خواجه نصیر الدین طوسی
وفات خواجه نصير در روز غدير[۱]
در ايام دهه غديريه رخدادهاى متعددى اتفاق افتاده است. يكى از آنها وفات خواجه نصيرالدين طوسى است.
ابوجعفر محمد بن محمد بن حسن طوسى، مشهور به خواجه نصير، از مفاخر جهان تشيع، روز غدير ۶۷۲ق در بغداد درگذشت.
بدن وى به کاظمین منتقل شد و در سردابى كه در طرف بالاى سر كاظمين عليهما السلام به خاک سپرده شد. اين سرداب از سوى الناصر باللَّه، سى و چهارمين خليفه عباسى (ت ۵۷۵ - م ۶۲۲ ق) تهيه شده بود تا در آن دفن شود.
ولى به جهت مرگ او در رصافه (دمشق) قسمت او نشد. بر لوح قبر خواجه نصير نوشته شد: «و كلبهم باسط ذراعيه بالوصيد»[۲]:
و سگ آنها (اصحاب كهف) دست هاى خود را (به نشان نگهبانى) به آستانه گشوده بود.
خواجه علاوه بر آثار تأليفى، رصدخانه مراغه را بنياد نهاد، و با حسن تدبيرش از قسمت اعظم جنايات مغول جلوگيرى كرد.
بزرگان علمى، چه در شيعه و يا اهل سنت و حتى غربيان خواجه نصير را با واژگانى بزرگ ياد مى كنند.[۳]