۲۱٬۸۲۰
ویرایش
حسان بن ثابت: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۰۱: | خط ۲۰۱: | ||
<big>جلال الدين سيوطى رسالهاى دارد كه خود در آغاز آن چنين وصفش كرده است: اين رساله اى است كه در آن، اشعارى را گرد آوردم كه دربردارنده مضامين احاديث و آثار است و آن را «الأزهار» ناميده ام... . وى در اين كتاب از تذكره شيخ تاج الدين ابن مكتوم اشعار حسّان بن ثابت انصارى در غدير را نقل كرده است. در ادامه اشعارى از [[سيد حِميَرى]] و شاعرى ديگر آورده است.</big> | <big>جلال الدين سيوطى رسالهاى دارد كه خود در آغاز آن چنين وصفش كرده است: اين رساله اى است كه در آن، اشعارى را گرد آوردم كه دربردارنده مضامين احاديث و آثار است و آن را «الأزهار» ناميده ام... . وى در اين كتاب از تذكره شيخ تاج الدين ابن مكتوم اشعار حسّان بن ثابت انصارى در غدير را نقل كرده است. در ادامه اشعارى از [[سيد حِميَرى]] و شاعرى ديگر آورده است.</big> | ||
سيوطى از حافظان و بزرگان به نام اهل سنت است، تا جايى كه بعضى از دانشمندان عامه او را مجدّد قرن نهم ناميده اند. شرح حال مفصل سيوطى در جلد حديث مدينة العلم از كتاب «عبقات» آمده است. همچنين ابن مكتوم (ت ۶۸۲ يا ۶۸۳ - م ۷۴۹ ق )- كه سيوطى شعر حسّان را از تذكره او نقل كرده - از دانشمندان بزرگ اهل تسنن است: صفدى و ابن جَزَرى و سيوطى<big><ref>الوافى بالوفيات: ج ۷ ص ۷۴. طبقات القرّاء: ج ۱ ص ۷۰. حسن المحاضرة: ج ۱ ص ۴۷۰. بُغيَة الوُعاة فى طبقات اللغويّين و النُحاة: ج ۱ ص ۳۲۶. </ref>وى را توثيق كرده و بسيار ستوده اند، به خصوص در حديث و تاريخ و فقه و ادبيات. »الدرّ اللقيط من البحر المحيط« در تفسير قرآن تأليف او است.</big> | |||
<big>ب - وجوه استدلال به شعر حسّان</big> | |||
<big>شعر حسّان بن ثابت در روز غدير، در دلالت حديث غدير به امامت اميرالمومنين عليه السلام صريح است، زيرا در آن آمده است كه پيامبرصلى الله عليه و آله به اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: يا على، برخيز كه من تو را امام و راهنماى پس از خود برگزيدم.</big> | |||
<big>قطعاً آنچه حسّان در شعرش آورده معناى حديث غدير و سخن رسول خدا صلى الله عليه وآله در آن روز بزرگ و در آن اجتماع بی نظير مسلمانان است، نه آنچه متعصّبان متأخّر گفته اند تا حديث را از دلالت بر امامت بلافصل علی عليه السلام پس از پيامبر صلى الله عليه و آله منصرف كنند. در اينجا وجوه مختلف استدلال به شعر حسّان را بيان می كنيم:</big> | |||
۱ <big>. سراينده اين شعر از صحابه است</big> | |||
<big>سراينده اين شعر يعنى حسّان بن ثابت از صحابه شناخته شده و موصوف به مناقب شكوهمند است:</big> | |||
<span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span></span> <big>الف. در «الاستيعاب» در شرح حال وى آمده است: براى ما از طرق بسيار از ابوهريره روايت شده كه رسول خدا صلى الله عليه و آله به حسّان فرمود: آنان (مشركان) را هجو كن و روح القدس همراه تو است. همچنين حضرتش براى حسّان دعا كرد: خدايا، او را براى دفاعش از مسلمانان به روح القدس تأييد فرما. همچنين فرمود: شعر حسّان در نكوهش مشركان از تيرافكندن بر آنان شديدتر است.</big> | |||
<span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span></span><big>عمر بن خطاب در مسجد رسول خدا صلى الله عليه و آله بر حسّان بن ثابت گذر كرد و ديد كه او شعر می خواند. گفت: شعر می خوانى؟ يا گفت: همچون شعرى در مسجد پيامبر صلى الله عليه و آله؟ حسّان بن ثابت به او گفت: من در اين مسجد در حضور كسى كه از تو بهتر است (پيامبر صلى الله عليه وآله) ، شعر خوانده ام. پس عمر خاموش گشت.</big> | |||
<span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span></span> <big>ابن دُرَيد از ابوحاتم، از ابوعبيده نقل می كند: حسّان به سه چيز بر ديگر شاعران برترى دارد: در جاهليت شاعر انصار بود، و در روزگار نبوت شاعر پيامبر صلى الله عليه و آله بود، و در دوران اسلام شاعر تمام يمن بود. عرب در اينكه بهترين شاعران مردم شهرنشين اهل يثرب و سپس قبيله عبدالقيس و سپس ثقيف اند هم داستان هستند، و در اينكه بهترين شاعر شهرنشينان حسّان است اتفاق نظر دارند. حسّان بن ثابت در جاهليت شاعر انصار بود، و در دوران اسلام شاعر مردم يمن بود. او شاعر شهرنشينان است.</big> | |||
<span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span></span> <big>زبير بن بَكّار گويد: ابراهيم بن منذر، از هشام بن سليمان، از ابن جريج، از محمد بن سائب بن بركه، از مادرش نقل كرده است: همراه با عايشه در طواف بوديم و امّ حكيم بنت خالد بن عاص و امّ حكيم بنت عبداللَّه بن ابی ربيعه نيز همراه عايشه بودند. از حسّان بن ثابت سخن به ميان آورديم و امّ حكيم بنت خالد و امّ حكيم بنت عبداللَّه به ناسزاگويى به او پرداختند. عايشه گفت: آيا پسر فريعه (مادر حسّان) را ناسزا می گوييد؟ حال آنكه من اميد دارم كه خدا او را به خاطر دفاع زبانی اش از پيامبر صلى الله عليه و آله به بهشت برد. آيا او نگفته است.<ref>حسّان اين اشعار را در پاسخ به اشعار هجوآميز ابوسفيان بن حارث بن عبدالمطلب سروده است. اسد الغابة: ج ۵ ص ۱۴۵ ۱۴۴ (مترجم)</ref></big> | |||
<span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span></span><big>هَجَوتَ مُحَمَّداً فَأجَبتُ عَنهُ</big> | |||
<big>وَ عِندَ اللَّهِ فى ذاكَ الجَزاءُ</big> | |||
<big>فَإنَّ أبى وَ والِدَتى وَ عِرضى</big> | |||
<big>لِعِرضِ مُحَمَّدٍ مِنكُمُ الوَقاءُ</big> | |||
<big>محمد صلى الله عليه و آله را هجو كردى و من به آن پاسخ دادم. اين كار نزد خدا پاداش دارد. بی گمان پدر و مادر و آبروى من مايه پاسدارى از آبروى محمد صلى الله عليه و آله در برابر شماست.</big> | |||
<big>پس عايشه حسّان را از اينكه به او افترا زده باشد تبرئه كرده است (زيرا اين سخن شايع بود كه حسّان عايشه را هجو كرده است).<ref>الاستيعاب: ج ۱ ص ۳۴۵ -۳۴۷</ref></big> | |||
<big>ب. ابن اثير در شرح حال حسّان می نويسد: او را شاعر رسول خدا صلى الله عليه و آله می گفتند. عايشه پيامبر صلى الله عليه و آله را توصيف كرد و گفت: به خدا سوگند، اين توصيف مانند اشعارى است كه حسّان درباره حضرتش سروده است... . رسول اللَّه صلى الله عليه و آله در مسجد، منبرى براى حسّان می نهاد و او بر آن منبر می ايستاد و اشعارى در ستايش پيامبر صلى الله عليه و آله می خواند و هجوهاى مشركان را پاسخ می گفت. رسول خدا صلى الله عليه و آله می گفت: مادام كه حسّان از فرستاده خدا دفاع كند، خدا او را به روح القدس تأييد می كند.<ref>اسد الغابة: ج ۲ ص ۴.</ref></big> | |||
<big>ج. ابن حجر عسقلانى می گويد: در صحيحين از براء روايت شده كه پيامبر صلى الله عليه و آله به حسّان گفت: در هجو مشركان شعر بگو كه جبرئيل با تو است.</big> | |||
<big>ابوداوود از لؤىّ، از ابن ابی زِناد، از پدرش، از هشام بن عُروه، از عايشه روايت كرده است: پيامبر صلى الله عليه و آله در مسجد، منبرى براى حسّان مىنهاد و او بر آن منبر می ايستاد و هجوكنندگان حضرتش را هجو می كرد. رسول اللَّه صلى الله عليه و آله می گفت: ما دام كه حسّان از پيامبر خدا دفاع كند، روح القدس با او خواهد بود.</big> | |||
<span dir="RTL"></span> | |||
<references />كالبد مردم جاى گرفت، و روز نوزدهم را با نيرويى تازه از خواب برخاستند تا مراسم بيعت ادامه يابد. | <references />كالبد مردم جاى گرفت، و روز نوزدهم را با نيرويى تازه از خواب برخاستند تا مراسم بيعت ادامه يابد. | ||