امام صادق علیه السلام و تبلیغ غدیر
اتمام حجت با غدير[۱]
از نمونه هاى بارز اتمام حجت و استدلال و يادآورى هاى غدير، مواردى است كه توسط خود خداوند و معصومين عليهم السلام و اصحابشان صورت گرفته است. تمام راويانى كه در طول هزار و چهارصد سال حديث غدير را روايت كرده اند نيز به گونه اى جهاد خود را در مقابله با اهل سقيفه به نمايش گذاشته اند. به خصوص در دوران زندگى امام صادق عليه السلام، در اثر جوّ مناسبى كه براى نشر معارف اهلبيت عليهم السلام پيش آمد، بيش از همه دورانها حديث غدير مطرح شده است. نمونه هايى از اتمام حجت امام صادق عليه السلام با غدير از اين قرار است:
۱. امام صادق عليه السلام فرمود: مردم درباره روز غديرخم خود را به غفلت زدند همان گونه كه در روز مشربه امّ ابراهيم خود را به غفلت زدند! روز مشربه مردم اطراف حضرت بودند كه اميرالمؤمنين عليه السلام آمدند، ولى براى حضرت جا باز نكردند!!
پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود: اى مردم، آيا در حالى كه من زنده ام و در بين شما هستم به اهلبيت من بى اعتنايى مى كنيد؟ بدانيد اگر من از ميان شما غايب شوم خداوند از شما غايب نمى شود... .[۲]
۲.امام صادق عليه السلام داستان غدير خم را بيان كردند كه پيامبرصلى الله عليه وآله در روز غدير فرمود: «من كنت مولاه فعلى مولاه، اللهم وال من والاه و عادِ من عاداه...»و اصحاب آن حضرت ولايت را به او تبريك گفتند ... .
سپس حضرت امام صادق عليه السلام درباره آيه«يعرفون نعمة اللَّه ثم ينكرونها»، يعنى:«نعمت خدا را مى شناسند و سپس آن را انكار مى كنند»، فرمود: در روز غدير آن را مىشناسند و در روز سقيفه انكار مىكنند.××× 1 اثبات الهداة: ج 2 ص 164 ح 736. ×××
۳. امام صادقعليه السلام به ابوحفص عمر بن يزيد فرمودند: اى اباحفص، تعجب است از آنچه على بن ابىطالبعليه السلام كشيده است! )در روز غدير( آن حضرت اين همه شاهد داشت ولى نتوانست حق خود را بگيرد در حالى كه مردم با دو شاهد حق خود را مىگيرند. اين همه از اهل مدينه با حضرت در حج بودند و در بازگشت پنج هزار نفر هم از اهل مكه همراه حضرت تا غدير آمدند و در آنجا ولايت علىعليه السلام را اعلان فرمود.××× 2 بحار الانوار: ج 37 ص 140 ح 33. ×××
4. امام صادقعليه السلام درباره ثبات قدم بر سر غدير فرمودند: پيامبرصلى الله عليه وآله براى اميرالمؤمنينعليه السلام در غدير خم پيمان گرفت و به ولايت او اقرار كردند. خوشا به حال آنان كه بر ولايت او ثابت قدم ماندند و واى بر كسانى كه آن را شكستند.××× 3 بحار الانوار: ج 37 ص 108. ×××
5 . امام صادقعليه السلام فرمود: هر كس دينش را از كتاب خداوند بياموزد كوهها از جا كنده مىشوند قبل از اينكه او تكانى بخورد. راوى پرسيد: در قرآن كدام آيه است؟ حضرت نمونههايى را ذكر كردند تا آنكه مسئله غدير را چنين فرمودند: از جمله قول خداوند عزوجل است كه مىفرمايد: »يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ...« ، و از همين جاست قول پيامبرصلى الله عليه وآله كه به علىعليه السلام فرمود: »مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلاهُ...« .××× 4 بحار الانوار: ج 23 ص 103. ×××
6 . امام صادقعليه السلام در بيان مراحل رسالت پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود: خداوند عزوجل به پيامبرش فرمود: »فَاِذا فَرَغْتَ فَانْصَب وَ اِلى رَبِّكَ فَارْغَب« يعنى: آنگاه كه فراغت يافتى عَلَم و علامت خود را نصب كن و وصيت را اعلان نما و فضيلت او علناً بيان كن. تا آنگاه كه از حجةالوداع باز مىگشت آيه »يا ايها الرسول بلغ ما انزل اليك من ربك...« نازل شد. حضرت مردم را ندا داد تا جمع شوند و فرمود: »من كنت مولاه فعلى مولاه، اللهم وال من والاه و عادِ من عاداه« .××× 1 اثبات الهداة: ج 2 ص 4 ح 7. ×××
7. امام صادقعليه السلام درباره آيه »ان الذين آمنوا ثم كفروا ثم آمنوا ثم كفروا ثم ازدادوا كفراً لن تقبل توبتهم« فرمود: اين آيه درباره ابوبكر و عمر و عثمان است. اينان ابتدا به دين پيامبرصلى الله عليه وآله گرويدند، ولى آنگاه كه ولايت بر آنان عرضه شد و پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود: »من كنت مولاه فعلى مولاه« كافر شدند. سپس به ولايت اميرالمؤمنينعليه السلام اقرار كردند ولى آنگاه كه پيامبرصلى الله عليه وآله از دنيا رفت كافر شدند و بر بيعت خود ثابت نماندند. سپس كفر خود را بالاتر بردند و از آنان كه با علىعليه السلام بيعت كرده بودند براى خود بيعت گرفتند!! اينان كسانىاند كه از ايمان براى آنان هيچ نمانده است.××× 2 اثبات الهداة: ج 2 ص 7 ح 18. ×××
8 . امام صادقعليه السلام در سفرى كه از مدينه به مكه مىرفتند، در بين راه به مسجد غدير رسيدند. در آنجا نگاهى به سمت چپ مسجد نموده فرمودند: آنجا جاى پاى پيامبرصلى الله عليه وآله است آنگاه كه فرمود: »مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلاهُ...« .××× 3 چهارده قرن با غدير: ص 72. اثبات الهداة: ج 2 ص 16 ح 67 ، ص 21 ح 87 . ×××
9. امام صادقعليه السلام فرمود: روز غدير خم كه اميرالمؤمنينعليه السلام به مردم معرفى و منصوب شد، پيامبرصلى الله عليه وآله براى او پيمان ولايت را بر گردن مردان و زنان قرار داد.××× 4 اثبات الهداة: ج 2 ص 78 ح 327. ×××
10. امام صادقعليه السلام روز غدير را با عظمت خاصى ياد كردند و چنين فرمودند: روز غدير روز عظيمى است كه خداوند حرمت آن را بر مؤمنين بزرگ قرار داده و دين را در آن كامل فرموده و نعمت را بر آنان تمام كرده، و آن عهد و پيمانى را كه از ايشان گرفته بود بر ايشان تجديد نموده است.××× 1 اثبات الهداة: ج 2 ص 91. ×××
11. امام صادقعليه السلام درباره شيوع و پخش فورى خبر غدير در آن زمان مىفرمايد: وقتى پيامبرصلى الله عليه وآله در روز غدير خم علىعليه السلام را منصوب كرد و فرمود: »من كنت مولاه فعلى مولاه« ، اين خبر در شهرها منتشر گرديد. وقتى از پيامبرصلى الله عليه وآله پرسيدند: اين خبر از سوى شماست يا از سوى پروردگار است؟ فرمود: قسم به خدايى كه خدايى جز او نيست، اين مسئله از سوى خداست.××× 2 چهارده قرن با غدير: ص 73. اثبات الهداة: ج 2 ص 122 ح 505 . ×××
12. از امام صادقعليه السلام پرسيدند: مقصود پيامبرصلى الله عليه وآله از اينكه در روز غدير فرمود: »من كنت مولاه فعلى مولاه« چه بود؟ فرمود: به خدا قسم همين سؤال را از پيامبرصلى الله عليه وآله نمودند و آن حضرت فرمود: خدا صاحب اختيار من است و به من از خودم صاحب اختيارتر است و در برابر دستورات او مرا امرى نيست؛ و من صاحب اختيار مؤمنينم و نسبت به آنان صاحب اختيارترم و در برابر من آنان را امرى نيست؛ و هر كس من صاحب اختيار اويم و نسبت به از او خودش صاحب اختيارترم على بن ابىطالب صاحب اختيار اوست و نسبت به او از خودش صاحب اختيارتر است و در برابر او برايش امرى نيست.××× 3 اثبات الهداة: ج 2 ص 126 ص 535 . ×××
همچنين مراجعه شود به عنوان: جعفر بن محمد الصادقعليه السلام / تبليغ غدير توسط امام صادقعليه السلام.