آيه ۶۷ مائده و غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

آيه ۶۷ مائده و غدیر (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۴ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۳۱

۲۸ بایت حذف‌شده ، ‏۱۴ مهٔ ۲۰۲۲

←‏فراز اول: «يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ»

Modir

دیوان‌سالاران، developer، مدیران رابط کاربری، مدیران

۲۱٬۸۲۰

ویرایش

@@ خط ۵۷۳: / خط ۵۷۳: @@
 مورد ديگر روايتى است كه آن حضرت خطاب به اميرالمؤمنين عليه السلام مى‏ فرمايد: «لَوْ لَمْ ابَلِّغْ ما امِرْتُ بِهِ مِنْ وِلايَتِكَ لَحَبِطَ عَمَلى»<ref>تفسير البرهان: ج ۱ ص ۴۸۸ ح ۲.</ref> : «اگر ابلاغ نكنم آنچه مأمور به آنم از ولايت تو عمل من بى‏ ارزش مى ‏شود» .
+در رواياتى هم اين تهديد الهى در شديدترين نوع آن يعنى عذاب و عقوبت الهى مطرح شده كه مى ‏تواند نتيجه نرساندن رسالت و نارضايتى الهى باشد. در روايتى تعبير «عُقُوبَة اللَّه ايّاىَ»<ref>بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۰۹ ح ۳.</ref> : «عقوبت خدا نسبت به من» آمده است.
-در رواياتى هم اين تهديد الهى در شديدترين نوع آن يعنى عذاب و عقوبت الهى مطرح شده كه مى‏تواند نتيجه نرساندن رسالت و نارضايتى الهى باشد. در روايتى تعبير »عُقُوبَة اللَّه ايّاىَ«××× ۳ بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۰۹ ح ۳. ×××: »عقوبت خدا نسبت به من« آمده است.
+در موردى ديگر مى‏ فرمايد: «فَاوْعَدَنى لاَبَلِّغُها اوْ لَيُعَذِّبُنى»<ref>كتاب سليم: ص ۲۰۰  - ۱۹۹.</ref>: «خدا مرا تهديد كرده كه يا اين پيام را ابلاغ نمايم و يا مرا عذاب مى ‏نمايد» .
+در متن خطابه غدير مى‏ فرمايد: «حَذَراً مِنْ انْ لا افْعَلَ فَتَحِلَّ بی مِنْهُ قارِعَةٌ لا يَدْفَعُها عَنّى احَدٌ وَ انْ عَظُمَتْ حيلَتُهُ وَ صَفَتْ خُلَّتُهُ»<ref>مراجعه شود به كتاب: اسرار غدير: ص ۱۳۸ بخش ۲.</ref>: «از ترس اينكه مبادا انجام ندهم و عقوبت هلاک كننده‏ اى از سوى خدا بر من فرود آيد كه احدى نتواند آن را از من دفع كند هر چند كه حيله او عظيم باشد و دوستى او خالص باشد» .
-در موردى ديگر مى‏فرمايد: »فَاوْعَدَنى لاَبَلِّغُها اوْ لَيُعَذِّبُنى«××× ۴ كتاب سليم: ص ۲۰۰  - ۱۹۹. ×××: »خدا مرا تهديد كرده كه يا اين پيام را ابلاغ نمايم و يا مرا عذاب مى‏نمايد« .
+در حديث ديگرى از اين هم شديدتر مطرح مى‏ كند و مى‏ فرمايد: «فَهُوَ اهْوَنُ عَلَىَّ مِنْ انْ يُعاقِبَنِىَ الْعُقُوبَةَ الْمُوجِعَةَ فِى الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ»<ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۳۹.</ref>: «ابلاغ چنين پيامى براى من آسان‏ تر است از اينكه خداوند با عقوبت دردناک در دنيا و آخرت مرا عذاب كند» .
-در متن خطابه غدير مى‏فرمايد: »حَذَراً مِنْ انْ لا افْعَلَ فَتَحِلَّ بى‏مِنْهُ قارِعَةٌ لا يَدْفَعُها عَنّى احَدٌ وَ انْ عَظُمَتْ حيلَتُهُ وَ صَفَتْ خُلَّتُهُ«××× ۵ مراجعه شود به كتاب: اسرار غدير: ص ۱۳۸ بخش ۲. ×××: »از ترس اينكه مبادا انجام ندهم و عقوبت هلاك كننده‏اى از سوى خدا بر من فرود آيد كه احدى نتواند آن را از من دفع كند هر چند كه حيله او عظيم باشد و دوستى او خالص باشد« .
-در حديث ديگرى از اين هم شديدتر مطرح مى‏كند و مى‏فرمايد: »فَهُوَ اهْوَنُ عَلَىَّ مِنْ انْ يُعاقِبَنِىَ الْعُقُوبَةَ الْمُوجِعَةَ فِى الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ«××× ۱ عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۳۹. ×××: »ابلاغ چنين پيامى براى من آسان‏تر است از اينكه خداوند با عقوبت دردناك در دنيا و آخرت مرا عذاب كند« .
-فراز سوم: »وَ اللَّه يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ«
+فراز سوم: «وَ اللَّه يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ»
 چهار نكته مهم درباره اين قسمت آيه بايد در نظر گرفته شود:
+اولاً: دراين آيه به جاى كلماتى از قبيل «حفظ» ، «وقى» ، «صون» ، از كلمه «عصم» استفاده شده است. اين كلمات با آنكه مترادف هستند ولى از نظر معناى دقيق، هر يک ظرافت‏ هايى دارند كه استفاده از آنها را در مورد خاص خودشان مناسب‏ تر مى ‏نمايد.
-اولاً: دراين آيه به جاى كلماتى از قبيل »حفظ« ، »وقى« ، »صون« ، از كلمه »عصم« استفاده شده است. اين كلمات با آنكه مترادف هستند ولى از نظر معناى دقيق، هر يك ظرافت‏هايى دارند كه استفاده از آنها را در مورد خاص خودشان مناسب‏تر مى‏نمايد.
+فرق «عصم» با ساير الفاظى كه به معناى حفظ كردن است، در جهت «منع» آن است.
-فرق »عصم« با ساير الفاظى كه به معناى حفظ كردن است، در جهت »منع« آن است.
-حفظ كردن در شرايط مختلفى قابل تصور است: گاهى كسى براى پيشگيرى از خطرِ احتمالى اقدام به حفاظت از خود يا ديگرى مى‏نمايد، كه در اين صورت »عصم« به كار نمى‏رود. اين لفظ در جايى استفاده مى‏شود كه خطر فعلاً هست و وجود عينى آن احساس مى‏شود، و به عنوان دفاع و مقابله با آن خطر اقدام به حفظ مى‏شود؛ و در واقع از برخورد خطر با شخص يا شيئ مورد نظر ممانعت مى‏شود.
-بنابراين جمله »وَ اللَّه يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ« يعنى: اى پيامبر، خداوند تو را از همه خطراتى كه خود را در معرض آن مى‏بينى و حقيقتاً وجود دارد، حفظ خواهد كرد.
+حفظ كردن در شرايط مختلفى قابل تصور است: گاهى كسى براى پيش گيرى از خطرِ احتمالى اقدام به حفاظت از خود يا ديگرى مى‏ نمايد، كه در اين صورت «عصم» به كار نمى ‏رود. اين لفظ در جايى استفاده مى‏ شود كه خطر فعلاً هست و وجود عينى آن احساس مى‏ شود، و به عنوان دفاع و مقابله با آن خطر اقدام به حفظ مى ‏شود؛ و در واقع از برخورد خطر با شخص يا شيئ مورد نظر ممانعت مى‏ شود.
+بنابراين جمله «وَ اللَّه يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ» يعنى: اى پيامبر، خداوند تو را از همه خطراتى كه خود را در معرض آن مى‏ بينى و حقيقتاً وجود دارد، حفظ خواهد كرد.
-ثانياً: وقتى خداوند ضمانت حفظ كسى را نمايد، اين يد قدرت اوست كه هر احتمال خطرى را از بين مى‏برد و اطمينان قلبى صد در صد ايجاد مى‏كند.
+ثانياً: وقتى خداوند ضمانت حفظ كسى را نمايد، اين يد قدرت اوست كه هر احتمال خطرى را از بين مى‏ برد و اطمينان قلبى صد در صد ايجاد مى‏ كند.
-درباره اين ضمانت الهى، اميرالمؤمنين‏عليه السلام مى‏فرمايد: »ضَمِنَ لَهُ عِصْمَتَهُ مِنْهُمْ«××× ۱ بحار الانوار: ج ۹۴ ص ۱۱۵. ×××: »خداوند براى پيامبرصلى الله عليه وآله حفظ او از شر آنان را ضمانت فرمود« ، و امام رضاعليه السلام مى‏فرمايد: »ازالَ كُلَّ تَقِيَّةٍ بِضِمانِ اللَّه عَزَّ وَجَلَّ«××× ۲ عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۱۵۳ ح ۲۳۴. ×××: »هر تقيه‏اى را با ضمانت الهى از ميان برداشت« .
+درباره اين ضمانت الهى، اميرالمؤمنين‏ عليه السلام مى‏ فرمايد: «ضَمِنَ لَهُ عِصْمَتَهُ مِنْهُمْ»<ref>بحار الانوار: ج ۹۴ ص ۱۱۵.</ref> : «خداوند براى پيامبرصلى الله عليه وآله حفظ او از شر آنان را ضمانت فرمود» ، و امام رضاعليه السلام مى‏ فرمايد: «ازالَ كُلَّ تَقِيَّةٍ بِضِمانِ اللَّه عَزَّ وَجَلَّ»<ref>عوالم العلوم: ج ۳  / ۱۵ ص ۱۵۳ ح ۲۳۴.</ref>: «هر تقيه‏ اى را با ضمانت الهى از ميان برداشت» .
-ثالثاً: اين ضمانت در محدوده اجراى برنامه غدير و اعلان رسمى ولايت اميرالمؤمنين‏عليه السلام است. يعنى نگرانى پيامبرصلى الله عليه وآله از اين بود كه با مشكلات موجود نتواند اين اتمام حجت بزرگ و ابلاغ عظيم را به مرحله عمل برساند، و خداوند با اين ضمانتِ حفظ زمينه را براى اعلان ولايت آماده كرد. بنابراين اگر تا رحلت پيامبرصلى الله عليه وآله و يا بعد از آن اين نگرانى‏ها دوباره به ميان آمده و گاهى به مرحله عمل هم رسيده است، اين منافاتى با آيه ندارد.
+ثالثاً: اين ضمانت در محدوده اجراى برنامه غدير و اعلان رسمى ولايت اميرالمؤمنين ‏عليه السلام است. يعنى نگرانى پيامبرصلى الله عليه وآله از اين بود كه با مشكلات موجود نتواند اين اتمام حجت بزرگ و ابلاغ عظيم را به مرحله عمل برساند، و خداوند با اين ضمانتِ حفظ زمينه را براى اعلان ولايت آماده كرد. بنابراين اگر تا رحلت پيامبرصلى الله عليه وآله و يا بعد از آن اين نگرانى‏ ها دوباره به ميان آمده و گاهى به مرحله عمل هم رسيده است، اين منافاتى با آيه ندارد.
 رابعاً: ضمانت خداوند درباره مشكل عمومى اين ابلاغ است، و ربطى به قلوب مردم و رفتار آنان ندارد. بنابراين گفتگوها و كارهايى كه مخفيانه بين آنان رد و بدل شده -  بدون آنكه بتواند خللى به برنامه غدير وارد كند -  از اين ضمانت خارج است.
+بايد گفت: اصولاً چنين مسايلى نياز به ضمانت ندارد، زيرا خللى به اين ابلاغ وارد نمى‏ كند.
-بايد گفت: اصولاً چنين مسايلى نياز به ضمانت ندارد، زيرا خللى به اين ابلاغ وارد نمى‏كند.
 با توجه به چهار نكته فوق، نوبت آن است كه اين فراز آيه را در سه بخش مورد بررسى قرار دهيم:
 ۱. حفظ از چه كسى و چه چيزى؟
-آنچه در بيان نگرانى‏هاى پيامبرصلى الله عليه وآله ذكر شد مورد ضمانت الهى است، كه در آيه به شكل مطلق مطرح شده و حفظ از مردم ذكر گرديده است. حفظ از منافقين، قريش، اصحاب، و به تعبيرى اكثريت مردم كه در آيه با تعبير »ناس« آمده است.
+آنچه در بيان نگرانى‏ هاى پيامبرصلى الله عليه وآله ذكر شد مورد ضمانت الهى است، كه در آيه به شكل مطلق مطرح شده و حفظ از مردم ذكر گرديده است. حفظ از منافقين، قريش، اصحاب، و به تعبيرى اكثريت مردم كه در آيه با تعبير «ناس» آمده است.
-حفظ از مخالفت و تكذيب و اتهام و استهزاء علنىِ مردم، و در كنار آن حفظِ جامعه از تفرقه و اضطراب و طغيان و بازگشت علنى به جاهليت، و در رأس همه حفظِ جان پيامبر و اميرالمؤمنين‏عليهما السلام تا برگزارى كامل مراسم سه روزه غدير؛ مواردى است كه در كلام پيامبرصلى الله عليه وآله به عنوان مشكلات بر سر راه اين ابلاغ مطرح شده بود، و خداوند حفظ و حراست از همه را ضمانت فرمود.
-در يك جمله مى‏توان گفت: خداوند از شر هر كسى و از هر خطرى كه به عنوان مانع بر سر راه اين اتمام حجت مطرح بوده، حفظ را ضمانت فرموده در حدى كه بدون هيچ دغدغه‏اى راه آن هموار باشد.
+حفظ از مخالفت و تكذيب و اتهام و استهزاء علنىِ مردم، و در كنار آن حفظِ جامعه از تفرقه و اضطراب و طغيان و بازگشت علنى به جاهليت، و در رأس همه حفظِ جان پيامبر و اميرالمؤمنين‏ عليهما السلام تا برگزارى كامل مراسم سه روزه غدير؛ مواردى است كه در كلام پيامبرصلى الله عليه وآله به عنوان مشكلات بر سر راه اين ابلاغ مطرح شده بود، و خداوند حفظ و حراست از همه را ضمانت فرمود.
+در يک جمله مى ‏توان گفت: خداوند از شر هر كسى و از هر خطرى كه به عنوان مانع بر سر راه اين اتمام حجت مطرح بوده، حفظ را ضمانت فرموده در حدى كه بدون هيچ دغدغه ‏اى راه آن هموار باشد.
 ۲. درخواست حفظ
@@ خط ۶۳۴: / خط ۶۱۷: @@
 يكى از نكات قابل توجه اين است كه وقتى عذر پيامبرصلى الله عليه وآله درباره ابلاغ اين پيام پذيرفته نشد، آن حضرت درخواست عصمت از خداوند نمود، و اين ضمانت حفظ در واقع پاسخ به خواسته حضرت بود. اين مطلب در سه روايت با جزئياتش منعكس است:
+در روايت حذيفه چنين است: «فَقُلْتُ لِصاحِبى جَبْرَئيلَ: يا خَليلى، انَّ قُرَيْشاً قالُوا لى كَذا وَ كَذا ! فَاتَى الْخَبَرُ مِنْ رَبّى فَقالَ: وَ اللَّه يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ»<ref>بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۹۳ ح ۷۷.</ref>: «به جبرئيل اين اظهار نگرانى را كردم كه قريش مطالبى به من گفته‏ اند! از جانب خدا برايم خبر آمد كه خدا تو را از شر مردم حفظ مى‏ كند» .
-در روايت حذيفه چنين است: »فَقُلْتُ لِصاحِبى جَبْرَئيلَ: يا خَليلى، انَّ قُرَيْشاً قالُوا لى كَذا وَ كَذا ! فَاتَى الْخَبَرُ مِنْ رَبّى فَقالَ: »وَ اللَّه يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ«××× ۱ بحار الانوار: ج ۳۷ ص ۱۹۳ ح ۷۷. ×××: »به جبرئيل اين اظهار نگرانى را كردم كه قريش مطالبى به من گفته‏اند! از جانب خدا برايم خبر آمد كه خدا تو را از شر مردم حفظ مى‏كند« .