زاذان بن عمر کندی (ابوعمرو، بزاز)

زاذان بن عمر کندی

اطلاعات فردی
نام کامل	ابوعمرو زاذان بن عمر کندی
سرشناسی	از تابعین
تولد	در زمان حیات رسول‌الله صلی الله علیه وآله
وفات	۸۴ ق
اطلاعات علمی
استادان	امام علی علیه السلام، امام حسن علیه السلام، سلمان فارسی
شاگردان	اصبغ بن نباته، ابوحمزه ثمالی، ابوالاسود دوئلی
اطلاعات فرهنگی
زمینه فعالیت	راوی حدیث
علت شهرت	پارچه فروش

ابوعمرو زاذان (درگذشته ۸۲ قمری) از تابعین و از اصحاب امام علی علیه السلام بود که روایات فراوانی در فضیلت اهل بیت علیهم السلام از او نقل شده است. وی از امام علی علیه السلام، امام حسن علیه السلام، سلمان فارسی، ابن مسعود، ابن‌عباس، ابوذر، عمر و عایشه حدیث نقل کرده و از راویان حدیث مناشده به‌شمار می‌آید. شغل زاذان پارچه‌فروشی بود و در آغاز زندگی، نوازنده و خواننده بود اما به توصیه امام علی علیه السلام به قرائت قرآن روی آورد. برخی منابع اهل سنت توبه او را به دست ابن مسعود دانسته‌اند، اما با توجه به نزدیکی او به امام علی علیه السلام و سلمان، این احتمال ضعیف است.

زاذان در قیام عبدالرحمن بن اشعث علیه حجاج بن یوسف ثقفی شرکت داشت و پس از واقعه دیر جماجم در سال ۸۲ هجری در کوفه درگذشت. ابن سعد درباره او می‌گوید: «زاذان در کوفه در زمان حجاج و پس از واقعه جماجم درگذشت و فردی ثقه و کم‌حدیث بود». همچنین، زاذان در میان علمای رجال شیعه و اهل سنت فردی موثق شمرده شده است؛ عجلی، ابن شاهین، خطیب بغدادی و ذهبی از جمله علمای اهل سنت هستند که وثاقت او را تصریح کرده‌اند.

در منابع آمده است زاذان پارچه‌فروش بود و در معاملات خود انصاف را رعایت می‌کرد. وی در نقل حدیث از امام علی علیه السلام، امام حسن علیه السلام، سلمان، حذیفه بن یمان، ابوذر، ابن‌عباس، ابن مسعود، عایشه، عمر بن خطاب، جریر بن عبدالله بجلی، براء بن عازب و ابن عمر نام برده شده است. از جمله کسانی که از او روایت نقل کرده‌اند می‌توان به اصبغ بن نباته، ابوحمزه ثمالی، ابوالاسود دوئلی، عطاء بن سائب و هلال بن یساف اشاره کرد.

روایات زاذان در منابع شیعه مانند اصول کافی، تهذیب و کامل الزیارات و در منابع اهل سنت همچون صحیح مسلم، سنن ابی داود و سنن ترمذی نقل شده است. در میان احادیث مشهور او، حدیث مناشده (شهادت به واقعه غدیر) و حدیثی درباره تلاوت قرآن با صوت خوش دیده می‌شود. در نهایت، زاذان تا پایان عمر در کوفه اقامت داشت و برخی خانواده‌های بزرگ قزوین نیز به نسل او منسوب‌اند.

روایت حدیث غدیر

زاذان بن عمر ماجرای احتجاج امیرالمؤمنین علیه السلام به حدیث غدیر در رحبه کوفه را نقل کرده است. ذهبی و ابن حجر: او را توثیق کرده‌اند.

عن زاذان ابن عمر، قال: سمعت علیا فی الرحبة و هو ینشد الناس من شهد رسول اللَّه صلی اللَّه علیه و سلم یوم غدیر، و هو یقول ما قال فقام ثلثة عشر رجلا، فشهدوا انهم سمعوا رسول اللَّه صلی اللَّه علیه و سلم یقول: «من کنت مولاه، فعلی مولاه».

زاذان از ابن عمر نقل می‌کند که گفت: شنیدم حضرت علی علیه السلام در رحبه مردم را فراخواند و از آنان درخواست کرد هر کس شاهد سخن پیامبر خدا صلی‌الله علیه و آله در روز غدیر بوده و آنچه او گفته را شنیده، شهادت دهد. پس سیزده نفر برخاستند و گواهی دادند که از رسول خدا صلی‌الله علیه و آله شنیدند که فرمود: «هر کس من مولای او هستم، پس علی مولای اوست.»

حافظ ابن مردویه از ابو عمرو زاذان روایت کرده که گفت: علی در رحبه از مردی درباره حدیثی پرسش کرد و آن مرد او را تکذیب نمود. علی فرمود: مرا تکذیب کردی؟ گفت: ترا تکذیب نکردم. علی فرمود: از خدا می‌خواهم که اگر مرا تکذیب کردی، چشم ترا کور کند. گفت: بخواه. در این هنگام علی او را نفرین کرد و در نتیجه، آن مرد از رحبه بیرون نرفته بود که چشمش نابینا شد.