زبیر بن عوام قرشی
اتمام حجت پيامبر صلى الله عليه و آله بر زبير[۱]
در ماجرايى كه اميرالمؤمنين عليه السلام بر طلحه اتمام حجت فرمود، نام زبير را هم به عنوان يار او و اينكه حجت بر او هم تمام شده آوردند.
ابان از سليم نقل مى كند در گفتگويى كه اميرالمؤمنين عليه السلام با منافقين و دشمنان در زمان عثمان داشت، از جمله حضرت فرمود: اى طلحه، دليل بر بطلان آنچه بدان شهادت دادند، سخن پيامبر صلى الله عليه و آله است كه در روز غدير خم فرمود: «هر كس من نسبت به او از خودش صاحب اختيارترم على هم نسبت به او از خودش صاحب اختيارتر است». من چگونه میتوانم بر آنان صاحب اختيارتر از خودشان باشم در حالى كه آنان اميران و حاكمان بر من باشند؟!
دليل بر دروغ و باطل و ناحقشان اين است كه آنان به دستور پيامبر صلى الله عليه وآله بر من به عنوان «اميرالمؤمنين» سلام كردند.
و اين مطلب بر آنان (ابوبكر و عمر) و بر تو (اى طلحه) به خصوص و بر اين كه همراه توست - يعنى زبير - و بر همه امت و بر اين دو نفر - و حضرت به سعد بن ابی وقاص و عبدالرحمان بن عوف اشاره كردند - و بر اين خليفه ظالم شما - يعنى عثمان - حجت است.[۲]
بيعت زبير در غدير[۳]
پس اتمام خطبه غدير و دستور پيامبر صلى الله عليه وآله براى بيعت همگانى با اميرالمؤمنين عليه السلام، و بعد از بيعت مقداد و سلمان و ابوذر و حذيفه و ابن مسعود و عمار و بريده اسلمى، از اولين افرادى كه بايد براى بيعت حضور مى يافتند ابوبكر و عمر و عثمان و طلحه و زبير و معاويه و مغيره و ابوموسى اشعرى بودند كه پيامبر صلى الله عليه وآله تأكيد خاصى بر بیعت آنان داشت.
براى توضيح بيشتر مراجعه شود به عنوان: بیعت.
روايت حديث غدير[۴]
يكى از صحابه كه حديث غدير را نقل كرده زبير بن عوام قرشى (م ۳۷ ق) است. ابن عقده در «كتاب الولاية» و جعابى در «نخب المناقب» خود و منصور رازى در «كتاب الغدير» حدیث غدیر را از زبير روايت كرده اند.
زبير يكى از «عشره مبشّره» است كه حافظ ابن المغازلى آنان را در شمار راويان غدير ذكر كرده، و جزرى شافعى نيز در «اسنى المطالب» او را در شمار راويان حديث غدير ثبت نموده است.