۲۱٬۹۷۲
ویرایش
حَجّ: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
يكى از شاخص هاى زندگى معصومين عليهم السلام تبليغ غدير به شكل هاى مختلف است. از جمله تبلیغ غدیر توسط [[امام حسین علیه السلام]] در مِنا در مراسم حج است كه ذيلاً به بيان آن مى پردازيم: | يكى از شاخص هاى زندگى معصومين عليهم السلام تبليغ غدير به شكل هاى مختلف است. از جمله تبلیغ غدیر توسط [[امام حسین علیه السلام]] در مِنا در مراسم حج است كه ذيلاً به بيان آن مى پردازيم: | ||
شرايط شديد تقيه در زمان معاويه بر كسى پوشيده نيست، و هر چه به آخر دوران او نزديك تر مى شويم جوّ حاكم سخت تر مى شود | شرايط شديد تقيه در زمان معاويه بر كسى پوشيده نيست، و هر چه به آخر دوران او نزديك تر مى شويم جوّ حاكم سخت تر مى شود. | ||
اما امام حسين عليه السلام همين موقعيّت را براى [[تبلیغ|تبلیغ غدیر]] در جمع شخصيت هاى اسلامى آن زمان انتخاب فرموده اند. | |||
با گذشت پنجاه سال از غدير و در زمانى كه صاحب غدير را علناً بر فراز منبرها مورد سب و لعن قرار مى دادند، باز هم غدير است و شهرت آن!! [[تاریخ]] نويسان متحيّر مانده اند كه غدير چقدر مشهور بوده كه وقتى سومين امام غدير يعنى سيدالشهداء عليه السلام در مراسم حجّى كه به دستور معاويه اداره مى شود، مردم را درباره آن قسم مى دهند ۲۰۰ نفر صحابى و ۵۰۰ نفر از تابعين به آن اقرار مى كنند. | |||
يک سال قبل از مرگ [[معاویة بن ابی سفیان|معاویه]] كه مطابق است با يک سال قبل از واقعه [[عاشورا]]، امام حسين عليه السلام در ايام حج در مِنا با حضور ۷۰۰ نفر اجتماع بزرگى در خيمه خود تشكيل دادند، كه دويست نفر آنان اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله بودند. | |||
حضرت در آن مجلس براى خطابه بپاخاستند و پس از حمد و ثناى الهى، از اقدامات معاويه بر ضد اميرالمؤمنين عليه السلام اظهار ناراحتى شديد كردند و سپس شروع به شمردن مناقب آن حضرت نمودند. امام عليه السلام در همه موارد مردم را بر صدق گفتار خود قسم مى دادند و همه اقرار مى كردند. از جمله مسئله غدير را مطرح كرده و فرمودند: | حضرت در آن مجلس براى خطابه بپاخاستند و پس از حمد و ثناى الهى، از اقدامات معاويه بر ضد اميرالمؤمنين عليه السلام اظهار ناراحتى شديد كردند و سپس شروع به شمردن مناقب آن حضرت نمودند. امام عليه السلام در همه موارد مردم را بر صدق گفتار خود قسم مى دادند و همه اقرار مى كردند. از جمله مسئله غدير را مطرح كرده و فرمودند: | ||
شما را به خدا قسم مى دهم، آيا مى دانيد كه پيامبر صلى الله عليه | شما را به خدا قسم مى دهم، آيا مى دانيد كه پيامبر صلى الله عليه و آله در روز غدير خم على بن ابى طالب عليه السلام را منصوب كردند و ولايت را براى ایشان اعلام نمودند و فرمودند: بايد حاضران به غايبان خبر دهند؟ جمعيت حاضر گفتند: آرى به خدا قسم.<ref>كتاب سليم: حديث ۲۶.</ref> | ||
و اين به معناى اشتهار غدير در اوج خفقان اموى بود. | و اين به معناى اشتهار غدير در اوج خفقان اموى بود. | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۹: | ||
پيامبر صلى الله عليه وآله پس از هجرت، يک بار در صلح حديبيه - طبق قرارداد - فقط چند ساعت به مكه آمدند و بازگشتند؛ و بار ديگر در فتح مكه كه به عنوان جنگ آمدند و پس از برچيدن بساط كفر و بت پرستى به طائف رفتند، و در بازگشت عمره انجام داد و به مدينه بازگشتند. | پيامبر صلى الله عليه وآله پس از هجرت، يک بار در صلح حديبيه - طبق قرارداد - فقط چند ساعت به مكه آمدند و بازگشتند؛ و بار ديگر در فتح مكه كه به عنوان جنگ آمدند و پس از برچيدن بساط كفر و بت پرستى به طائف رفتند، و در بازگشت عمره انجام داد و به مدينه بازگشتند. | ||
اكنون پس از ده سال از هجرت - در حالى كه مكه يک شهر اسلامى شده بود - در كمال قدرت وارد اين شهر مى شدند. جلوه اين عظمت در آن زمان به قدرى بود كه به محض اعلام سفر حضرت، بيش از يكصد و بيست هزار نفر همراه حضرت حركت كردند كه در آن زمان بسيار غير عادى بود. <ref>الغدير: ج ۱ ص ۹.</ref> | اكنون پس از ده سال از هجرت - در حالى كه مكه يک شهر اسلامى شده بود - در كمال قدرت وارد اين شهر مى شدند. جلوه اين عظمت در آن زمان به قدرى بود كه به محض اعلام سفر حضرت، بيش از يكصد و بيست هزار نفر همراه حضرت حركت كردند كه در آن زمان بسيار غير عادى بود.<ref>الغدير: ج ۱ ص ۹.</ref> | ||
اينكه سفر مهم پيامبر صلى الله عليه | اينكه سفر مهم پيامبر صلى الله عليه و آله به مكه براى اهدافى مهم و مقدمه بودن براى غدير با ايام حج كه از زمان حضرت ابراهيم عليه السلام سابقه داشت و همه ساله مردم از اطراف و اكناف بدين منظور به مكه مى آمدند تقارن پيدا كرد بسيار جالب توجه بود. | ||
به خصوص آنكه آداب و احكام اسلامى حج براى اولين بار توسط حضرت بازگو مى شد، و اين | به خصوص آنكه آداب و احكام اسلامى حج براى اولين بار توسط حضرت بازگو مى شد، و اين يک پديده قابل توجه در برنامه اى بود كه سابقه هزاران ساله داشت. در پايان چنين شرايطى مراسم غدير انجام شد كه از نظر زمانى از تقدسى خاص و سابقه اى طولانى برخوردار بود. | ||
== حج در خطبه غدير<ref>واقعه قرآنى غدير: ص ۱۰۴. اسرار غدير: ص ۱۰۰ و ۲۲۴ . سخنرانى استثنائى غدير: ص ۲۲۳ - ۲۳۱ .</ref>== | == حج در خطبه غدير<ref>واقعه قرآنى غدير: ص ۱۰۴. اسرار غدير: ص ۱۰۰ و ۲۲۴ . سخنرانى استثنائى غدير: ص ۲۲۳ - ۲۳۱ .</ref>== | ||
يكى از مسائلى كه در خطبه غدير به آن اشاره شده حج است. پيش از آنكه سخن پيامبر صلى الله عليه | يكى از مسائلى كه در خطبه غدير به آن اشاره شده حج است. پيش از آنكه سخن پيامبر صلى الله عليه و آله به آخرين بخش خود برسد، بخش دهم خطابه اختصاص به حلال و حرام و واجبات و محرمات يافت، و مقصود حضرت معرفى كسانى بود كه مردم بايد در آينده هاى نزديک و دور در احكامشان به آنان مراجعه كنند. | ||
قبل از همه، پيامبر صلى الله عليه | قبل از همه، پيامبر صلى الله عليه و آله در فرازى از بخش دهم [[خطبه غدیر]]، به حج با كمال دين اشاره نمودند و مطالبى درباره حج را با استناد به آيه ۱۵۸ سوره بقره «اِنَّ الصَّفا وَ الْمَرْوَةَ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ اَوِ اعْتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَيهِ اَنْ يَطَّوَّفَ بِهِما، وَ مَنْ تَطَوَّعَ خَيْراً فَاِنَّ اللَّهَ شاكِرٌ عَليمٌ» فرمودند و از ترك حج بر حذر داشتند. | ||
از سوى ديگر به حجاج وعده استغناء و مغفرت دادند، و در پايان از آنان خواستند كه حج خانه خدا را با كمال دين كه ولايت است و نيز تفكر در اعمال آن انجام دهند، و نيز آن را جايگاه توبه بدانند. | از سوى ديگر به حجاج وعده استغناء و مغفرت دادند، و در پايان از آنان خواستند كه حج خانه خدا را با كمال دين كه ولايت است و نيز تفكر در اعمال آن انجام دهند، و نيز آن را جايگاه [[توبه]] بدانند. | ||
گر چه محوريت خطبه غدير امر [[امامت]] و ولايت بود، ولى پيامبر صلى الله عليه وآله در خطبه غدير جملاتى هم در مورد حج بيان داشتند. از جمله فرمودند: | گر چه محوريت خطبه غدير امر [[امامت]] و ولايت بود، ولى پيامبر صلى الله عليه وآله در خطبه غدير جملاتى هم در مورد حج بيان داشتند. از جمله فرمودند: | ||
| خط ۱۱۸: | خط ۱۲۰: | ||
با دين كامل و معرفت، به حج خانه خدا برويد. و جز با توبه و فاصله گرفتن از معاصى، از مشاهد مشرفه باز نگرديد. | با دين كامل و معرفت، به حج خانه خدا برويد. و جز با توبه و فاصله گرفتن از معاصى، از مشاهد مشرفه باز نگرديد. | ||
حاجيان | حاجيان كمک مى شوند، و آنچه خرج مى كنند دوباره به آنان باز مى گردد، و خداوند اجر احسان كنندگان را ضايع نمى كند. | ||
هيچ مؤمنى در موقف توقف نمى كند مگر آنكه خداوند گناهان او را تا آن موقع مى بخشد، و آنگاه كه حج او پايان يافت اعمال را از سر مى گيرد. | هيچ مؤمنى در موقف توقف نمى كند مگر آنكه خداوند گناهان او را تا آن موقع مى بخشد، و آنگاه كه حج او پايان يافت اعمال را از سر مى گيرد. | ||
| خط ۱۲۶: | خط ۱۲۸: | ||
حضرت درباره حج و عمره چهار جنبه مهم را در خطبه غدير مورد تأكيد قرار دادند: | حضرت درباره حج و عمره چهار جنبه مهم را در خطبه غدير مورد تأكيد قرار دادند: | ||
حج و عمره از شعائر الهى است كه «وَ مَنْ يُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ فَإنَّها مِنْ تَقْوَى | حج و عمره از شعائر الهى است كه «وَ مَنْ يُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ فَإنَّها مِنْ تَقْوَى الْقُلُوبِ»، و احياى آن احياى دين خداست. | ||
براى حاجيان از طرف خداوند نفع دنيوى و اُخروى در نظر گرفته شده است: | براى حاجيان از طرف خداوند نفع دنيوى و اُخروى در نظر گرفته شده است: | ||
الف | الف) نفع دنيوى: هر كس به حج رود خداوند او را مستغنى مى نمايد. خداوند حاجيان را كمک مى نمايد. آنچه حاجيان خرج كنند خداوند جاى آن را در اموالشان پُر مى كند. | ||
ب | ب) نفع اُخروى: گناهان ايشان آمرزيده مى شود و به آنان گفته مى شود اعمال را از سرگيريد و به آنان بشارت داده مى شود. | ||
ترک عمدى حج نزد خداوند بسيار مهم است و گذشته از عذاب اُخروى، ضرر دنيوى هم دارد و آن اينكه باعث كوتاهى عمر، قطع شدن نسل و نيز باعث فقر مى شود. | |||
از كسى كه به حج مى رود سه مطلب مهم خواسته شده است: | از كسى كه به حج مى رود سه مطلب مهم خواسته شده است: | ||
الف | الف) حج رفتن او با كمال دين باشد كه مراد ولايت اهل بيت عليهم السلام است. | ||
ب | ب) مفاهيم و مقاصد حج مورد تفقّه و فهم قرار گيرد و با درك صحيح از حج به اعمال آن بپردازد. | ||
ج | ج) در حج توبه اى پابرجا نمايد كه هرگز پس از بازگشت از خانه الهى گناهان را از سر نگيرد. | ||
متن خطبه غدير در اين باره چنين است: | متن خطبه غدير در اين باره چنين است: | ||
| خط ۱۵۶: | خط ۱۵۸: | ||
مَعاشِرَ النّاسِ، حِجُّوا الْبَيْتَ بِكَمالِ الدّينِ وَ التَّفَقُّهِ، وَ لاتَنْصَرِفُوا عَنِ الْمَشاهِدِ اِلاّ بِتَوْبَةٍ وَ اِقْلاعٍ: | مَعاشِرَ النّاسِ، حِجُّوا الْبَيْتَ بِكَمالِ الدّينِ وَ التَّفَقُّهِ، وَ لاتَنْصَرِفُوا عَنِ الْمَشاهِدِ اِلاّ بِتَوْبَةٍ وَ اِقْلاعٍ: | ||
اى مردم، حج و عمره از شعائر الهى هستند، «فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ اَوِ اعْتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَيْهِ اَنْ يَطَّوَّفَ بِهِما ...» : «هر كس به خانه خدا به عنوان حج يا عمره بيايد براى او اشكالى نيست كه بر صفا و مروه بسيار طواف كند، و هر كس كار خيرى را بدون چشم داشتى انجام دهد خداوند سپاسگزار داناست» . | اى مردم، حج و عمره از شعائر الهى هستند، «فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ اَوِ اعْتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَيْهِ اَنْ يَطَّوَّفَ بِهِما ...»: | ||
«هر كس به خانه خدا به عنوان حج يا عمره بيايد براى او اشكالى نيست كه بر صفا و مروه بسيار طواف كند، و هر كس كار خيرى را بدون چشم داشتى انجام دهد خداوند سپاسگزار داناست» . | |||
اى مردم، به حج خانه خدا برويد. هيچ خاندانى به خانه خدا وارد نمى شوند مگر آنكه مستغنى مى گردند و شاد مى شوند، و هيچ خاندانى آن را | اى مردم، به حج خانه خدا برويد. هيچ خاندانى به خانه خدا وارد نمى شوند مگر آنكه مستغنى مى گردند و شاد مى شوند، و هيچ خاندانى آن را ترک نمى كنند مگر آنكه منقطع مى شوند و فقير مى گردند. | ||
اى مردم، هيچ مؤمنى در موقف ( | اى مردم، هيچ مؤمنى در موقف ([[روز عرفه|عرفات]]، مشعر، [[مِنی|مِنا]]) وقوف نمى كند مگر آنكه خداوند گناهان گذشته او را تا آن وقت مى آمرزد، و هر گاه كه حجش پايان يافت اعمالش را از سر مى گيرد. | ||
اى مردم، حاجيان كمك مى شوند و آنچه خرج مى كنند به آنان باز مى گردد، و خداوند جزاى محسنين را ضايع نمى نمايد. | اى مردم، حاجيان كمك مى شوند و آنچه خرج مى كنند به آنان باز مى گردد، و خداوند جزاى محسنين را ضايع نمى نمايد. | ||
| خط ۱۶۶: | خط ۱۷۰: | ||
اى مردم، با دين كامل و با تَفَقُّه و فهم به حج خانه خدا برويد و از آن مشاهد مشرّفه جز با توبه و دست كشيدن از گناه بر مگرديد. | اى مردم، با دين كامل و با تَفَقُّه و فهم به حج خانه خدا برويد و از آن مشاهد مشرّفه جز با توبه و دست كشيدن از گناه بر مگرديد. | ||
== خطبه | == خطبه مناسک حج<ref>واقعه قرآنى غدير: ص ۱۸.</ref>== | ||
در سفر | در سفر [[حجةالوداع]]، پس از توقف و انجام اعمال حج در مكه ، حضرت متوجه آموزش مناسک حج به مردم بودند. اين بود كه بعد از ظهر روز هفتم ذى الحجة - يعنى يک روز قبل از ترويه - در مكه براى مردم خطابه اى ايراد كردند و مناسک و اعمال حج را براى مردم بيان فرمودند.<ref>المغازى (واقدى) : ج ۲ ص ۱۱۰۰. المستدرك على الصحيحين: ج ۱ ص ۶۳۲ . السيرة النبوية: ج ۴ ص ۳۳۷. امتاع الاسماع (مقريزى): ج ۲ ص ۱۱۷. نيل الاوطار: ج ۳ ص ۳۰۷. البداية و النهاية: ج ۵ ص ۹۳.</ref> | ||
== روزه روز غدير معادل صد حج <ref>اسرار غدير: ص ۲۵۶ - ۲۵۴ ۲۴۶. چهارده قرن با غدير: ص ۲۳۴ ۲۳۳.</ref>== | == روزه روز غدير معادل صد حج<ref>اسرار غدير: ص ۲۵۶ - ۲۵۴ ۲۴۶. چهارده قرن با غدير: ص ۲۳۴ ۲۳۳.</ref>== | ||
در احاديث اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام مراسم و برنامه هاى عامى براى همه اعياد وارد شده كه در كتب ادعيه مذكور است. گذشته از آنها براى عيد و جشن غدير دستورات خاصى از ائمه عليهم السلام وارد شده كه از جمله آنها روزه گرفتن در روز غدير است: | در احاديث اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام مراسم و برنامه هاى عامى براى همه اعياد وارد شده كه در كتب ادعيه مذكور است. گذشته از آنها براى عيد و جشن غدير دستورات خاصى از ائمه عليهم السلام وارد شده كه از جمله آنها [[روزه]] گرفتن در روز غدير است: | ||
امام صادق | [[امام صادق علیه السلام]] فرمودند : روزه اين روز معادل صد حج و صد عمره مقبول است. <ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۱۱.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||