۱٬۶۲۶
ویرایش
آيه ۲۹ ق و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
== موقعيت تاريخى استفاده از آیه == | == موقعيت تاريخى استفاده از آیه == | ||
برخی محققان موقعیت تاریخی استفاده از آیه ۲۹ سوره قاف را چنین توصیف کرده‌اند: در حساسترين مرحله خطبه غدیر كه على بن ابى‌طالب عليه السلام به دست پيامبر صلى الله عليه و آله معرفى مىشود، آن حضرت مىخواهد دعاى معروف خود را، كه شعار ابدى اسلام است، اعلام کند {{متن عربی|اللّهمَّ والِ مَنْ والاهُ ...}}. اين دعا يک اعتقاد در قالب نيايش است و شش بُعد مهم عقيدتى از ولايت و برائت را روشن می‌کند. به عنوان مقدمه چنين دعاى مهمى يک آيه از قرآن به‌صورت [[اقتباس]] زير بناى كلام قرار داده می‌شود. در ادامه گفته می‌شود: خدا مىفرماید: «سخن نزد من تغييريافتنى نيست».{{یادداشت|در برخى نسخه‌ها اين قسمت به اين صورت است: مىگويم: به امر پروردگارم سخن نزد من تغيير يافتنى نيست. در نسخهاى ديگر چنين است: «به امر خدا مىگويم: «سخن نزد من تغييريافتنى نيست».}} | برخی محققان موقعیت تاریخی استفاده از آیه ۲۹ سوره قاف را چنین توصیف کرده‌اند:<ref>غدير در قرآن، ج۲، ص۱۱۱-۱۱۲.</ref> در حساسترين مرحله خطبه غدیر كه على بن ابى‌طالب عليه السلام به دست پيامبر صلى الله عليه و آله معرفى مىشود، آن حضرت مىخواهد دعاى معروف خود را، كه شعار ابدى اسلام است، اعلام کند {{متن عربی|اللّهمَّ والِ مَنْ والاهُ ...}}. اين دعا يک اعتقاد در قالب نيايش است و شش بُعد مهم عقيدتى از ولايت و برائت را روشن می‌کند. به عنوان مقدمه چنين دعاى مهمى يک آيه از قرآن به‌صورت [[اقتباس]] زير بناى كلام قرار داده می‌شود. در ادامه گفته می‌شود: خدا مىفرماید: «سخن نزد من تغييريافتنى نيست».{{یادداشت|در برخى نسخه‌ها اين قسمت به اين صورت است: مىگويم: به امر پروردگارم سخن نزد من تغيير يافتنى نيست. در نسخهاى ديگر چنين است: «به امر خدا مىگويم: «سخن نزد من تغييريافتنى نيست».}} | ||
در مرحله چهارم از [[خطبه غدیر]] و پس از بيان حديث {{متن عربی|من كنت مولاه}}، پيامبر صلى الله عليه و آله اشارهاى به آينده كفرستيز على بن ابى‌طالب عليه السلام با ناكثين و قاسطين و مارقين نمود و تصريح كرد جنگ او با آنان به امر خداوند است. در اينجا با قرائت آيه ۲۹ سوره ق اشاره به مقام تغييرنيافتنى على عليه السلام نمود و بار ديگر جملهاى را كه هنگام بلندكردن اميرالمؤمنين عليه السلام فرموده بود تكرار كرد. قبل از ذكر آن يادآور شد كه «خدايا به امر تو مى گويم» و سپس دعای مشهور را خواند و بعد از آن انکارکنندگان را لعنت کرد. | در مرحله چهارم از [[خطبه غدیر]] و پس از بيان حديث {{متن عربی|من كنت مولاه}}، پيامبر صلى الله عليه و آله اشارهاى به آينده كفرستيز على بن ابى‌طالب عليه السلام با ناكثين و قاسطين و مارقين نمود و تصريح كرد جنگ او با آنان به امر خداوند است. در اينجا با قرائت آيه ۲۹ سوره ق اشاره به مقام تغييرنيافتنى على عليه السلام نمود و بار ديگر جملهاى را كه هنگام بلندكردن اميرالمؤمنين عليه السلام فرموده بود تكرار كرد. قبل از ذكر آن يادآور شد كه «خدايا به امر تو مى گويم» و سپس دعای مشهور را خواند و بعد از آن انکارکنندگان را لعنت کرد. | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
هدف پيامبر صلى الله عليه و آله از استشهاد به چنين آيهاى، كه تغيير ناپذير بودن گفتهاش را مى‌رساند، این بود که بگوید: سخن من از طرف خداوند است و همان‌گونه كه سخن خداوند تغيير نمى‌كند سخن من هم تغيير نمىيابد. آنچه در برخى نسخه‌ها آمده اين مطلب را روشن‌تر می‌کند و اين مهم را به خدا نسبت مى‌دهد و كلمه «اقُولُ» را به‌كار مىبرد؛ يعنى اعلام مىكنم به امر پروردگارم «سخن نزد من تغييريافتنى نيست»؛ يعنى يک دستور الهى است كه سخن من هم نبايد تغيير يابد. اين تعبير ديگرى از حديث معروف است كه {{متن عربی|حَلالُ مُحَمَّدٍ حَلالٌ الى يَوْمِ الْقِيامَةِ وَ حَرامُ مُحَمَّدٍ حَرامٌ الى يَوْمِ الْقِيامَةِ|ترجمه=حلال محمد حلال است تا روز قیامت و حرام محمد حرام است تا روز قیامت}}.<ref>بحارالانوار، ج۲۶، ص۳۵.</ref> | هدف پيامبر صلى الله عليه و آله از استشهاد به چنين آيهاى، كه تغيير ناپذير بودن گفتهاش را مى‌رساند، این بود که بگوید: سخن من از طرف خداوند است و همان‌گونه كه سخن خداوند تغيير نمى‌كند سخن من هم تغيير نمىيابد. آنچه در برخى نسخه‌ها آمده اين مطلب را روشن‌تر می‌کند و اين مهم را به خدا نسبت مى‌دهد و كلمه «اقُولُ» را به‌كار مىبرد؛ يعنى اعلام مىكنم به امر پروردگارم «سخن نزد من تغييريافتنى نيست»؛ يعنى يک دستور الهى است كه سخن من هم نبايد تغيير يابد. اين تعبير ديگرى از حديث معروف است كه {{متن عربی|حَلالُ مُحَمَّدٍ حَلالٌ الى يَوْمِ الْقِيامَةِ وَ حَرامُ مُحَمَّدٍ حَرامٌ الى يَوْمِ الْقِيامَةِ|ترجمه=حلال محمد حلال است تا روز قیامت و حرام محمد حرام است تا روز قیامت}}.<ref>بحارالانوار، ج۲۶، ص۳۵.</ref> | ||
== موقعيت قرآنى آیه == | |||
در قرآن اين آيه در ضمن آيات روز قيامت آمده | درباره موقعیت قرآنی آیه از سوی برخی محققان چنین گفته شده است: در قرآن اين آيه در ضمن آيات روز قيامت آمده است؛ در آن روز خداوند حكم تغييرناپذير خود را بر بندگانش صادر مىفرمايد و گروهى براى رفع عذاب از خود لب به سخنان مخاصمه‌آميز مىگشايند تا شايد حكم خدا را درباره خود تغيير دهند. در چنين موقعيتى خطاب مىرسد: «سخن نزد من تغيير نمی‌یابد» و ضميمهاش اين جمله است كه «من به بندگان ظلم نمىكنم»؛ يعنى سخن خداوندِ عادل جاى اعتراض ندارد.<ref>غدير در قرآن، ج۲، ص۱۱۲.</ref> | ||
در چنين موقعيتى خطاب | |||
=== تحليل اعتقادى === | === تحليل اعتقادى === | ||