حسین بن مسعود فرّاء (ابومحمد رکنالدین بَغَوی)
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | ابومحمد حسین بن مسعود بن محمد البغوی الفراء |
| سرشناسی | محدث، مفسر و فقیه شافعی سلفی |
| وفات | شوال ۵۱۶ هـ |
| محل دفن | مرو رود کنار قبر قاضی حسین مرورودی |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | قاضی حسین بن محمد مرورودی |
| شاگردان | عبد الواحد بن أحمد الملیحی، محمد بن محمد الشیرزی، أبی الحسن عبد الرحمن بن محمد الداودی و… |
| تحصیلات | فقه شافعی نزد قاضی حسین مرورودی |
| مذهب | شافعی |
| اطلاعات فرهنگی | |
| زمینه فعالیت | حدیث، تفسیر، فقه |
| علت شهرت | زهد، تألیف آثار معتبر مثل معالم التنزیل و مصابیح السنة |
حسین بن مسعود بغوی، ابومحمد، ملقب به محییالسنه و معروف به «فراء»، از محدثان و مفسران شافعی سلفی بود که در حوزههای حدیث، تفسیر و فقه آثار بسیار متداولی همچون «معالم التنزیل» و «مصابیح السنة» تألیف کرد و در زهد شهرت داشت. او در شوال سال ۵۱۶هـ در مرو رود درگذشت و در کنار استادش قاضی حسین مرورودی دفن شد.
زندگینامه
حسین بن مسعود بغوی، ابومحمد، ملقب به محییالسنه و معروف به «فراء» یا «ابن الفراء»، یکی از عالمان برجسته سلفیگرای شافعی بود که نقش بزرگی در ترویج سنت نبوی و پژوهشهای حدیثی، تفسیری و فقهی ایفا نمود. وی منسوب به شهر یا ولایت بغشور در شمال بادغیس بود.[۱] زندگی بغوی، طبق نوشتههای تراجمنگاران، دوران پرآشوب یا رویداد چشمگیری نداشت و بیشتر با زهد شناخته میشد.[۲]
بغوی فقه را نزد استاد خود، قاضی حسین بن محمد مرورودی آموخت و تا پایان عمر، تلاش کرد نهتنها در دانش، که در زندگی شخصی نیز «مُحیی» سنت نبوی باشد. در آثار بغوی، نخستین انگیزه و هدف او، پیروی از عالمان متقدم و احیای سنت است؛ به طوری که نوآوری در آثارش، چه در انتخاب موضوع و چه در روش تدوین، بسیار اندک است و بیشتر پیرو و گاه مقلد سلفیه و علما گذشته بوده است.[۳]
در آثار بغوی، تأکید ویژهای بر پیرایش میراث نبوی و نشاندادن اعتبار اسناد روایات دیده میشود، و بهندرت روایت فاقد اعتبار اسنادی در آثار وی یافت میشود. او آثارش را برای مخاطب عام و دانشجویان علوم دینی، واعظان و طالبان علم، فراهم آورده است.[۴]
تداول و رواج آثار بغوی را علاوه بر ویژگیهای علمی، باید در شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه مخاطب جستوجو کرد. از نیمه دوم قرن پنجم هجری، اقتدار اصحاب حدیث و غلبه آنها بر متکلمان و فقیهان، موجب شد علم منحصر به حدیث شود و خردورزی فردی کنار گذاشته شود. در همین فضای فکری، خلاقیت علمی کم شد و تقلید و پیروی از آثار گذشتگان افزایش یافت. بغوی با شناخت صحیح از موقعیت جامعه، آثاری فراهم کرد که استقبال و دوام آنها تا عصر حاضر ادامه داشته است.[۵]
تاریخ وفات بغوی را بیشتر تراجمنگاران شوال سال ۵۱۶هجری نوشتهاند و وی در مرو رود و در کنار قبر استادش حسین بن محمد مرورودی دفن شده است.[۶]
تألیفات
بغوی تألیفات گوناگونی در فقه، حدیث، شرح سنن، غریب لغت و تفسیر دارد که عبارتند از:
- «معالم التنزیل»
- «مصابیح السنة»
- «شرح السنة»
- «الانوار فی شمائل النبی المختار»
آثار خطی
- «التهذیب فی الفروع»
- «شرح الجامع الصحیح ترمذی»
- «الفتاوی»
- «فتاوی المروروذی»
- «تاج العروس و مذهُب الهم و البوس»
- «الفرائض»
روایت حدیث غدیر[۷]
یکی از علما و بزرگان اهل سنت که حدیث غدیر را نقل کرده حسین بن مسعود بن محمد فرّاء بَغَوی شافعی، ابومحمد، رکن الدین (م ۵۱۶ ق) است. بغوی حدیث غدیر را در «المصابیح» روایت کرده است. سیوطی:[۸] او را توثیق کرده و بسیار ستوده است.
منبع
پانویس
- ↑ الانساب، ج۱، ص۳۷۴
- ↑ تذکرة الحفاظ، جلد ۹، ص۲۵۷–۲۵۸؛ وفیات الاعیان، جلد ۲، ص۳۶؛ طبقات الشافعیة، جلد ۵، ص۷
- ↑ شرح السنة، بغوی، ص۱، طبقهبندی ابواب؛ معالم التنزیل، بغوی، ص۵.
- ↑ معالم التنزیل، ص۱۰؛ مصابیح السنة، ص۱
- ↑ معالم التنزیل، ص۱۰–۱۱
- ↑ تذکرة الحفاظ، جلد ۹، ص۲۵۸؛ طبقات الشافعیة، جلد ۵، ص۷
- ↑ چکیده عبقات الانوار (حدیث غدیر): ص ۲۶۵
- ↑ طبقات الحفّاظ: ص ۴۵۷. همچنین ر.ک. تذکرة الحفّاظ: ج ۴ ص ۱۲۵۷. تاریخ ابنکثیر: ج ۱۲ ص ۱۹۳. مرآة الجنان: ج ۳ ص ۱۹۳. وفیات الاعیان: ج ۱ ص ۱۴۵. طبقات سُبکی: ج ۷ ص ۷۵. شَذَرات الذهب: ج ۴ ص ۴۸. العِبَر: ج ۴ ص ۳۷.