اشكال فخر رازی در سند حدیث غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

اشكال فخر رازی در سند حدیث غدیر (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۳ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۷:۰۹

۹۵ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۳ اوت ۲۰۲۳

←‏ دوم :عدم روايت حديث غدير توسط واقدى

S.m.m.m

۷۶۴

ویرایش

@@ خط ۳۵۴: / خط ۳۵۴: @@
 ===    دوم :عدم روايت حديث غدير توسط واقدى ===
 يكى ديگر از اشكالات فخر رازى اين است كه واقدى حديث غدير را روايت نكرده است. و اما پاسخ به اين اشكال:
+==== '''پاسخ اول: واقدى از راويان مطاعن خلفاست''' ====
+پاسخ اول اينكه واقدى خود يكى از راويان اعمال و رفتار زشت خلفاء و صحابه است. پس اگر نقل نكردن حديث غدير توسط او صحت آن را زير سؤال مى‏ برد، روايت مطاعن خلفاء توسط او قطعاً از اسباب طعن و نكوهش آنان خواهد بود. اينک چند نمونه از مطاعنى كه واقدى نقل كرده است:
-پاسخ اول: واقدى از راويان مطاعن خلفاست
+۱-آتش زدن خانه وحى
-پاسخ اول اينكه واقدى خود يكى از راويان اعمال و رفتار زشت خلفاء و صحابه است. پس اگر نقل نكردن حديث غدير توسط او صحت آن را زير سؤال مى‏برد، روايت مطاعن خلفاء توسط او قطعاً از اسباب طعن و نكوهش آنان خواهد بود. اينك چند نمونه از مطاعنى كه واقدى نقل كرده است:
-. آتش زدن خانه وحى
-چنانچه علامه حلّى در بحثِ مطاعن ابوبكر مى‏نويسد، واقدى ماجراى به آتش كشيدن خانه فاطمه زهراعليها السلام به دست عمر بن خطاب را روايت كرده است.××× 1 نهج الحقّ و كشف الصدق: ص 271. ×××
+چنانچه علامه حلّى در بحثِ مطاعن ابوبكر مى‏ نويسد، واقدى ماجراى به آتش كشيدن خانه فاطمه زهراعليها السلام به دست عمر بن خطاب را روايت كرده است.<ref>نهج الحقّ و كشف الصدق: ص ۲۷۱.</ref>
-. تبعيد ابوذر توسط عثمان
+۲-تبعيد ابوذر توسط عثمان
 همچنين علامه حلّى در مطاعن عثمان اشاره كرده كه واقدى ماجراى تبعيد ابوذر غِفارى به ربذه به دست عثمان را روايت كرده است.
+۳- بازگرداندن حَكَم بن ابى‏ العاص
-. بازگرداندن حَكَم بن ابى‏العاص
+علامه حلّى مى‏ گويد: واقدى روايت كرده: عثمان بن عفان، حَكَم بن ابى ‏العاص را - كه رسول‏ اللَّه‏ صلى الله عليه وآله او را از مدينه بيرون رانده بود -  به مدينه باز گرداند.<ref>نهج الحقّ و كشف الصدق:ص ۲۹۱.</ref>۴-تقسيم اموال مسلمين بين خويشاوندان
-علامه حلّى مى‏گويد: واقدى روايت كرده: عثمان بن عفان، حَكَم بن ابى‏العاص را - كه رسول‏اللَّه‏صلى الله عليه وآله او را از مدينه بيرون رانده بود -  به مدينه باز گرداند.××× 2 نهج الحقّ و كشف الصدق: ص 291. ×××
-. تقسيم اموال مسلمين بين خويشاوندان
-علامه حلّى مى‏گويد: واقدى روايت كرده كه عثمان دارايى‏هاى مسلمانان را به خويشاوندان خود و فرزندان پدرش اختصاص مى‏داد.××× 3 نهج الحقّ و كشف الصدق: ص 292. ×××
-نتيجه: اگر چنانكه قاضى عبدالجبّار معتزلى و فضل بن روزبهان و بعضى ديگر گفته‏اند واقدى رافضى متعصّب است، اشكال فخر رازى به عدم روايت حديث غدير توسط او اعتبارى ندارد. و اگر وى در آنچه روايت مى‏كند عادل و ثقه و راستگو است، بايد روايات فراوان وى درباره مطاعن خلفاء پذيرفته شود.
-پاسخ دوم: رويگردانى فخر رازى از روايات واقدى
-فخر رازى خود به روايات واقدى اعتنا نكرده و آنها را به شمار نياورده است، گويى كه اصلاً چنين رواياتى وجود ندارد. وى در مبحث مطاعن و بازگرداندن طريد رسول‏اللَّه‏صلى الله عليه وآله )حَكَم بن ابى‏العاص( به مدينه توسط عثمان در كتاب »نِهاية العقول« چندين اشكال به اين ماجرا كرده و به كلى آن را رد كرده است.
-پاسخ سوم: واقدى راوى معتبرى نيست
-در عين اينكه عده‏اى از بزرگان اهل‏سنت همانند قوشچى، تَفتازانى، عبدالحق دهلوى و حسام‏الدين سهارنپورى كابلى، واقدى را ستوده و در رتبه بخارى و مسلم شمرده و به روايت او استناد كرده‏اند، ولى گروهى از بزرگان و حافظان و دانشمندان جرح و تعديل راويان مانند بخارى و احمد و ابن‏مَعين و ابوحاتِم و نَسايى و دارقطنى و ابن‏عدى و ابن‏جوزى و ابن‏مدينى و ابن‏راهَوَيه و ذهبى او را جرح كرده‏اند.××× 1 نمونه‏اى از سخنان نكوهش‏آميز و طعن‏آلود خرده‏گيران بر واقدى در شرح حال وى در اين كتب آمده است: ميزان الاعتدال: ج 3 ص 662 . تذهيب التهذيب )مخطوط( . المغنى فى الضعفاء: ج 2 ص 619 . العِبَر: حوادث سال 207. الكاشف: ج 3 ص 82 . سير أعلام النبلاء: ج 9 ص 454. التاريخ الصغير )بخارى( : ج 2 ص 311. الأنساب )سمعانى( . مرآة الجنان: حوادث سال 207. تقريب التهذيب: ج 2 ص 194. طبقات الحفّاظ: ص 144. ×××
+علامه حلّى مى ‏گويد: واقدى روايت كرده كه عثمان دارايى ‏هاى مسلمانان را به خويشاوندان خود و فرزندان پدرش اختصاص مى ‏داد.<ref>نهج الحقّ و كشف الصدق: ص ۲۹۲.</ref>
+نتيجه: اگر چنانكه قاضى عبدالجبّار معتزلى و فضل بن روزبهان و بعضى ديگر گفته‏ اند واقدى رافضى متعصّب است، اشكال فخر رازى به عدم روايت حديث غدير توسط او اعتبارى ندارد. و اگر وى در آنچه روايت مى‏ كند عادل و ثقه و راستگو است، بايد روايات فراوان وى درباره مطاعن خلفاء پذيرفته شود.
-پاسخ چهارم: عدم نقل واقدى حجت بر شيعه نيست
+==== '''پاسخ دوم: رويگردانى فخر رازى از روايات واقدى''' ====
+فخر رازى خود به روايات واقدى اعتنا نكرده و آنها را به شمار نياورده است، گويى كه اصلاً چنين رواياتى وجود ندارد. وى در مبحث مطاعن و بازگرداندن طريد رسول‏ اللَّه‏ (صلى الله عليه وآله )حَكَم بن ابى‏ العاص به مدينه توسط عثمان در كتاب«نِهاية العقول»چندين اشكال به اين ماجرا كرده و به كلى آن را رد كرده است.
-آنچه پس از همه اين مطالب مى‏توان گفت اينكه: در برابر اماميه نمى‏توان به عدم نقل حديث غدير توسط واقدى -  حتى اگر بر وثاقت وى و اعتماد بر او در اهل‏سنت اجماع شده بود -  استناد كرد، زيرا او از مخالفان اماميه است. ضمن اينكه اين واضح است كه عدم نقل حديث ملاكى براى رد آن نيست.
+'''پاسخ سوم: واقدى راوى معتبرى نيست'''
-   سوم
+در عين اينكه عده ‏اى از بزرگان اهل سنت همانند قوشچى، تَفتازانى، عبدالحق دهلوى و حسام‏ الدين سهارنپورى كابلى، واقدى را ستوده و در رتبه بخارى و مسلم شمرده و به روايت او استناد كرده ‏اند، ولى گروهى از بزرگان و حافظان و دانشمندان جرح و تعديل راويان مانند بخارى و احمد و ابن‏ مَعين و ابوحاتِم و نَسايى و دارقطنى و ابن‏ عدى و ابن ‏جوزى و ابن ‏مدينى و ابن ‏راهَوَيه و ذهبى او را جرح كرده ‏اند.<ref>نمونه‏ اى از سخنان نكوهش ‏آميز و طعن‏ آلود خرده‏ گيران بر واقدى در شرح حال وى در اين كتب آمده است: ميزان الاعتدال: ج ۳ ص ۶۶۲ . تذهيب التهذيب (مخطوط). المغنى فى الضعفاء: ج ۲ ص ۶۱۹ . العِبَر: حوادث سال ۲۰۷. الكاشف: ج ۳ ص ۸۲ . سير أعلام النبلاء: ج ۹ ص ۴۵۴. التاريخ الصغير (بخارى) : ج ۲ ص ۳۱۱. الأنساب (سمعانى) . مرآة الجنان: حوادث سال ۲۰۷. تقريب التهذيب: ج ۲ ص ۱۹۴. طبقات الحفّاظ: ص ۱۴۴. </ref>
-   عدم روايت حديث غدير توسط ابن‏اسحاق
+'''پاسخ چهارم: عدم نقل واقدى حجت بر شيعه نيست'''
+آنچه پس از همه اين مطالب مى‏ توان گفت اينكه: در برابر اماميه نمى‏ توان به عدم نقل حديث غدير توسط واقدى -  حتى اگر بر وثاقت وى و اعتماد بر او در اهل‏ سنت اجماع شده بود -  استناد كرد، زيرا او از مخالفان اماميه است. ضمن اينكه اين واضح است كه عدم نقل حديث ملاكى براى رد آن نيست.
+===    سوم :عدم روايت حديث غدير توسط ابن‏ اسحاق ===
 اشكال ديگر فخر رازى اين است كه ابن‏اسحاق حديث غدير را روايت نكرده است. اين اشكال نيز چند پاسخ دارد:
+. ابن ‏اسحاق از راويان حديث غدير است
-. ابن‏اسحاق از راويان حديث غدير است
+ابن ‏اسحاق -  آنگونه كه گروهى از بزرگان اهل ‏سنت از او نقل كرده ‏اند -  حديث غدير و ماجراى آن را روايت كرده است. از اين رو، اين ادعا كه ابن‏ اسحاق حديث غدير را روايت نكرده دروغى بيش نيست.
-ابن‏اسحاق -  آنگونه كه گروهى از بزرگان اهل‏سنت از او نقل كرده‏اند -  حديث غدير و ماجراى آن را روايت كرده است. از اين رو، اين ادعا كه ابن‏اسحاق حديث غدير را روايت نكرده دروغى بيش نيست.
+در اينجا به چند تن از دانشمندان سرشناس اهل‏ سنت كه حديث غدير را از ابن‏ اسحاق نقل كرده ‏اند اشاره مى‏ كنيم: حافظ ابن‏ كثير دمشقى، ابن‏ حجر مكّى، محمد بن عبدالرسول بَرزَنجى، مولوى حسام ‏الدين سهارنپورى، عبدالعزيز دهلوى.<ref>البِداية و النِهاية:ج ۷ ص ۳۳۴. الصواعق المحرقة: ص ۲۵. نواقض الروافض: بخش «فى ردّ حديث الغدير». مرافض الروافض: بخش «فى ردّ حديث الغدير». تحفه اثناعشريه: ص ۲۱۰.</ref> سخنان صريح اينان و نقل حديث غدير از ابن اسحاق ادعاى فخر رازى بر عدم روايت حديث غدير توسط ابن‏اسحاق را تكذيب مى‏كند.
-در اينجا به چند تن از دانشمندان سرشناس اهل‏سنت كه حديث غدير را از ابن‏اسحاق نقل كرده‏اند اشاره مى‏كنيم: حافظ ابن‏كثير دمشقى، ابن‏حجر مكّى، محمد بن عبدالرسول بَرزَنجى، مولوى حسام‏الدين سهارنپورى، عبدالعزيز دهلوى.××× 1 البِداية و النِهاية: ج 7 ص 334. الصواعق المحرقة: ص 25. نواقض الروافض: بخش »فى ردّ حديث الغدير« . مرافض الروافض: بخش »فى ردّ حديث الغدير« . تحفه اثناعشريه: ص 210. ××× سخنان صريح اينان و نقل حديث غدير از ابن اسحاق ادعاى فخر رازى بر عدم روايت حديث غدير توسط ابن‏اسحاق را تكذيب مى‏كند.