۸۴۹
ویرایش
خطبه غدیریه امام علی علیه السلام: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۳۴: | خط ۱۳۴: | ||
* {{متن عربی|اَيُّهَاالنَّاس مَن اَولَى بِالمُؤمِنِين مِن اَنفُسِهُم؟ قَالُوا: اَللّهُ وَرَسُولُه اَعلَم. قَالَ: اِنَّ اللّهَ مَولَاىَ وَاَنَا مَولَى المُؤمِنِينَ وَ اَنَا اَولَى بِهِم مِن اَنفُسِهِم فَمَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاه}}.<ref>الغدیر، ج۱ ص۱۱.</ref> | * {{متن عربی|اَيُّهَاالنَّاس مَن اَولَى بِالمُؤمِنِين مِن اَنفُسِهُم؟ قَالُوا: اَللّهُ وَرَسُولُه اَعلَم. قَالَ: اِنَّ اللّهَ مَولَاىَ وَاَنَا مَولَى المُؤمِنِينَ وَ اَنَا اَولَى بِهِم مِن اَنفُسِهِم فَمَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاه}}.<ref>الغدیر، ج۱ ص۱۱.</ref> | ||
* ممکن است عهد معهود اشاره به عهدی باشد که در آغاز خلقت از انسان گرفته شد {{قرآن|وَإِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِي آدَمَ...}}<ref>اعراف/۱۷۲.</ref>، چرا که در دعای غدیر می خوانیم که علی علیه السلام فرمود:{{متن عربی|وَ جَدَّدْتَ لَنَا عَهْدَكَ وَ ذَكَّرْتَنَا مِيثَاقَكَ الْمَأْخُوذَ فِي ابْتِدَاءِ خَلْقِكَ إِيَّانَا وَ جَعَلْتَنَا مِنْ أَهْلِ الْإِجَابَة.}}<ref>مصباح المتهجد، ص۲۹۴.</ref> | *ممکن است عهد معهود اشاره به عهدی باشد که در آغاز خلقت از انسان گرفته شد {{قرآن|وَإِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِي آدَمَ...}}<ref>اعراف/۱۷۲.</ref>، چرا که در دعای غدیر می خوانیم که علی علیه السلام فرمود:{{متن عربی|وَ جَدَّدْتَ لَنَا عَهْدَكَ وَ ذَكَّرْتَنَا مِيثَاقَكَ الْمَأْخُوذَ فِي ابْتِدَاءِ خَلْقِكَ إِيَّانَا وَ جَعَلْتَنَا مِنْ أَهْلِ الْإِجَابَة.}}<ref>مصباح المتهجد، ص۲۹۴.</ref> | ||
===== ۷-روز شهود و حضور: ===== | =====۷-روز شهود و حضور:===== | ||
{{متن عربی|وَ يَوْمَ اَلشَّاهِدِ وَ اَلْمَشْهُودِ.}} این تعبیری است که قرآن درباره قیامت به کار برده است،<ref>بروج/۳.</ref> به این معنا که شاهد پیامبر و مشهود، قیامت است، شاهد انسانها و مشهود، اعمال آنان است، شاهد ملائکه و مشهود، قرآن است و شاهد پیامبر و مشهود، علی علیه السلام است. | {{متن عربی|وَ يَوْمَ اَلشَّاهِدِ وَ اَلْمَشْهُودِ.}} این تعبیری است که قرآن درباره قیامت به کار برده است،<ref>بروج/۳.</ref> به این معنا که شاهد پیامبر و مشهود، قیامت است، شاهد انسانها و مشهود، اعمال آنان است، شاهد ملائکه و مشهود، قرآن است و شاهد پیامبر و مشهود، علی علیه السلام است. | ||
به کار بردن این تعبیر درباره روز غدیر، مفید همین معناست که پیامبر، شاهد و علی، مشهود است. پیامبر صلی الله علیه وآله شهادت به ولایت علی علیه السلام داد و انسانها و فرشتگان بر این امر گواهی دادند. تاریخ نیز گواهی داد که گروهی به دلیل نیل به مقام ولایت به علی علیه السلام تبریک و تهنیت گفتند، لکن پس از چندی و در ظرف تنها چند ماه آن را زیرپا گذاشتند. | به کار بردن این تعبیر درباره روز غدیر، مفید همین معناست که پیامبر، شاهد و علی، مشهود است. پیامبر صلی الله علیه وآله شهادت به ولایت علی علیه السلام داد و انسانها و فرشتگان بر این امر گواهی دادند. تاریخ نیز گواهی داد که گروهی به دلیل نیل به مقام ولایت به علی علیه السلام تبریک و تهنیت گفتند، لکن پس از چندی و در ظرف تنها چند ماه آن را زیرپا گذاشتند. | ||
===== ۸- روز نمایش قرارها از دورویی ها: ===== | =====۸- روز نمایش قرارها از دورویی ها:===== | ||
{{متن عربی|وَ يَوْمَ تِبْيَانِ اَلْعُقُودِ عَنِ اَلنِّفَاقِ وَ اَلْجُحُودِ.}} روزی که خط حق از جریان نفاق مشخص شد، روزی که باعث شد حامیان واقعی از مدعیان دروغین جدا شوند؛ آنان که حقایق را آگاهانه انکار کردند و نفاق خود را در عمل آشکار ساختند، علی علیه السلام در متن خطبه فرمود: {{متن عربی|وَ كَشَفَ مِنْ خَبَايَا أَهْلِ الرَّيْبِ وَ ضَمَائِرِ أَهْلِ الِارْتِدَاد.....وَ وَقَعَ اَلْإِذْعَانُ مِنْ طَائِفَةٍ بِاللِّسَانِ دُونَ حَقَائِقِ اَلْإِيمَانِ وَ مِنْ طَائِفَةٍ بِاللِّسَانِ وَ صِدْقِ اَلْإِيمَانِ...}} | {{متن عربی|وَ يَوْمَ تِبْيَانِ اَلْعُقُودِ عَنِ اَلنِّفَاقِ وَ اَلْجُحُودِ.}} روزی که خط حق از جریان نفاق مشخص شد، روزی که باعث شد حامیان واقعی از مدعیان دروغین جدا شوند؛ آنان که حقایق را آگاهانه انکار کردند و نفاق خود را در عمل آشکار ساختند، علی علیه السلام در متن خطبه فرمود: {{متن عربی|وَ كَشَفَ مِنْ خَبَايَا أَهْلِ الرَّيْبِ وَ ضَمَائِرِ أَهْلِ الِارْتِدَاد.....وَ وَقَعَ اَلْإِذْعَانُ مِنْ طَائِفَةٍ بِاللِّسَانِ دُونَ حَقَائِقِ اَلْإِيمَانِ وَ مِنْ طَائِفَةٍ بِاللِّسَانِ وَ صِدْقِ اَلْإِيمَانِ...}} | ||
===== ۹-روز بیان حقایق: ===== | =====۹-روز بیان حقایق:===== | ||
{{متن عربی|وَ يَوْمَ اَلْبَيَانِ عَنْ حَقَائِقِ اَلْإِيمَانِ.}}روزی که خط ایمان از دیگر خطوط ممتاز شد، کسانی که تا آن روز ادعای ایمان به خدا و اطاعت از پیامبر را داشتند، در آن روز درونشان آشکار شد. در آن روز همه دانستند که اگر واقعاً معتقد به | {{متن عربی|وَ يَوْمَ اَلْبَيَانِ عَنْ حَقَائِقِ اَلْإِيمَانِ.}}روزی که خط ایمان از دیگر خطوط ممتاز شد، کسانی که تا آن روز ادعای ایمان به خدا و اطاعت از پیامبر را داشتند، در آن روز درونشان آشکار شد. در آن روز همه دانستند که اگر واقعاً معتقد به | ||
{{قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}}<ref>نساء/۵۹.</ref> هستند باید از اوامر خدا و پیامبر و از جمله ولی امر، علی بن ابی طالب علیه السلام که مصداق بارز و اَتم اطاعت از خدا و رسول است نیز پیروی کنند.اینجا بود که با نصب علی علیه السلام و نقش بر آب شدن نقشه ها و برباد رفتن خواب و خیالها، حقایق را انکار کردند و مصداق{{قرآن|قَالَتِ الْأَعْرَابُ آمَنَّا ۖ قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا...}} <ref>حجرات/۱۴.</ref> شدند، چرا که ایمان فقط گفتن شهادتین نیست، بلکه پذیرش ولایت، حقیقت آن است که باید در قلب تجلی و در عمل جلوه نماید. | {{قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}}<ref>نساء/۵۹.</ref> هستند باید از اوامر خدا و پیامبر و از جمله ولی امر، علی بن ابی طالب علیه السلام که مصداق بارز و اَتم اطاعت از خدا و رسول است نیز پیروی کنند.اینجا بود که با نصب علی علیه السلام و نقش بر آب شدن نقشه ها و برباد رفتن خواب و خیالها، حقایق را انکار کردند و مصداق{{قرآن|قَالَتِ الْأَعْرَابُ آمَنَّا ۖ قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا...}} <ref>حجرات/۱۴.</ref> شدند، چرا که ایمان فقط گفتن شهادتین نیست، بلکه پذیرش ولایت، حقیقت آن است که باید در قلب تجلی و در عمل جلوه نماید. | ||
===== ۱۰-روز راندن شیطان: ===== | =====۱۰-روز راندن شیطان:===== | ||
{{متن عربی|وَ يَوْمَ دَحْرِ اَلشَّيْطَانِ.}} «دحر» بر وزن «دهر» به معنای راندن است.<ref>صحاح اللغة، مادّه «دهر».</ref> در روز غدیر با کامل شدن دین، شیطان نیز برای دومین بار رانده شد، شیطان که از دین کامل و حقیقت ایمان دل خوشی ندارد، دوست می داشت دین، ناتمام و ابتر بماند و به کفار وعده می داد که با مرگ پیامبر صلی الله علیه وآله نفس راحتی می کشند، با واقعه غدیر، وسوسه ها، توطئه ها و نقشه ها، نقش بر آب شد و همان گونه که کافران مأیوس و نومید شدند {{قرآن|الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ}} <ref>مائده/۳.</ref>، شیطان نیز مأیوس و رانده درگاه الهی شد؛ همو که راضی به خلافت انسان برای خدا نبود و با سجده نکردن طرد و رجم شد، راضی به خلافت علی علیه السلام برای پیامبر صلی الله علیه وآله نیز نبود و از این رو مدحور گردید. از این روست که در حدیثی از امام رضا علیه السلام می خوانیم که فرمود:{{متن عربی|يَومُ مَرغَمَةِ الشَّيطَان.}}<ref>مسند الامام الرضا(ع)،ج۲،ص۱۸.</ref> | {{متن عربی|وَ يَوْمَ دَحْرِ اَلشَّيْطَانِ.}} «دحر» بر وزن «دهر» به معنای راندن است.<ref>صحاح اللغة، مادّه «دهر».</ref> در روز غدیر با کامل شدن دین، شیطان نیز برای دومین بار رانده شد، شیطان که از دین کامل و حقیقت ایمان دل خوشی ندارد، دوست می داشت دین، ناتمام و ابتر بماند و به کفار وعده می داد که با مرگ پیامبر صلی الله علیه وآله نفس راحتی می کشند، با واقعه غدیر، وسوسه ها، توطئه ها و نقشه ها، نقش بر آب شد و همان گونه که کافران مأیوس و نومید شدند {{قرآن|الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ}} <ref>مائده/۳.</ref>، شیطان نیز مأیوس و رانده درگاه الهی شد؛ همو که راضی به خلافت انسان برای خدا نبود و با سجده نکردن طرد و رجم شد، راضی به خلافت علی علیه السلام برای پیامبر صلی الله علیه وآله نیز نبود و از این رو مدحور گردید. از این روست که در حدیثی از امام رضا علیه السلام می خوانیم که فرمود:{{متن عربی|يَومُ مَرغَمَةِ الشَّيطَان.}}<ref>مسند الامام الرضا(ع)،ج۲،ص۱۸.</ref> | ||
===== ۱۱-روز برهان: ===== | =====۱۱-روز برهان:===== | ||
{{متن عربی|وَ يَوْمَ اَلْبُرْهَانِ.}} قرآن کریم، یهود و نصارا را که مدعی انحصار بهشت بودند و می گفتند جز ما کسی به بهشت نمی رود {{قرآن|وَقَالُوا لَنْ يَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلَّا مَنْ كَانَ هُودًا أَوْ نَصَارَىٰ}} <ref>بقره/۱۱۱.</ref>، محکوم می کند و آنان را به استدلال فرا می خواند و می فرماید:{{قرآن|تِلْكَ أَمَانِيُّهُمْ ۗ قُلْ هَاتُوا بُرْهَانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ}}<ref>بقره/۱۱۱.</ref>. روز غدیر دلیل حقانیت اهل ولایت و رهروان امام و ولی اللّه الاعظم و منصوب الهی است، و دلیل و برهانی است که تاریخ، حدیث و تفسیر گواه آن است. دیگران اگر مدعی هستند باید اقامه دلیل کنند و برهان بیاورند. | {{متن عربی|وَ يَوْمَ اَلْبُرْهَانِ.}} قرآن کریم، یهود و نصارا را که مدعی انحصار بهشت بودند و می گفتند جز ما کسی به بهشت نمی رود {{قرآن|وَقَالُوا لَنْ يَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلَّا مَنْ كَانَ هُودًا أَوْ نَصَارَىٰ}} <ref>بقره/۱۱۱.</ref>، محکوم می کند و آنان را به استدلال فرا می خواند و می فرماید:{{قرآن|تِلْكَ أَمَانِيُّهُمْ ۗ قُلْ هَاتُوا بُرْهَانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ}}<ref>بقره/۱۱۱.</ref>. روز غدیر دلیل حقانیت اهل ولایت و رهروان امام و ولی اللّه الاعظم و منصوب الهی است، و دلیل و برهانی است که تاریخ، حدیث و تفسیر گواه آن است. دیگران اگر مدعی هستند باید اقامه دلیل کنند و برهان بیاورند. | ||
===== ۱۲-روز داوری: ===== | =====۱۲-روز داوری:===== | ||
{{متن عربی|هٰذٰا يَوْمُ اَلْفَصْلِ اَلَّذِي كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ}} ، روز غدیر روز جدایی حق از باطل است و این عبارت امام علیه السلام در حقیقت تشبیهی از غدیر به قیامت است و یا به عبارت صحیح تر تاویل به آن است، که قرآن فرمود:{{قرآن|هَٰذَا يَوْمُ الْفَصْلِ الَّذِي كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ}}<ref>صافات/۲۱.</ref>و نیز فرمود: {{قرآن|هَٰذَا يَوْمُكُمُ الَّذِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ}}<ref>انبیاء/۱۰۳.</ref>. | {{متن عربی|هٰذٰا يَوْمُ اَلْفَصْلِ اَلَّذِي كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ}} ، روز غدیر روز جدایی حق از باطل است و این عبارت امام علیه السلام در حقیقت تشبیهی از غدیر به قیامت است و یا به عبارت صحیح تر تاویل به آن است، که قرآن فرمود:{{قرآن|هَٰذَا يَوْمُ الْفَصْلِ الَّذِي كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ}}<ref>صافات/۲۱.</ref>و نیز فرمود: {{قرآن|هَٰذَا يَوْمُكُمُ الَّذِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ}}<ref>انبیاء/۱۰۳.</ref>. | ||
در این تشبیه و تأویل دو نکته وجود دارد: | در این تشبیه و تأویل دو نکته وجود دارد: | ||
* اوّل این که آن گونه که روز قیامت حق از باطل جدا می شود و اهل حقیقت و ایمان روانه بهشت می شوند و گروه باطل به سوی دوزخ برده می شوند، روز غدیر نیز فرقه ناجیه، مؤمنان به ولایت هستند و در صراط مستقیم که همان امام مفترض الطاعة است{{متن عربی|أَنَا سَبِيلُهُ اَلَّذِي نَصَبَنِي اَللَّهُ لِلاِتِّبَاعِ بَعْدَ نَبِيِّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ}} قرار دارند، و جز آنها که از حق و ولایت اعراض کرده اند، دوزخی اند. | *اوّل این که آن گونه که روز قیامت حق از باطل جدا می شود و اهل حقیقت و ایمان روانه بهشت می شوند و گروه باطل به سوی دوزخ برده می شوند، روز غدیر نیز فرقه ناجیه، مؤمنان به ولایت هستند و در صراط مستقیم که همان امام مفترض الطاعة است{{متن عربی|أَنَا سَبِيلُهُ اَلَّذِي نَصَبَنِي اَللَّهُ لِلاِتِّبَاعِ بَعْدَ نَبِيِّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ}} قرار دارند، و جز آنها که از حق و ولایت اعراض کرده اند، دوزخی اند. | ||
* دوم این که کفار و مشرکان انتظار وقوع قیامت را نداشتند و می پنداشتند که واقعیت ندارد؛ دشمنان ولایت نیز انتظار چنین روزی را نداشتند و نمی پنداشتند که خداوند وصی و جانشینی برای پیامبر صلی الله علیه وآله تعیین و نصب کنند، اما با حیرت تمام مشاهده کردند که خداوند خود داوری کرد و امام و ولی را تعیین نمود و پیامبر صلی الله علیه وآله را مأمور به ابلاغ آن فرمود. | *دوم این که کفار و مشرکان انتظار وقوع قیامت را نداشتند و می پنداشتند که واقعیت ندارد؛ دشمنان ولایت نیز انتظار چنین روزی را نداشتند و نمی پنداشتند که خداوند وصی و جانشینی برای پیامبر صلی الله علیه وآله تعیین و نصب کنند، اما با حیرت تمام مشاهده کردند که خداوند خود داوری کرد و امام و ولی را تعیین نمود و پیامبر صلی الله علیه وآله را مأمور به ابلاغ آن فرمود. | ||
===== ۱۳-روز فرشتگان: ===== | =====۱۳-روز فرشتگان:===== | ||
{{متن عربی|هَذَا يَوْمُ اَلْمَلَأِ اَلْأَعْلىٰ إِذْ يَخْتَصِمُونَ }} ، غدیر روز فرشتگان والامقام در عالم بالاست. این فقره از خطبه، برگرفته از کلام الهی است که فرمود:{{قرآن|لَا يَسَّمَّعُونَ إِلَى الْمَلَإِ الْأَعْلَىٰ}}<ref>صافات/۸.</ref>. به کار بردن این تعبیر بیانگر آن است که در این روز فرشتگان به امر الهی فرود آمده و چنین مأموریتی را برای پیامبر صلی الله علیه وآله آوردند، پس از آن نیز طبق روایت رضوی در عالم فرشتگان محفل انس برگزار می شود که فرمود: | {{متن عربی|هَذَا يَوْمُ اَلْمَلَأِ اَلْأَعْلىٰ إِذْ يَخْتَصِمُونَ }} ، غدیر روز فرشتگان والامقام در عالم بالاست. این فقره از خطبه، برگرفته از کلام الهی است که فرمود:{{قرآن|لَا يَسَّمَّعُونَ إِلَى الْمَلَإِ الْأَعْلَىٰ}}<ref>صافات/۸.</ref>. به کار بردن این تعبیر بیانگر آن است که در این روز فرشتگان به امر الهی فرود آمده و چنین مأموریتی را برای پیامبر صلی الله علیه وآله آوردند، پس از آن نیز طبق روایت رضوی در عالم فرشتگان محفل انس برگزار می شود که فرمود: | ||
| خط ۱۷۵: | خط ۱۷۵: | ||
===== ۱۴-روز رهنمون: ===== | ===== ۱۴-روز رهنمون: ===== | ||
{{متن عربی|هَذَا يَوْمُ اَلْإِرْشَادِ.}} غدیر، روزی است که خداوند به وسیله پیامبر صلی الله علیه وآله مردم را به مسیر آینده شان راهنمایی کرد، حقایق را گفت، ولیّ امر را معرفی کرد، و با بدرقه کردن آن با دعای معروف | {{متن عربی|هَذَا يَوْمُ اَلْإِرْشَادِ.}} غدیر، روزی است که خداوند به وسیله پیامبر صلی الله علیه وآله مردم را به مسیر آینده شان راهنمایی کرد، حقایق را گفت، ولیّ امر را معرفی کرد، و با بدرقه کردن آن با دعای معروف{{متن عربی|اللَّهُمَ وَالِ مَنْ وَالاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ- وَ انْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ وَ اخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ وَ أَحِبَّ مَنْ أَحَبَّهُ وَأَبغَضَ مَن أَبغَضَه}}<ref>الغدیر، ج۱، ص۱۱.</ref> راه ولایت و مسیر عداوت ، طریق حب و بغض مردم را مشخص فرمود. پیامبر صلی الله علیه وآله ارشاد کرد و رهنمون داد، مسیر آینده را روشن کرد، اما امت چه کرد؟ | ||
===== ۱۵-روز آزمون: ===== | =====۱۵-روز آزمون:===== | ||
{{متن عربی|يَوْمُ مِحْنَةِ اَلْعِبَادِ}} ، «محنت» به معنای آزمودن است و «امتحان» نیز از همین باب است. روز غدیر روز آزمایش بندگان بود، روزی که خداوند، ولی و پذیرش ولایتش را وسیله آزمودن انسانها قرار داد، هر که آن را پذیرفت و بدان پای بند بود، سرفراز از بوته آزمایش درآمد، و هر که آن را رفض کرد هر چند در آن هنگام تبریک گفت در این امتحان پذیرفته نشد، چرا که نفی ولایت در حقیقت رها کردن رسالت و ترک توحید است. | {{متن عربی|يَوْمُ مِحْنَةِ اَلْعِبَادِ}} ، «محنت» به معنای آزمودن است و «امتحان» نیز از همین باب است. روز غدیر روز آزمایش بندگان بود، روزی که خداوند، ولی و پذیرش ولایتش را وسیله آزمودن انسانها قرار داد، هر که آن را پذیرفت و بدان پای بند بود، سرفراز از بوته آزمایش درآمد، و هر که آن را رفض کرد هر چند در آن هنگام تبریک گفت در این امتحان پذیرفته نشد، چرا که نفی ولایت در حقیقت رها کردن رسالت و ترک توحید است. | ||
===== ۱۶-روز پیشاهنگان: ===== | ===== ۱۶-روز پیشاهنگان:===== | ||
{{متن عربی|وَ يَوْمُ اَلدَّلِيلِ عَلَى اَلْرُّوَّادِ.}} | {{متن عربی|وَ يَوْمُ اَلدَّلِيلِ عَلَى اَلْرُّوَّادِ.}} «رُواد» جمع «راید» به معنای پیش قراول است، این عبارت ممکن است بدین معنا باشد که علی علیه السلام که خود از پیشگامان ایمان و اسلام است {{متن عربی|اَوَّلُ مَن آمَنَ بِه، اَوَّلُ مَن اَسلَمَ}}<ref>فضایل الخمسة من الصحاح السته، ج۱، ص۱۷۸ و۱۸۷.</ref> و گوی سبقت را در این میدان از دیگران ربوده است که فرمود:{{قرآن|وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ ﴿١٠﴾أُولَٰئِكَ الْمُقَرَّبُونَ ﴿١١﴾}}<ref>واقعه/۱۰و۱۱.</ref> <ref>ر. ک: الدر المنثور فی التفسیر الماثور، ج۸، ص۶.</ref>،به این روز و واقعه غدیر بر فضایل خود استدلال می کند و می گوید: روز غدیر که روز ولایت و معرفی ولی است دلیلی است بر شناخت پیشگامان و پیشاهنگان. پیشگام در ایمانِ به رسالت، پیشاهنگِ در امامت و صدر الائمه است. | ||
===== ۱۷-روز هویدا شدن نهان ها: ===== | =====۱۷-روز هویدا شدن نهان ها:===== | ||
{{متن عربی|هَذَا يَوْمُ إِبْدَاءِ خَفَايَا اَلصُّدُورِ وَ مُضْمَرَاتِ اَلْأُمُورِ.}} در این بخش از خطبه دو احتمال وجود دارد: | {{متن عربی|هَذَا يَوْمُ إِبْدَاءِ خَفَايَا اَلصُّدُورِ وَ مُضْمَرَاتِ اَلْأُمُورِ.}} در این بخش از خطبه دو احتمال وجود دارد: | ||
یکی گوشزد کردن مجدد جریان نفاق و دوروییهای مذموم که پیش از این بدان اشارت فرمود. | یکی گوشزد کردن مجدد جریان نفاق و دوروییهای مذموم که پیش از این بدان اشارت فرمود. | ||
دیگر، آشکار شدن اسرار ممدوح؛ یعنی روزی که خداوند، راز بین خود و رسولش را آشکار کرد، در آن روز پیامبر | دیگر، آشکار شدن اسرار ممدوح؛ یعنی روزی که خداوند، راز بین خود و رسولش را آشکار کرد، در آن روز پیامبر صلی الله علیه وآله سرّی را که خداوند در درونش به ودیعت نهاده بود و پیامبر از افشای آن در هراس بود، با تضمین بر تأمین آن را آشکار کرد. {{متن عربی|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ ۖ ... وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ ۗ .}}<ref>مائده/۶۷.</ref> شاید ترکیب {{متن عربی|مُضْمَرَاتِ اَلْأُمُورِ}}مؤید همین معنا باشد. | ||
===== ۱۸-روز شناسایی خاصان: ===== | =====۱۸-روز شناسایی خاصان:===== | ||
{{متن عربی|هَذَا يَوْمُ اَلنُّصُوصِ عَلَى أَهْلِ اَلْخُصُوصِ.}} پیامبر مکرم | {{متن عربی|هَذَا يَوْمُ اَلنُّصُوصِ عَلَى أَهْلِ اَلْخُصُوصِ.}} پیامبر مکرم صلی الله علیه وآله از آغاز بعثت تا حجة البلاغ، بارها به اشاره و کنایه به معرفی علی علیه السلام پرداخته بود، در حدیث {{متن عربی|يَوْمُ الإِنذَار}}، در حدیث منزلت و … اما در جریان غدیر بدون هیچ پرده پوشی و به دور از هر گونه کنایه و اشاره و با صراحت تمام به معرفی علی علیه السلام به عنوان ولی امر مسلمین پرداخت و راه هرگونه توجیه را مسدود کرد زیرا که فرمود: | ||
{{متن عربی|مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاه}}. از این روست که امام می فرماید: غدیر روز تنصیص است روز معرفی خاصان (علی علیه السلام) با سخن صریح است. | |||
===== ۱۹- روز اوصیا و انبیا: ===== | ===== ۱۹- روز اوصیا و انبیا: ===== | ||
{{متن عربی|هَذَا يَوْمُ شِيثٍ هَذَا يَوْمُ إِدْرِيسَ هَذَا يَوْمُ هُودٍ هَذَا يَوْمُ يُوشَعَ هَذَا يَوْمُ شَمْعُونَ.}} در این بخش از خطبه امام به تعلق روز غدیر به برخی از انبیا و اوصیا چون ادریس، شیث، یوشع و شمعون اشارت می کند، قرآن کریم درباره ادریس می فرماید: | {{متن عربی|هَذَا يَوْمُ شِيثٍ هَذَا يَوْمُ إِدْرِيسَ هَذَا يَوْمُ هُودٍ هَذَا يَوْمُ يُوشَعَ هَذَا يَوْمُ شَمْعُونَ.}} در این بخش از خطبه امام به تعلق روز غدیر به برخی از انبیا و اوصیا چون ادریس، شیث، یوشع و شمعون اشارت می کند، قرآن کریم درباره ادریس می فرماید: {{قرآن|وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ إِدْرِيسَ ۚ إِنَّهُ كَانَ صِدِّيقًا نَبِيًّا ﴿٥٦﴾}}<ref>مریم/۵۶.</ref>. | ||
شیث، به حسب تاریخ، وصی حضرت آدم بوده است؛ یوشع نیز جانشین حضرت موسی | شیث، به حسب تاریخ، وصی حضرت آدم بوده است؛ یوشع نیز جانشین حضرت موسی علیه السلام،<ref>مجمع البحرین،مادّه های«شیث»،«یوشع»؛تاریخ یعقوبی،ج۱،ص۸و۴۶.</ref> و شمعون جانشین حضرت عیسی علیه السلام بوده است.<ref>وسائل الشیعه، کتاب الصوم، باب الصوم المندوب (باب۱۴) ح۱۲.</ref> در ادامه روایت می خوانیم که روز غدیر به آدم (قبول توبه)، ابراهیم (نجات از آتش)، هارون (جانشینی از موسی) و شمعون(جانشینی عیسی ) تعلّق دارد.<ref>وسائل الشیعه، کتاب الصوم، باب الصوم المندوب (باب۱۴) ح۱۲.</ref> | ||
گویا روز غدیر یادآور نقاط حساس در نبوت و وصایت است که بسیاری از انبیا از جمله پیامبر اسلام | گویا روز غدیر یادآور نقاط حساس در نبوت و وصایت است که بسیاری از انبیا از جمله پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله در آن تعیین جانشین کرده اند. | ||
===== ۲۰-روز آسایش و آسودگی: ===== | =====۲۰-روز آسایش و آسودگی:===== | ||
{{متن عربی|هَذَا يَوْمُ اَلْأَمْنِ اَلْمَأْمُونِ .}} قبل از واقعه غدیر، نگرانی هایی نسبت به آینده اسلام وجود داشت و حتی از پیامبر | {{متن عربی|هَذَا يَوْمُ اَلْأَمْنِ اَلْمَأْمُونِ .}} قبل از واقعه غدیر، نگرانی هایی نسبت به آینده اسلام وجود داشت و حتی از پیامبر صلی الله علیه وآله نیز چنین نگرانی ای ابراز می شد، چرا که در حدیث ثقلین و خطبه حجة الوداع فرمود: «فانظروا کیف تخلفونی فی الثقلین» اما پس از جریان غدیر می بینیم این نگرانی به سرور و شادی مبدل می شود که فرمود: | ||
«اللّه اکبر علی اکمال الدین واتمام النعمة ورضی الرب برسالتی والولایة لعلی من بعدی.» <ref>الغدیر:ج۱،ص۱۱</ref> | «اللّه اکبر علی اکمال الدین واتمام النعمة ورضی الرب برسالتی والولایة لعلی من بعدی.» <ref>الغدیر:ج۱،ص۱۱</ref> | ||
| خط ۲۰۹: | خط ۲۰۹: | ||
علی (علیه السلام) نیز در همین خطبه فرمود: «واقر عین نبیه والمؤمنین والتابعین»، افزون بر این که خداوند برای پیامبر (صلی الله علیه وآله) نسبت به پیامدهای غدیر، امنیت و آسایش را تضمین کرد: «وضمن له عصمته منهم» که از این جهت نیز غدیر روز آسودگی است. | علی (علیه السلام) نیز در همین خطبه فرمود: «واقر عین نبیه والمؤمنین والتابعین»، افزون بر این که خداوند برای پیامبر (صلی الله علیه وآله) نسبت به پیامدهای غدیر، امنیت و آسایش را تضمین کرد: «وضمن له عصمته منهم» که از این جهت نیز غدیر روز آسودگی است. | ||
===== ۲۱-روز گنج پنهان: ===== | =====۲۱-روز گنج پنهان:===== | ||
{{متن عربی|هَذَا يَوْمُ إِظْهَارِ اَلْمَصُونِ مِنَ اَلْمَكْنُونِ .}} غدیر روزی است که آنچه در نهان نگهداری می شد، علنی گردید، و این همان امر مهم ولایت است. تعبیر به «المصون من المکنون» بیانگر آن است که حادثه غدیر برنامه ای نبوده است که خلق الساعه پدید آمده باشد، بلکه پیش از فرا رسیدن این برهه از زمان در مکنون (صندوقچه) حفظ شده علم الهی و سینه پیامبر (صلی الله علیه وآله) وجود داشته است و روز غدیر تنها ظرف اعلان آن است. | {{متن عربی|هَذَا يَوْمُ إِظْهَارِ اَلْمَصُونِ مِنَ اَلْمَكْنُونِ .}} غدیر روزی است که آنچه در نهان نگهداری می شد، علنی گردید، و این همان امر مهم ولایت است. تعبیر به «المصون من المکنون» بیانگر آن است که حادثه غدیر برنامه ای نبوده است که خلق الساعه پدید آمده باشد، بلکه پیش از فرا رسیدن این برهه از زمان در مکنون (صندوقچه) حفظ شده علم الهی و سینه پیامبر (صلی الله علیه وآله) وجود داشته است و روز غدیر تنها ظرف اعلان آن است. | ||
===== ۲۲-روز آشکار شدن رازها: ===== | =====۲۲-روز آشکار شدن رازها:===== | ||
{{متن عربی|هَذَا يَوْمُ إِبْلاَءِ اَلسَّرَائِرِ فَلَمْ يَزَلْ عَلَيْهِ السَّلاَمُ يَقُولُ هَذَا يَوْمُ هَذَا يَوْمُ.}} این قسمت از خطبه تعبیر دیگری از بیانی است که قبلاً بیان شده بود، در حقیقت امام با توجه به اهمیت این اعلان، آن را به چند گونه بیان کرده است. یک بار فرمود: «یوم الایضاح»، بار دیگر گفت: «یوم ابدی خفایا الصدور و مضمرات الامور»، و در مرتبه بعد فرمود: «اظهار المصون» و بالاخره در آخر فرمود: «ابلاء السرائر»؛ روزی که اسرار درون اعم از کفر و ایمان، بغض و حب، شر و خیر، ریا و اخلاص و… آشکار شد. | {{متن عربی|هَذَا يَوْمُ إِبْلاَءِ اَلسَّرَائِرِ فَلَمْ يَزَلْ عَلَيْهِ السَّلاَمُ يَقُولُ هَذَا يَوْمُ هَذَا يَوْمُ.}} این قسمت از خطبه تعبیر دیگری از بیانی است که قبلاً بیان شده بود، در حقیقت امام با توجه به اهمیت این اعلان، آن را به چند گونه بیان کرده است. یک بار فرمود: «یوم الایضاح»، بار دیگر گفت: «یوم ابدی خفایا الصدور و مضمرات الامور»، و در مرتبه بعد فرمود: «اظهار المصون» و بالاخره در آخر فرمود: «ابلاء السرائر»؛ روزی که اسرار درون اعم از کفر و ایمان، بغض و حب، شر و خیر، ریا و اخلاص و… آشکار شد. | ||
تعبیر اخیر برگرفته از وصف قیامت است که قرآن بدان اشارت دارد و می فرماید: «يَوْمَ تُبْلَى السَّرائِرُ»<ref>طارق، ۹</ref>. تشبیه روز غدیر به روز قیامت می تواند بیانگر این نکته باشد که آن گونه که روز قیامت اعلان نهایی پایان دوره ای از حیات و آغاز حیاتی دیگر است، غدیر نیز به نوبه خود اعلان پایان دوره ای از هدایت و ارشاد (به صورت نبوت) وآغاز دوره ای دیگر درشکل امامت است و ویژگی جاودانگی دین را تضمین می کند. | تعبیر اخیر برگرفته از وصف قیامت است که قرآن بدان اشارت دارد و می فرماید: «يَوْمَ تُبْلَى السَّرائِرُ»<ref>طارق، ۹</ref>. تشبیه روز غدیر به روز قیامت می تواند بیانگر این نکته باشد که آن گونه که روز قیامت اعلان نهایی پایان دوره ای از حیات و آغاز حیاتی دیگر است، غدیر نیز به نوبه خود اعلان پایان دوره ای از هدایت و ارشاد (به صورت نبوت) وآغاز دوره ای دیگر درشکل امامت است و ویژگی جاودانگی دین را تضمین می کند. | ||
==== نکته پایانی ==== | ====نکته پایانی ==== | ||
از آنچه گذشت، روشن شد که جریان غدیر، تنها رخدادی تاریخی و یا گذرگاهی جغرافیایی و یا بحثی روایی و یا مسئله ای سیاسی نیست و حتی به رغم تصور عموم، حدّ فاصل میان شیعه و سنی در مسئله امامت نیست؛ زیرا اختلاف نظر میان این دو فرقه بر سر وقوع حادثه تاریخی غدیر، یا صدور روایت آن و یا لزوم وجود امام و رهبر نیست، که همگان بر آن ها اتفاق نظر دارند؛ آنچه در این رهگذر مورد نقض و ابرام فریقین است، لزوم تنصیصی بودن نصب امام و ولیّ به همان وجه که در نبوت و رسالت است، می باشد. | از آنچه گذشت، روشن شد که جریان غدیر، تنها رخدادی تاریخی و یا گذرگاهی جغرافیایی و یا بحثی روایی و یا مسئله ای سیاسی نیست و حتی به رغم تصور عموم، حدّ فاصل میان شیعه و سنی در مسئله امامت نیست؛ زیرا اختلاف نظر میان این دو فرقه بر سر وقوع حادثه تاریخی غدیر، یا صدور روایت آن و یا لزوم وجود امام و رهبر نیست، که همگان بر آن ها اتفاق نظر دارند؛ آنچه در این رهگذر مورد نقض و ابرام فریقین است، لزوم تنصیصی بودن نصب امام و ولیّ به همان وجه که در نبوت و رسالت است، می باشد. | ||
| خط ۲۲۴: | خط ۲۲۴: | ||
غدیر کلمه ای است که پیشوندش لاهوت و رسالت، و پسوند آن امامت و ولایت است. غدیر جمله ای است که مبتدای آن توحید، خبرش معاد و قیامت و ربطش ولایت است پس بر ماست که با درک ربط بین توحید و نبوت و ولایت ،همه عقاید، اخلاقیات و اعمال خود را با ولیّ (صراط مستقیم مجسم) بسنجیم و بر وفق آن گام برداریم. | غدیر کلمه ای است که پیشوندش لاهوت و رسالت، و پسوند آن امامت و ولایت است. غدیر جمله ای است که مبتدای آن توحید، خبرش معاد و قیامت و ربطش ولایت است پس بر ماست که با درک ربط بین توحید و نبوت و ولایت ،همه عقاید، اخلاقیات و اعمال خود را با ولیّ (صراط مستقیم مجسم) بسنجیم و بر وفق آن گام برداریم. | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
<references /> | <references /> | ||
== منبع == | ==منبع== | ||
فصلنامه علوم حدیث ، شماره ۷. | فصلنامه علوم حدیث ، شماره ۷. | ||
[[رده:پشتوانه های علمی غدیر]] | [[رده:پشتوانه های علمی غدیر]] | ||