فضائل قرآنی امیرالمومنین علیه السلام در خطبه غدیر

فضائل قرآنى اميرالمؤمنين‏ عليه السلام در خطبه غدير

از جمله نكاتى كه پيامبر صلى الله عليه و آله در خطبه غدير در مورد فضائل اميرالمؤمنين‏ عليه السلام بيان داشتند اينكه فرمودند:

فضائل على بن ابى‏ طالب‏ عليه السلام -  كه خداوند در قرآن نازل كرده -  بيش از آن است كه من همه را يكجا بشمارم، پس هر كس از فضائل او به شما خبر داد و معرفت آن را داشت از او بپذيريد.

هيچ آيه رضايتى در قرآن جز درباره او نازل نشده است.

اين در حالى بود كه خطبه غدير به پايان خود نزديک مى ‏شد و مردم همچنان تشنه زلال غدير گوش جان به كلام جاودانه محمدى سپرده بودند.

مسک الختام اين خطابه بلند، جامع الجوامع فضائل على بن ابى‏ طالب ‏عليه السلام بود كه پيامبر صلى الله عليه و آله در يک جمله پر معنى بالاترين فضيلت را براى شخص دوم عالم وجود با ارتباط آن به قرآن بيان كرد.

پيامبر صلى الله عليه و آله در فرازى از يازدهمين و آخرين بخش از خطبه غدير و پس از بيان مسئله بيعت، از يک سو نزول فضائل على‏ عليه السلام در قرآن را به ميان آورد، و از سوى ديگر درياى مناقب آن حضرت را فراتر از آن دانست كه در يک مجلس قابل ذكر باشد. سپس با توجه به گستردگى فضائل على‏ عليه السلام، دستور پذيرفتن آنها را از اصحاب معرفت به ما داد:

مَعاشِرَ النّاسِ، اِنَّ فَضائِلَ عَلِىِّ بْنِ اَبی طالِبٍ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ -  وَ قَدْ اَنْزَلَها فِى الْقُرْآنِ‏اَكْثَرُ مِنْ اَنْ اُحْصِيَها فى مَقامٍ واحِدٍ، فَمَنْ اَنْبَأَكُمْ بِها وَ عَرَفَها فَصَدِّقُوهُ:

اى مردم، فضائل على بن ابى‏ طالب علیهماالسلام نزد خداوند كه در قرآن آن را نازل كرده بيش از آن است كه همه را در يک مجلس بشمارم. پس هر كس درباره آنها به شما خبر داد و معرفت آن را داشت او را تصديق كنيد.

در اين فراز رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله به فضائل آن حضرت كه در قرآن بيان شده اشاره مى‏ فرمايد. چون فرصت براى بيان و تفصيل آن آيات نبوده، فرمود در يک مجلس نمى ‏توان به تمام آن آيات اشاره كرد.

در اينجا تنها به نزول پنجاه آيه از قرآن در حق اميرالمؤمنين ‏عليه السلام اشاره مى‏كنيم. هر چند از يادآورى رواياتى كه عامه و خاصه در ذيل اين آيات نقل كرده ‏اند خوددارى مى ‏نماييم، چون ذكر تک تک آنان به تطويل مى ‏انجامد. فقط در ذيل هر آيه به مآخذى اشاره مى ‏كنيم كه شأن نزول آن آيه در آن آمده باشد:

1. «اطيعوا اللَّه و اطيعوا الرسول و اولى الامر منكم».
2. «انّا عرضنا الامانة على السماوات و الأرض».
3. «فاذا فرغت فانصب . و الى ربك فارغب».
4. «ان يأمركم ان تؤدّوا الامانات الى اهلها و اذا حكمتم بين الناس ان تحكموا بالعدل».
5. «و الذين آمنوا و اتبعتهم بايمان الحقنا بهم ذريتهم و ما التناهم عملهم من شى‏ء».
6. «الم تر الى الذين بدّلوا نعمة اللَّه كفراً و احلّوا قومهم دار البوار».
7. «ان فى ذلك لآيات للمتوسّمين و انها لبسبيل مقيم».
8. «و قل اعملوا فسيرى اللَّه و رسوله و المؤمنون».
9. «و ألّو استقاموا على الطريقة لأسقيناهم ماءاً غدقاً».
10. «و ما يعلم تأويله الا اللَّه و الراسخون فى العلم».
11. «يا ايها الذين آمنوا اتقوا و كونوا مع الصادقين».
12. «عمّ يتساءلون . عن النبأ العظيم».
13. «و ما تغنى الآيات و النذر عن قوم لا يؤمنون».
14. «ام يحسدون الناس على ما آتاهم اللَّه من فضله».
15. «و اتبعوا النور الذى انزل معه اولئك هم المفلحون».
16. «انما انت منذر و لكل قوم هاد».
17. «افمن كان على بيّنة من ربه و يتلوه شاهد منه».
18. «ان الذين آمنوا و عملوا الصالحات اولئك هم خير البرية».
19. «و اعتصموا بحبل جميعاً و لا تفرّقوا».
20. «فمن يكفر بالطاغوت و يؤمن باللَّه فقد استمسك بالعروة الوثقى».
21. «نزل به الروح الامين . على قلبك لتكون من المنذرين».
22. «بل تؤثرون الحيوة الدنيا . و الآخرة خير و ابقى . ان هذا لفى الصحف الاولى . صحف ابراهيم و موسى».
23. «قل انما اعظكم بواحدة».
24. «فاستمسك بالذى اوحى اليك انك على صراط مستقيم».
25. «و بشّر الذين آمنوا ان لهم قدم صدق عند ربهم».
26. «هنالك الولاية اللَّه الحق هو خير ثواباً و خير عقباً».
27. «هذان خصمان اختصموا فى ربهم فالذين كفروا قطعت لهم ثياب من نار».
28. «يعرفون نعمة اللَّه ثم ينكرونها».
29. «بلى من كسب سيئة و احاطت به خطيئته فاولئك اصحاب النار هم فيها خالدون».
30. «و افوا بعهدى اوف بعهدكم».
31. «ان الذين آمنوا و عملوا الصالحات سيجعل لهم الرحمن ودّاً».
32. «يريدون ليطفؤوا نور اللَّه بأفواههم و اللَّه متمّ نوره و لو كره الكافرون».
33. «و من اعرض عن ذكرى فان له معيشة ضنكاً و نحشره يوم القيامة اعمى».
34. «و من يرد فيه بإلحاد بظلم نذقه من عذاب اليم».
35. «و قفوهم انهم مسؤولون».
36. «ان المتقين فى جنات و نهر . فى مقعد صدق عند مليك مقتدر».
37. «و السابقون السابقون . اولئك المقربون . فى جنات النعيم».
38. «من المؤمنين رجال صدقوا ما عاهدوا اللَّه عليه فمنهم من قضى نحبه و منهم من ينتظر و ما بدّلوا تبديلاً».
39. «و اركعوا مع الراكعين».
40. «انما انت منذر و لكل قوم هاد».
41. «فى بيوت اذن اللَّه ان ترفع و يذكر فيها اسمه».
42. «و اجعل لى لسان صدق فى الآخرين».
43. «من جاء بالحسنة فله عشر امثالها».
44. «استجيبوا للَّه و للرسول اذا دعاكم لما يحييكم».
45. «فالذين هاجروا و اخرجوا من ديارهم و اوذوا فى سبيلى و قاتلوا و قتلوا لأكفرنّ عنهم سيئاتهم و لأدخلنّهم جنات تجرى من تحتها الأنهار ثواباً من عند اللَّه و اللَّه عنده حسن الثواب».
46. «و قل الحق من ربكم فمن شاء فليؤمن و من شاء فليكفر انا اعتدنا للظالمين ناراً احاط بهم سرادقها».
47. «و الذين هم عن آياتنا غافلون».
48. «و اوفوا بعهد اللَّه اذا عاهدتم و لا تنقضوا الايمان بعد توكيدها و قد جعلتم اللَّه عليكم كفيلاً».
49. «كفى باللَّه شهيداً بينى و بينكم و من عنده علم الكتاب».
50. .«سلام على آل ياسين»