رجعت

از دانشنامه غدیر

محاكمه ابوبكر و عمر در رجعت[۱]

از جمله آياتى كه در سفر حجةالوداع و پيش از اتمام مراسم حج بر پیامبر صلی الله علیه و آله نازل شد، اِخبار خداوند از صحیفه ملعونه اول بود:

«وَ جَعَلُوا الْمَلائِكَةَ الَّذِينَ هُمْ عِبادُ الرَّحْمنِ إِناثاً أَ شَهِدُوا خَلْقَهُمْ سَتُكْتَبُ شَهادَتُهُمْ وَ يُسْئَلُونَ»[۲]:

«ملائكه ‏اى را كه بندگان خدايند مؤنث مى‏ پندارند. آيا در خلقت آنها حاضر بوده ‏اند؟ به زودى شهادت آنان نوشته میشود و مورد سؤال قرار مى‏ گيرند».

قبل از همپيمان شدن و نوشتن صحيفه ملعونه، خداوند خبر آن را به پيامبرش داد. هنوز مراسم حج پايان نيافته بود كه پيامبر صلى الله عليه و آله اين پيام را از جانب درگاه الهى دريافت كرد، و در حالى كه آنان سرگرم توطئه ‏ها و نقشه‏ هاى خود بودند حضرت از جزئيات كارشان خبر داشت.

امام باقر علیه السلام ماجراى پيمان‏ نامه اصحاب صحيفه را بيان فرمود كه آن را در بين خود نوشتند و در کعبه بر سر آن هم پيمان شدند و يكديگر را شاهد گرفتند و مُهر خود را به عنوان امضا بر آن زدند.

سپس فرمود: خداوند عزوجل قبل از آنكه آنان پيمان‏ نامه را بنويسند پيامبرش را از كار آنان باخبر كرد و درباره آن آياتى از قرآن نازل كرد.

راوى با تعجب از حضرت پرسيد: واقعاً خداوند درباره اقدامات آنان آيه نازل كرد؟! حضرت فرمود: كلام خداوند تعالى را نمى‏ شنوى كه مى‏ فرمايد:

«سَتُكْتَبُ شَهادَتُهُمْ وَ يُسْئَلُونَ»: «به زودى شهادت و گواهى آنان نوشته مى‏ شود و آنان مورد سؤال قرار خواهند گرفت»، و كلام خداوند تعالى كه مى‏ فرمايد:

«وَ لَنْ يَنْفَعَكُمُ الْيَوْمَ إِذْ ظَلَمْتُمْ أَنَّكُمْ فِى الْعَذابِ مُشْتَرِكُونَ»: «بيزارى شما از يكديگر امروز (قيامت) فايده ‏اى به حالتان ندارد چرا كه ظلم كرده ‏ايد، و در نتيجه در عذاب مشترک خواهيد بود».[۳]

در روايت ديگرى امام باقر عليه السلام به جاى اين آيه، آيه ديگرى را فرمود: «وَ جَعَلَها كَلِمَةً باقِيَةً فِى عَقِبِهِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ»: «و آن (امامت) را مسئله ‏اى باقى در نسل او قرار داد كه شايد باز گردند».[۴]

آنچه جالب توجه است محاكمه مخصوص اصحاب صحیفه است. شكى نيست كه پرونده براى هدفى تشكيل مى‏شود و آن هدف بازخواستِ صاحبان آن در روز محاكمه است.

خداوند با عبارت «وَ يُسْئَلُونَ»: «مورد سؤال قرار مى ‏گيرند» به اين مطلب تصريح فرموده است.

لذت بخش روزى است كه مهدی زهرا علیه السلام اين پرونده را باز كند و آن دو نفر را از دل خاک بيرون كشد و پيش چشم همه پرده از گذشته سياه آنان بردارد.

بار ديگر در دوران رجعت اين پرونده باز میگردد و آنان به عنوان مُسبِّب روزگار سياه بشریت معرفى مى ‏شوند.

پانویس

  1. غدير در قرآن: ج ۱ ص ۲۳۹-۲۴۱.
  2. زخرف /  ۱۹.
  3. بحار الانوار: ج ۲۴ ص ۳۱۹ و ج ۳۱ ص ۶۱۰ و ج ۳۶ ص ۱۵۳ ح ۱۳۳.
  4. تأويل الآيات: ج ۲ ص ۵۵۵ .