حَجّ: تفاوت میان نسخه‌ها

در غدير، ارتباط اعتقاد و عمل چنين به ما تفهيم شده كه احكام الهى در كنار ولايت اهل‏ بيت‏ عليهم السلام نه تنها مورد تأكيد است، كه تا ابد دو حلقه ناگسستنى خواهند بود. اين اهل‏ بيت ‏عليهم السلام هستند كه جزئيات احكام الهى را براى مردم بيان خواهند كرد، و اين احكام الهى‏ اند كه با عمل بدان‏ها تسليم در برابر فرامين خدا را تجربه خواهيم كرد، و اين تسليم با اطاعت از فرستادگان پروردگار جلوه ‏گر مى ‏شود.  

در اين راستا، اواخر خطبه غدير شاهد تأكيدات پيامبر صلى الله عليه وآله بر نماز و زكات و حج و امر به معروف و نهى از منكر و اجتناب از محرمات و تقوى است، و در پى آن سخن از مرگ و معاد و حساب روز قيامت و ثواب و عقاب به ميان آمده است، كما اينكه در اوائل خطبه امر به تدبّر در قرآن به چشم مى‏ خورد.  

اين موارد اگر چه ارتباط مستقيم با غدير ندارد و موارد آن نيز بسيار كم است، ولى در حاشيه غدير يادآور ارتباطى است كه احكام الهى بايد با اهل‏ بيت‏ عليهم السلام داشته باشند.

در بين اين تأكيدات، پيامبر صلى الله عليه وآله حلال و حرام را به طور كلى مطرح مى‏ كنند، و اينكه درباره جزئيات آنها بايد به امامان‏ عليهم السلام مراجعه شود.

اين آيات تضمين شده در كلام پيامبر صلى الله عليه وآله ۷ آيه است، كه از جمله اين آيات آيه ۱۵۸ سوره بقره است:

«إِنَّ الصَّفا وَ الْمَرْوَةَ مِنْ شَعائِرِ اللَّه فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَيْهِ أَنْ يَطَّوَّفَ بِهِما وَ مَنْ تَطَوَّعَ خَيْراً فَإِنَّ اللَّه شاكِرٌ عَلِيمٌ» :  

«صفا و مروه از شعائر الهى هستند، هر كس به عنوان حج يا عمره به خانه خدا بيايد براى او اشكالى نيست كه بر صفا و مروه بسيار طواف كند و هر كس كار نيك افزون بر واجب انجام دهد خداوند تشكر كننده داناست» .

'''متن روايت'''

«مَعاشِرَ النّاسِ، انَّ الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ مِنْ شَعائِرِ اللَّه، »فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَيْهِ أَنْ يَطَّوَّفَ بِهِما وَ مَنْ تَطَوَّعَ خَيْراً فَإِنَّ اللَّه شاكِرٌ عَلِيمٌ» :  

 

'''موقعيت تاريخى'''

 

در اواخر خطبه غدير، قسمت خاصى در زمينه حج ديده مى ‏شود كه بدون شك بازگشت از اولين سفر حج پيامبر صلى الله عليه وآله چنين اقتضايى را داشته است. در آغاز اين فرازها حضرت با تضمين بخش دوم آيه سوره بقره و اشاره ‏اى به كلمه «شَعائِرِ اللَّه» در كلام خود به آن آيه استناد كرده اند.

'''موقعيت قرآنى'''

 

'''تحليل اعتقادى'''

 

'''الف:''' در آيه قرآن «صفا و مروه» به عنوان شعائر نامبرده شده ‏اند. اينكه پيامبر صلى الله عليه وآله همان آيه را در كلام خود تضمين مى ‏فرمايند و «حج و عمره» را به جاى «صفا و مروه» قرار مى ‏دهند، به احتمال قوى از جهت موضوع كلامى است كه حضرت در آغاز آن هستند و آن حج است.

'''ب:''' معنى «شعار» بودن حج و ارزش آن را از اين حديث و آيه مى‏ توانيم استفاده كنيم:

'''ج:''' در اين قسمت از خطبه، پيامبر صلى الله عليه وآله با مطرح كردن حج به عنوان يك شعار الهى سه مطلب درباره آن فرموده است: مستغنى شدن حجاج و فقر تاركين حج، آمرزش گناهان حجاج، درخواست حج كامل و تمام عيار از مردم.

'''د:''' نقطه ربط حج با ولايت و [[امامت]] كه ارتباط حج با غدير را نيز روشن مى‏ كند، اين كلام پيامبر صلى الله عليه وآله است كه در همين بخش خطبه مى‏ فرمايند: مَعاشِرَ النّاسِ، حِجُّوا الْبَيْتَ بِكَمالِ الدّينِ وَ التَّفَقُّهِ: اى مردم حج خانه خدا را با كمال دين و فهم و تفَقُّه بجاى آوريد.

اللّهمَّ انَّكَ انْزَلْتَ الْآيَةَ فى عَلِىٍّ وَلِيِّكَ عِنْدَ تَبْيينِ ذلِكَ وَ نَصْبِكَ ايّاهُ لِهذَا الْيَوْمِ: «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِى وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً» ... <ref>اسرار غدير: ص ۱۴۵ بخش ۴.</ref> . مَعاشِرَ النّاسِ، انَّما اكْمَلَ اللَّه عَزَّ وَ جَلَّ دينَكُمْ بِامامَتِهِ<ref>اسرار غدير: ص ۱۴۶ بخش ۵ .</ref> :  

خدايا، تو درباره على وليت، هنگامى كه ولايت او تبيين شد و امروز او را نصب كردى، اين آيه را نازل فرمودى: «امروز دين شما را كامل كردم و نعمت را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان دين شما راضى شدم» ... . اى مردم، خدا دين شما را با امامت او كامل نمود. بنا بر اين حج با كمال دين يعنى با اعتقاد به [[امامت]] دوازده امام‏ عليهم السلام و صاحب اختيارى مطلق آنان پس از پيامبر صلى الله عليه وآله، و اين حجى است كه نزد پروردگار مورد قبول است.

در سفر حجةالوداع دو مقصد اساسى در نظر بود، وآن عبارت بود از بيان دو حكم مهم از قوانين اسلام كه هنوز براى مردم به طور كامل و رسمى تبيين نشده بود: يكى حج، و ديگرى مسئله [[خلافت]] و ولايت و جانشينى بعد از پيامبرصلى الله عليه وآله.

اميرالمؤمنين‏ عليه السلام در زمان عثمان اتمام حجتى در مسجد داشتند و در ضمن استناد به غدير وجوب حج را بيان فرمودند. در آنجا [[زید بن ارقم انصاری|زید بن ارقم]] و [[براء بن عازب انصاری|براء بن عازب]] و ابوذر و مقداد و عمار گفتند: ما شهادت مى‏ دهيم كه سخن پيامبر صلى الله عليه وآله را به ياد داريم كه بر منبر ايستاده بودند و شما در كنار ایشان بودید و مى‏ فرمودند:

... اى مردم، خداوند در كتابش شما را به نماز امر كرده و من آن را برايتان بيان نمودم، و به زكات و روزه و حج دستور داده كه آن را هم براى شما بيان و تفسير نمودم، و به ولايت دستور داده و من شما را شاهد مى‏ گيرم كه ولايت مخصوص اين شخص است -  و حضرت دست مبارك را بر امیرالمؤمنین على بن ابى ‏طالب ‏عليه السلام قرار دادند -  و سپس براى دو پسرشان بعد از ایشان ، و سپس براى اوصياء از فرزندانشان بعد از آنهاست. آنان از قرآن جدا نمى ‏شوند و قرآن از آنان جدا نمى ‏شود تا بر سر حوضم بر من وارد شوند... . <ref>كتاب سليم: ح ۱۱.</ref>

== تبليغ غدير در اجتماعات حج<ref>سخنرانى استثنائى غدير: ص ۱۱۱ ، ۱۰۷.</ref>==

احترام به مقام با عظمت غدير به ما فرمان مى‏ دهد كه آن را در جذاب‏ ترين و ارزشمندترين گونه‏ هاى رسانه‏ اى جلوه‏ گر سازيم، و هر گونه تبليغى در رابطه با غدير را لايق شأن آن و به عظمت ساحت اولين مبلِّغ آن يعنى پيامبرصلى الله عليه وآله به انجام رسانيم.

در همين روزگار نيز ايام حج بهترين موقعيّت زمانى و مكانى براى تبليغ غدير است. از كنار كعبه تا حرم پيامبر صلى الله عليه وآله با حضور ميليونى حُجاج، فرصت ‏هاى طلايى براى ابلاغ پيام غدير وجود دارد كه با در نظر گرفتن عرفات و مشعر و مِنا و جمرات سه گانه و صفا و مروه و زيارتگاه‏ هاى مختلف مكه و مدينه ضريب تبليغى غدير چند برابر مى‏ شود، و ما نبايد هيچ يك از آنها را از دست بدهيم.

يكى از شاخص‏ هاى زندگى معصومين‏ عليهم السلام تبليغ غدير به شكل‏ هاى مختلف است. از جمله تبليغ غدير توسط امام حسين ‏عليه السلام در مِنا در مراسم حج است كه ذيلاً به بيان آن مى‏ پردازيم: