شبهه عدم حضور پیامبر در جحفه

اشكالِ عدم حضور پيامبر صلى الله عليه و آله در جحفه

بعضى از اهل‏ سنت، به اين گونه در صحت حدیث غدیر تشكيک كرده‏ اند: در حدیث غدیر كه زید بن ارقم روايت كرده آمده كه پيامبر صلى الله عليه و آله در روز هجدهم ماه ذى‏ الحجه در جُحفه خطبه خواند، حال آنكه ممكن نيست كسى كه پس از حج از مکّه بيرون آمده در اين روز به جُحفه برسد.

علامه محمد اسماعيل امير اين شبهه نقل و به پاسخ داده است:

مسلّم است كه پيامبر صلى الله عليه و آله در روز پنجشنبه پانزدهم ذى‏ الحجه از مکّه خارج شد و راه مدینه را در پيش گرفت، و آنگونه كه مجدالدين فيروزآبادى در «قاموس» آورده، جُحفه در۸۲ ميلى مكه است.

همچنين روشن است كه مرحله عربى چهار بُرُد است، مانند فاصله ميان حَدَّه فاصله ميان دو منزل را مرحله گويند. (لسان العرب)بُرُد، جمع «بريد»: مسافت ميان دو منزلِ راه. (المعجم الوسيط).

«حدة»منزلى است ميان مكه و جدّه. تا مکّه. دليل اين مدعى مطلبى است كه بخارى در دنباله حديث ابن‏ عباس و ابن‏ عمر آورده، مبنى بر اينكه اين دو از مكه تا عرفات نماز خود را شكسته مى‏ خواندند.

همچنين، اندازه ‏گذارى چهار برد به يک مرحله، بر پايه حديثى كه شافعى به سند صحيح روايت كرده است ثابت مى ‏شود: به ابن‏ عباس گفتند:

آيا از مكه تا عرفات نمازت را شكسته مى‏ خوانى؟ گفت: نه، اما تا عسفان و تا حدّه و تا طائف را شكسته مى‏ خوانم، كه مسافت ميان هر يک از اين مناطق تا مكه يک مرحله است.

پس اگر هر مرحله چهار بُرُد و بريد دوازده ميل باشد، هر مرحله چهل و هشت ميل خواهد بود. اين كه معلوم شد، مشخص مى ‏شود كه از مكه تا جُحفه كمتر از دو مرحله كامل است، زيرا فاصله بين اين دو ۸۲ ميل است.

وقتى پيامبر صلى الله عليه و آله روز پانزدهم ذى‏ الحجه از مكه بيرون آمده باشد، روز هجدهم چهارمين روز سفرش خواهد بود.

پس دانسته مى‏ شود كه او شب هجدهم را در جُحفه گذرانده و نماز ظهر را در آنجا گذارده و پس از نماز در آن سرزمين خطبه خوانده است.

حتى اگر بگويند اين كار در زمان كنونى ممكن نيست، در پاسخ خواهيم گفت:

اگر سفرهاى مرفّهان يا بيماران و زمين گيران مقصود باشد اعتبارى به آنها نيست، و اگر مقصود اين است كه در سفرهاى عرب چنين امرى ممكن نيست بايد دانست كه عرب در اين زمان، سواره در چهار روز از مكه به مدینه مى ‏رسد، و مردم مدينه در عصر ما روز پنجم يا چهارم ذى الحجه از مدينه براى سفر حج حركت مى‏ كنند و به موقع به عرفات مى ‏رسند.

پيامبر صلى الله عليه و آله هم به روش عرب عمل مى‏ كرد و در اين حج بنا بر روايات مختلف، هفت يا هشت روزه از مدینه به مكه رسيد.