۱۰٬۷۴۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
اين موارد اگر چه ارتباط مستقيم با غدير ندارد و موارد آن نيز بسيار كم است، در حاشيه غدير يادآور ارتباطى است كه [[احکام|احکام الهی]] بايد با اهل بيت عليهم السلام داشته باشند. در بين اين تأكيدات، پيامبر صلى الله عليه و آله حلال و حرام را به طور كلى مطرح مى‌كند، و اينكه درباره جزئيات آنها بايد به امامان عليهم السلام مراجعه شود.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۴۳۳.</ref> | اين موارد اگر چه ارتباط مستقيم با غدير ندارد و موارد آن نيز بسيار كم است، در حاشيه غدير يادآور ارتباطى است كه [[احکام|احکام الهی]] بايد با اهل بيت عليهم السلام داشته باشند. در بين اين تأكيدات، پيامبر صلى الله عليه و آله حلال و حرام را به طور كلى مطرح مى‌كند، و اينكه درباره جزئيات آنها بايد به امامان عليهم السلام مراجعه شود.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۴۳۳.</ref> | ||
اين آيات تضمين‌شده در كلام پيامبر صلى الله عليه و آله ۷ آيه است، كه از جمله آنها آيه ۸۲ است. {{قرآن|أَ فَلا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَ لَوْ كانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّه لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلافاً كَثِيراً|ترجمه=آيا قرآن را تدبر نمىكنند، و اگر از نزد غير خدا بود، در آن اختلاف بسيارى مىيافتند}}. | اين آيات تضمين‌شده در كلام پيامبر صلى الله عليه و آله ۷ آيه است، كه از جمله آنها آيه ۸۲ است. {{قرآن|أَ فَلا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَ لَوْ كانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّه لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلافاً كَثِيراً|ترجمه=آيا قرآن را تدبر نمىكنند، و اگر از نزد غير خدا بود، در آن اختلاف بسيارى مىيافتند}}. در این آیه، به‌دنبال دستور تدبر در قرآن به مطابقت مطالب آن با يكديگر و عدم وجود تضاد و تناقض در آن اشاره شده است.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۴۳۵.</ref> | ||
== متن آیه در خطبه == | == متن آیه در خطبه == | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
== موقعيت تاريخى استفاده از آیه == | == موقعيت تاريخى استفاده از آیه == | ||
برخی محققان موقعيت تاريخى استفاده از آیه ۸۲ سوره نساء را چنین ترسیم کرده اند: در اوائل [[خطبه غدیر|خطبه غدير]]، قبل از معرفى اميرالمؤمنين عليه السلام، پيامبر صلى الله عليه و آله به‌عنوان مقدمه‌اى براى معرفى آن حضرت، موضوع اندیشیدن در قرآن و توجه به آیات محكم و متشابه آن را به‌ميان مىآورد. براى اين منظور با اقتباس از آيه ۸۲ سوره نساء آن را به‌صورت فعل امر می‌آورد: {{متن عربی|تَدَبَّرُوا الْقُرْآنَ}}. | برخی محققان موقعيت تاريخى استفاده از آیه ۸۲ سوره نساء را چنین ترسیم کرده اند: در اوائل [[خطبه غدیر|خطبه غدير]]، قبل از معرفى اميرالمؤمنين عليه السلام، پيامبر صلى الله عليه و آله به‌عنوان مقدمه‌اى براى معرفى آن حضرت، موضوع اندیشیدن در قرآن و توجه به آیات محكم و متشابه آن را به‌ميان مىآورد. براى اين منظور با اقتباس از آيه ۸۲ سوره نساء آن را به‌صورت فعل امر می‌آورد: {{متن عربی|تَدَبَّرُوا الْقُرْآنَ}}.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۴۳۵.</ref> | ||
اين استشهاد به آیه ۸۲ سوره نساء در قسمتی از مرحله سوم از خطبه غدير و هنگامى كه خطبه به اوج خود نزديک مىشد انجام شده است. در آنجا هشداری لازم بود كه مخاطبان بدانند چرا على بن ابىطالب عليه السلام از آغاز سخنرانى بر فراز منبر در كنار پيامبر صلى الله عليه و آله ايستاده است. تا لحظاتی بعد امام بهگونهاى خاص و فراتر از آنچه در ذهن مردم بود معرفى می‌شد. براى اعلان اين مهم پيامبر صلى الله عليه و آله با اتکا به قرآن به معرفی امیرالمؤمنین پرداخت. | اين استشهاد به آیه ۸۲ سوره نساء در قسمتی از مرحله سوم از خطبه غدير و هنگامى كه خطبه به اوج خود نزديک مىشد انجام شده است. در آنجا هشداری لازم بود كه مخاطبان بدانند چرا على بن ابىطالب عليه السلام از آغاز سخنرانى بر فراز منبر در كنار پيامبر صلى الله عليه و آله ايستاده است. تا لحظاتی بعد امام بهگونهاى خاص و فراتر از آنچه در ذهن مردم بود معرفى می‌شد. براى اعلان اين مهم پيامبر صلى الله عليه و آله با اتکا به قرآن به معرفی امیرالمؤمنین پرداخت. | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
ابتدا به تدبر در قرآن امر کرد و به‌دنبال آن از پیروی از متشابهات آن نهی کرد. برای این کار آيه ۸۲ سوره نساء و [[آيه ۷ آل عمران و غدیر|آيه ۷ سوره آل عمران]] را با كلام خود آميختند و مردم را آماده معرفى «راسخان در علم» نمودند. سپس قسم ياد كردند كه باطن و تفسير قرآن را بيان نمىكند مگر اين كسى كه مىخواهم دست او را بگيرم و او را بالا ببرم و بازوى او را بگيرم و با دستانم او را بلند كنم و به شما بفهمانم كه هر كس من صاحب اختيار او بودهام اين على صاحب اختيار اوست و ولايت او از طرف خدا نازل شده است.<ref>سخنرانی استثنائی غدیر، ص۱۶۲-۱۶۳.</ref> | ابتدا به تدبر در قرآن امر کرد و به‌دنبال آن از پیروی از متشابهات آن نهی کرد. برای این کار آيه ۸۲ سوره نساء و [[آيه ۷ آل عمران و غدیر|آيه ۷ سوره آل عمران]] را با كلام خود آميختند و مردم را آماده معرفى «راسخان در علم» نمودند. سپس قسم ياد كردند كه باطن و تفسير قرآن را بيان نمىكند مگر اين كسى كه مىخواهم دست او را بگيرم و او را بالا ببرم و بازوى او را بگيرم و با دستانم او را بلند كنم و به شما بفهمانم كه هر كس من صاحب اختيار او بودهام اين على صاحب اختيار اوست و ولايت او از طرف خدا نازل شده است.<ref>سخنرانی استثنائی غدیر، ص۱۶۲-۱۶۳.</ref> | ||
== | == تحليل اعتقادى آیه == | ||
وجود آیه ۸۲ نساء در [[خطبه غدیر]] از سوی برخی محققان چنین تحلیل اعتقادی شده است: مسير سخن پيامبر صلى الله عليه و آله در اين قسمت از خطبه تفسيری بر دو آيه ۸۲ سوره نساء است. حضرت بر اساس این آیه دستور به اندیشیدن و فهم قرآن مىدهد: | |||
در | === تدبر در قرآن === | ||
تدبّر به‌معناى دقت در معناى قرآن و سعى در درک همه‌جانبه آيات آن است كه در خطبه غدير با عطف يک جمله توضيحى {{متن عربی|تَدَبَّرُوا الْقُرْآنَ وَ افْهَمُوا آياتِه|ترجمه=قرآن را تدبر نماييد و آيات آن را بفهميد}} نكاتی از آن استفاده شده است: | |||
==== نكته اول: تدبر كليد استفاده از قرآن ==== | |||
تدبر آغازى براى استفاده از مواد خام در آيات قرآنى است؛ يعنى تا در قرآن تدبر نشود اطلاعی از وجود مطالب ارزنده‌ای در آن به‌دست نمی‌آید و مانند ظرف در بسته‌اى است كه كمتر توجه به عمق آن می‌شود. ولى هر چه بيشتر در قرآن تدبر شود سؤالات مختلفى از زواياى متعدد آن به‌ميان مىآيد و نياز به پاسخ به آنها احساس مى‌شود.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۴۳۶.</ref> | |||
در | ==== نكته دوم: تدبر كليد فهم قرآن ==== | ||
تدبر و تفكر در قرآن نقطه شروعى براى فهميدن آن است؛ البته درک كامل حقايق قرآن از عهده فكر انسان بيرون است و راه دست‌يافتن به آن را غدير به ما نشان داده است. با تدبر متوجه درياى عميق و گسترده قرآن مىشويم و در جست‌وجوى راههاى فهميدن آن تلاش می‌كنيم. تا كسى تدبر در قرآن نكرده هرگز به فكر جست‌وجوى حقایق ارزشمند آن نمىافتد. آنگاه كه تدبر و تفكر قواى جست‌وجوگر بشر را به حركت در آورد و احساس كرد با فكر خود نمىتواند به اعماق آن دست يابد، بىاختيار سراغ راه‌آشنايانى مىرود كه از همه جوانب قرآن آگاهى كامل دارند و مورد اعتماد هستند.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۴۳۶.</ref> | |||
در | ==== نكته سوم: تدبر كليد حركت عقل و دل ==== | ||
از همين ديدگاه، تأكيد خاص خداوند در قرآن و نيز تأکید پيامبر صلى الله عليه و آله و امامان عليهم السلام به مردم برای تدبر در قرآن فهمیده می‌شود: اینکه حركتى براى عقلهاى مردم باشد و به‌سوى حيات حركت كنند. در اين زمينه، به جز آيات قرآنى و كلام پيامبر صلى الله عليه و آله در غدير روایات دیگری هم آمده است: | |||
* پيامبر صلى الله عليه و آله آمده: قرآن با عظمت را مورد تفكر قرار دهيد كه شما را به آنچه هدايت در آن است راهنمايى كرده است.<ref>ارشاد القلوب، ج۱، ص۱۶۳. </ref> | |||
* [[امام صادق علیه السلام]] ريشه تدبر در قرآن را صدور آن از جانب نور مطلق بيان مى‌كند و مىفرمايد: خداوند در كلام خود بر خلقش تجلى فرموده، ولى او را نمىبينند.<ref>بحارالانوار، ج۸۹، ص۱۰۷. </ref> يعنى بايد در جست‌وجوى اين تجليات باشند تا با چشم دل آن را ببينند و اين همان چيزى است كه با تدبر آغاز مى‌شود.<ref>غدیر در قرآن، ج۲، ص۴۳۷.</ref> | |||
[[امام صادق علیه السلام]] ريشه تدبر در قرآن را صدور آن از جانب نور مطلق بيان | |||
خداوند در كلام خود بر خلقش تجلى فرموده، ولى او را | |||
يعنى بايد در | |||
==== ب) پرهيز از متشابهات قرآن ==== | ==== ب) پرهيز از متشابهات قرآن ==== | ||
| خط ۲۳۸: | خط ۲۰۶: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* '''اسرار غدیر'''؛ محمدباقر انصاری، تهران: نشر تک، ۱۳۸۴ش. | * '''اسرار غدیر'''؛ محمدباقر انصاری، تهران: نشر تک، ۱۳۸۴ش. | ||
* '''إرشاد القلوب المنجی من عمل به من أليم العقاب'''؛ حسن بن ابی‌الحسن محمد الديلمی، تحقیق: سید هاشم میلانی، تهران: انتشارات اسوه، ۱۳۸۲ش. | |||
* '''بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار'''؛ محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، بیروت: دار إحياء التراث العربی، ۱۴۰۳ق. | |||
* '''غدیر در قرآن، قرآن در غدیر'''؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش. | * '''غدیر در قرآن، قرآن در غدیر'''؛ محمدباقر انصاری، قم: انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش. | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
[[رده:قرآن و غدیر]] | [[رده:قرآن و غدیر]] | ||