آيه ۳۶ احزاب و غدیر

«ما كانَ لِمُؤمِنٍ وَ لا مُؤمِنَةٍ اِذا قَضَى اللَّهُ وَ رَسولُهُ اَمراً اَن يَكونَ لَهُمُ الخِيَرَةُ مِن اَمرِهِم»

يكى از شاخص‏ هاى زندگى معصومين‏ عليهم السلام تبليغ غدير به شكل ‏هاى مختلف است.

از جمله استناد امام رضا علیه السلام به آيه قرآن ما كانَ لِمُؤمِنٍ وَ لا مُؤمِنَةٍ اِذا قَضَى اللَّهُ وَ رَسولُهُ اَمراً اَن يَكونَ لَهُمُ الخِيَرَةُ مِن اَمرِهِم درباره الهى بودن امامت غدير است كه ذيلاً به بيان آن مى ‏پردازيم:

آنگاه كه نوبت به نشر معارف غدير و مقايسه آن با دنياى سراسر جهلِ سقیفه مى ‏رسد، پشتيبانى آيات قرآن از غدير عظمت آن را به رخ دشمن مى‏ كشد.

يكى از اين موارد روزهاى اول ورود امام رضا عليه السلام به شهر مرو در خراسان بود. آن روز مردم در مسجد جامع شهر درباره مسئله امامت و اختلافاتى كه درباره آن مطرح است سخن مى‏ گفتند.مردى بحث‏ هاى مسجد را به حضرت گزارش داد. حضرت تبسمى كرده فرمود:

خداوند تبارک و تعالى پيامبرش را از اين جهان نبُرد مگر بعد از آنكه دين را برايش كامل فرمود.

از يک سو قرآن را بر او نازل كرد ... ، و از سوى ديگر در حجةالوداع كه آخر عمر او بود اين آيه را فرستاد كه اليَومَ اَكمَلتُ لَكُم دينَكُمْ وَ اَتْمَمتُ عَلَيكُم نِعمَتى وَ رَضيتُ لَكُمُ الاِسلامَ ديناً .

مسئله امامت كمال دين است. پيامبر صلى الله عليه و آله از اين جهان نرفت مگر آنكه براى امتش معارف دينشان را روشن ساخت و راهشان را مشخص فرمود و آنان را به قول حق سپرد و على ‏عليه السلام را عَلَم و امام براى آنان منصوب فرمود، و هر چه امت بدان نياز دارند بيان فرمود.

هر كس گمان كند كه خداوند دينش را كامل نكرده كتاب خدا را رد نموده و به آن كافر است ... .

آيا ارزش مقام امامت و موقعيت آن را در امت مى‏ دانند كه حق انتخاب امام را داشته باشند؟امامت منزلتى بالاتر و شأنى با عظمت ‏تر و مكانتى رفيع‏ تر و حدودى دقيق ‏تر و درونى عميق‏ تر از آن دارد كه مردم با عقل‏ هاى خود بدان برسند يا با نظريات خود بدان دست يابند يا بخواهند با انتخاب خود امامى براى خويش بپادارند ... .

انتخاب خدا و پيامبر و اهل ‏بيتش را كنار گذارده و به انتخاب خود روى آورده ‏اند، در حالى كه قرآن به آنان ندا داده است:

وَ رَبُّكَ يَخلُقُ ما يَشاءُ وَ يَختارُ ما كان لَهُمُ الخِيَرَةُ :

«پروردگارت آنچه بخواهد خلق مى ‏كند و انتخاب مى ‏نمايد، براى مردم حق انتخاب و اختيارى نيست ...» ، و همچنين فرموده:

ما كانَ لِمُؤمِنٍ وَ لا مُؤمِنَةٍ اِذا قَضَى اللَّهُ وَ رَسولُهُ اَمراً اَن يَكونَ لَهُمُ الخِيَرَةُ مِن اَمرِهِم :

«وقتى خدا و رسولش در مسئله‏ اى حكم كنند براى هيچ زن و مرد مسلمانى حق اختيار نمى ‏ماند» ...

عبدالعزیزبن‌مسلم گوید: در مرو همراه امام رضا علیه السلام بودیم. در آغاز ورودمان، در روز جمعه در مسجد جامع شهر گرد آمدیم و سخن از امامت و کثرت اختلاف مردم درباره‌ی آن به میان آمد. پس بر سرورم امام رضا علیه السلام وارد شده و او را از این امر آگاه کردم. امام علیه السلام لبخندی زد و آنگاه فرمود:

«ای عبدالعزیز! مردم را در نادانی و جهل نگاه داشته‌اند و از دینشان منحرف کرده‌اند. ... امام یگانه‌ی زمانه خویش است، کسی به منزلت او نمی‌رسد ... چگونه می‌توان چنین شخصی را انتخاب کرد و با کدام عقل و اینکه نظیر او در کجا یافت می‌شود؟! آیا گمان می‌برید که چنین شخصی را می‌توانید در غیر خاندان محمّد صلی الله علیه و آله پیدا کنید؟

به خدا سوگند که تمام وجودشان، آن‌ها را تکذیب می‌کند و اباطیل، آن‌ها را دچار آرزوهای دست‌نیافتنی کرده است، از این‌رو قصد کرده‌اند که از دیواری صاف و لغزنده بالا روند. دیواری که آنان را به حضیض ذلّت فرو می‌کشاند. در انتخاب امام بر عقل ناقص و تهی خود تکیه کرده‌اند و با آرای گمراه خود درپی دستیابی به وی بودند، لیکن چیزی جز دورترشدن از امام نصیبشان نشد. خدا آن‌ها را بکشد! که دروغ گفته و افترا بستند و از راه حق و صراط مستقیم منحرف شدند و دچار حیرت و سرگردانی گشتند وآنگاه که آگاهانه امام را رها کردند و شیطان اعمالشان را برای آنان آراسته بود، ازاین‌رو آنان را از راه [خدا] بازداشت درحالی‌که بینا بودند. شیطان، اعمال آن‌ها را برایشان آراست و از گام‌نهادن در راه درست باز داشت. آن‌ها آگاهانه از کسی که خدا و رسولش برگزیده بودند، روی برتافتند تا اینکه مخاطب قرآن واقع شدند که: رَبُّکَ یَخْلُقُ ما یَشاءُ وَ یَخْتارُ ما کانَ لَهُمُ الْخِیَرَةُ سُبْحانَ اللهِ وَ تَعالی عَمَّا یُشْرِکُونَ :پروردگار تو هرچه بخواهد می‌آفریند، و هرچه بخواهد برمی‌گزیند آنان [در برابر او] اختیاری ندارند. خداوند منزّه است، و از همتایانی که برای او قائل می‌شوند برتر است!» و خداوند متعال میفرماید: وَ ما کانَ لِمُؤْمِنٍ وَ لا مُؤْمِنَةٍ إِذا قَضَی اللهُ وَ رَسُولُهُ أَمْراً أَنْ یَکُونَ لَهُمُ الْخِیَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ. :هیچ مرد و زن با ایمانی حق ندارد هنگامی که خدا و پیامبرش امری را لازم بدانند، اختیاری (در برابر فرمان خدا) داشته باشد؛ و هر کس نافرمانی خدا و رسولش را کند، به گمراهی آشکاری گرفتار شده است!

امام صادق از پدران بزرگوار خود نقل می‌کند که فرمود: «روزی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله خندید، به‌طوری که دندان‌های مبارکش نمایان شد. بعد فرمود: «آیا علت خنده‌ی مرا نمی‌پرسید»؟ عرض کردند: «چرا، ای رسول خدا ! فرمود: «خوشحالم از اینکه هرگونه قضایی که خداوند برای فرد مسلمان داشته باشد، در نهایت خیر و سعادت او در آن است».