پرش به محتوا

ابن ادریس شافعی

از ویکی غدیر
محمد بن ادریس شافعی
اطلاعات فردی
نام کاملمحمد بن إدریس بن عباس بن عثمان بن شافع
سرشناسیامام شافعی
تولد۱۵۰ ق، غزه
وفات۲۰۴ ق، قاهره
اطلاعات علمی
استادانمالک بن انس
شاگرداناحمدبن حنبل
تالیفاتالرسالة در فقه
مذهبپایه‌گذار مذهب شافعی در اهل سنت


محمد بن ادریس شافعی، معروف به امام شافعی،[۱] یکی از بزرگ‌ترین فقهای اهل سنت و پیشوای مذهب فقهی شافعی است.[۲] او در سال ۱۵۰ هجری قمری در غزه متولد شد و در سال ۲۰۴ هجری قمری در قاهره وفات یافت.[۳]

زندگی‌نامه[۴]

محمد بن إدریس بن عباس بن عثمان بن شافع[۵] از قبیله قریش و نسل عبدمناف است که با پیامبر اسلام مشترک است، مادر او از قبیله ازد بود که برخی معتقدند او از نسل امام علی علیه السلام بوده است.

شافعی پس از مرگ پدر به مکه بازگشت. وی قرآن را در هفت سالگی حفظ کرد و کتاب «الموطأ» مالک ابن انس را نیز حفظ نمود. او نزد مالک ابن انس، محمد ابن حسن شیبانی، عبدالله ابن عباس، مسلمی زنجی آموزش دید.[۶]و از جمله شاگردان او می‌توان احمد بن حنبل را نام برد. او سفرهایی به مدینه، بغداد، یمن و مصر داشت. امام شافعی تا زمان وفات مالک در مدینه ماند سپس به یمن رفت. بعداً به بغداد بازگشت اما با آشفتگی سیاسی آنجا مجدداً به مکه برگشت. سرانجام در سال ۱۹۹ ه‍.ق وارد مصر شد جایی که تا زمان مرگش اقامت گزید.[۷]

محمد بن ادریس شافعی بیش از ۱۲۰ کتاب تألیف کرده‌است که مهم‌ترین آنها «الرساله» است که مبانی فقه خود را تشریح می‌کند. مذهب شافعی تلفیقی از روش‌های حجازی (مالکی) و عراقی (حنفی) است با تأکید بر حدیث‌ها ولی استفاده همزمان از روش‌های عقلی برای فهم دین. این مذهب طرفداران زیادی دارد.[۸]

او خلفا را ابوبکر، عمر، عثمان و علی علیه السلام می‌دانست؛ همچنین دوستدار اهل بیت پیامبر علیهم السلام بود و اشعار بسیاری برای ستایش آنها سروده‌است.[۹]

معنای مولی در کلام ابن ادریس[۱۰]

در کتاب «عوالم العلوم» فهرستی از راویان حدیث و شعرا و اهل لغت عامه که معنی «اولی» را معنای اصلی کلمه مولی دانسته‌اند آورده است،[۱۱] که یکی از آنها ابن ادریس شافعی است.

پانویس

  1. الجرح و التعدیل: ٧ /الترجمة ١١٣٠، و ثقات ابن حبان: ٣٠/٩،
  2. حسینی طهرانی، محمدحسین، امام‌شناسی، ج ۱۷، ص ۴۸۰.
  3. تقریب التهذیب ص۴۶۷
  4. خطیب بغدادی احمد بن علی. تاریخ بغداد. ج ۲، ص ۵۴.
  5. تهذیب الکمال فی أسماء الرجال. ج۲۴ ص ۳۵۵.
  6. المغنی فی معرفة رجال الصحیحین (البخاری و مسلم) ص۲۱۰.
  7. تاریخ بغداد. ج۲ ص ۵۴
  8. علل أحمد، انظر الفهرست، و تاریخ البخاری الکبیر: ٧٣/١، و تاریخه الصغیر: ٣٠٢/٢، و الکنی لمسلم، الورقة ٦٤، و سؤالات الآجُرِّیّ لابی داود ١٩٠/٣، و ٥ / الورقة ١٣، ١٤، و المعرفة لیعقوب: ٢١٣/١، و ١٣٨/٣، و تاریخ واسط: ٩٠، ١٠٠، و الجرح و التعدیل: ٧ / الترجمة ١١٣٠، و ثقات ابن حبان: ٣٠/٩، و حلیة الاولیاء: ٦٣/٩-١٦١، و تاریخ الخطیب: ٥٦/٢، و السابق و اللاحق: ٥٣، و أنساب السمعانی: ٢٥١/٧، و المنتظم لابن الجوزی، انظر الفهرست، و معجم الادباء: ٣٦٧/٦، و الکامل فی التاریخ: ٣٥٩/٦، و تهذیب النووی: ٤٥/١، و ابن خلکان: ١٦٣/٤، ١٦٩، و سیر أعلام النبلاء: ٥/١٠، و تذکره الحفاظ: ٣٦١/١، و رجال ابن ماجة، الورقة ١٥، و الکاشف: ٣ / الترجمة ٤٧٧٧، و العبر، انظر الفهرست و المغنی: ٢ / الترجمة ٥٢٧١، و تذهیب التهذیب: ٣ / الورقة ١٨١، و تاریخ الاسلام، الورقة ٥٠ (أیاصوفیا ٣٠٠٧)، و الدیباج: ١٥٦/١، و نهایة السئول، الورقة ٣١٤، و تهذیب التهذیب: ٢٥/٩-٣١، و التقریب: ١٤٣/٢، و خلاصة الخزرجی: ٢ / الترجمة ٦٠٤٠، و شذرات الذهب: ٩/٢ و قد ألف العلماء فی سیرته کتباً مخصوصة کثیرة منها: مناقب الشافعی للبیهقی، و مناقب الشافعی للرازی و غیرهما، و منها ما یشبه الکتاب کما فی المجلد الاول من طبقات السبکی و غیره.
  9. امام‌شناسی، ج ۱۷، ص۴۸۱،
  10. اسرار غدیر: ص۱۱۳. چهارده قرن با غدیر: ص۱۲۱.
  11. عوالم العلوم: ج ۳/۱۵ ص ۵۹.