آيه«الَّذينَ آمَنُوا»
آيه«الَّذينَ آمَنُوا»[۱]
پيامبر صلى الله عليه و آله در فرازى از بخش چهارم خطبه غدير بيش از ۹۰ مورد خطاب يا اَيُّهَا الّذينَ آمَنُوا را كه در قرآن آمده مطرح كرد و على عليه السلام را سر دسته ايمان آورندگان و اميرمؤمنان دانست و فرمود:
خداوند در قرآن الَّذينَ آمَنُوا را مورد خطاب قرار نداده مگر آنكه با او آغاز كرده است.
«وَ لا خاطَبَ اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا اِلاّ بَدَأَ بِهِ»:
و هيچ گاه خداوند مؤمنين را مورد خطاب قرار نداده مگر آنكه ابتدا او مخاطب بوده است.
علیّبنابراهیم رحمة الله علیه در تفسیر خود گفته است: ایمان در کتاب خدا چهار معنی دارد: یکی از آن معانی اقرار به زبان است، که خداوند آن را ایمان نامیده، و نوع دیگر آن به دل باورکردن و اداء و تأیید است. امّا ایمانی که اقرار زبان است و خداوند تبارکوتعالی آن را ایمان نامیده و اهلش را بدان خوانده، این آیه است ، یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا خُذُوا حِذْرَکُمْ فَانْفِرُوا ثُباتٍ أَوِ انْفِرُوا جَمِیعاً وَ إِنَّ مِنْکُمْ لَمَنْ لَیُبَطِّئَنَّ فَإِنْ أَصابَتْکُمْ مُصِیبَةٌ قالَ قَدْ أَنْعَمَ اللهُ عَلَیَّ إِذْ لَمْ أَکُنْ مَعَهُمْ شَهِیداً وَ لَئِنْ أَصابَکُمْ فَضْلٌ مِنَ اللهِ لَیَقُولَنَّ کَأَنْ لَمْ تَکُنْ بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَهُ مَوَدَّةٌ یا لَیْتَنِی کُنْتُ مَعَهُمْ فَأَفُوزَ فَوْزاً عَظِیماً [۲]
امام صادق علیه السلام فرمود: «اگر این کلمه را مردم شرق و غرب بگویند همه از ایمان بیرونند، ولی خدا به خاطر همان اقرار زبانی آنها را مؤمن نامیده، و در آیهی دیگر میفرماید: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللهِ وَ رَسُولِهِ ابتدا آنها را به خاطر همان اقرار زبانی، مؤمن نامیده، و سپس میفرماید باور کنید. و امّا ایمانی که بهمعنای باور دل است، این آیه است یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللهِ وَ رَسُولِهِ یعنی آنها که باور کردند، و آیهی دیگر: لَنْ نُؤْمِنَ لَکَ حَتَّی نَرَی اللهَ [۳] ما تا خدا را به آشکارا نبینیم به تو ایمان نمیآوریم. یعنی تو را باور نمیکنیم، و آیهی دیگر یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا آمِنُوا یعنی ای کسانی که به زبان اقرار کردید، به دل باور کنید، پس ایمان پنهان، همان باور است و تصدیق شرایطی دارد که بدون آنها ایمان صورت نمیگیرد، و آن شرایط را در این آیه گرد آورده است».[۴]