۲۱٬۸۲۰
ویرایش
حسان بن ثابت: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(تکمیل عنوان حسان بن ثابت) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
== <big>اولين غديريه به دستور پيامبر صلى الله عليه و آله</big><ref>اولين ميراث مكتوب درباره غدير: ص ۴۹. واقعه قرآنى غدير: ص ۱۲۹. اسرار غدير ص ۵۸، ۵۹، ۳۱۸. چهارده قرن با غدير: ص ۱۷۱. سخنرانى استثنائى غدير: ص ۹۴. ژرفاى غدير: ص ۷۸. چكيده عبقات الانوار (حديث غدير) : ص ۴۷۶-۴۸۳.</ref> == | == <big>اولين غديريه به دستور پيامبر صلى الله عليه و آله</big><ref>اولين ميراث مكتوب درباره غدير: ص ۴۹. واقعه قرآنى غدير: ص ۱۲۹. اسرار غدير ص ۵۸، ۵۹، ۳۱۸. چهارده قرن با غدير: ص ۱۷۱. سخنرانى استثنائى غدير: ص ۹۴. ژرفاى غدير: ص ۷۸. چكيده عبقات الانوار (حديث غدير) : ص ۴۷۶-۴۸۳.</ref> == | ||
<big>كلام منظوم در همه | <big>كلام منظوم در همه ملت ها به عنوان سندى ماندگار تلقى می شود، چرا كه نظم و قالب خاص كلام حفظ آن را در خاطره ها آسان تر می سازد، و از نگاه ادبى براى يك مراسم مهم افتخار است كه دستمایه اى از شعر را به همراه داشته باشد.</big> | ||
<big>آنچه در [[غدیر]] اين بُعد ادبى را فوق العاده نشان داد و تعجب همه را در چنان شرايطى برانگيخت دو جهت بود:</big> | <big>آنچه در [[غدیر]] اين بُعد ادبى را فوق العاده نشان داد و تعجب همه را در چنان شرايطى برانگيخت دو جهت بود:</big> | ||
| خط ۱۱۳: | خط ۱۱۳: | ||
== <big>روايت غدير<ref>چهارده قرن با غدير: ص ۱۴۰-۱۴۳</ref></big> == | == <big>روايت غدير<ref>چهارده قرن با غدير: ص ۱۴۰-۱۴۳</ref></big> == | ||
<big>در اولين مراحل از مسير فرهنگى غدير در طول چهارده قرن و پس از زمان ننگين منع از نقل و تدوين حديث، شعر شاعران نيز نقش مهمى در حفظ غدير در طول | <big>در اولين مراحل از مسير فرهنگى غدير در طول چهارده قرن و پس از زمان ننگين منع از نقل و تدوين حديث، شعر شاعران نيز نقش مهمى در حفظ غدير در طول زمان هاى ظلمانى داشته چه آنكه قالب شعر محفوظ تر است و مردم علاقه خاصى به آن دارند. از ساعتى كه خطبه پيامبر صلى الله عليه و آله پايان يافت حسّان بن ثابت اولين شعر را در حضور آن حضرت سرود و دليل روشنى شد تا شاعران در طول چهارده قرن با هنر خود غدير را حفظ كنند و به راحتى به نسل هاى بعد برسانند.</big> | ||
== <big>روايت حديث غدير<ref>چكيده عبقات الانوار (حديث غدير) : ص ۱۴۴.</ref></big> == | == <big>روايت حديث غدير<ref>چكيده عبقات الانوار (حديث غدير) : ص ۱۴۴.</ref></big> == | ||
| خط ۱۵۶: | خط ۱۵۶: | ||
<big>الف - نقل شعر حسّان توسط شمارى از پيشوايان مشهور اهل سنت</big> | <big>الف - نقل شعر حسّان توسط شمارى از پيشوايان مشهور اهل سنت</big> | ||
<big>قضيه شعر سرودن حسّان بن ثابت در روز غدير خم، در مقابل و به اذن پيامبر صلى الله عليه و آله را شمارى از بزرگان پيشوايان اهل سنت و مشاهير اعيان علماى آنان نقل | <big>قضيه شعر سرودن حسّان بن ثابت در روز غدير خم، در مقابل و به اذن پيامبر صلى الله عليه و آله را شمارى از بزرگان پيشوايان اهل سنت و مشاهير اعيان علماى آنان نقل كرده اند؛ البته در بعضى نقلها يكى دو سطر كم و زياد دارد. و اما چند تن از بزرگان اهل سنت كه شعر حسّان را نقل كرده اند:</big> | ||
<big>۱. احمد بن موسى بن مَردَوَيه، ابوبكر</big> | <big>۱. احمد بن موسى بن مَردَوَيه، ابوبكر</big> | ||
| خط ۱۷۴: | خط ۱۷۴: | ||
<big>و اما بيان هر يك از اين موارد:</big> | <big>و اما بيان هر يك از اين موارد:</big> | ||
<big>۱. [[ابن مَردَوَيه]] (ت ۲۴۰ يا ۲۴۱ - م ۳۲۷ ق) در »[[كشف الغُمَّة]]« از ابن مردويه از ابن عباس نزول آيه تبليغ و حديث و ماجراى غدير را نقل كرده است. ابن عباس می افزايد: به خدا سوگند كه ولايت | <big>۱. [[ابن مَردَوَيه]] (ت ۲۴۰ يا ۲۴۱ - م ۳۲۷ ق) در »[[كشف الغُمَّة]]« از ابن مردويه از ابن عباس نزول آيه تبليغ و حديث و ماجراى غدير را نقل كرده است. ابن عباس می افزايد: به خدا سوگند كه ولايت على عليه السلام بر گردن قوم واجب گشت. و حسّان بن ثابت اشعارش را سرود. ۲. [[احمد بن عبداللَّه اصفهانى]]</big> | ||
<big>ابونُعَيم ابونعيم اصفهانى در «ما نزل من القرآن فى علی عليه السلام» نيز اشعار حسّان در غدير را پس از نقل مختصر ماجراى غدير و نزول آيه اكمال از ابوسعيد خُدرى روايت كرده است.<ref>ما نزل من القرآن فى علی عليه السلام (مخطوط).</ref></big> | <big>ابونُعَيم ابونعيم اصفهانى در «ما نزل من القرآن فى علی عليه السلام» نيز اشعار حسّان در غدير را پس از نقل مختصر ماجراى غدير و نزول آيه اكمال از ابوسعيد خُدرى روايت كرده است.<ref>ما نزل من القرآن فى علی عليه السلام (مخطوط).</ref></big> | ||
| خط ۲۰۰: | خط ۲۰۰: | ||
<big>۸ . [[جلال الدين سُيوطى]]</big> | <big>۸ . [[جلال الدين سُيوطى]]</big> | ||
<big>جلال الدين سيوطى | <big>جلال الدين سيوطى رساله اى دارد كه خود در آغاز آن چنين وصفش كرده است: اين رساله اى است كه در آن، اشعارى را گرد آوردم كه دربردارنده مضامين احاديث و آثار است و آن را «الأزهار» ناميده ام... . وى در اين كتاب از تذكره شيخ تاج الدين ابن مكتوم اشعار حسّان بن ثابت انصارى در غدير را نقل كرده است. در ادامه اشعارى از [[سيد حِميَرى]] و شاعرى ديگر آورده است.</big> | ||
سيوطى از حافظان و بزرگان به نام اهل سنت است، تا جايى كه بعضى از دانشمندان عامه او را مجدّد قرن نهم ناميده اند. شرح حال مفصل سيوطى در جلد حديث مدينة العلم از كتاب «عبقات» آمده است. همچنين ابن مكتوم (ت ۶۸۲ يا ۶۸۳ - م ۷۴۹ ق )- كه سيوطى شعر حسّان را از تذكره او نقل كرده - از دانشمندان بزرگ اهل تسنن است: صفدى و ابن جَزَرى و سيوطى<big><ref>الوافى بالوفيات: ج ۷ ص ۷۴. طبقات القرّاء: ج ۱ ص ۷۰. حسن المحاضرة: ج ۱ ص ۴۷۰. بُغيَة الوُعاة فى طبقات اللغويّين و النُحاة: ج ۱ ص ۳۲۶. </ref>وى را توثيق كرده و بسيار ستوده اند، به خصوص در حديث و تاريخ و فقه و ادبيات. »الدرّ اللقيط من البحر المحيط« در تفسير قرآن تأليف او است.</big> | سيوطى از حافظان و بزرگان به نام اهل سنت است، تا جايى كه بعضى از دانشمندان عامه او را مجدّد قرن نهم ناميده اند. شرح حال مفصل سيوطى در جلد حديث مدينة العلم از كتاب «عبقات» آمده است. همچنين ابن مكتوم (ت ۶۸۲ يا ۶۸۳ - م ۷۴۹ ق )- كه سيوطى شعر حسّان را از تذكره او نقل كرده - از دانشمندان بزرگ اهل تسنن است: صفدى و ابن جَزَرى و سيوطى<big><ref>الوافى بالوفيات: ج ۷ ص ۷۴. طبقات القرّاء: ج ۱ ص ۷۰. حسن المحاضرة: ج ۱ ص ۴۷۰. بُغيَة الوُعاة فى طبقات اللغويّين و النُحاة: ج ۱ ص ۳۲۶. </ref>وى را توثيق كرده و بسيار ستوده اند، به خصوص در حديث و تاريخ و فقه و ادبيات. »الدرّ اللقيط من البحر المحيط« در تفسير قرآن تأليف او است.</big> | ||
| خط ۲۳۴: | خط ۲۳۴: | ||
<big>پس عايشه حسّان را از اينكه به او افترا زده باشد تبرئه كرده است (زيرا اين سخن شايع بود كه حسّان عايشه را هجو كرده است).<ref>الاستيعاب: ج ۱ ص ۳۴۵ -۳۴۷</ref></big> | <big>پس عايشه حسّان را از اينكه به او افترا زده باشد تبرئه كرده است (زيرا اين سخن شايع بود كه حسّان عايشه را هجو كرده است).<ref>الاستيعاب: ج ۱ ص ۳۴۵ -۳۴۷</ref></big> | ||
<big>ب. ابن اثير در شرح حال حسّان می نويسد: او را شاعر رسول خدا صلى الله عليه و آله می گفتند. عايشه پيامبر صلى الله عليه و آله را توصيف كرد و گفت: به خدا سوگند، اين توصيف مانند اشعارى است كه حسّان درباره حضرتش سروده است... . رسول اللَّه صلى الله عليه و آله در مسجد، منبرى براى حسّان می نهاد و او بر آن منبر می ايستاد و اشعارى در ستايش پيامبر صلى الله عليه و آله می خواند و | <big>ب. ابن اثير در شرح حال حسّان می نويسد: او را شاعر رسول خدا صلى الله عليه و آله می گفتند. عايشه پيامبر صلى الله عليه و آله را توصيف كرد و گفت: به خدا سوگند، اين توصيف مانند اشعارى است كه حسّان درباره حضرتش سروده است... . رسول اللَّه صلى الله عليه و آله در مسجد، منبرى براى حسّان می نهاد و او بر آن منبر می ايستاد و اشعارى در ستايش پيامبر صلى الله عليه و آله می خواند و هجوه اى مشركان را پاسخ می گفت. رسول خدا صلى الله عليه و آله می گفت: مادام كه حسّان از فرستاده خدا دفاع كند، خدا او را به روح القدس تأييد می كند.<ref>اسد الغابة: ج ۲ ص ۴.</ref></big> | ||
<big>ج. ابن حجر عسقلانى می گويد: در صحيحين از براء روايت شده كه پيامبر صلى الله عليه و آله به حسّان گفت: در هجو مشركان شعر بگو كه جبرئيل با تو است.</big> | <big>ج. ابن حجر عسقلانى می گويد: در صحيحين از براء روايت شده كه پيامبر صلى الله عليه و آله به حسّان گفت: در هجو مشركان شعر بگو كه جبرئيل با تو است.</big> | ||
<big>ابوداوود از لؤىّ، از ابن ابی زِناد، از پدرش، از هشام بن عُروه، از عايشه روايت كرده است: پيامبر صلى الله عليه و آله در مسجد، منبرى براى حسّان | <big>ابوداوود از لؤىّ، از ابن ابی زِناد، از پدرش، از هشام بن عُروه، از عايشه روايت كرده است: پيامبر صلى الله عليه و آله در مسجد، منبرى براى حسّان مى نهاد و او بر آن منبر می ايستاد و هجوكنندگان حضرتش را هجو می كرد. رسول اللَّه صلى الله عليه و آله می گفت: ما دام كه حسّان از پيامبر خدا دفاع كند، روح القدس با او خواهد بود.</big> | ||
<big>حاكم نيشابورى نيز در شرح حال حسّان احاديثى آورده كه | <big>حاكم نيشابورى نيز در شرح حال حسّان احاديثى آورده كه بعضیشان ذكر شد. يكى از آن احاديث اين است: ابوالعباس محمد بن يعقوب، از حسن بن على بن عفّان، از ابواُسامه، از وليد بن كثير، از يزيد بن عبداللَّه بن قسيط، از ابوالحسن بنده بنی نوفل براى ما روايت كرد: هنگامى كه سوره شعراء نازل شد و پيامبر صلى الله عليه و آله آن را بر مسلمانان خواند، وقتى به اين آيه رسيد: «وَ الشُعَراءُ يَتَّبِعُهُمُ الغاوُونَ»<ref>شعراء / ۲۲۴.</ref>و شاعران را گمراهان پيروى كنند، عبداللَّه بن رواحه و حسّان بن ثابت گريه كنان نزديك رسولخداصلى الله عليه و آله آمدند.</big> | ||
<big>وقتى پيامبر صلى الله عليه و آله به اين آيه رسيد: « وَ عَمِلُوا الصالِحاتِ» : كسانى كه كارهاى نيك كنند، فرمود: يعنى شما. و وقتى آيه «وَ ذَكَرُوا اللَّهَ كَثيراً» : و خداى را بسيار ياد كنند، را خواند، فرمود: يعنى شما. و چون «وَ انتَصَرُوا مِن بَعدِ ما ظُلِمُوا»<ref>شعراء / ۲۲۷</ref>و پس از آنكه ستم | <big>وقتى پيامبر صلى الله عليه و آله به اين آيه رسيد: « وَ عَمِلُوا الصالِحاتِ» : كسانى كه كارهاى نيك كنند، فرمود: يعنى شما. و وقتى آيه «وَ ذَكَرُوا اللَّهَ كَثيراً» : و خداى را بسيار ياد كنند، را خواند، فرمود: يعنى شما. و چون «وَ انتَصَرُوا مِن بَعدِ ما ظُلِمُوا»<ref>شعراء / ۲۲۷</ref>و پس از آنكه ستم ديده اند داد می ستانند، را خواند، فرمود: يعنى شما.<ref>المستدرك على الصحيحين: ج ۳ ص ۴۸۶.</ref></big> | ||
<big>۲. اين شعر به اِذن پيامبر صلى الله عليه و آله سروده شده است</big> | <big>۲. اين شعر به اِذن پيامبر صلى الله عليه و آله سروده شده است</big> | ||
<big>حسّان اين شعر را پس از درخواست اذن از پيامبر صلى الله عليه و آله سرود. آن حضرت نيز به او اجازه داد و فرمود: بگو به لطف خدا. اين كلام حضرت بزرگترين شاهد و | <big>حسّان اين شعر را پس از درخواست اذن از پيامبر صلى الله عليه و آله سرود. آن حضرت نيز به او اجازه داد و فرمود: بگو به لطف خدا. اين كلام حضرت بزرگترين شاهد و راست ترين برهان بر حجيت اين شعر است.</big> | ||
<big>۳. تقرير پيامبر صلى الله عليه و آله</big> | <big>۳. تقرير پيامبر صلى الله عليه و آله</big> | ||