امامت امیرالمؤمنین علیه السلام در سنجش خرد (کتاب)
"امامت امیرالمؤمنین علیهالسلام در سنجش خرد" تألیف آیت الله سید علی میلانی، اثری است که با رویکردی عقلانی و استدلالی به تبیین جایگاه امامت حضرت علی علیهالسلام میپردازد. نویسنده در این کتاب، دلایل شیعه را درباره ضرورت امامت و ویژگیهای امام از منظر عقل بررسی میکند.
نویسنده
سید علی حسینی میلانی (متولد ۱۳۲۷ش در نجف)، فقیه و متکلم شیعه ساکن قم، که یکی از زمینههای فعالیتهای او مباحث اعتقادی مربوط به امامت و پاسخ به شبهات در این زمینه دانسته شده است.
میلانی یکی از استادان برجسته دوره تخصصی اعتقادات در حوزه علمیه قم بهشمار رفته و در زمینه کلام تخصصی در حوزه امامت، علاوه بر تألیفات فراوان، به تأسیس مراکز علمی، پژوهشی و تبلیغی از جمله بنیاد فرهنگی امامت پرداخته است.
نفحات الأزهار فی خلاصة عبقات الأنوار، جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام و استخراج المرام من استقصاء الافحام از جمله آثار پرشمار او در زمینه امامتپژوهی و دفاع از عقاید شیعه بهشمار رفته است.[۱]
محتوای کتاب
این کتاب به دو قسمت اصلی تقسیم میشود:
بخش اول: ویژگیهای پذیرفتهشده برای امام
۱. علم و دانش
- امام باید دارای دانش کامل و الهی باشد.
- نمونههایی از دیدگاههای دانشمندان اهل سنت در این مورد ذکر شده است.
۲. شجاعت و دلیری
- امام باید شجاع باشد تا بتواند از دین و امت اسلامی دفاع کند.
۳. عدالت و دادگری
- عدالت یکی از شروط اساسی امامت است که موجب اعتماد مردم و اجرای شریعت میشود.
بخش دوم: ویژگیهای امیرالمؤمنین علیهالسلام
۱. علم و دانش
- گواهی پیامبر صلیاللهعلیهوآله:
- حضرت علی علیهالسلام بهعنوان دروازه دانش نبوی و درِ خانه حکمت معرفی شده است.
- پیامبر صلیاللهعلیهوآله بارها به برتری علمی علی علیهالسلام اشاره کردهاند، از جمله در موارد اختلافی و داوری.
- شهادت اصحاب:
- اصحاب پیامبر نیز بر دانش گسترده امام علی علیهالسلام اذعان داشتهاند.
- برتری علمی علی علیهالسلام:
- حضرت علی علیهالسلام نیازی به علم و دانش دیگران نداشت، در حالی که خلفای دیگر بارها به دانش ایشان اعتراف کردهاند.
۲. شجاعت و دلیری
- شجاعت امام علی علیهالسلام در جنگها و دفاع از اسلام از ویژگیهای برجسته ایشان است.
۳. عدالت و دادگری
- امام علی علیهالسلام در تمام مراحل زندگی خود نمونهای از عدالت و دادگری بودهاند، حتی در میان مخالفان نیز به این ویژگی شناخته میشدند.
نتیجهگیری و سخن پایانی
- امام علی علیهالسلام به دلیل برخورداری از علم، شجاعت، و عدالت در مقایسه با دیگر افراد عصر خود، بهترین گزینه برای امامت بوده است.
- ترجیح مفضول بر فاضل (تقدیم دیگران بر امام علی علیهالسلام) از دیدگاه عقل و نقل قابلپذیرش نیست.
فهرست مطالب
- مقدمه
- سرآغاز
- پیش گفتار
بخش یکم: ویژگیهای امام
- ویژگیهای پذیرفته شده برای امام
- اشاره
- ۱- علم و دانش
- ۲- شجاعت و دلیری
- ۳- عدالت و دادگری
- اشاره
- نمونهای از دیدگاه دانشمندان اهل سنّت
- اشاره
- مقصد دوم: شروط امامت.
- اشاره
- ۱- علم؛
- ۲- شجاعت.
- بررسی عقلی این دیدگاه
بخش دوم: ویژگیهای امیر مؤمنان علی علیه السلام
- ۱- علم و دانش
- اشاره
- ویژگیهای علمی علی علیه السلام از دیدگاه پیامبر خدا صلی اللّٰه علیه و آله
- ۱- دروازه دانش نبوی
- ۲- درِ خانهٔ حکمت
- ۳- بیان موارد اختلافی
- ۴- گوش شنوا
- ۵- بهترین داور
- سخنان اصحاب در مقام علمی امیر مؤمنان علی علیه السلام
- نیاز نداشتن حضرت علی علیه السلام به هیچیک از اصحاب
- اشاره
- ۱- نگاهی به علم و دانش ابو بکر!
- ۲- اعتراف عمر
- ۳- علم و دانش عثمان و دیگران!
- ۴- اعتراف معروف عمر
- گسترش علم و دانش به وسیله علی علیه السلام و شاگردان آن حضرت
- شجاعت و دلیری
- عدالت و دادگری
- اشاره
- ۱- دیدگاه ابن تیمیّه
- ۲- چکیده سخن
- ۴- سخن پایانی، ترجیح مفضول بر فاضل!
- کتاب نامه
پانویس
- ↑ «زندگینامه فقیه وارسته و محقق فرزانه حضرت آیت الله حاج سید علی حسینی میلانی مدظله العالی»، در سایت رسمی حضرت آیت الله سید علی حسینی میلانی؛ «تألیفات»، در سایت رسمی حضرت آیت الله سید علی حسینی میلانی.
منابع
- «تألیفات»، در سایت رسمی حضرت آیت الله سید علی حسینی میلانی، بازدید: ۴ خرداد ۱۴۰۴ش.
- «زندگینامه فقیه وارسته و محقق فرزانه حضرت آیت الله حاج سید علی حسینی میلانی مدظله العالی»، در سایت رسمی حضرت آیت الله سید علی حسینی میلانی، بازدید: ۳ خرداد ۱۴۰۴ش.
