۲۱٬۹۷۲
ویرایش
رویکردهای سه گانه بزرگان تاریخ اهل سنت به غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
←چکیده
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←چکیده) |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
اکابر عامه به فضایل و مناقب اهلبیت و به ویژه حضرت علی علیه السلام اذعان داشته و کتابهای مستقلی درباره فضایل ایشان نگاشته‌اند. از جمله این کتاب هاست: | اکابر عامه به فضایل و مناقب اهلبیت و به ویژه حضرت علی علیه السلام اذعان داشته و کتابهای مستقلی درباره فضایل ایشان نگاشته‌اند. از جمله این کتاب هاست: | ||
موده القُربی، تألیف میرسیدعلی همدانی شافعی؛ ینابیع الموده لِذَوی القُربی، تألیف شیخ سلیمان قُندوزی حنفی؛ رشفه الصادی من بحر فضائل بنی النبی الهادی، تألیف سیدابوبکربن شهاب الدین علوی؛ الاتحاف بحب الاشراف، تألیف شیخ عبدالله بن محمدبن عامر شَبراوی؛ احیاء المیت فی الاحادیث الوارده بفضائل ال البیت، تألیف جلال الدین سُیوطی؛ فرائد السمطَین فی فضائل المرتضی و البتول و السبطَین والائمه من ذریتهم، تألیف شیخ الاسلام ابو المؤید ابراهیم حَموئی جُوینی شافعی؛ ذخائر العُقبی فی مناقب ذَوی القُربی، تألیف احمدبن عبدالله طبری شافعی؛ الفصول المهمه فی معرفه احوال الائمه، تألیف نورالدین ابن‌صباغ مالکی؛ تذکره خواص الامه فی معرفه الائمه'''،''' تألیف سبط بن الجوزی حنفی؛ مطالب السؤول فی مناقب ال الرسول، تألیف | موده القُربی، تألیف میرسیدعلی همدانی شافعی؛ ینابیع الموده لِذَوی القُربی، تألیف شیخ سلیمان قُندوزی حنفی؛ رشفه الصادی من بحر فضائل بنی النبی الهادی، تألیف سیدابوبکربن شهاب الدین علوی؛ الاتحاف بحب الاشراف، تألیف شیخ عبدالله بن محمدبن عامر شَبراوی؛ احیاء المیت فی الاحادیث الوارده بفضائل ال البیت، تألیف جلال الدین سُیوطی؛ فرائد السمطَین فی فضائل المرتضی و البتول و السبطَین والائمه من ذریتهم، تألیف شیخ الاسلام ابو المؤید ابراهیم حَموئی جُوینی شافعی؛ ذخائر العُقبی فی مناقب ذَوی القُربی، تألیف احمدبن عبدالله طبری شافعی؛ الفصول المهمه فی معرفه احوال الائمه، تألیف نورالدین ابن‌صباغ مالکی؛ تذکره خواص الامه فی معرفه الائمه'''،''' تألیف سبط بن الجوزی حنفی؛ مطالب السؤول فی مناقب ال الرسول، تألیف محمدبن طلحه شافعی؛ مناقب امیرالمؤمنین، معروف به مناقب خوارزمی، تألیف ابوالمؤید موفق بن احمد حنفی مکی خوارزمی؛ خصائص امیرالمؤمنین علی‌بن ابی طالب، تألیف حافظ ابوعبدالرحمان احمدبن شعیب نسائی شافعی. | ||
و ده‌ها کتاب دیگر. افزون بر کتابهای یاد شده، فضایل اهلبیت و مولای متقیان علی علیه السلام به صورت پراکنده، در بیشتر منابع معتبر حدیثی، تاریخی، تفسیری، کلامی، فقهی و ادبی اهل سنت ذکر شده است. | و ده‌ها کتاب دیگر. افزون بر کتابهای یاد شده، فضایل اهلبیت و مولای متقیان علی علیه السلام به صورت پراکنده، در بیشتر منابع معتبر حدیثی، تاریخی، تفسیری، کلامی، فقهی و ادبی اهل سنت ذکر شده است. | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
بحث، تحقیق و تألیف درباره غدیر خم، اهمیت و جایگاه آن، از قرن دوم (آغاز حرکت تألیف) تا عصر حاضر، از سوی نویسندگان امامی، اسماعیلی، زیدی، سنی و مسیحی، با تألیف کتابهای گرانسنگی به زبان عربی، فارسی، اردو و ترکی، به نحو احسن صورت گرفته است. عناوین این تألیفات، طبق گزارش کتاب تحقیقی الغدیر فی التراث الاسلامی،<ref>این کتاب، تا کنون دو بار چاپ شده است: یک بار در بیروت، توسط دارالمورخ العربی؛ و یک بار در ایران، توسط انتشارات الهادی. آقای مهدی جعفری، این کتاب را با اختصار ترجمه کرده که توسط انتشارات کتابخانة چهل ستون در تهران در سال ۱۴۱۱ق منتشر شده است. آقای محمد انصاری زنجانی نیز با تکیه بر این اثر علامه سیدعبدالعزیز طباطبایی و نقل مطالب بسیار از آن، کتاب غدیر در آیینة کتابرا توسط انتشارات الهادی منتشر کرده است.</ref> تألیف علامه سیدعبدالعزیز طباطبایی، بالغ بر ۱۶۲ عنوان کتاب است که هر کدام از آنها از یک جلد تا ۲۹ مجلد می‌باشد.[۷] هرچند متأسفانه از این تعداد، ۳۵ عنوان ازمیان رفته و ۲۴ عنوان به صورت نسخه‌های خطی باقی مانده و بر روی آنها غبار غفلت نشسته است، اما ۱۰۴ عنوان دیگر به زینت چاپ آراسته شده و در اختیار همگان قرار گرفته است.<ref>چنانکه از قول امام الحَرمَین، ابوالمعالی جوینى آمده است: «در بغداد، نزد صحافی کتابى دیدم که بر آن نوشته بود: جلد بیست وهشتم از اسناد حدیث «مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِی مَوْلاهُ» و پس از این جلد، مجلد بیست و نهم خواهد بود». (ینابیع الموده، ج۱، ص۱۱۳و۱۱۴؛ الغدیر، ج۱، ص۱۵۸.</ref> | بحث، تحقیق و تألیف درباره غدیر خم، اهمیت و جایگاه آن، از قرن دوم (آغاز حرکت تألیف) تا عصر حاضر، از سوی نویسندگان امامی، اسماعیلی، زیدی، سنی و مسیحی، با تألیف کتابهای گرانسنگی به زبان عربی، فارسی، اردو و ترکی، به نحو احسن صورت گرفته است. عناوین این تألیفات، طبق گزارش کتاب تحقیقی الغدیر فی التراث الاسلامی،<ref>این کتاب، تا کنون دو بار چاپ شده است: یک بار در بیروت، توسط دارالمورخ العربی؛ و یک بار در ایران، توسط انتشارات الهادی. آقای مهدی جعفری، این کتاب را با اختصار ترجمه کرده که توسط انتشارات کتابخانة چهل ستون در تهران در سال ۱۴۱۱ق منتشر شده است. آقای محمد انصاری زنجانی نیز با تکیه بر این اثر علامه سیدعبدالعزیز طباطبایی و نقل مطالب بسیار از آن، کتاب غدیر در آیینة کتابرا توسط انتشارات الهادی منتشر کرده است.</ref> تألیف علامه سیدعبدالعزیز طباطبایی، بالغ بر ۱۶۲ عنوان کتاب است که هر کدام از آنها از یک جلد تا ۲۹ مجلد می‌باشد.[۷] هرچند متأسفانه از این تعداد، ۳۵ عنوان ازمیان رفته و ۲۴ عنوان به صورت نسخه‌های خطی باقی مانده و بر روی آنها غبار غفلت نشسته است، اما ۱۰۴ عنوان دیگر به زینت چاپ آراسته شده و در اختیار همگان قرار گرفته است.<ref>چنانکه از قول امام الحَرمَین، ابوالمعالی جوینى آمده است: «در بغداد، نزد صحافی کتابى دیدم که بر آن نوشته بود: جلد بیست وهشتم از اسناد حدیث «مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِی مَوْلاهُ» و پس از این جلد، مجلد بیست و نهم خواهد بود». (ینابیع الموده، ج۱، ص۱۱۳و۱۱۴؛ الغدیر، ج۱، ص۱۵۸.</ref> | ||
برخی از این آثار جامع و بی‌بدیل که به قلم علمای شیعه نگاشته شده اند، عبارت از: الغدیر فی الکتاب والسنه و الادب، تألیف علامه امینی (ره) در بیست جلد؛<ref>البته تا کنون یازده جلد از این اثر ارزشمند یه زیور طبع آراسته شده است.</ref> عبقات الانوار فی مناقب الائمه الاطهار، تألیف علامه سیدمیرحامد حسین موسوی هندی نیشابوری، در سی جلد، که نسبت به کتاب الغدیر، دارای تفصیل بیشتری در زمینه بحثهای رجالی و تاریخی مربوط به سند حدیث غدیر است ؛ و کتاب نفحات الازهار فی خلاصه عبقات الانوار تألیف علامه | برخی از این آثار جامع و بی‌بدیل که به قلم علمای شیعه نگاشته شده اند، عبارت از: الغدیر فی الکتاب والسنه و الادب، تألیف علامه امینی (ره) در بیست جلد؛<ref>البته تا کنون یازده جلد از این اثر ارزشمند یه زیور طبع آراسته شده است.</ref> عبقات الانوار فی مناقب الائمه الاطهار، تألیف علامه سیدمیرحامد حسین موسوی هندی نیشابوری، در سی جلد، که نسبت به کتاب الغدیر، دارای تفصیل بیشتری در زمینه بحثهای رجالی و تاریخی مربوط به سند حدیث غدیر است ؛ و کتاب نفحات الازهار فی خلاصه عبقات الانوار تألیف علامه سیدعلی حسینی میلانی در شانزده جلد (جلد۶، ۷، ۸ و ۹، حدیث الغدیر؛ جلد۱۵ و ۱۶، حدیث الولآیه) و…. | ||
درباره غدیر، علمای مشهور | درباره غدیر، علمای مشهور اهل سنت نیز کتابها و رساله‌های مستقلی تألیف کردهاند؛ از جمله: حدیث الولایه از ابوالعباس احمدبن محمدبن سعید همدانی، معروف به ابن عُقْده کوفی (قرن چهارم)، که در آن ۱۰۵ سند حدیث غدیر را جمع‌آوری کرده است؛ کتاب الولایه فی طُرق حدیث الغدیر، از مورخ و مفسر مشهور، ابن جریر طبری، که از ۷۵ سندِ روایت غدیر نام برده است؛ مَن روی حدیث غدیر خم'''''' از حافظ ابوبکر جِعابی؛ رساله فی اسناد حدیث غدیر یا جزء فی طرق حدیث الغدیر، از حافظ دارقُطْنی؛ کتابی در حدیث غدیر، از ابوجعفر شَیبانی؛ الدرایه فی حدیث الولایه، در هفده جلد، از ابوسعید مسعودبن ناصر سجستانی، که ۱۲۰ سند از روایت غدیر را جمع‌آوری کرده است؛ رساله طُرُق حدیث مَن کُنتُ مَولاه فهذا عَلی مَولاه از شمس الدین محمد ذهبی؛ کتابی در حدیث غدیر، | ||
از | از زین العابدین عبدالرحیم شافعی و… <ref>علامه امینی</ref> 24 محدث، ۱۴ مفسر، ۷ متکلم و تعدادی از علمای لغت عربی که در آثار خود، واقعه غدیر خم را ثبت کردهاند اشاره کرده و آن را دلیل اهمیت این واقعه در تاریخ، حدیث، تفسیر، کلام و لغت عرب دانسته است.<ref>الغدیر؛ ج۱، ص۶–۸</ref>. وی در جلد نخست کتاب شریف خود، به اسامی | ||
علامه | ----[i]. برای آگاهی بیشتر، ر.ک. الغدیر؛ ج۱، ص۱۵۲–۱۵۷. | ||
----[i]. برای آگاهی بیشتر، ر.ک. | |||
[ii]. | [ii]. الغدیر؛ ج۱، ص۶–۸. | ||
۱۱۰ نفر از صحابه[i] و ۸۴ نفر از تابعین و ۳۶۰ تن از دانشمندان و بزرگان | ۱۱۰ نفر از صحابه<ref>[i]</ref> و ۸۴ نفر از تابعین و ۳۶۰ تن از دانشمندان و بزرگان اهل سنت از آغاز قرن دوم تا پایان قرن چهاردهم<ref>ii]</ref> که حدیث غدیر را نقل کردهاند، اشاره می‌کند. بنابر یادداشت های علامه، در مستدرکات الغدیر و در چاپ نهایی آن، بر تعداد علما و بزرگان اهل سنت افزوده شده و به حدود هفت صد نفر رسیده است، که این عدد راویان غدیر، آن هم تنها در میان عالمان اهل سنت، قابل اعتنا و چشم گیر، و حاکی از وقوع حتمی غدیر خم و عظمت بیکران آن حادثه تاریخی است. | ||
بنابراین، ملاحظه می‌شود که حادثه | بنابراین، ملاحظه می‌شود که حادثه تاریخ ساز غدیر، فقط از جانب اندیشمندان شیعه مطرح نشده، بلکه هر یک از عالمان اهل سنت، با هر تخصصی، به آن عنایت داشتهاند. در واقع، باید گفت: این موضوع [غدیر خم] در نظر علمای عامه نیز ثابت و محقق، و از متواترات <ref>حدیث «متواتر» به حدیثی گویند که از اشخاص مختلف و متعددی نقل شده است و تعداد راویان و نحوة بیان آنها، به گونهای است که احتمال هیچ گونه تبانی میان آنان برای جعل حدیث نمی رود و صدور آن از ناحیة معصوم، قطعی و اطمینان آور است.</ref> و مسلمات است. همان، ص14.[iii][۱۰] | ||
با عنایت به اینکه موضوع غدیر را عمدتاً محدثان و مورخان نقل کردهاند و با توجه به عنوان تحقیق، که صرفاً بررسی منابع تاریخی اهلسنت است، از ذکر منابع بیشمار با موضوعات مختلف که به موضوع غدیر پرداخته‌اند، خودداری شده و فقط نگاه سهگانه منابع معتبر تاریخی اهلسنت در قبال آن حادثه جاودانه، و تفاوت آن با دیدگاه شیعه، مد نظر قرار گرفته است. | با عنایت به اینکه موضوع غدیر را عمدتاً محدثان و مورخان نقل کردهاند و با توجه به عنوان تحقیق، که صرفاً بررسی منابع تاریخی اهلسنت است، از ذکر منابع بیشمار با موضوعات مختلف که به موضوع غدیر پرداخته‌اند، خودداری شده و فقط نگاه سهگانه منابع معتبر تاریخی اهلسنت در قبال آن حادثه جاودانه، و تفاوت آن با دیدگاه شیعه، مد نظر قرار گرفته است. | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۳: | ||
----[i]. همان، ج۱، ص۱۴–۶۱. | ----[i]. همان، ج۱، ص۱۴–۶۱. | ||
[ii]. همان، ج۱، ص۶۲–۷۲ | [ii]. همان، ج۱، ص۶۲–۷۲ و ص۷۳–۱۵۱. | ||
[iii]. همان، ص۱۴. | [iii]. همان، ص۱۴. | ||