۲۱٬۹۷۲
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱٬۶۴۰: | خط ۱٬۶۴۰: | ||
امام رضا عليه السلام در روز غديرى روزه گرفت و براى افطار عده اى را دعوت كرد، و براى آنان سخنان مفصلى درباره غدير فرمود، و به منازل آنان هدايايى فرستاد.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۲۱.</ref> | امام رضا عليه السلام در روز غديرى روزه گرفت و براى افطار عده اى را دعوت كرد، و براى آنان سخنان مفصلى درباره غدير فرمود، و به منازل آنان هدايايى فرستاد.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۲۱.</ref> | ||
خط ۱٬۶۴۹: | خط ۱٬۶۵۰: | ||
همچنين آن حضرت در روز عيد غديرى به منازل عده اى از خواص اصحابشان البسه نو حتى انگشتر و كفش فرستادند، و احوال ظاهرى آنان و اطرافيان خود را تغيير دادند، و به جاى لباس هاى عادى روزانه لباس هاى مناسب عيد پوشيدند.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۲۱.</ref> | همچنين آن حضرت در روز عيد غديرى به منازل عده اى از خواص اصحابشان البسه نو حتى انگشتر و كفش فرستادند، و احوال ظاهرى آنان و اطرافيان خود را تغيير دادند، و به جاى لباس هاى عادى روزانه لباس هاى مناسب عيد پوشيدند.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۲۱.</ref> | ||
خط ۱٬۶۵۶: | خط ۱٬۶۵۸: | ||
اميرالمؤمنين عليه السلام مى فرمايد: در اين روز نعمت هاى خداوند را به يكديگر هديه دهيد همان طور كه خداوند بر شما منت نهاده است.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۰۹.</ref> | اميرالمؤمنين عليه السلام مى فرمايد: در اين روز نعمت هاى خداوند را به يكديگر هديه دهيد همان طور كه خداوند بر شما منت نهاده است.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۰۹.</ref> | ||
'''د) دستور توسعه بر خانواده و برادران در غدير''' | |||
اگر قرار است وسيله اى براى زندگى بخريم چه زيباست كه اين كار را براى ايام غدير نگه داريم و آن را به نام غدير وارد خانه كنيم! اگر به برادر نيازمندى قرار كمک داريم در عيد غدير انجام دهيم. اينها دستور صاحب غدير است كه از هر فرصتى براى تبليغ عملى غدير استفاده كنيم، اگر چه نوسازى ابزار و وسايل زندگى باشد. | |||
اميرالمؤمنين عليه السلام در روز عيد غديرى فرمود: وقتى از اين اجتماعتان برگشتيد بر عيال خود توسعه دهيد و با برادران خود نيكى كنيد ... . به يكديگر نيكى كنيد تا خداوند الفت و انس شما را بر قرار فرمايد.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۰۹.</ref> | |||
همچنين فرمود: احسان در اين روز موجب رشد مال و زياد شدن آن مى گردد.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۰۹.</ref> | |||
امام رضا عليه السلام نيز فرمود: هر كس در اين روز بر عيالش و بر خودش وسعت دهد خداوند مالش را زياد مى كند.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۲۳.</ref> | |||
'''۵. عبادات خاص عيد غدير''' | |||
عبادات روز غدير يادآور معنويت و روحانيت آن است. شور صلوات بر آل محمد عليهم السلام و لعن دشمنانشان، نداى حمد و شكر به درگاه الهى، احياى شب آن به نماز و دعا، روزه گرفتن آن روز به شكرانه، اعمالى است كه بذر غدير را در قلب ها مى پاشد و ابلاغ عملى آن را محقق مى سازد. چهار مورد از عبادات روز غدير را مى آوريم، تا پيوند ولايت و عبوديت را از يک سو و پاداش عظيمِ اعمال چنين شب و روزى را از سوى ديگر دريابيم: | |||
'''الف) دستور صلوات و لعن و برائت در غدير''' | |||
اگر به خاطر آوريم كه در همان غدير خم و بعد از آن به فاصله دو ماه عدهاى آن را نپذيرفتند و گروهى بيعت خود را شكستند و غصب خلافت كردند، اينجاست كه صبح غدير را با دلى پر خون از اين مخالفان و دشمنان غدير آغاز مى كنيم. | |||
در حالى كه از يک سو در عيد آل محمد عليهم السلام درود بر صاحبان اين روز مى فرستيم، تنفّر و انزجار خود را از شكنندگان اين ركن اصيل اسلام اعلام مى داريم. ائمه عليهم السلام اين برخورد دو سويه در غدير را به عنوان يكى از تبليغات عملى غدير به ما آموخته اند. | |||
امام صادق عليه السلام فرمود: در اين روز بر محمد و آل محمد عليهم السلام بسيار صلوات بفرست، و از ظالمان بر آنان برائت بجوى.<ref>بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۷۱.</ref> | |||
امام رضا عليه السلام فرمود: اين روز، روزِ بسيار صلوات فرستادن بر محمد و آل محمد عليهم السلام است.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۲۳.</ref> | |||
امام صادق عليه السلام فرمود: در اين روز بسيار بگو: اللَّهُمَّ العَنِ الجاحِدينَ وَ النّاكِثينَ وَ المُغَيِّرينَ وَ المُبدِلينَ وَ المُكَذِّبينَ الَّذينَ يُكَذِّبُونَ بِيَوْمِ الدّينِ مِنَ الاَوَّلينَ وَ الآخِرينَ: خداوندا، منكران و عهدشكنان و تغيير دهندگان و تبديل كنندگان (بدعت گذاران) و تكذيب كنندگانِ روز قيامت، از اولين و آخرين را لعنت فرما.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۱۷.</ref> | |||
'''ب) دستور شكر و حمد الهى در غدير''' | |||
کدام نعمت را سپاس گوييم؟ | |||
خودِ ولايت را ؟ | |||
معرفت به صاحبِ ولايت را؟ | |||
شرفى را كه در سايه ولايت به دست آورده ايم؟ | |||
همه اينها جاى شكرگزارى دارد، و در واقع خدا را بر اعظمِ نعم سپاس مى گوييم. مسئله قدردانى را به عنوان يكى از شيوه هاى عملى در [[ابلاغ غدیر|تبلیغ غدیر]] به ما آموخته اند. | |||
اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: در اين روز خداوند را بر اين نعمت (ولايت) كه به شما عنايت كرده شكر كنيد.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۰۹.</ref> | |||
امام صادق عليه السلام فرمود: اين روز، روزِ شكر خداوند و حمد اوست بر آنچه خداوند از امر ولايت بر شما لطف كرده است.<ref>بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۷۰.</ref> | |||
ادعيه مفصلى درباره چگونگى شكرگزارى در اين روز وارد شده كه مضمون يكى از آنها چنين است: شكر خدا را كه فضيلتِ اين روز را به ما شناسانيد و حرمت آن را به ما فهمانيد، و با معرفت آن به ما شرافت داد.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۱۵-۲۲۰.</ref> | |||
ج) دستور نماز و عبادت در غدير | |||
غدير روز احياى نماز و اقامه صلاة است، چرا كه صاحب مقامِ «اَشهَدُ اَنَّكَ قَد اَقَمتَ الصَّلاةَ» در آن منصوب شده، و چه زيباست كه اين عبادت بر سنگفرش آثار باستانى غدير خم به جا آورده شود! | |||
ما با اين تبليغ عملىِ غدير به همه مى گوييم: اگر نمازى هست به بركت غدير از شرِّ سقيفه مصون مانده، و اگر هنوز نام خدا و رسول بر سر زبان ها و در دل ها حكومت مى كند در سايه غديرى است كه رو در روى سقيفه ايستاد. | |||
امام صادق عليه السلام فرمود: اين روز، روزِ عبادت و نماز است.<ref>بحار الانوار: ص ۳۷ ص ۱۷۰.</ref> | |||
همچنين فرمود: مستحب است نماز در مسجد غدير، چرا كه پيامبر صلى الله عليه و آله در آن مكان اميرالمؤمنين عليه السلام را منصوب فرموده و خداوند حق را در اين روز ظاهر كرده است.<ref>بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۷۳.</ref> | |||
'''د) دستور روزه گرفتن در غدير''' | |||
روزه شكرگزارى در روز غدير ثوابى عجيب دارد، كه درباره هيچ روزه گرفتنى وارد نشده است! معادل روزه عمر دنيا و معادل صد حج و عمره! آرى اگر سقيفه عاشورا را به شكرانه قتل امام حسين عليه السلام روزه مى گيرد، ما با اين تبليغ عملى نشان مى دهيم كه براى حيات حسين بن على عليه السلام روزه مى گيريم. | |||
امام صادق عليه السلام فرمود: اين روز، روزى است كه اميرالمؤمنين عليه السلام به عنوان شكر خداوند روزه گرفت.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۱۳.</ref> | |||
همچنين فرمود: روزه اين روز معادل روزه شصت ماه است.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۱۱.</ref> | |||
و در حديثى فرمود: كفاره شصت سال است.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۱۳.</ref> | |||
و در حديثى فرمود: افضل از روزه شصت سال است.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۱۳.</ref> | |||
و نيز فرمود: روزه اين روز معادل صد حج و صد عمره مقبول است.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۱۱.</ref> | |||
و فرمود: روزه گرفتن در روز غدير خم معادل روزه گرفتن به قدر عمر دنياست.<ref>عوالم العلوم: ج ۳ / ۱۵ ص ۲۱۱.</ref> | |||
== شيوه تحليل ماجراهاى تبليغ غدير توسط معصومين عليهم السلام<ref>تبليغ غدير در سيره معصومين عليهم السلام: ص ۷.</ref> == | |||
در تحليلِ كيفيت تبليغ غدير از لسان ائمه عليهم السلام، بايد شيوه ها، جهتگيرى ها، موقعيت سنجى ها، برخوردها و بازخوردها، شرايط تبليغى متفاوت را زير ذره بين تحليل قرار داد؛ تا عملكردِ ايشان كه حجت و راهكارِ ما در راه وظيفه عظيم تبليغى براى غدير است، با بصيرت كامل اجرايى شود. | |||
تبليغ غدير به دو صورت ابلاغ و دفاع در زندگى معصومين عليهم السلام ديده مى شود. نيمِ اول ابلاغ و رساندن پيام و داستان غدير به دوستداران اهل بيت عليهم السلام و يا بىخبران از آن و يا حتى دشمنان است. نيمِ ديگر دفاع از غدير در برابر شبهه افكنان و معاندان است، كه با توجه به موقعيت هاى مختلف در شكل هاى متفاوت انجام شده است. | |||
== شيوه هاى كلى تبليغ غدير توسط معصومين عليهم السلام<ref>تبليغ غدير در سيره معصومين عليهم السلام: ص۱۵-۴۷.</ref> == | |||
در روش تبليغى معصومين عليهم السلام براى غدير، چند اصول كلى به چشم مى خورد كه مىتوان آنها را رمز جاودانگى فرهنگى آن دانست، كه در هيجدهم ذى الحجه سال دهم هجرى در غدير خم پايه گذارى شد. | |||
اين شيوه ها حاكى از آن است كه توجه داشتن به ويژگى هاى مخاطب و شرايط زمان و مكانِ تبليغ و ابزارهاى مختلف ابلاغ، از نكات مهم در رساندن پيام غدير است. | |||
جمع بندى اين نقاط اساسى در تبليغ غدير در سيره معصومين عليهم السلام را مى توان در جلوه هاى زير مشاهده كرد: استفاده از زمان ها و مكان هاى حساس، گفتگو با مخاطب واحد يا سخنرانى براى جمع، به كار گرفتن دو شيوه ابلاغ و دفاع، كمک گرفتن از روش گفتارى به صُوَر مختلف خطابه و روش نوشتارى به صورت نامه يا مقاله، كه هفت قسمت اين بخش شيوه هاى مذكور را با مستندات آن ارائه كرده است: | |||
'''۱. ادامه زمانى و مكانى تبليغ غدير''' | |||
يكى از شيوه هاى معصومين عليهم السلام دائمى بودن تبليغ غدير به صورت لا ينقطع از نظر زمانى و گسترش مكانى آن در هر فرصتى است، به صورتى كه گوش اجتماع هميشه با واژه غدير آشنا باشد و هيچ گاه به فراموشى سپرده نشود. | |||
اين پايه اساسى در تبليغ غدير را پيامبر صلى الله عليه و آله در خطبه آن بنيان نهاد، آنگاه كه بدون قيد و شرط فرمود: | |||
فَليُبلِّغ الحاضِرُ الغائبَ و الوالِد الوَلَد الى يَومِ القِيامَة: حاضر به غايب و پدر به فرزند تا روز قيامت پيام غدير را برساند. | |||
يعنى هر كس كه به هر صورتى در صحنه غدير حضور پيدا مى كند و از آن اطلاع مى يابد، به همه كسانى كه با جسم يا فكرشان از غدير غايباند و از آن اطلاع ندارند به انواع روش هاى تبليغى آن خبر دهد؛ و اين روند تا روز قيامت در هيچ موقعيتى تعطيل نشود: | |||
'''الف) روش معصومين عليهم السلام در تبليغ بى وقفه غدير''' | |||
در اين باره از روزهاى آغازين غصب خلافت در شرايط خطرناک بلكه وحشتناک مى بينيم كه از پشت در آتش گرفته خانه فاطمه عليها السلام تا زير شمشيرهاى بالا رفته براى بيعت اجبارى اميرالمؤمنين عليه السلام غدير مطرح مى شود. | |||
اين تبليغ به عنوان رساندن يک پيام فراموش شده، سخت ترين شرايط زمانى و شديدترين موقعيت مكانى را براى تبليغ غدير در نظر گرفته است. بعد از آن هم با اينكه خلافت غصب مى شود، اما تبليغ غدير همچنان در مكان هايى همچون مسجد پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و يا ميدان هاى جنگ و يا بر فراز منبرها در شرايطِ زمانىِ متفاوت همه ائمه معصومين عليهم السلام ادامه دارد، كه نمونه هاى آن در موارد اين عنوان (تبليغ) خواهد آمد. | |||
در اين باره دو مورد از تاريخ تبليغ غدير توسط معصومين عليهم السلام را مى آوريم. | |||
'''الف) تبليغ غدير توسط حضرت زهرا عليها السلام از پشت در آتش گرفته''' | |||
كدام موقعيت خطرناكى را از نظر زمانى و مكانى مانند پشت درِ آتش زده خانه وحى مى توان يافت كه تبليغ غدير در آن به قيمت جان فاطمه و محسن عليهما السلام تمام شد، و در واقع باعث ضمانت ابدى آن شد؟! | |||
هنگامى كه اهل سقيفه بر در خانه اميرالمؤمنين عليه السلام حمله آورده بودند و با آتش زدن درِ خانه مى خواستند آن حضرت را براى بيعت اجبارى ببرند، حضرت زهرا عليها السلام پشت در آمد و با يادآورى غدير فرمود: | |||
هيچ قومى بد حضورتر از شما به ياد ندارم ... . گويا شما نمى دانيد پيامبر صلى الله عليه و آله در روز غدير خم چه فرمود؟! به خدا قسم در آن روز براى على بن ابى طالب پيمان ولايت را بست تا اميد شما را از خلافت قطع كند، ولى شما اسباب بين خود و پيامبرتان را قطع كرديد. خدا بين ما و شما در دنيا و آخرت محاكمه خواهد كرد.<ref>بحار الانوار: ج ۲۸ ص ۲۰۵.</ref> | |||
ب. تبليغ غدير توسط اميرالمؤمنينعليه السلام زير شمشير بيعت اجبارى | |||
شايد بتوان گفت: شيرينترين و هم تلخترين تبليغ غدير هنگامى بود كه صاحب غدير زير شمشيرهاى آخته و از حلقومى در فشار طناب غاصبين، نام غدير را بر زبان جارى فرمود! | |||
هنگامى كه غاصبين خلافت به خانه اميرالمؤمنينعليه السلام حمله كردند، درِ خانه را آتش زدند و شكستند و بدون اجازه وارد شدند. در اين ماجرا حضرت زهرا و حضرت محسنعليهما السلام را بين در و ديوار به شهادت رساندند تا توانستند طناب بر گردن اميرالمؤمنينعليه السلام بيندازند و آن حضرت را كشان كشان تا مسجد ببرند. | |||
در آن حال ابوبكر بر فراز منبر بود و گروهى شمشيرها را بالاى سر حضرت گرفته بودند و عمر مىگفت: بيعت كن و گرنه تو را مىكشيم! در چنين حالتى اميرالمؤمنينعليه السلام فرمود: اى مسلمانان، اى مهاجرين و انصار، شما را به خدا قسم مىدهم آيا از پيامبرصلى الله عليه وآله نشنيديد كه در روز غدير خم چه مىفرمود؟!!××× 1 بحار الانوار: ج 28 ص 273. ××× | |||
و اين يعنى نداى غدير از حنجره صاحب مظلوم آن در بحرانىترين شرايطى كه سقيفه آن را لگد مال مىكرد. | |||
== پانویس == | == پانویس == |