پرش به محتوا

بررسی شخصیت امام علی علیه السلام در آیه مباهله از منظر فریقین: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵۳: خط ۵۳:
===== ج) مصداق آیه اهل بیت و آل لله و بیان فضائل آنان =====
===== ج) مصداق آیه اهل بیت و آل لله و بیان فضائل آنان =====
اجماع مفسران شیعه و قریب به اتفاق مفسران اهل سنت منظور از «ابنانا» و «نساءنا» و «انفسنا» را حسن علیه السلام، حسین علیه السلام، فاطمه÷ و علی علیه السلام دانسته‌اند و اینان اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) هستند. تا جایی که طبری روایت مربوط به دعای پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) را چنین نقل می‌کند که حضرت پس از آن که علی و فاطمه و حسن و حسین (علیهم السلام) در زیر عبایی از پشم مشکی جمع شده بودند، فرمود: «خدایا اینان اهل بیت منند، پلیدی را از آنان ببر و آنان را پاکیزه بگردان.»<ref>جامع البیان، ج۳، ص۳۰۲–۳۰۱؛  مفاتیح الغیب، ج۸، ص۸۹.</ref>
اجماع مفسران شیعه و قریب به اتفاق مفسران اهل سنت منظور از «ابنانا» و «نساءنا» و «انفسنا» را حسن علیه السلام، حسین علیه السلام، فاطمه÷ و علی علیه السلام دانسته‌اند و اینان اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) هستند. تا جایی که طبری روایت مربوط به دعای پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) را چنین نقل می‌کند که حضرت پس از آن که علی و فاطمه و حسن و حسین (علیهم السلام) در زیر عبایی از پشم مشکی جمع شده بودند، فرمود: «خدایا اینان اهل بیت منند، پلیدی را از آنان ببر و آنان را پاکیزه بگردان.»<ref>جامع البیان، ج۳، ص۳۰۲–۳۰۱؛  مفاتیح الغیب، ج۸، ص۸۹.</ref>
جلد ۱ صفحه ۲۳۴


===== د) علی علیه السلام مصداق انفسنا =====
===== د) علی علیه السلام مصداق انفسنا =====
خط ۶۲: خط ۶۰:


==== ۳. ضرورت بحث از اهل بیت^ در سوره آل عمران ====
==== ۳. ضرورت بحث از اهل بیت^ در سوره آل عمران ====
سوره آل عمران سومین سوره نازل شده در مدینه است<ref>الاتقان، ج۱، ص۲۵؛ علوم قرآنی، ص۷۹.</ref>. در این سوره از اهل کتاب به ویژه حضرت مسیح علیه السلام و مریم÷ و خاندان ایشان، آیات مختلفی در معرفی آنان آمده است <ref>آل عمران/۳۳–۶۱ .</ref>و بسیاری از آیات درصدد اثبات دین اسلام به عنوان دین حق و تقاضای از اهل کتاب برای دست برداشتن از محاجه و اختلاف نظرها و روی آوردن به امور مشترک و وحدت‌ها و ایمان آوردن <ref>آل عمران/۱۰۳–۱۰۵و۱۱۰ .</ref> و توطئه‌های اهل کتاب برضد اسلام (آل عمران/۷۱–۷۳) و مدح برخی از مؤمنان از اهل کتاب (آل عمران/۷۵، ۱۱۳–۱۱۵) و دسیسه‌های مربوط به دستبرد به کتاب آسمانی و دور شدن از دین الهی (آل عمران/۷۷–۸۳ و ۱۱۰–۱۱۲) و توطئه‌های آنان و عدم موفقیت دسیسه‌ها و توطئه‌ها (آل عمران/۱۱۱–۱۱۲) است؛ بنابراین ضروری است که دین حق و اسلام به آنان معرفی شود و از پایه‌های مهم دین اسلام، اهل بیت علیهم السلام هستند که در آیه موردنظر معادل فرزندان و زنان و نفس امت شمرده شده‌اند. نکته قابل توجه این که امام علی علیه السلام که در آیه به عنوان «انفسنا» معرفی شده است، بالاترین تعبیر و رتبه را در معرفی داراست، مثل این که بگوییم فلانی عین خود من هست، یعنی سخن او، پیام او و وجود و خواسته‌های او عین سخن، پیام و خواسته‌های من است، یا حرف او و امضای او حرف و امضای من است و این بالاترین اعتماد را می‌رساند.
سوره آل عمران سومین سوره نازل شده در مدینه است<ref>الاتقان، ج۱، ص۲۵؛ علوم قرآنی، ص۷۹.</ref>. در این سوره از اهل کتاب به ویژه حضرت مسیح علیه السلام و مریم÷ و خاندان ایشان، آیات مختلفی در معرفی آنان آمده است <ref>آل عمران/۳۳–۶۱ .</ref>و بسیاری از آیات درصدد اثبات دین اسلام به عنوان دین حق و تقاضای از اهل کتاب برای دست برداشتن از محاجه و اختلاف نظرها و روی آوردن به امور مشترک و وحدت‌ها و ایمان آوردن <ref>آل عمران/۱۰۳–۱۰۵و۱۱۰ .</ref> و توطئه‌های اهل کتاب برضد اسلام <ref>آل عمران/۷۱–۷۳ .</ref> و مدح برخی از مؤمنان از اهل کتاب <ref>آل عمران/۷۵، ۱۱۳–۱۱۵.</ref> و دسیسه‌های مربوط به دستبرد به کتاب آسمانی و دور شدن از دین الهی <ref>آل عمران/۷۷–۸۳ و ۱۱۰–۱۱۲.</ref> و توطئه‌های آنان و عدم موفقیت دسیسه‌ها و توطئه‌ها <ref>آل عمران/۱۱۱–۱۱۲.</ref> است؛ بنابراین ضروری است که دین حق و اسلام به آنان معرفی شود و از پایه‌های مهم دین اسلام، اهل بیت علیهم السلام هستند که در آیه موردنظر معادل فرزندان و زنان و نفس امت شمرده شده‌اند. نکته قابل توجه این که امام علی علیه السلام که در آیه به عنوان «انفسنا» معرفی شده است، بالاترین تعبیر و رتبه را در معرفی داراست، مثل این که بگوییم فلانی عین خود من هست، یعنی سخن او، پیام او و وجود و خواسته‌های او عین سخن، پیام و خواسته‌های من است، یا حرف او و امضای او حرف و امضای من است و این بالاترین اعتماد را می‌رساند.
 
جلد ۱ صفحه ۲۳۵


==== ۴. راویان حدیث اهل بیت علیهم السلام در آیه ====
==== ۴. راویان حدیث اهل بیت علیهم السلام در آیه ====
خط ۷۰: خط ۶۶:
روایات متعددی از ائمه علیهم السلام رسیده است از جمله:
روایات متعددی از ائمه علیهم السلام رسیده است از جمله:


امام علی علیه السلام (عیاشی، التفسیر العیاشی، ج۱، ص۱۷۷)، امام صادق علیه السلام (عیاشی، التفسیر العیاشی، ج۲، ص۵۵۰)؛ امام باقر علیه السلام (فرات کوفی، تفسیر فرات کوفی، ص۸۶، ح۶۱)؛ موسی بن جعفر علیه السلام و امام رضا علیه السلام (حویزی، نورالثقلین، ج۱، ص۳۹۴).
امام علی علیه السلام <ref>عیاشی، التفسیر العیاشی، ج۱، ص۱۷۷.</ref> ، امام صادق علیه السلام <ref>عیاشی، التفسیر العیاشی، ج۲، ص۵۵۰.</ref>؛ امام باقر علیه السلام <ref>تفسیر فرات کوفی، ص۸۶، ح۶۱.</ref>؛ موسی بن جعفر علیه السلام و امام رضا علیه السلام <ref>حویزی، نورالثقلین، ج۱، ص۳۹۴ .</ref>.


اگر به منابع حدیثی و تفسیری مذهب اهل بیت و اهل سنت نگاه کنیم، خواهیم دید که درباره آیه شریفه مباهله، روایات بسیاری از پیامبر اسلام|، ائمه اطهار علیهم السلام، اصحاب و تابعین نقل شده است. که جای انکار آن نیست.
اگر به منابع حدیثی و تفسیری مذهب اهل بیت و اهل سنت نگاه کنیم، خواهیم دید که درباره آیه شریفه مباهله، روایات بسیاری از پیامبر اسلام|، ائمه اطهار علیهم السلام، اصحاب و تابعین نقل شده است. که جای انکار آن نیست.
خط ۷۶: خط ۷۲:
روایات فراوانی از شیعه نقل شده است که مصداق «انفسنا» امام علی علیه السلام و مصداق «ابناءنا» حسن و حسین علیهم السلام و مصداق «نساءنا» حضرت زهرا÷ است.
روایات فراوانی از شیعه نقل شده است که مصداق «انفسنا» امام علی علیه السلام و مصداق «ابناءنا» حسن و حسین علیهم السلام و مصداق «نساءنا» حضرت زهرا÷ است.


یک. امام علی علیه السلام فرمود: «هنگامی که آیه مباهله نازل شد، پیامبر| دست علی، فاطمه و دو پسر او را گرفت و برای مباهله آمد که در این هنگام مردی از مسیحیان گفت: با این‌ها مباهله نکنید که به مشقت گرفتار می‌شوید (عیاشی، التفسیر العیاشی، ج۱، ص۱۷۷، ح۵۸؛ بحرانی، البرهان فی تفسیرالقرآن، ج۲، ص۵۰، ح۱۳؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۲۹، ص۱۹).
یک. امام علی علیه السلام فرمود: «هنگامی که آیه مباهله نازل شد، پیامبر| دست علی، فاطمه و دو پسر او را گرفت و برای مباهله آمد که در این هنگام مردی از مسیحیان گفت: با این‌ها مباهله نکنید که به مشقت گرفتار می‌شوید <ref>التفسیر العیاشی، ج۱، ص۱۷۷، ح۵۸؛ البرهان فی تفسیرالقرآن، ج۲، ص۵۰، ح۱۳؛ بحارالانوار، ج۲۹، ص۱۹.</ref>.


دو. امام صادق علیه السلام نقل می‌کند که از امیرالمؤمنین علیه السلام درباره فضائلش سؤال شد. آن حضرت قسمتی از فضائل خود را فرمود، گفتند: باز هم بگو. حضرت قضیه مباهله را نقل کرد (عیاشی، التفسیر العیاشی، ج۱، ص۱۷۷، ح۵۴؛ بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ص۴۹).
دو. امام صادق علیه السلام نقل می‌کند که از امیرالمؤمنین علیه السلام درباره فضائلش سؤال شد. آن حضرت قسمتی از فضائل خود را فرمود، گفتند: باز هم بگو. حضرت قضیه مباهله را نقل کرد .<ref>التفسیر العیاشی، ج۱، ص۱۷۷، ح۵۴؛ البرهان فی تفسیر القرآن، ص۴۹.</ref>


سه. امام باقر علیه السلام درباره آیه مباهله فرمود: منظور از پسران ما حسن و حسین علیهم السلام و منظور از انفسنا (پیامبر و علی‘) و منظور از زنانمان فاطمه زهرا÷ است (فرات کوفی، تفسیر فرات کوفی، ص۸۶، ح۶۱).
سه. امام باقر علیه السلام درباره آیه مباهله فرمود: منظور از پسران ما حسن و حسین علیهم السلام و منظور از انفسنا (پیامبر و علی‘) و منظور از زنانمان فاطمه زهرا است .<ref>تفسیر فرات کوفی، ص۸۶، ح۶۱.</ref>


چهار. حضرت امام رضا علیه السلام در یک مجلس که مأمون عباسی آن را در کاخ خود برگزار نموده بود، چنین فرمود: خداوند بندگان پاک خود را در آیه مباهله مشخص کرده و به
چهار. حضرت امام رضا علیه السلام در یک مجلس که مأمون عباسی آن را در کاخ خود برگزار نموده بود، چنین فرمود: خداوند بندگان پاک خود را در آیه مباهله مشخص کرده و به


جلد ۱ صفحه ۲۳۶


پیامبرش دستور انجام مباهله داده است. به دنبال نزول آیه، پیامبر، علی، فاطمه، حسن و حسین علیهم السلام را با خود به مباهله برد … این مزیتی است که هیچ‌کس در آن بر اهل بیت علیهم السلام پیشی نگرفته و فضیلتی است که هیچ انسانی به آن نرسیده و شرفی است که قبل از آن هیچ‌کس از آن برخوردار نبوده است (حویزی، نورالثقلین، ج۱، ص۳۹۴، ح۱۶۳).
پیامبرش دستور انجام مباهله داده است. به دنبال نزول آیه، پیامبر، علی، فاطمه، حسن و حسین علیهم السلام را با خود به مباهله برد … این مزیتی است که هیچ‌کس در آن بر اهل بیت علیهم السلام پیشی نگرفته و فضیلتی است که هیچ انسانی به آن نرسیده و شرفی است که قبل از آن هیچ‌کس از آن برخوردار نبوده است .<ref>نورالثقلین، ج۱، ص۳۹۴، ح۱۶۳.</ref>


افزون بر تأکید بر برتری اهل بیت علیهم السلام، واژه «انفسنا» ویژگی خاصی به امام علی علیه السلام می‌دهد که گویا او خود پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) است.
افزون بر تأکید بر برتری اهل بیت علیهم السلام، واژه «انفسنا» ویژگی خاصی به امام علی علیه السلام می‌دهد که گویا او خود پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) است.
۴۱۱

ویرایش