. بلِّغ
    • فراز دوم: وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ
      • اشاره
      • ۱. وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ
      • اشاره
      • الف. ترس از چه کسانی؟
      • ب. ترس از چه جهاتی؟
      • اشاره
      • جهت اول: نپذیرفتن و اطاعت نکردن و مخالفت
      • جهت دوم: تکذیب
      • جهت سوم: اتهام
      • جهت چهارم: استهزاء و مسخره کردن
      • جهت پنجم: تفرقه
      • جهت ششم: اضطراب و طغیان
      • جهت هفتم: بازگشت به جاهلیت
      • جهت هشتم: خطر جانی برای پیامبر و امیرالمؤمنین علیهما السلام
      • ج. ریشه‌های نامساعد بودن شرایط
      • اشاره
      • ۱. نفاق
      • ۲. دشمنی با علی علیه السلام
      • ۳. تازه مسلمان بودن و نزدیکی به جاهلیت
      • ۴. کمی متقین
      • د. عکس العمل‌های پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله با احساس شرّ مردم
      • ۲. فما بلغت رسالته
    • فراز سوم: وَ اللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ
      • اشاره
      • ۱. حفظ از چه کسی و چه چیزی؟
      • ۲. درخواست حفظ
      • ۳. عکس العمل پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله بعد از ضمانت حفظ
      • اشاره
      • ۱. نپذیرفتن ولایت
      • ۲. تکذیب پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله در مسئله ولایت الهی
      • ۳. اتهام به حضرت که با اعلام ولایت اهداف دیگری دارد!
      • ۴. استهزاء و به مسخره گرفتن غدیر
      • ۵. تفرقه در اثر شنیدن مسئله ولایت
      • ۶. طغیان و توطئه
      • ۷. بازگشت مردم به جاهلیت
      • ۸. خطر جانی
    • فراز چهارم: إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکافِرِینَ.
  • ه. تحلیلی بر محتوای آیه «بَلِّغْ»
    • اشاره
    • پاسخ اجمالی
    • پاسخ تفصیلی
    • اشاره
    • پاسخ اول: استثنایی بودن ابلاغ ولایت
    • پاسخ دوم: پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله تابع مطلق اراده خدا
    • پاسخ سوم: دقت فوق‌العاده برای ابلاغ ولایت
    • پاسخ چهارم: آگاهیِ مردم از اسرار خدا و رسول
    • پاسخ پنجم: فهماندن دشواری ابلاغ به مردم
    • پاسخ ششم: عدم امکان ابلاغ بدون ضمانت الهی
    • پاسخ هفتم: خداوند درخواست پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله را مؤاخذه نکرده
    • پاسخ هشتم: ضمانت حفظ از طرف خدا قبول شده
      • [نتایج تفصیلی]
      • نتیجه اول: انتساب امر ولایت به خدا
      • نتیجه دوم: نظم سه روزه معجزه الهی
      • نتیجه سوم: اجرای کامل مراسم در سایه ضمانت الهی
      • نتیجه چهارم: اشاره رمزی به غایبین از غدیر
• ۱۹. سوره مائده: آیه ۳
  • اشاره
  • موقعیت تاریخی
  • تحلیل اعتقادی
    • اشاره
    • ۱. زمان و مکان نزول آیه اکمال
      • اشاره
      • سه نکته جالب درباره زمان و مکان آیه اکمال
      • اشاره
      • نکته اول: آن روزی که دین کامل شد
      • نکته دوم: نزول آیه هنگام سخنرانی
      • نکته سوم: نکته انحرافی در روایت اهل سنت
      • اشاره
      • پاسخ اول: اشتباه در قرائت «عَرَّفَهُ»
      • پاسخ دوم: هدف از تحریف در تاریخ آیه
    • ۲. کیفیت نزول آیه اکمال
      • اشاره
      • مرحله اول: اعلام قبل از نزول آیه
      • مرحله دوم: نزول آیه بر پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله
      • مرحله سوم: اعلام آیه به مردم
      • مرحله چهارم: مطالب بعد از نزول آیه
    • ۳. تفسیر آیه اکمال
      • اشاره
      • قسمت اول آیه: «الْیَوْمَ»
      • اشاره
      • الف. علی علیه السلام
      • ب. ولایت یا امامت
      • ج. ولایت همه امامان علیهم السلام
      • د. پیروی از مقام ولایت
      • ه. ولایت و برائت
      • و. معرفی حافظ دین خدا
      • قسمت دوم آیه: «أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ»
      • اشاره
      • ۱. ابلاغ بقیه دین الهی
      • ۲. سرپرستی دائمی دین
      • ۳. تحقق عملی حب و بغض
      • قسمت سوم آیه: اتممت علیکم نعمتی
      • قسمت چهارم آیه: رَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دِیناً
      • اشاره
      • نتیجه اول: اسلام فقط یک گروه
      • نتیجه دوم: انزجار خداوند از اسلام بدون ولایت
      • نتیجه سوم: اسلام یعنی تسلیم در برابر ائمه علیهم السلام
    • ۴. تحلیل آیه اکمال
      • اشاره
      • تحلیل اول: ولایت آخرین فریضه
      • اشاره
      • وجه اول: تحقق عینی ولایت پس از پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله
      • وجه دوم: جلوگیری از فتنه‌های احتمالی
      • وجه سوم: ثبت در خاطره‌ها
      • وجه چهارم: آسانی در تحمل این اعتقاد
      • تحلیل دوم: اتمام حجت نهایی بر مردم
      • اشاره
      • ۱. آخرین اتمام حجت از نظر زمانی
      • ۲. آخرین درجه اتمام حجت
      • ۳. سِرِّ عظمتِ آخرین اتمام حجت
      • تحلیل سوم: ریشه اصلی کمال دین
      • اشاره
      • ۱. نقطه اصلی ولایت
      • ۲. آثار ولایت
      • تحلیل چهارم: جشن اکمال دین
• ۲۰. سوره نجم: آیات ۱–۴
  • اشاره
  • موقعیت تاریخی
  • تحلیل اعتقادی اول
    • اشاره
    • نکته اول: وقوع ماجرا در ایام غدیر
    • نکته دوم: سند مکتوب برای آیندگان
    • نکته سوم: ثبت اقرار مردم
    • نکته چهارم: غدیر متعلق به همه
    • نکته پنجم: امضای الهی در کنار سند مکتوب
    • نکته ششم: بیان مقام عظیم پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله
  • تحلیل اعتقادی دوم
    • اشاره
    • الف. نفی هوای نفس درباره غدیر: «وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوی»
    • ب. اثبات وَحْیانیت غدیر: «إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْیٌ یُوحی»
• ۲۱. سوره قلم: آیه ۳
• اشاره
• موقعیت تاریخی
• تحلیل اعتقادی
• اشاره
• نکته اول: اجر و مزد پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله
• نکته دوم: سند سپاس الهی
• نکته سوم: نشان تقدیر در غدیر

آیات مربوط به اقدامات منافقین در غدیر

• اشاره
• ۱. سوره توبه: آیه ۷۴
• اشاره
• موقعیت تاریخی
• تحلیل تاریخی اول
• اشاره
• نکته اول: آیه در هفت مورد
• اشاره

1. در برابر منبر غدیر
2. پس از خطابه در خیمه
3. هنگام بیعت
4. در جمع خصوصی منافقین
5. در مکه پس از امضای صحیفه
6. پس از خنثی شدن توطئه قتل پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله
7. پس از خنثی شدن توطئه قتل امیرالمؤمنین علیه السلام

• نکته دوم: این آیه چند بار نازل شده؟
• نکته سوم: نتیجه نزول آیه
• تحلیل تاریخی دوم
• اشاره
• موردِ اولِ نزولِ آیه: در مقابل منبر غدیر
• اشاره
• حدیث اول
• حدیث دوم
• حدیث سوم
• موردِ دومِ نزولِ آیه: در پی گفتگوی مخفیانه در خیمه‌ها
• اشاره
• حدیث اول
• حدیث دوم
• موردِ سومِ نزولِ آیه: در پی سخن ناروا بعد از بیعت
• موردِ چهارمِ نزولِ آیه: به دنبال ماجرای سوسمار
• موردِ پنجمِ نزولِ آیه: درباره صحیفه ملعونه
• موردِ ششمِ نزول آیه: در ماجرای عقبه هرشی
• موردِ هفتمِ نزولِ آیه: در نقشه قتل علی علیه السلام
• تحلیل اعتقادی سوم
• اشاره
• فراز اول: «یَحْلِفُونَ بِاللَّهِ ما قالُوا»
• فراز دوم: «وَ لَقَدْ قالُوا کَلِمَةَ الْکُفْرِ بَعْدَ إِسْلامِهِمْ»
• فراز سوم: «وَ هَمُّوا بِما لَمْ یَنالُوا»
• فراز چهارم: «فَإِنْ یَتُوبُوا یَکُ خَیْراً لَهُمْ وَ إِنْ یَتَوَلَّوْا یُعَذِّبْهُمُ اللَّهُ …»
• ۲. سوره زخرف: آیه ۱۹
• ۳. سوره زخرف: آیه ۲۸
• ۴. سوره زخرف: آیه ۳۹
• اشاره
• موقعیت تاریخی
• تحلیل اعتقادی اول
• اشاره

1. پرونده خاص اصحاب صحیفه
2. محاکمه مخصوص اصحاب صحیفه
3. غدیر برای قطع امید اصحاب صحیفه
4. روزگار ندامت اصحاب صحیفه

• تحلیل اعتقادی دوم
• اشاره
• الف. شیطانِ اصحاب صحیفه
• ب. راه اصحاب صحیفه مقابله با «صراط مستقیم»
• ج. بیزاری اصحاب صحیفه از یکدیگر
• د. عذاب مشارکین صحیفه و سقیفه
• تحلیل اعتقادی سوم
• اشاره

1. بنیان‌گذاران ظلم سقیفه
2. انواع پیروان ظلم سقیفه

• اشاره
• الف. اصل یاری و پیروی
• ب. جهات کلی پیروی
• ج. صف آراییِ اتباع
• د. اصول اعتقادی منحرف
• ه. رضایت قلبی به ضلالت
• و. عمومیت پیروان در زمان و مکان
• ۵. سوره مجادله: آیه ۷
• ۶. سوره مجادله: آیه ۱۰
• اشاره
• موقعیت تاریخی
• تحلیل اعتقادی
• اشاره

1. مخفی کردن از خدا؟
2. عملکرد شیطانی اصحاب صحیفه

• ۷. سوره نمل: آیات ۵۰–۵۲
• اشاره
• موقعیت تاریخی
• تحلیل اعتقادی
• ۸. سوره زخرف: آیات ۷۴–۸۰
• اشاره
• موقعیت تاریخی
• اشاره
• دسته اول: نزول آیه درباره صحیفه ملعونه
• اشاره
• روایت اول
• روایت دوم
• روایت سوم
• روایت چهارم
• روایت پنجم
• دسته دوم: صحیفه و منع خمس
• اشاره
• روایت اول
• روایت دوم
• دسته سوم: نزول هفت آیه درباره صحیفه
• تحلیل اعتقادی
• اشاره
• اول: برداشتی جامع از آیات
• دوم: عنوان «نجوی» برای صحیفه
• سوم: اظهار محتوای صحیفه با اشاره
• چهارم: از صحیفه ملعونه تا کربلا
• ۹. سوره محمد صلَّی اللَّه علیه و آله: آیات ۲۲–۲۸
• اشاره
• موقعیت تاریخی
• اشاره
• روایت اول
• روایت دوم
• روایت سوم
• روایت چهارم
• روایت پنجم
• روایت ششم
• تحلیل اعتقادی
• اشاره

1. فساد در زمین و دشمنی با آل محمد علیهم السلام از آثار صحیفه
2. اصحاب صحیفه ملعونند
3. یاران صحیفه کوردلند
4. ارتداد اهل صحیفه از اسلام
5. ریاست عمر در اصحاب صحیفه
6. بنی امیه اولین یاوران صحیفه

• ۱۰. سوره آل عمران: آیه ۱۱۵
• اشاره
• موقعیت قرآنی
• تحلیل اعتقادی
• اشاره

1. نامسلمانی اصحاب صحیفه
2. لزوم اجتناب از اصحاب صحیفه
3. اصحاب صحیفه مفسدین اجتماع
4. لذت اصحاب صحیفه از رنج مردم
5. عداوت علنی اصحاب صحیفه
6. کینه‌های پنهانی اصحاب صحیفه

• ۱۱. سوره حج: آیه ۲۵
• اشاره
• موقعیت تاریخی
• تحلیل اعتقادی
• ۱۲. سوره بقره: آیه ۱۶۷
• اشاره
• موقعیت قرآنی
• تحلیل اعتقادی
• اشاره
• اول: بیزاری اصحاب صحیفه از یکدیگر هنگام مرگ
• دوم: بیزاری اصحاب صحیفه از یکدیگر در قیامت
• سوم: حسرت اصحاب صحیفه و پیروانشان
• ۱۳. سوره سبأ: آیه ۴۶
• اشاره
• موقعیت تاریخی
• اشاره
• تحلیل اعتقادی اول
• تحلیل اعتقادی دوم
• اشاره

1. مفهوم «إِنَّما» در آیه
2. مفهوم «لِلَّهِ» در آیه
3. مفهوم «تَتَفَکَّرُوا» در آیه
4. مفهوم «نَذیر» در آیه

• ۱۴. سوره قلم: آیات ۱–۸
• اشاره
• موقعیت تاریخی
• تحلیل اعتقادی
• اشاره

1. استفاده منافقین از حربه‌های جاهلیت
2. پاداش ابلاغ عظیم‌ترین رسالت
3. ابلاغ رسالت در سایه اخلاق عظیم
4. راه علی علیه السلام راه خداست

• ۱۵. سوره قلم: آیات ۵۱–۵۲
• اشاره
• موقعیت تاریخی
• تحلیل اعتقادی اول
• اشاره

1. غیظ و کینه و بغض اصحاب صحیفه
2. جهانی بودن ولایت علی علیه السلام

• تحلیل اعتقادی دوم
• اشاره
• الف. ولایت بر همه مخلوقات
• اشاره

1. ولایت حتی بر جمادات
2. ولایت ما سوی اللَّه
3. ولایت بر همه عوالم
4. ولایت بر اهل آسمان و زمین
5. ولایت بر دوازده هزار عالم
6. ولایت بر موجودات بدون استثنا
7. ولایت شامل بر همه خلق
8. ولایت و اتصال کامل عیار
9. ولایت به معنای حضور در محضر معصوم
10. ولایت مانند احاطه بر کف دست

• ب. ولایت بر ملائکه
• اشاره

1. اعتقاد همه ملائکه به ولایت
2. شرافت ملائکه با ولایت
3. تقرب ملائکه با ولایت
4. ملائکه در خدمت صاحب ولایت

• ج. ولایت بر جنیان
• اشاره

1. پیروان اهل بیت علیهم السلام از جن
2. اطاعت جنیان از مقام ولایت
3. سؤال جنیان از مقام عصمت
4. فرستادگان جن نزد امام

• د. ولایت بر حیوانات و گیاهان و جمادات
• اشاره

1. ولایت بر حیوانات و گیاهان
2. ولایت تمام عیار بر حیوانات

• ۱۶. سوره حاقة: آیات ۴۳–۵۲
• اشاره
• موقعیت تاریخی
• اشاره
• حدیث اول
• حدیث دوم
• حدیث سوم
• حدیث چهارم
• حدیث پنجم
• حدیث ششم
• تحلیل اعتقادی اول
• اشاره
• الف. گوینده سخن ناروا
• ب. تکیه گاه سخن منافقین
• ج. جمع‌بندی تفسیر آیات
• تحلیل اعتقادی دوم
• اشاره
• الف. ارتباط این آیات با آیات قبل
• ب. تشابه این آیات با آیه «تبلیغ»
• ج. ارتباط همه این آیات با پاسخ منافقین
• تحلیل اعتقادی سوم
• اشاره

1. غدیر رسالت ربانی
2. تحفّظ بر مقام عظیم رسول

• اشاره
• نکته اول: معنای دقیق «تَقَوَّلَ»
• نکته دوم: پاسخ اساسی به منافقین
• نکته سوم: حفظ حرمت مقام عصمت در آیه

1. ارتباط ولایت و تقوی
2. اطلاع از تکذیب کنندگان ولایت
3. حسرت کافران برای ولایت

• ۱۷. سوره مائده: آیه ۳
• اشاره
• موقعیت تاریخی
• موقعیت قرآنی
• تحلیل اعتقادی اول
• اشاره

1. «الْیَوْمَ»
2. «الَّذِینَ کَفَرُوا»
3. «یَئِسَ … مِنْ دِینِکُمْ»

• تحلیل اعتقادی دوم
• اشاره
• محور اصلی ناامیدی دشمنان
• چهار رکن اعلان خلافت
• یأس کفار در همه انواع کفر
• یأس ابلیس و شیاطین
• اگر مأیوس شدند پس چرا سقیفه؟!
• ۱۸. سوره یونس: آیه ۱۵
• اشاره
• موقعیت تاریخی
• اشاره
• حدیث اول
• حدیث دوم
• حدیث سوم
• حدیث چهارم
• تحلیل اعتقادی
• اشاره

1. غدیر از آیات روشن الهی
2. منکر غدیر منکر قیامت
3. علی علیه السلام قرآن ناطق
4. آسمانی بودن غدیر

• اشاره
• فراز اول: برنامه ربّانی پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله
• فراز دوم: وَحْیانی بودن غدیر
• فراز سوم: حُجَج منتخب خدا
• ۵. کفر اعتراض کنندگان بر غدیر
• اشاره
• نکته اول: توطئه‌ای با عنوان تقاضای تبدیل
• نکته دوم: پیشنهادِ مخالفتِ خدا با درخواست تبدیل
• نکته سوم: پیشنهاد تبدیل مساوی با کفر
• نتیجه‌گیری از نکات سه‌گانه
• اعتراض کنندگان چه کسانی بودند؟
• ۱۹. سوره زمر: آیات ۶۵–۶۶
• اشاره
• موقعیت تاریخی
• اشاره
• نزول آیه پس از طرح مسئله شرکت
• کسی که پیشنهاد شرکت در خلافت داد
• پیشنهاد شرکت در خلافت چگونه مطرح شد؟
• نزول آیات در پاسخ به پیشنهاد شرکت
• ظهور جبرئیل در پاسخ به پیشنهاد شرکت!
• تحلیل اعتقادی اول
• تحلیل اعتقادی دوم
• اشاره
• الف. شریک قائل شدن در ولایت
• ب. حبط عمل و خسارت
• ۲۰. سوره نحل: آیات ۹۱–۹۴
• اشاره
• موقعیت تاریخی
• تحلیل اعتقادی
• اشاره
• نکته اول: نزول آیه در غدیر
• نکته دوم: نزول آیه درباره ابوبکر و عمر
• نکته سوم: پیمان شکنان کیانند؟
• نکته چهارم: جمع‌بندی آیات درباره غدیر
• ۲۱. سوره قیامت: آیه ۱۶
• ۲۲. سوره قیامت: آیات ۳۱–۳۵
• اشاره
• موقعیت تاریخی
• تحلیل اعتقادی
• اشاره

1. روایت حاضرین غدیر
2. سابقه ابوموسی و مغیره با معاویه
3. گفتار معاویه کفر است
4. معاویه همچون حارث فهری
5. انعکاس قرآنی ماجرا
6. اعلان برائت از معاویه
7. معاویه و استحقاق قتل
8. مهلت ظالمین
9. چهار بار استحقاق عذاب برای معاویه

• ۲۳. سوره زخرف: آیات ۵۸–۶۱
• ۲۴. سوره انفال: آیات ۳۳–۳۴
• ۲۵. سوره یونس: آیه ۱۲
• ۲۶. سوره معارج: آیات ۱–۳
• ۲۷. سوره شعراء: آیات ۲۰۲–۲۰۵
• ۲۸. سوره ابراهیم علیه السلام: آیات ۱۵–۱۷
• اشاره
• موقعیت تاریخی
• تحلیل اعتقادی
• اشاره
• اول: قرآنی شدن ماجرای حارث
• دوم: زمینه سؤالات حارث
• سوم: کیفیت تشکیک حارث
• چهارم: مباهله در غدیر
• پنجم: شرط نزول عذاب بر حارث
• ششم: مشابهت به اصحاب فیل
• هفتم: تصریح قرآن به کفر منکر ولایت
• هشتم: تأیید آسمانی در غدیر
• نهم: انتخابِ بهترین در غدیر
• دهم: شباهت به حضرت عیسی علیه السلام
• اشاره

1. فضیلت عظیم
2. ترس از غلو
3. وجه شباهت به عیسی علیه السلام
4. خاک پای علی علیه السلام

• اشاره
• الف. لا تَمُرُّ بِمَلَأ مِنَ النّاسِ
• ب. مِنْ تَحْتِ قَدَمَیْکَ
• ج. یَلْتَمِسُونَ بِذلِکَ الْبَرَکَةَ
• د. از خاک پا تا خاک قبرش
• ۵. پاسخ به دو اشکال تراشی
• اشاره
• الف. پاسخ به غالیان
• ب. پاسخ به منکران
• ۲۹. سوره سبأ: آیه ۲۰
• ۳۰. سوره حجر: آیه ۴۲
• اشاره
• موقعیت تاریخی
• تحلیل اعتقادی
• اشاره

1. وحشتناک‌ترین روز شیطان
2. روز آدم علیه السلام، روز عیسی علیه السلام
3. راهکارهای شیطان در برابر غدیر

• اشاره
• آیه اول
• اشاره
• فراز اول
• فراز دوم
• فراز سوم
• آیه دوم
• اشاره
• فراز اول
• فراز دوم

1. یاران شیطان در غدیر
2. شیطان از سقیفه تا عاشورا

• اشاره
• جلوه اول
• جلوه دوم
• جلوه سوم
• ۳۱. سوره تحریم: آیات ۳–۴
• ۳۲. سوره تحریم: آیه ۷
• اشاره
• موقعیت تاریخی
• تحلیل اعتقادی
• اشاره

1. ودایع امامت
2. نتیجه مخالفت عایشه با علی علیه السلام
3. خیانت عایشه

• اشاره

1. جهات اهمیت خیانت عایشه
2. نزول آیات در تقبیح خیانت عایشه
3. شهادت و مسموم کردن پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله

• اشاره
• الف. پیشگویی پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله درباره شهادت خود
• ب. مسمومیت پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله
• ج. نقشه مسموم کردن پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله
• د. اجرای نقشه مسمومیت
• ۳۳. سوره بقره: آیات ۸–۱۵
• اشاره
• موقعیت تاریخی
• اشاره
• تفصیل ماجرا
• آغاز خط نفاق پس از بیعت غدیر
• خبر خداوند از نفاق آنان
• نمونه‌هایی از نفاق در برابر پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله
• خبر الهی از نیرنگ منافقان
• معجزه در برابر خط نفاق
• عکس العمل منافقان در برابر معجزات
• برخورد منافقین با اصحاب غدیر
• حکایت خداوند از اوج نفاق
• تحلیل تاریخی
• اشاره
• مرحله اول: تشدید نفاق پس از غدیر
• مرحله دوم: اتمام حجت نهایی بر منافقین
• مرحله سوم: اوج عملکردهای خط نفاق
• تحلیل اعتقادی اول
• اشاره
• اول: شناختی از روح نفاق
• اشاره
• الف. مرض قلب منافقین
• ب. پایه‌های فکری منافقین
• اشاره

1. صحیح پنداشتن نفاق
2. بی اعتقادی
3. سفیهانه پنداشتن ایمان خالص

• ج. رفتارهای نفاق آمیز منافقین
• اشاره

1. اشمئزاز از مؤمنین
2. برخورد مسخره آمیز
3. حیله و خدعه در گفتار
4. تشویش در افکار مستضعفین
5. کتمان از مؤمنین
6. فرصت طلبی
7. تصمیم بر تمرّد
8. تصمیم بر قتل

• دوم: عجز منافقین
• اشاره
• مهلت، قدرت، صبر
• اشاره

1. مهلت خدا به دشمنان
2. قدرت الهی ولی اللَّه
3. صبر ولی اللَّه به امر خدا

• قوای اقتصادی و نظامی
• سوم: لعن منافقین
• اشاره

1. امر خدا به لعن منافقین
2. امر پیامبر صلَّی اللَّه علیه و آله به لعن منافقین
3. لعن ابدی منافقین

• چهارم: مسخره منافقین در قیامت
• تحلیل اعتقادی دوم
• اشاره

1. علی علیه السلام ضابطه دین و دنیا
2. تشبیه غاصبین خلافت به مدعیان خدایی

• ۳۴. سوره توبه: آیه ۴۸
• ۳۵. سوره توبه: آیه ۶۴
• ۳۶. سوره توبه: آیه ۷۴
• ۳۷. سوره احزاب: آیه ۱۵
• ۳۸. سوره نساء: آیه ۱۵۰
• ۳۹. سوره صافات: آیه ۱۷۷
• اشاره
• موقعیت تاریخی
• تحلیل اعتقادی
• اشاره
• الف. قبول اسلام به خاطر توطئه
• ب. کفر بعد از اسلام
• ج. دینی جدید غیر از دین الهی