ابراهیم بن عبدالله کجی
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | ابومسلم ابراهیم بن عبدالله بن مسلم بن ماعز بن مهاجر کجی بصری |
| سرشناسی | محدث، عالم، مفسر قرن سوم هجری |
| تولد | حدود سال ۱۹۰ یا ۲۰۰ هجری قمری در بصره |
| وفات | یکشنبه ۷ محرم سال ۲۹۲ هجری قمری در بغداد |
| نحوه درگذشت | فوت در بغداد و انتقال جنازه به بصره برای دفن |
| محل دفن | بصره |
| خویشان سرشناس | — |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | محمد بن عبدالله انصاری، عبدالرحمان بن حماد شعبی، ابوعاصم ولید، ابوولید طیالسی و… |
| شاگردان | ابوالقاسم بغوی، ابوبکر شافعی، احمد بن سلیمان نجاد، ابوسهل بن زیاد و … |
| مذهب | اهل سنت |
| اطلاعات فرهنگی | |
| زمینه فعالیت | تفسیر، تألیف کتب دینی |
| علت شهرت | روایت احادیث، تألیف «السنن»، «المسند»، «ناسخ القرآن و منسوخه» |
ابومسلم ابراهیمبن عبداللّٰه کجی، ابومسلم ابراهیم بن عبدالله بن مسلم بن ماعز بن مهاجر کجی بصری از دانشمندان و محدثان برجستهٔ قرن سوم هجری بود. ابومسلم در حدود سال ۱۹۰ یا ۲۰۰ هجری قمری در شهر بصره به دنیا آمد و پس از مدتی به بغداد رفت و در آنجا ساکن شد.[۱] او از استادان بزرگی همچون محمد بن عبدالله انصاری، عبدالرحمان بن حماد شعبی، ابوعاصم ولید و ابوولید طیالسی حدیث آموخت و خود بعدها از محدثان و مفسران شناختهشده زمان خویش شد.[۲] روایتهای حدیثی او دارای سندهای معتبر بود[۳] و شمار زیادی از شاگردان نامدار، از جمله ابوالقاسم بغوی، ابوبکر شافعی، احمد بن سلیمان نجاد و ابوسهل بن زیاد از محضرش بهره بردند.[۴] ابومسلم شخصی دانشمند، والامقام و بخشنده بود.[۵] از آثار او میتوان به کتابهای «السنن»، «المسند» و «ناسخ القرآن و منسوخه» اشاره کرد.[۶] وی سرانجام در روز یکشنبه، هفتم محرم سال ۲۹۲ هجری قمری در بغداد درگذشت. پیکرش را به بصره منتقل کردند و در همانجا به خاک سپردند. برخی منابع سال وفاتش را ۲۷۰ یا ۲۹۰ هجری نیز ذکر کردهاند.[۷]
وثاقت راوی
ابومسلم ابراهیمبن عبداللّٰه کجی از محدثان موثق و بزرگ زمان خود بود. سمعانی او را از محدثان ثقه و بزرگان دانسته است. ذهبی او را حافظ، مسند، نویسنده کتاب «السنن» و بازمانده حافظان خوانده[۸] و دارقطنی او را ثقه،[۹] بخشنده، جوانمرد و دانا به حدیث توصیف کرده است.[۱۰] یافعی[۱۱] و سیوطی نیز او را حافظ، مسند و محدثی با حشمت و بزرگوار دانستهاند.[۱۲]
ذهبی در تذکرة الحفاظ شرح حال او را ثبت کرده و گفته که دارقطنی و دیگران او را توثیق نمودهاند. کجی همچنین حدیث تهنیت را با اسناد صحیح که رجال آن همگی ثقه هستند روایت کرده است.[۱۳] او حدیث «أنا دارالحکمة و علی بابها» را با سند خود ازحضرت علی علیه السلام روایت کرده است[۱۴]. این روایت را ترمذی نیز در جامع خود نقل کرده و کجی از محمّدبن عمربن رومی آن را روایت نموده است. کجی در محرم سال ۲۹۲ هجری در بغداد درگذشت و جنازهاش به بصره منتقل شد. او نزدیک به یک قرن عمر کرد[۱۵] و از او به عنوان استاد محدثان یاد شده است.[۱۶]
روایت حدیث غدیر[۱۷]
یکی از علما و بزرگان اهل سنت که حدیث غدیر را نقل کرده ابراهیم بن عبداللَّه بن مسلم کجی بصری (م ۲۹۲ ق) است.
ابواسحاق ثعلبی حدیث غدیر را از ابومسلم ابراهیم بن عبداللَّه کجی نقل کرده است. خطیب بغدادی و ذهبی و سیوطی:[۱۸] ابوالقاسم بَغَوی، اسماعیل بن محمد صفار، ابوعمرو ابن سمّاک و احمد بن سلمان نجاد از او روایت کردهاند. موسی بن هارون، دارقطنی، حافظ عبدالغنی بن سعید و دیگر شیوخ وی را توثیق کردهاند.
پانویس
- ↑ تاریخ بغداد، ج۶، ص۱۱۹
- ↑ تاریخ بغداد، ج۶، ص۱۱۹
- ↑ الفهرست، ص۲۸۴
- ↑ تاریخ بغداد، ج۶، ص۱۱۹.
- ↑ المنتظم، ج۱۳، ص۳۴
- ↑ الانساب، ج۱۰، ص۴۳۰
- ↑ الثقات، ج۸، ص۸۹
- ↑ ترجمه الغدیر؛ ج۱بخش اول؛ ص۱۶۳
- ↑ العبر: حوادث ۲۹۲.
- ↑ خلاصه عبقات الانوار، صفحه: ۳۰۹
- ↑ مرآة الجنان: حوادث ۲۹۲.
- ↑ طبقات الحفّاظ ۲۷۳.
- ↑ ترجمه الغدیر؛ ج۱بخشاول؛ ص۱۶۳
- ↑ ابومسلم ابراهیمبن عبداللّٰه کجی با سندش از علی علیه السلام آن را روایت کرده است، همانگونه که در چند جای کتاب، به نقل از صلاحالدّین علایی قول او آورده شد: «با اینهمه آن را شاهدی است که ترمذی در جامعش از اسماعیلبن موسی فزاری از محمّدبنعمربن رومی از شریکبنعبداللّٰه از سلمةبن کهیل از سویدبن غفلة از ابوعبداللّٰه صنابحی از علی مرفوعاً روایت کرده است: «من خانهٔ حکمتم و علی در آن است.» خلاصه عبقات الانوار، صفحه: ۳۰۵
- ↑ تذکرة الحفّاظ ۲۶۰/۲.
- ↑ دول الاسلام: حوادث ۲۹۲.
- ↑ چکیدهٔ عبقات الانوار (حدیث غدیر): ص۲۴۳.
- ↑ تاریخ بغداد: ج ۶ ص ۱۲۰. تذکرة الحفّاظ: ج ۲ ص ۶۲۰. طبقات الحفّاظ: ص ۲۷۳.