آيه ۴۱ حج و غدیر
آيه «الَّذينَ اِنْ مَكَّنّاهُمْ فِى الاَرْضِ اَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ...»[۱]
پيش از آنكه سخن پيامبر صلى الله عليه و آله در خطبه غدير به آخرين بخش خود برسد، بخش دهم خطابه اختصاص به حلال و حرام و واجبات و محرمات يافت، و مقصود حضرت معرفى كسانى بود كه مردم بايد در آينده هاى نزديک و دور در احكامشان به آنان مراجعه كنند.
حضرت بعد از حج، نماز و زکات را دو بار مطرح كرد: يک بار با اشاره به آيه ۴۳ سوره بقره 
وَ اَقيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ ارْكَعُوا مَعَ الرّاكِعينَ 
و بار ديگر با اشاره به آيه ۴۱ سوره حج الَّذينَ اِنْ مَكَّنّاهُمْ فِى الاَرْضِ اَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ اَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ .
پيرو آن نكته اصلى را به ميان آورد كه اگر زمان طويلى بر شما گذشت و كوتاهى نموديد يا فراموش كرديد على صاحب اختيار شماست و براى شما بيان مى كند.
آنگاه ادامه اين مسير را نشان داده فرمود:
«او و آنان كه از نسل من به خلافت مى رسند از آنچه سؤال كنيد به شما خبر مى دهند و آنچه را نمى دانيد برايتان بيان مى كنند».
«مَعاشِرَ النّاسِ، اَقيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ كَما اَمَرَكُمُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ، فَاِنْ طالَ عَلَيْكُمُ الاَْمَدُ فَقَصَّرْتُمْ اَوْ نَسيتُمْ فَعَلِىٌّ وَلِيُّكُمْ وَ مُبَيِّنٌ لَكُمْ؛ الَّذى نَصَبَهُ اللَّهُ عزَّ وَ جَلَّ لَكُمْ بَعْدى اَمينَ خَلْقِهِ. اِنَّهُ مِنّى وَ اَنَا مِنْهُ، وَ هُوَ وَ مَنْ يَخْلُفُ مِنْ ذُرِّيَّتى يُخْبِرُونَكُمْ بِما تَسْاَلُونَ عَنْهُ وَ يُبَيِّنُونَ لَكُمْ ما لا تَعْلَمُونَ»:
اى مردم، نماز را به پا داريد و زكات را بپردازيد همانطور كه خداوند عز و جل به شما فرمان داده است و اگر زمان طويلى بر شما گذشت و كوتاهى نموديد يا فراموش كرديد، على صاحب اختيار شماست و براى شما بيان مى كند، او كه خداوند عز و جل بعد از من به عنوان امين بر خلقش او را منصوب نموده است.
او از من است و من از اويم. او و آنان كه از نسل من اند از آنچه سؤال كنيد به شما خبر مى دهند و آنچه را نمى دانيد براى شما بيان مى كنند.
از حضرت زهرا روایت است که پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: آیه‌ی الَّذينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّكاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ وَ للهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ در مورد ما اهل‌بیت (علیهم السلام) نازل شده است.[۲]
عیسی‌بن‌داود از امام کاظم علیه السلام نقل کرده که حضرت فرمود: «روزی در مسجد نزد پدرم امام صادق علیه السلام بودم که مردی نزد او آمد و در مقابل ایشان ایستاد و عرض‌کرد: «ای فرزند رسول‌خدا! آیه‌ای در قرآن مرا درمانده کرده است، تفسیر آن را از جابربن یزید پرسیدم، او مرا به محضر شما راهنمایی کرد».
پدرم فرمود: «آن آیه کدام است»؟ آن مرد گفت: «آیه‌ی الَّذینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ... پدرم فرمود: «آری! این آیه درباره‌ی ما اهل‌بیت (علیهم السلام) نازل شده است و جریانش چنین است:
فلانی و فلانی و گروهی که با آن‌دو بودند که پدرم نام آن‌ها را ذکر کرد، خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله آمده و پرسیدند: «خلافت بعد از شما به چه کسی خواهد رسید؟ به خدا سوگند! اگر به یکی از خویشاوندان شما برسد ما از خویشان تو بر جان خویش بیمناکیم؛ و اگر به کسی غیر از آن‌ها برسد، چه‌بسا کسی غیر از آن‌ها نسبت به ما نزدیک‌تر و مهربان‌تر باشد»!
رسول‌خدا صلی الله علیه و آله از شنیدن این سخن بسیار ناراحت شد و فرمود:
«به خدا سوگند! اگر به خدا و فرستاده‌اش ایمان داشتید، هرگز آنان را دشمن نمی‌پنداشتید؛ زیرا که دشمنی با آن‌ها دشمنی با من و دشمنی با من، کفر ورزیدن به خداوند است. شما [با این سخنتان] از مرگم به من خبر دادید! به خدا سوگند! اگر خداوند به آن‌ها در زمین قدرت دهد، نماز را در وقتش به پای خواهند داشت و زکات را در جای خودش به مصرف رسانده و امر به معروف و نهی از منکر خواهند نمود؛ خداوند کسانی‌که با من و اهل‌بیتم دشمنی نمایند را خوار و ذلیل خواهد کرد». در این هنگام خداوند عزّوجلّ این آیه را نازل فرمود: الَّذینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ لِلهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ با این‌حال، آن‌گروه فرمایش پیامبر صلی الله علیه و آله را نپذیرفتند؛ خداوند سبحان نیز این آیات را نازل فرمود: وَ إِنْ یُکَذِّبُوکَ فَقَدْ کَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَ عادٌ وَ ثَمُودُ وَ قَوْمُ إِبْراهِیمَ وَ قَوْمُ لُوطٍ وَ أَصْحابُ مَدْیَنَ وَ کُذِّبَ مُوسی فَأَمْلَیْتُ لِلْکافِرِینَ ثُمَّ أَخَذْتُهُمْ فَکَیْفَ کانَ نَکِیرِ. [۳]