پرش به محتوا

شأن نزول آیه اکمال دین: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷: خط ۷:


=== '''الف) روايات دسته نخست''' ===
=== '''الف) روايات دسته نخست''' ===
ابوهريره روايتى را به اين مضمون از [[حضرت محمّد صلی الله علیه وآله|رسول ‏الله ‏صلى الله علیه و آله]] نقل مى‏ كند: من صام يوم ثمان ‏عشرة من ذى ‏الحجة كتب له صيام ستّين شهراً [سنه]. و هو يوم غدير خم؛ لما اخذ النبى ‏صلى الله عليه و آله بيد على بن ابى ‏طالب ‏عليه السلام فقال: الست ولى المؤمنين؟ قالوا: بلى يا رسول ‏الله. قال: من كنت مولاه فعلى مولاه. فقال عمر بن الخطاب: بخّ بخّ لك يابن ابى‏ طالب! اصبحت مولاى و مولى كل مسلم. فأنزل الله: «اليوم اكملت لكم دينكم».
ابوهريره روايتى را به اين مضمون از [[حضرت محمّد صلی الله علیه وآله|رسول ‏الله ‏صلى الله علیه و آله]] نقل مى‏ كند: من صام يوم ثمان ‏عشرة من ذى ‏الحجة كتب له صيام ستّين شهراً [سنه]. و هو يوم غدير خم؛ لما اخذ النبى ‏صلى الله عليه و آله بيد على بن ابى ‏طالب ‏عليه السلام فقال: الست ولى المؤمنين؟ قالوا: بلى يا رسول ‏الله. قال: من كنت مولاه فعلى مولاه. فقال عمر بن الخطاب: بخّ بخّ لك يابن ابى‏ طالب! اصبحت مولاى و مولى كل مسلم. فأنزل الله: «اليوم اكملت لكم دينكم».<ref>تاریخ بغداد ج۸ ص ۲۹۰.</ref>


هر كس روز هجده ذى‏ الحجه را روزه بگيرد، ثواب شصت ماه (سال) روزه ‏دارى براى او ثبت مى ‏شود. هجده ذى ‏الحجه روز غدیر خم است، روزى كه رسول‏ الله ‏صلى الله عليه و آله دست على بن ابى ‏طالب‏ عليه السلام را گرفت و فرمود: آيا من ولىّ و امام مؤمنين نيستم؟ مردم عرض كردند: آرى يا رسول‏ الله ‏صلى الله عليه و آله. پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: هر كس من امام او هستم، على ‏عليه السلام نيز امام و ولى او است. عمر بن خطاب به [[امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیرالمؤمنین‏ علیه السلام]] شاد باش گفت و عرض كرد: از امروز شما مولاى من و همه مسلمانان هستى. آنگاه خداوند آيه «اليوم اكملت لكم دينكم» را نازل فرمود.
هر كس روز هجده ذى‏ الحجه را روزه بگيرد، ثواب شصت ماه (سال) روزه ‏دارى براى او ثبت مى ‏شود. هجده ذى ‏الحجه روز غدیر خم است، روزى كه رسول‏ الله ‏صلى الله عليه و آله دست على بن ابى ‏طالب‏ عليه السلام را گرفت و فرمود: آيا من ولىّ و امام مؤمنين نيستم؟ مردم عرض كردند: آرى يا رسول‏ الله ‏صلى الله عليه و آله. پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: هر كس من امام او هستم، على ‏عليه السلام نيز امام و ولى او است. عمر بن خطاب به [[امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیرالمؤمنین‏ علیه السلام]] شاد باش گفت و عرض كرد: از امروز شما مولاى من و همه مسلمانان هستى. آنگاه خداوند آيه «اليوم اكملت لكم دينكم» را نازل فرمود.
خط ۱۳: خط ۱۳:
بسيارى از دانشمندان و علماى [[اهل‏ سنت]] بر اين باور اند كه زمان نزول آيه اكمال، روز هجده ذى‏ الحجه و شأن نزول آن به مناسبت انتصاب اميرالمؤمنين ‏عليه السلام به [[ولایت]] و جانشينى رسول خاتم‏ صلى الله عليه و آله مى ‏باشد. به عنوان نمونه چند منبع معتبر اهل ‏سنت را نام مى ‏بريم كه در آن به مطلب مذكور اذعان و تصريح شده است:
بسيارى از دانشمندان و علماى [[اهل‏ سنت]] بر اين باور اند كه زمان نزول آيه اكمال، روز هجده ذى‏ الحجه و شأن نزول آن به مناسبت انتصاب اميرالمؤمنين ‏عليه السلام به [[ولایت]] و جانشينى رسول خاتم‏ صلى الله عليه و آله مى ‏باشد. به عنوان نمونه چند منبع معتبر اهل ‏سنت را نام مى ‏بريم كه در آن به مطلب مذكور اذعان و تصريح شده است:


تفسير [[ابن ‏کثیر]]، [[شواهد التنزیل (کتاب)|شواهد التنزیل]]، روح المعانى، الإتقان، الدرّ المنثور، تاريخ بغداد، تاريخ مدينة دمشق، مناقب خوارزمى، تذكرة الخواص، البداية و النهاية، مناقب ابن‏ مغازلى، ينابيع المودة و ... .
تفسير [[ابن ‏کثیر]]<ref>تفسیر ابن کثیر ج ۲ ص ۱۵.</ref>، [[شواهد التنزیل (کتاب)|شواهد التنزیل]]<ref>شواهد التنزیل ج ۱ص۲۰۰.</ref>، روح المعانى<ref>روح المعانی ج۶ ص۱۹۲.</ref>، الإتقان<ref>الاتقان ج۱ص ۳۱.</ref>، الدرّ المنثور<ref>الدرالمنثور ج ۲ ص۴۵۷.</ref>، تاريخ بغداد<ref>تاریخ بغدادج ۸ ص۲۸۴.</ref>، تاريخ مدينة دمشق<ref>تاریخ مدینه دمشق ج۴۲ ص۲۳۳.</ref>، مناقب خوارزمى<ref>المناقب(خوارزمی) ص ۱۳۵-۱۸۴.</ref>، تذكرة الخواص<ref>تذکره الخواص ص ۱۸. </ref>، البداية و النهاية<ref>البدایه والنهایه ج۷ص ۳۸۶.</ref>، مناقب ابن‏ مغازلى<ref>المناقب(ابن مغازلی) ص ۱۸.</ref>، ينابيع المودة<ref>ینابیع الموده ج۲ص۲۴۹. </ref> و ... .


اين روايات كه تنوع و تعدد مصادر، صحت آن را به لحاظ تاريخى ثابت مى ‏كند، با باور شيعه در تاريخ و شأن نزول آيه اكمال مطابقت دارد. لازمه آيه اكمال و روايات متواترى كه زمان و شأن نزول آن بيان شد، پذيرش بى قيد و شرط ولايت و [[خلافت]] بلافصل اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است.
اين روايات كه تنوع و تعدد مصادر، صحت آن را به لحاظ تاريخى ثابت مى ‏كند، با باور شيعه در تاريخ و شأن نزول آيه اكمال مطابقت دارد. لازمه آيه اكمال و روايات متواترى كه زمان و شأن نزول آن بيان شد، پذيرش بى قيد و شرط ولايت و [[خلافت]] بلافصل اميرالمؤمنين‏ عليه السلام است.
خط ۲۱: خط ۲۱:


==== '''روايت اول''' ====
==== '''روايت اول''' ====
إن اناسا من اليهود قالوا: «لو نزّلت هذه الآيه فينا لا تخذنا ذلك اليوم عيداً. فقال عمر: أية آية؟ فقالوا: «اليوم اكملت لكم دينكم...». فقال عمر: إنى لأعلم أىّ مكان انزلت، انزلت و رسول‏ الله ‏صلى الله عليه و آله واقف بعرفة».
إن اناسا من اليهود قالوا: «لو نزّلت هذه الآيه فينا لا تخذنا ذلك اليوم عيداً. فقال عمر: أية آية؟ فقالوا: «اليوم اكملت لكم دينكم...». فقال عمر: إنى لأعلم أىّ مكان انزلت، انزلت و رسول‏ الله ‏صلى الله عليه و آله واقف بعرفة»<ref>صحیح بخاری ج۵ ص۱۲۷. مسند احمدج۱ ص۲۸.</ref>.


گروهى از يهوديان گفتند: اگر اين آيه بر ما نازل مى ‏شد، آن روز را عيد مى‏ گرفتيم. عمر بن خطاب گفت: كدام آيه؟ آنان گفتند: «اليوم اكملت لكم دينكم». عمر در پاسخ گفت: من مى‏ دانم اين آيه كجا نازل شد. هنگامى كه رسول‏ الله ‏صلى الله عليه و آله در عرفه ايستاده بودند نازل شد.
گروهى از يهوديان گفتند: اگر اين آيه بر ما نازل مى ‏شد، آن روز را عيد مى‏ گرفتيم. عمر بن خطاب گفت: كدام آيه؟ آنان گفتند: «اليوم اكملت لكم دينكم». عمر در پاسخ گفت: من مى‏ دانم اين آيه كجا نازل شد. هنگامى كه رسول‏ الله ‏صلى الله عليه و آله در عرفه ايستاده بودند نازل شد.
خط ۲۸: خط ۲۸:
عيسى بن حارثه انصارى مى‏ گويد: كنّا جلوساً فى الديوان، فقال لنا نصرانى: يا اهل الاسلام! لقد انزلت عليكم آية لو انزلت علينا لاتخذنا ذلك اليوم و تلك الساعة عيداً ما بقى منّا اثنان: «اليوم اكملت...».
عيسى بن حارثه انصارى مى‏ گويد: كنّا جلوساً فى الديوان، فقال لنا نصرانى: يا اهل الاسلام! لقد انزلت عليكم آية لو انزلت علينا لاتخذنا ذلك اليوم و تلك الساعة عيداً ما بقى منّا اثنان: «اليوم اكملت...».


فلم يجبه احد. فلقيت محمد بن كعب القراظى فسألته عن ذلك، فقال: الا رددتم عليه؟ فقال: قال عمر بن الخطاب: انزلت على النبى‏ صلى الله عليه و آله و هو واقف على الجبل يوم عرفة، فلا يزال ذلك اليوم عيداً للمسلمين:
فلم يجبه احد. فلقيت محمد بن كعب القراظى فسألته عن ذلك، فقال: الا رددتم عليه؟ فقال: قال عمر بن الخطاب: انزلت على النبى‏ صلى الله عليه و آله و هو واقف على الجبل يوم عرفة، فلا يزال ذلك اليوم عيداً للمسلمين<ref>الدرالمنثور ج۲ص۴۵۷.</ref>:


در ديوان نشسته بوديم كه شخصى مسيحى به ما گفت: اى مسلمانان! آيه ‏اى بر شما نازل شد كه اگر بر ما نازل مى ‏شد، آن روز و آن ساعت را تا زمانى كه دو مسيحى روى زمين باشند عيد مى‏ گرفتيم، و سپس آيه «اليوم اكملت لكم دينكم» را قرائت كرد.
در ديوان نشسته بوديم كه شخصى مسيحى به ما گفت: اى مسلمانان! آيه ‏اى بر شما نازل شد كه اگر بر ما نازل مى ‏شد، آن روز و آن ساعت را تا زمانى كه دو مسيحى روى زمين باشند عيد مى‏ گرفتيم، و سپس آيه «اليوم اكملت لكم دينكم» را قرائت كرد.