آیه ۲۴ بقره و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

آیه ۲۴ بقره و غدیر (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۵ ژانویهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۲:۳۷

۱۰٬۹۰۸ بایت اضافه‌شده ، یک‌شنبهٔ ‏۱۲:۳۷

بدون خلاصۀ ویرایش

Shamloo

۲٬۱۳۱

ویرایش

@@ خط ۲۵: / خط ۲۵: @@
 موقعیت تاریخی استفاده از آیه ۲۴ سوره بقره در رخداد غدیر چنین توصیف شده است: در اوايل [[خطبه غدیر|خطابه غدير]]، قبل از آنكه پيامبر صلى الله عليه و آله اميرالمؤمنين ‏عليه السلام را بر سر دست بلند كند، براى ورود به مطلب اصلى درباره شئون و مقامات امام بعد از خود مطالبى بيان فرمود. آنگاه به‌عنوان امتحانى سخت كه پيش روى مردم است يادآور شد كه خداوند نسبت به منكران و مخالفان ولی بعد از خود بخششى نخواهد داشت و آنان را دچار عذاب كافران خواهد نمود.
-پيامبر صلى الله عليه و آله اين مطلب را با تضمين قسمت آخر [[آيه ۸ طلاق و غدیر|آيه ۸ سوره طلاق]] و بخش دوم آيه ۲۴ سوره بقره در كلام خود، با تغيير مختصرى آورده است.
+پيامبر صلى الله عليه و آله اين مطلب را با تضمين قسمت آخر [[آيه ۸ طلاق و غدیر|آيه ۸ سوره طلاق]] و بخش دوم آيه ۲۴ سوره بقره در كلام خود، با تغيير مختصرى آورده است. در آيه سوره بقره كلمه «نار» را كه در آيه با «الف و لام» و «التى» است به صورت نكره و بدون موصول آورده است. بنابراين، جمله {{متن عربی|النَّارَ الَّتِى وَقُودُهَا}} را به‌صورت {{متن عربی|ناراً وَقُودُها}} آمده است.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۳۳۹.</ref>
+==تحليل اعتقادى آیه==
+در برخی منابع، آمدن آیه ۲۴ بقره در [[خطبه غدیر]] مورد تحلیل اعتقادی گرفته است:
+===تحليل اعتقادى اول===
+آنچه از عبارات شديد اين جمله به‌ضميمه آوردن [[آيه ۸ طلاق و غدیر|آیه ۸ سوره طلاق]] در اين قسمت از خطبه قابل دریافت است این است که كفرِ منكران [[ولایت ائمه علیهم السلام|ولايت]] و امامت على‏ عليه السلام و سركش‌بودن آنان نسبت به اوامر الهى به حكم قرآن است. پيامبر صلى الله عليه و آله در اين قسمت خطابه، ابتدا می‌‏فرماید: على از طرف خدا امام است. آنگاه به‌عنوان نتيجه‌‏گيرى، خدا را در اين اعتقاد طرف پاسخ مردم قرار مى‏‌دهد و دو مسئله درباره ولايت مطرح مى‏‌نمايد: يكى انكار ولايت و ديگرى مخالفت با امیرالمؤمنین‏ عليه السلام.
+بنابراين، دو گروه مورد اشاره كلام پيامبر صلى الله عليه و آله هستند: يكى كسانى كه به امامت امیرالمؤمنین‏ عليه السلام اعتقاد ندارند و اصلاً آن را نپذيرفته‌اند؛ ديگرى كسانى كه عملاً به مخالفت با او برخاسته‌اند، اگرچه در دل [[جانشین|خلافت]] او را قبول داشته باشند و به حقانيت او اقرار نمايند، مانند كسانى كه به خاطر مسائل مادى دست از آن حضرت كشيدند و به معاويه پيوستند.
+آنگاه در بيان سزاى اين دو گروه ۵ تأكيد به كار گرفته است:
+*{{متن عربی|حَتْمٌ عَلَى اللَّه}}: با اين عبارت حتمى و قطعى بودن عذاب را يادآور شده است.
+*{{متن عربی|لَنْ}}: كلمه نفى مؤكد و در مواردى نفى ابدى است و به‌معناى «هرگز» است.
+*{{متن عربی|ابَدَ الْآبادِ}}: ابدى‌بودن را - گذشته از كلمه «لَنْ»-  با كلمه «ابَد» آورده و با اضافه به «آباد» مؤكدتر شده است.
+* {{متن عربی|دَهْرَ الدُّهُورِ}}: تأكيد ديگرى بر ابدى‌بودن است.
+*{{متن عربی|احْذَرُوا}}: كلمه اعلان خطر است و تأكيد ديگرى به‌حساب مى‌‏آيد.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۳۴۰-۳۴۱.</ref>
+با اين تأكيدات جزاى آنان را در دو جهت ذكر كرده است:
+#'''خداوند آنان را نمى‏‌بخشد''': اين مطلب در قالب عبارت زير است: «خدا هرگز توبه كسى كه ولايت او را انكار كند نمى‌‏پذيرد و هرگز او را نمى‏‌آمرزد».
+#'''خداوند آنان را عذاب فوق‏ العاده مى‏‌نمايد''': اين مطلب اين‌گونه آمده است: «بر خداست كه منكران ولايت را عذاب شديدى تا ابديت بى‌‏انتها و تا آخر روزگاران نمايد»؛ «بر حذر باشيد و بترسيد از اينكه با او مخالفت كنيد» و «در اثر مخالفت با على گرفتار آتشى شويد كه هيزم آن مردم و سنگ‌‏ها هستند و براى كافران آماده شده است».<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۳۴۱-۳۴۲.</ref>
+===تحليل اعتقادى دوم===
+نقاط حساس اين قسمت از خطابه غدير در سه جهت خلاصه شده است:
+====جهت اول: ولايت از اصول دين====
+حاصل مخالفت با امیرالمؤمنین عليه السلام و انكار ولايت آتش [[جهنم]] است. كسى نبايد از كنار اين عقیده اساسی با بى‌توجهى عبور كند و محبت و ولايت آن حضرت را از مستحبات فكری به‌حساب آورد. [[ولایت ائمه علیهم السلام|ولايت مطلقه امامان معصوم ‏عليهم السلام]] كه از اصول دين است، بايد در اعتقاد يک مسلمان با تمام جوانب آن روشن باشد و پاسخ‌‏هاى شفافى براى قبر و قيامت درباره آن داشته باشد و نقطه‌‏اى را پيش‌روى خود ببيند كه كوتاهى در آن مساوى با عذاب الهى است.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۳۴۲.</ref>
+====جهت دوم: عذاب شديد براى انكار ولايت====
+عذابى كه براى انكار ولايت و مخالفت با على ‏عليه السلام در نظر گرفته شده عذاب شديدى و غیرعادی است. دو جهت غير عادى بودن آن را قرآن تصريح كرده و پيامبر صلى الله عليه و آله هم در خطبه فرموده است: يكى اينكه هيزم آن سنگ است و مانند آتش‏‌هاى دنیایی نيست؛ ديگر اينكه خود انسان‌‏هاى مستحق آتشْ هيزم آن هستند؛ آنان نه فقط در آتش معذب مى‏‌شوند، بلكه خودشان هيزمى براى عذاب ديگران مى‏‌گردند.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۳۴۲.</ref>
+==== جهت سوم: انكار ولايت كفر است====
+انكار ولايت على ‏عليه السلام و مخالفت با آن حضرت فقط گناه نيست، بلكه سركشى از امر پروردگار و تجاوز از حد و مساوى با كفر است، چرا كه صريحاً مى‌‏فرمايد: اگر با على مخالفت كنيد، با عذابى كه براى كافران آماده شده عذاب خواهيد شد. همچنين در آيه عبارت «عذاب سخت» آورده شده كه آغاز آن عبارت «از امر پروردگارشان سرپیچی کردند» است، و اين به آن معنى است كه ضديت با على‏ عليه السلام مساوى با كفر است.
+در اين باره احاديث بسيارى از پيامبر صلى الله عليه و آله وارد شده كه اين قسمت از [[خطبه غدیر|خطبه غدير]] را تبيين مى‌‏نمايد:
+* از آنجا كه على امیرالمؤمنین عليه السلام {{متن عربی|امامٌ مِنَ اللَّه|ترجمه=امامی منصوب توسط خدا}} است، پيامبر صلى الله عليه و آله در حديثى مى‌‏فرمايد: {{متن عربی|ما آمَنَ بِاللَّه مَنْ انْكَرَكَ|ترجمه=كسى كه تو را انكار كند به خدا ايمان نياورده است}}.<ref>تفسير فرات الکوفی، ص۱۸۱؛ بحارالانوار، ج۳۶، ص۱۳۹؛ شواهد التنزيل، ج۱، ص۳۵۳.</ref>
+*در حديثى ديگر مى‌‏فرمايد: {{متن عربی|ما آمَنَ بى مَنْ انْكَرَكَ|ترجمه=كسى كه تو را انكار كند به من (يعنى پيامبر صلى الله عليه و آله) ايمان نياورده است}}.<ref>المسترشد، ص۶۰۷؛ المسترشد، ص۷۲۷؛ بحارالانوار، ج۲۴، ص۶۴؛ بحارالانوار، ج۳۵، ص۲۶.</ref>
+*در جاى ديگر نه تنها ايمانِ منكرِ على‏ عليه السلام قبول نشده، بلكه او را كافر دانسته شده است: {{متن عربی|كَفَرَ مَنْ انْكَرَكَ |ترجمه=هركس تو را انكار كند كافر شده است}}.<ref>المزار الکبیر، ص۳۰۹؛ بحارالانوار، ج۹۷، ص۳۵۱.</ref>
+*در حديث جامع‌‏ترى چنين آمده است: {{متن عربی|مَنْ انْكَرَ امامَةَ عَلِىٍّ بَعْدى كانَ كَمَنْ انْكَرَ نُبُوَّتى فى حَياتى، وَ مَنْ انْكَرَ نُبُوَّتى كانَ كَمَنْ انْكَرَ رُبُوبِيَّةَ رَبِّهِ عَزَّ وَ جَلَّ|ترجمه=هركس امامت على را بعد از من انكار كند، مانند كسى است كه نبوت مرا در زمان حياتم انكار كرده باشد، و هركس نبوت مرا انكار كند، مانند كسى است كه ربوبيّت پروردگارش را منكر شود}}.<ref>الامالی للصدوق، ص۶۵۶.</ref>
+*در حديث ديگرى ولايت على ‏عليه السلام سرمايه مؤمن معرفى شده است و مى‏‌فرمايد: {{متن عربی|مَنْ لَمْ يَلْقَ اللَّه بِوِلايَتِكَ لَمْ يَلْقَهُ بِشَىْ‏ءٍ|ترجمه=هركس خدا را با ولايت تو ملاقات نكند، چيزى همراه خود براى ملاقات خدا نبرده است}}.<ref>بحارالانوار، ج۳۸، ص۱۵۹.</ref>
+*در حديث ديگرى به اين مطلب تصريح شده كه انكار ولايت امیرالمؤمنین‏ عليه السلام اثر دو جانبه دارد و در روز قيامت هركس حضرت را نشناسد آن حضرت هم او را نمى‌‏شناسد: {{متن عربی|لا يَدْخُلُ النّارَ الاّ مَنْ انْكَرَكَ وَ انْكَرْتَهُ|ترجمه=داخل آتش نمى‏‌شود مگر كسى كه تو را انكار كند و تو او را انكار نمايى}}.<ref>الامالی للمفید، ص۲۱۳.</ref>
+*هشدار درباره على‏ عليه السلام به‌قدرى جدى است كه نه‌تنها انكار آن حضرت، بلكه شک درباره او هم كفر و جهنم را در پی دارد: {{متن عربی|احْذَرْ انْ يَدْخُلَكَ فى عَلِىٍّ شَكٌ فَانَّ الشَّكَّ فى عَلِىٍّ كُفْرٌ بِاللَّه تَعالى|ترجمه=بپرهيز از اينكه درباره على شكى بر قلبت وارد شود، زیرا شک درباره على كفر به خداى تعالى است}}.<ref>امالى للطوسى، ص۱۰۶؛ بحارالانوار، ج۳۸، ص۱۵۹.</ref>
 == پانویس ==
 {{پانویس}}